Qazaq álipbıi
Sabaqtyń taqyryby: Qazaq álipbıi
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: oqýshylarǵa qazaq álipbıi túrleri týraly lıngvısıkalyq bilim berý jáne jattyǵý jumystary men qosymsha tapsyrmalar arqyly bekitý.
2. Tárbıelik: oqýshylardy adamgershilikke eńbekti dáripteýge ana tildi qurmetteýge tárbıeleý.
3. Damytýshylyq: oqýshylardyń oılaý qabiletin arttyrý, dúnıetanymdaryn keńeıtý, fonetıkalyq taldaý jasaý daǵdylaryn damytý.
Sabaqtyń tıpi: aralas
Sabaqtyń túri: dástúrli
Sabaqtyń ádis - tásili: túsindirý, suraq - jaýap, jattyǵý, salystyrý.
Sabaqtyń kórnekiligi: taqyrypqa baılanysty keste, úlestirmeler.
Pánaralyq baılanys: qazaq ádebıeti
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi: 1. Oqýshylarmen sálemdesý
2. Oqýshylardyń sabaqqa qatysyn tekserý
sabaqtyń ustanymdarymen tanystyrý. Slaıdta jazylyp turady.
1. Ýaqytynda bastaý
2. Belsendi bolý
3. Ashyq bolý
4. Sózdi bólmeý
5. Bir – birimizdi qurmettep syılaý
3. Oqýshylardyń zeıinderin sabaqqa aýdarý
II. Úı tapsyrmasyn tekserý:
1. Fonetıka týraly túsinik. Til týraly túsinik
2. 236 - jattyǵýdy oryndaý
2. Bir býyndy sózderdiń daýysty, daýyssyz dybystaryn ózgertip, jańa sózder qurańdar:
at, tal, soı, aq, es, in, ul, kún, qaq, jaz.
3. Metagrammalar jazý.
İİİ Bilim tekserý:
Shyǵarmashylyq dıktant
• Tómendegi sózderdi qatystyryp, sóılem qurap jazyńdar.
1. Astyq, aılyq, aıdyn,
2. Áıgili, ádemi, áńgime.
3. Kúlásh, Kárim.
İV Jańa sabaqqa daıyndyq
1. Sabaq taqyrybyn taqtaǵa jazý
2. Sabaq maqsatyn túsindirý
V. Jańa taqyrypty túsindirý:
Álipbı sózi arab alfabıtiniń alǵashqy eki árpi – alıf pen bı ataýlarynyń birigýinen jasalǵan. Álipbı jazýda qoldanylatyn áripterdiń ret tártibi degendi bildiredi.
Qazaq halqynyń jazý – syzýyna Qazaqstanǵa musylman dininiń, ıslam mádenıetiniń taralýyna qatysty arab álipbıi negiz boldy. Alaıda, qoǵamdaǵy ár túrli saıası – áleýmettik ózgeristerge baılanysty qazaq halqy arab álipbıinen 1929 jyly latynǵa, al 1940 jyldan bastap orys álipbıine kóshti.
Álipbıde kórsetilgen tańbalar – áripter. Árip – dybystyń jazýdaǵy tańbasy. Álipbıdegi áripter belgili bir tártippen ornalasady. Túrli sózdikterdi paıdalaný úshin, álipbıdegi áripterdiń oryn tártibin jaqsy bilý kerek, sonda sózdikten kerek sózdi tez taýyp alýǵa bolady.
Orys álipbıine negizdelgen qazaq álipbıinde qazaq tiline tán dybystardy belgileıtin 9 árip bar(á, ǵ, q, ń, ó, u, ú, h, i). Qalǵandary – orys tili men qazaq tiline ortaq áripter.
Álipbıdegi áripterdiń baspahana isine beıimdelgen baspa túri jáne qolmen jazý quraldaryna beıimdelgen jazba túri bar. Álipbıdegi áripterdiń bas áripteri jáne kishi áripteri bar.
