Qaǵaz
Qaǵaz
Sender orman aralap júrip, aspanmen tildesken záýlim aǵashtarǵa súısine qaraǵandaryńda, bul jasyl jelek jamylyp turǵan bolashaq kitaptaryń, dápterleriń, sút quıatyn paketter, qabyrǵalarǵa jelimdeıtin túsqaǵaz ekeni, sirá, esterińe kele bermeýi múmkin. Bylaısha aıtqanda qaǵazdan isteletin buıymdardyń bári osy aǵashtan óndiriledi.
Adamdar qaǵazdy paıdalanýdy 2 – ǵasyrda úırendi. Qaǵaz Qytaıda oılap tabyldy da, qytaılar ony jasaý ádisin uzaq ýaqyt qupıa saqtady. Assırıalyqtar qysh taqtaǵa taıaqshalarmen jady. Ejelgi egıpettikter óz ıeroglıfterin papırýsqa órnektedi. Ol juqa paraqtar batpaqta ósetin papırýs ózekterinen syǵymdalyp jasalady. Evropada orta ǵasyrlarda jazý úshin buzaý terisinen erekshe ádispen ılengen pergament paıdalanyldy. Ejelgi orys elinde jazý juqalap sydyrylǵan qaıyń qabyǵyna jazylǵan. Evropada qaǵaz tek 10 - ǵasyrda ǵana paıda boldy. Ol eski shúberekterdi untaqtap qaınatý ádisimen jasalady. Al barlyq jerde gazetter shyǵyp, kitaptar basylyp, oqýshylarǵa oqýlyqtar men dápterler qajet bolǵan kezde shúberekter jetise bermedi de, jurt qaǵazdy aǵashtan jasaýǵa kóshti.
Ormanda kesilgen aǵash aldymen kespeltekke bólinip, jańqalanady, sonan soń usaqtalǵansha úgiledi de, untaǵy shyqqansha maıdalana beredi.
Budan soń ulpa tolyp jatqan ár túrli óńdeýden ótedi. Endi kezek qaǵaz jasaıtyn avtomatty mashınaǵa tıedi.
Bul tańǵajaıyp mashınanyń uzyndyǵy júz metrden asady, al bıiktigi úsh úıdeı. álgi dymqyl ári bolpyldaq untaq mashınadan ótip, bir mınýttyń ishinde tyǵyz da tep - tegis appaq qaǵazǵa aınalady.
Osy mezette usaq tesikteri bap uzyn torǵa salynǵan qaǵaz untaǵynyń sýy syǵylyp, qyzdyrylǵan aýyr barabandardyń arasynan ótip tegistelip úlken rýlondarǵa oralady.
Sonymen qaǵaz daıyn. Endi bul rýlondardy qajetine qaraı tabaqtap kesip, kitap basa berýge bolady. Al gazet úshin qaǵaz rýlon shapshań aınalatyn mashınalarǵa ornatylady. Da basylyp shyqqan soń jeke - jeke gazet bolyp qıylady.
Al qaǵaz tek kitap pen gazet úshin ǵana qajet bolyp qoımaıdy, odan qazirgi keze paketter, túzqaǵaz, qatyrma qaǵazdar men balmuzdaq salatyn stakandar, ár túrli jipter, tipti mashınalardyń shesternálaryna deıin jasalady.
Qaǵaz óndiretin fabrıkalardy aǵashpen qamtamasyz etý úshin ormanda ár kún saıyn qanshama aǵash kesý kerek ekenin oılanyp kórińdershi.
Mine sondyqtan da jańa qaǵaz ázirleý úshin aǵashtyń ornyna buryn paıdalanǵan eski qaǵazdardy kádege asyrýdyń mańyzy zor. Sondyqtan da eski gazetterdi, dápterlerdi, zat oraǵan qaǵaz ben basqa da qaǵaz qaldyqtaryn jınap ótkizip júrgen adamdardy qurmet tutamyz. Bul ıgi isterimen olar ormannyń tutas bir ýchaskelerin kesýden saqtap qalady.
