Qasıetti ana tilim
«Qasıetti ana tilim» taqyrybyndaǵy «Til aptalyǵynyń» qorytyndy keshi.
Maqsaty: Oqýshylardyń óz ana tiline degen qurmet sezimin arttyrý, til mártebesin kóterý, taza sóıleýge úıretý, óz ultyna, eline degen súıispenshiligin oıatý. Ana tilimizdiń tuǵyrynyń myqty bolýyna negiz qalaǵan babalarymyzdyń ósıetin uran etý, qazaq tiliniń mártebesin kóterý.
Ádis - tásilder: Suraq – jaýap, myń bir maqal, júz bir jumbaq oıyndaryn oınatý, oı - tolǵaý, polıglot, jat oqý t. b.
Kórnekiligi: qabyrǵa gazetteri, qanatty sózder, uly tulǵalar portreti, kitaptar men referattar.
Túri: Oıyn – saýyq keshi.
Ótilý barysy:
Muǵalim: qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi A. Polatova.
Qymbatty ustazdar men oqýshylar mine biz búgin búkil Qazaqstan halqy bolyp «Qazaqstan halqynyń tilderi kúni» merekesin toılaǵaly otyrmyz. Buǵan deıin «Til merekesine» baılanysty 15 qyrkúıekten bastap jospar boıynsha is – sharalar júrgizildi. Bizdiń negizgi maqsatymyz oqýshylardyń óz ana tiline degen qurmet sezimin arttyrý, til mártebesin kóterý, taza sóıleýge úıretý, óz ultyna, eline degen súıispenshiligin oıatý. Ana tilimizdiń tuǵyrynyń myqty bolýyna negiz qalaǵan babalarymyzdyń ósıetin uran etý, qazaq tiliniń mártebesin kóterý.
Búgingi ótkizgeli otyrǵan «Qasıetti ana tilim» taqyrybyndaǵy is – sharamyz 22 - qyrkúıek kúngi Qazaqstan halyqtarynyń tilderi merekesine qosylatyn kishkene ǵana úles. Biraq biz ana tilimizge degen sezimimizdi bildiretinimizge qýanyshtymyz. Olaı bolsa, tilim dep júrekteri soǵyp turǵan jalyndy jastarymyzdyń «Til merekesine» arnap daıyndaǵan «Qasıetti ana tilim» taqyrybyndaǵy qorytyndy keshin bastaýǵa ruqsat etińizder.
Oblystyq «Qońyraýly qoshaqan» baıqaýynyń bas júldegeri «Syr sulýy» bıshiler tobynyń oryndaýynda «Shashý».
1 - júrgizýshi:
Keniń baı, kelimiń mol týǵan tilim!
Dybystyń terip sóz ǵyp býǵan gúlin.
Qaıyrǵan qaıdaǵyny júırik eń sen,
Men qosyp, qutyla almas qýsam bilim.
Assalaýmaǵaleıkým qurmetti til janashyrlary, búgingi «Qasıetti ana tilim» atty til merekesine qosh keldińizder!
2 - júrgizýshi:
Qonyp tur ordań mine, jańa jurtqa,
Salyp tur ulyń «Qazaq» kózin syrtqa.
Jaý bolsań, jaqyndama, aýlaq júr dep,
El bolsań esigim bos, en dep ultqa.
Armysyzdar, qurmetti ustazdar, oqýshylar.
1 - júrgizýshi:
Elimizdiń bolashaǵy – jasóspirimder tárbıeni ulttyq mektepten alady. Ókinishke oraı, ony kóptep jabý, qysqartý oryn alǵany belgili. Sońǵy 30 jylda 700 - den astam qazaq mektebi jabyldy. Qazaq mektebiniń taǵdyry Sábıt Muqanovty qatty tolǵandyrdy. Ol óz sózinde bylaı dedi: «Men ulttyq qazaq mektepteriniń jabylýyna úzildi – kesildi qarsymyn. Meniń partıalyq ar ojdanym mundaı ıdeıalyq turǵydaǵy qatelikke tózbeıdi». Til taǵdyry sheshýin kútti. Kópshilik oıy aıtyla bastady. Basqa máselelerde kezekte tur edi. Aqyry 1986 - nyń jeltoqsany tyǵyryq kezeńnen qutqardy. Sonyń lebimen 1989 jyly «Respýblıkadaǵy qazaq tiliniń jaıy» týraly qaýly qabyldandy. 1989 jyly qyrkúıektiń 22 - i kúni «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy tilder» Zań qabyldanyp, qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik til mártebesine ıe boldy. Keıin 1993 jyly qańtardyń 28 - i kúni bul statýs Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Konstıtýsıasynda turaqtalyp, Til týraly Zańy 1997 jyly shildeniń 7 - kúni jańa «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy tilder týraly» Zańy qabyldandy. Bul Zań boıynsha qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili, qazaq halqynyń ulttyq tili bolyp esepteledi.
2 - júrgizýshi:
Bilemiz shattyq habar qaıdan ushty,
Bári endi ózimizge baılanysty.
Qaýmalap, tik kóterip áketeıik,
Qanatyn jańa ǵana jaıǵan isti!
Osy zań talaptarynan soń 22 qyrkúıek – Qazaqstan halyqtarynyń tilderi merekesi bolyp atalyp ótilýde. Qazir is qaǵazdaryn tek memlekettik tilde júrgizetin mekemeler kóbeıdi, joǵarǵy oqý oryndaryndaǵy qazaq tilinde ótetin sabaqtar sany burynǵyǵa qaraǵanda kóp ósti. Mekeme, uıymdar Tilderdi qoldaný men damytýdyń 2001 - 2010 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasymen jumys istedi. 2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan jańa baǵdarlamasy shyqty.
1 - júrgizýshi:
Qazaq tili túrki tilder tobyna jatady, atadan balaǵa jetken uly qubylys. Ol talaı tarıh synynan ótti. Ǵasyrlardan - ǵasyrlarǵa súrinbeı jetti. Dúnıe júzindegi eń baı, beıneli, taza, ótkir, tereń, kúshti keń til retinde sanalady. Qazirgi tańda ana tilimiz jan – jaqty zerttelip, ýaqyt talabyna saı ǵylymı úlgide júıelendi. Qazaq tili – qazaq halqynyń ulttyq ıgiligi bolýmen qatar, álemdik til bilimi zertteýshilerin qyzyqtyrǵan kóne tarıhy bar, kemel til retinde tanylýda.
2 - júrgizýshi:
Ótken ǵasyrdyń ózinde fransýz ǵalymy Jorrı de Mansı «Qazaq tili túrki tilderi ishindegi eń bir taza tilderdiń biri» dep tamsanǵan.
1 - júrgizýshi:
Orystyń áıgili ǵalymy Vasılıı Vasılevıch Radlov «Eń saýatsyz degen qazaqtyń óz tilin jete meńgergendigi sondaı, ondaıdy biz Evropada fransýzdar men orystardan ǵana baıqaımyz. Eger olar áńgime aıta qalsa sóz oralymdary kórkem de súıkimdi, tili ótkir ári maıda sheshen de tapqyr» dep ádil baǵasyn beripti.
2 - júrgizýshi:
Ia, oǵan myńdaǵan mysal keltire alamyz. Ásirese, búgingi ótkizgeli otyrǵan oıyn - saýyq keshimizdegi týǵan tilin súıip oqıtyn qazirgi zaman jastarymyz mysal bola alady dep oılaımyn. Al olaı bolsa oıyn - saýyq keshin bastaýǵa ruqsat etińizder. Oıyn – saýyq keshimizge 9 a, á, b synyptarynan 3 top qatysady. Toptar ózara saıysqa túsedi. Osy saıystarǵa ádil baǵasyn beretin ádil - qazylar alqasymen tanys bolyńyzdar:
1. Dırektordyń oqý - isi jónindegi orynbasary
2. Qazaq tili men ádebıeti pán birlestiginiń jetekshisi
3. Shet tili pán birlestiginiń jetekshisi
4. Orys tili men ádebıeti pán birlestiginiń jetekshisi
Baǵdarlamamyzdyń birinshi bólimi - «Altyn tamyr» dep atalady. Osy ataýmen babalar murasynan qol úzbegendigimizdi bildirgimiz keledi ıaǵnı ár top ózderin tanystyrady. Tanystyrý bólimine uran, tósbelgi, qabyrǵa gazeti kiredi.
1 - júrgizýshi:
Al olaı bolsa iske sát!
1top: «Qazaq tili - órisi mol qazyna»
Urany: Ana tiliń aryń bul, uıatyń bop tur bette
Ózge tildiń bárin bil óz tilińdi qurmette.
İİ top «Til – rýhanı kúre tamyr»
Urany: Eger tilim erteń bolsa qurymaq,
Biz daıynbyz ólýge de búgin – aq.
İİİ top «Týǵan til – basty baılyǵym»
Urany: Ana tilim órkende
Bola ber kúshti kórkem de.
1 - júrgizýshi: Ádil – qazylar alqasynan toptardyń upaılaryn suraımyz.