Sender orman aralap júrip, aspanmen tildesken záýlim aǵashtarǵa súısine qaraǵandaryńda, bul jasyl jelek jamylyp turǵan bolashaq kitaptaryń, dápterleriń, sút quıatyn paketter, qabyrǵalarǵa jelimdeıtin túsqaǵaz ekeni, sirá, esterińe kele bermeýi múmkin. Bylaısha aıtqanda qaǵazdan isteletin buıymdardyń bári osy aǵashtan óndiriledi.
Adamdar qaǵazdy paıdalanýdy 2 – ǵasyrda úırendi. Qaǵaz Qytaıda oılap tabyldy da, qytaılar ony jasaý ádisin uzaq ýaqyt qupıa saqtady. Assırıalyqtar qysh taqtaǵa taıaqshalarmen jady. Ejelgi egıpettikter óz ıeroglıfterin papırýsqa órnektedi. Ol juqa paraqtar batpaqta ósetin papırýs ózekterinen syǵymdalyp jasalady. Evropada orta ǵasyrlarda jazý úshin buzaý terisinen erekshe ádispen ılengen pergament paıdalanyldy. Ejelgi orys elinde jazý juqalap sydyrylǵan qaıyń qabyǵyna jazylǵan. Evropada qaǵaz tek 10 - ǵasyrda ǵana paıda boldy. Ol eski shúberekterdi untaqtap qaınatý ádisimen jasalady. Al barlyq jerde gazetter shyǵyp, kitaptar basylyp, oqýshylarǵa oqýlyqtar men dápterler qajet bolǵan kezde shúberekter jetise bermedi de, jurt qaǵazdy aǵashtan jasaýǵa kóshti.
Ormanda kesilgen aǵash aldymen kespeltekke bólinip, jańqalanady, sonan soń usaqtalǵansha úgiledi de, untaǵy shyqqansha maıdalana beredi.
Budan soń ulpa tolyp jatqan ár túrli óńdeýden ótedi. Endi kezek qaǵaz jasaıtyn avtomatty mashınaǵa tıedi.
Bul tańǵajaıyp mashınanyń uzyndyǵy júz metrden asady, al bıiktigi úsh úıdeı. álgi dymqyl ári bolpyldaq untaq mashınadan ótip, bir mınýttyń ishinde tyǵyz da tep - tegis appaq qaǵazǵa aınalady.
Osy mezette usaq tesikteri bap uzyn torǵa salynǵan qaǵaz untaǵynyń sýy syǵylyp, qyzdyrylǵan aýyr barabandardyń arasynan ótip tegistelip úlken rýlondarǵa oralady.
Sonymen qaǵaz daıyn. Endi bul rýlondardy qajetine qaraı tabaqtap kesip, kitap basa berýge bolady. Al gazet úshin qaǵaz rýlon shapshań aınalatyn mashınalarǵa ornatylady. Da basylyp shyqqan soń jeke - jeke gazet bolyp qıylady.
Al qaǵaz tek kitap pen gazet úshin ǵana qajet bolyp qoımaıdy, odan qazirgi keze paketter, túzqaǵaz, qatyrma qaǵazdar men balmuzdaq salatyn stakandar, ár túrli jipter, tipti mashınalardyń shesternálaryna deıin jasalady.
Qaǵaz óndiretin fabrıkalardy aǵashpen qamtamasyz etý úshin ormanda ár kún saıyn qanshama aǵash kesý kerek ekenin oılanyp kórińdershi.
Mine sondyqtan da jańa qaǵaz ázirleý úshin aǵashtyń ornyna buryn paıdalanǵan eski qaǵazdardy kádege asyrýdyń mańyzy zor. Sondyqtan da eski gazetterdi, dápterlerdi, zat oraǵan qaǵaz ben basqa da qaǵaz qaldyqtaryn jınap ótkizip júrgen adamdardy qurmet tutamyz. Bul ıgi isterimen olar ormannyń tutas bir ýchaskelerin kesýden saqtap qalady.
You Might Also Like
-
Ótilý merzimi:Balanyń aty - jóni:Taqyryby: «Qustar bizdiń dosymyz»Maqsaty: Jalpy qustar týraly, olardyń tirshiligi men paıdasy týraly maǵlumat berý. Balalardyń belsendiligin, qyzyǵýshylyǵyn, sózdik q...