1top: «Qazaq tili - órisi mol qazyna»
İİ top «Til – rýhanı kúre tamyr»
İİİ top «Týǵan til – basty baılyǵym»
Ońtústik Qazaqstan oblysy,
Arys aýdany, M. Shahanov atyndaǵy jalpy orta mektebi
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Polatova Aınur Múslimbekqyzy
Tolyq nusqasyn júkteý
Maqsaty: Oqýshylardyń óz ana tiline degen qurmet sezimin arttyrý, til mártebesin kóterý, taza sóıleýge úıretý, óz ultyna, eline degen súıispenshiligin oıatý. Ana tilimizdiń tuǵyrynyń myqty bolýyna negiz qalaǵan babalarymyzdyń ósıetin uran etý, qazaq tiliniń mártebesin kóterý.
Ádis - tásilder: Suraq – jaýap, myń bir maqal, júz bir jumbaq oıyndaryn oınatý, oı - tolǵaý, polıglot, jat oqý t. b.
Kórnekiligi: qabyrǵa gazetteri, qanatty sózder, uly tulǵalar portreti, kitaptar men referattar.
Túri: Oıyn – saýyq keshi.
Ótilý barysy:
Muǵalim: qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi A. Polatova.
Qymbatty ustazdar men oqýshylar mine biz búgin búkil Qazaqstan halqy bolyp «Qazaqstan halqynyń tilderi kúni» merekesin toılaǵaly otyrmyz. Buǵan deıin «Til merekesine» baılanysty 15 qyrkúıekten bastap jospar boıynsha is – sharalar júrgizildi. Bizdiń negizgi maqsatymyz oqýshylardyń óz ana tiline degen qurmet sezimin arttyrý, til mártebesin kóterý, taza sóıleýge úıretý, óz ultyna, eline degen súıispenshiligin oıatý. Ana tilimizdiń tuǵyrynyń myqty bolýyna negiz qalaǵan babalarymyzdyń ósıetin uran etý, qazaq tiliniń mártebesin kóterý.
Búgingi ótkizgeli otyrǵan «Qasıetti ana tilim» taqyrybyndaǵy is – sharamyz 22 - qyrkúıek kúngi Qazaqstan halyqtarynyń tilderi merekesine qosylatyn kishkene ǵana úles. Biraq biz ana tilimizge degen sezimimizdi bildiretinimizge qýanyshtymyz. Olaı bolsa, tilim dep júrekteri soǵyp turǵan jalyndy jastarymyzdyń «Til merekesine» arnap daıyndaǵan «Qasıetti ana tilim» taqyrybyndaǵy qorytyndy keshin bastaýǵa ruqsat etińizder.
Oblystyq «Qońyraýly qoshaqan» baıqaýynyń bas júldegeri «Syr sulýy» bıshiler tobynyń oryndaýynda «Shashý».
1 - júrgizýshi:
Keniń baı, kelimiń mol týǵan tilim!
Dybystyń terip sóz ǵyp býǵan gúlin.
Qaıyrǵan qaıdaǵyny júırik eń sen,
Men qosyp, qutyla almas qýsam bilim.
Assalaýmaǵaleıkým qurmetti til janashyrlary, búgingi «Qasıetti ana tilim» atty til merekesine qosh keldińizder!
2 - júrgizýshi:
Qonyp tur ordań mine, jańa jurtqa,
Salyp tur ulyń «Qazaq» kózin syrtqa.
Jaý bolsań, jaqyndama, aýlaq júr dep,
El bolsań esigim bos, en dep ultqa.
Armysyzdar, qurmetti ustazdar, oqýshylar.
1 - júrgizýshi:
Elimizdiń bolashaǵy – jasóspirimder tárbıeni ulttyq mektepten alady. Ókinishke oraı, ony kóptep jabý, qysqartý oryn alǵany belgili. Sońǵy 30 jylda 700 - den astam qazaq mektebi jabyldy. Qazaq mektebiniń taǵdyry Sábıt Muqanovty qatty tolǵandyrdy. Ol óz sózinde bylaı dedi: «Men ulttyq qazaq mektepteriniń jabylýyna úzildi – kesildi qarsymyn. Meniń partıalyq ar ojdanym mundaı ıdeıalyq turǵydaǵy qatelikke tózbeıdi». Til taǵdyry sheshýin kútti. Kópshilik oıy aıtyla bastady. Basqa máselelerde kezekte tur edi. Aqyry 1986 - nyń jeltoqsany tyǵyryq kezeńnen qutqardy. Sonyń lebimen 1989 jyly «Respýblıkadaǵy qazaq tiliniń jaıy» týraly qaýly qabyldandy. 1989 jyly qyrkúıektiń 22 - i kúni «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy tilder» Zań qabyldanyp, qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik til mártebesine ıe boldy. Keıin 1993 jyly qańtardyń 28 - i kúni bul statýs Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Konstıtýsıasynda turaqtalyp, Til týraly Zańy 1997 jyly shildeniń 7 - kúni jańa «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy tilder týraly» Zańy qabyldandy. Bul Zań boıynsha qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili, qazaq halqynyń ulttyq tili bolyp esepteledi.
2 - júrgizýshi:
Bilemiz shattyq habar qaıdan ushty,
Bári endi ózimizge baılanysty.
Qaýmalap, tik kóterip áketeıik,
Qanatyn jańa ǵana jaıǵan isti!
Osy zań talaptarynan soń 22 qyrkúıek – Qazaqstan halyqtarynyń tilderi merekesi bolyp atalyp ótilýde. Qazir is qaǵazdaryn tek memlekettik tilde júrgizetin mekemeler kóbeıdi, joǵarǵy oqý oryndaryndaǵy qazaq tilinde ótetin sabaqtar sany burynǵyǵa qaraǵanda kóp ósti. Mekeme, uıymdar Tilderdi qoldaný men damytýdyń 2001 - 2010 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasymen jumys istedi. 2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan jańa baǵdarlamasy shyqty.
1 - júrgizýshi:
Qazaq tili túrki tilder tobyna jatady, atadan balaǵa jetken uly qubylys. Ol talaı tarıh synynan ótti. Ǵasyrlardan - ǵasyrlarǵa súrinbeı jetti. Dúnıe júzindegi eń baı, beıneli, taza, ótkir, tereń, kúshti keń til retinde sanalady. Qazirgi tańda ana tilimiz jan – jaqty zerttelip, ýaqyt talabyna saı ǵylymı úlgide júıelendi. Qazaq tili – qazaq halqynyń ulttyq ıgiligi bolýmen qatar, álemdik til bilimi zertteýshilerin qyzyqtyrǵan kóne tarıhy bar, kemel til retinde tanylýda.
2 - júrgizýshi:
Ótken ǵasyrdyń ózinde fransýz ǵalymy Jorrı de Mansı «Qazaq tili túrki tilderi ishindegi eń bir taza tilderdiń biri» dep tamsanǵan.
1 - júrgizýshi:
Orystyń áıgili ǵalymy Vasılıı Vasılevıch Radlov «Eń saýatsyz degen qazaqtyń óz tilin jete meńgergendigi sondaı, ondaıdy biz Evropada fransýzdar men orystardan ǵana baıqaımyz. Eger olar áńgime aıta qalsa sóz oralymdary kórkem de súıkimdi, tili ótkir ári maıda sheshen de tapqyr» dep ádil baǵasyn beripti.
2 - júrgizýshi:
Ia, oǵan myńdaǵan mysal keltire alamyz. Ásirese, búgingi ótkizgeli otyrǵan oıyn - saýyq keshimizdegi týǵan tilin súıip oqıtyn qazirgi zaman jastarymyz mysal bola alady dep oılaımyn. Al olaı bolsa oıyn - saýyq keshin bastaýǵa ruqsat etińizder. Oıyn – saýyq keshimizge 9 a, á, b synyptarynan 3 top qatysady. Toptar ózara saıysqa túsedi. Osy saıystarǵa ádil baǵasyn beretin ádil - qazylar alqasymen tanys bolyńyzdar:
1. Dırektordyń oqý - isi jónindegi orynbasary
2. Qazaq tili men ádebıeti pán birlestiginiń jetekshisi
3. Shet tili pán birlestiginiń jetekshisi
4. Orys tili men ádebıeti pán birlestiginiń jetekshisi
Baǵdarlamamyzdyń birinshi bólimi - «Altyn tamyr» dep atalady. Osy ataýmen babalar murasynan qol úzbegendigimizdi bildirgimiz keledi ıaǵnı ár top ózderin tanystyrady. Tanystyrý bólimine uran, tósbelgi, qabyrǵa gazeti kiredi.
1 - júrgizýshi:
Al olaı bolsa iske sát!
1top: «Qazaq tili - órisi mol qazyna»
Urany: Ana tiliń aryń bul, uıatyń bop tur bette
Ózge tildiń bárin bil óz tilińdi qurmette.
İİ top «Til – rýhanı kúre tamyr»
Urany: Eger tilim erteń bolsa qurymaq,
Biz daıynbyz ólýge de búgin – aq.
İİİ top «Týǵan til – basty baılyǵym»
Urany: Ana tilim órkende
Bola ber kúshti kórkem de.
1 - júrgizýshi: Ádil – qazylar alqasynan toptardyń upaılaryn suraımyz.
1top: «Qazaq tili - órisi mol qazyna»
İİ top «Til – rýhanı kúre tamyr»
İİİ top «Týǵan til – basty baılyǵym»
Ońtústik Qazaqstan oblysy,
Arys aýdany, M. Shahanov atyndaǵy jalpy orta mektebi
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Polatova Aınur Múslimbekqyzy
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
-
Sabaqtyń ataýy: Tik tórtburyshtyń (sharshynyń) perımetri jáne aýdany