Qazaq jazýynda bas árippen jazý latyn álipbıine kóshkennen bastap paıda boldy.
Bas áripti qoldaný kisi attary men jer – sý ataýlaryn, gazet – jýrnal, kitap attaryn basqa sózderden tez ajyratýǵa, sóılem maǵynasyn tez túsinýge jáne qysqarǵan sózderdi (AQSH, QazUÝ) belgileýge óte qolaıly boldy.
Balalar, álipbı degendi qalaı túsinesińder, bastaýysh synyptarda ótkenderińdi eske túsirińdershi.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: oqýshylarǵa qazaq álipbıi túrleri týraly lıngvısıkalyq bilim berý jáne jattyǵý jumystary men qosymsha tapsyrmalar arqyly bekitý.
2. Tárbıelik: oqýshylardy adamgershilikke eńbekti dáripteýge ana tildi qurmetteýge tárbıeleý.
3. Damytýshylyq: oqýshylardyń oılaý qabiletin arttyrý, dúnıetanymdaryn keńeıtý, fonetıkalyq taldaý jasaý daǵdylaryn damytý.
Sabaqtyń tıpi: aralas
Sabaqtyń túri: dástúrli
Sabaqtyń ádis - tásili: túsindirý, suraq - jaýap, jattyǵý, salystyrý.
Sabaqtyń kórnekiligi: taqyrypqa baılanysty keste, úlestirmeler.
Pánaralyq baılanys: qazaq ádebıeti
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi: 1. Oqýshylarmen sálemdesý
2. Oqýshylardyń sabaqqa qatysyn tekserý
sabaqtyń ustanymdarymen tanystyrý. Slaıdta jazylyp turady.
1. Ýaqytynda bastaý
2. Belsendi bolý
3. Ashyq bolý
4. Sózdi bólmeý
5. Bir – birimizdi qurmettep syılaý
3. Oqýshylardyń zeıinderin sabaqqa aýdarý
II. Úı tapsyrmasyn tekserý:
1. Fonetıka týraly túsinik. Til týraly túsinik
2. 236 - jattyǵýdy oryndaý
2. Bir býyndy sózderdiń daýysty, daýyssyz dybystaryn ózgertip, jańa sózder qurańdar:
at, tal, soı, aq, es, in, ul, kún, qaq, jaz.
3. Metagrammalar jazý.
İİİ Bilim tekserý:
Shyǵarmashylyq dıktant
• Tómendegi sózderdi qatystyryp, sóılem qurap jazyńdar.
1. Astyq, aılyq, aıdyn,
2. Áıgili, ádemi, áńgime.
3. Kúlásh, Kárim.
İV Jańa sabaqqa daıyndyq
1. Sabaq taqyrybyn taqtaǵa jazý
2. Sabaq maqsatyn túsindirý
V. Jańa taqyrypty túsindirý:
Álipbı sózi arab alfabıtiniń alǵashqy eki árpi – alıf pen bı ataýlarynyń birigýinen jasalǵan. Álipbı jazýda qoldanylatyn áripterdiń ret tártibi degendi bildiredi.
Qazaq halqynyń jazý – syzýyna Qazaqstanǵa musylman dininiń, ıslam mádenıetiniń taralýyna qatysty arab álipbıi negiz boldy. Alaıda, qoǵamdaǵy ár túrli saıası – áleýmettik ózgeristerge baılanysty qazaq halqy arab álipbıinen 1929 jyly latynǵa, al 1940 jyldan bastap orys álipbıine kóshti.
Álipbıde kórsetilgen tańbalar – áripter. Árip – dybystyń jazýdaǵy tańbasy. Álipbıdegi áripter belgili bir tártippen ornalasady. Túrli sózdikterdi paıdalaný úshin, álipbıdegi áripterdiń oryn tártibin jaqsy bilý kerek, sonda sózdikten kerek sózdi tez taýyp alýǵa bolady.
Orys álipbıine negizdelgen qazaq álipbıinde qazaq tiline tán dybystardy belgileıtin 9 árip bar(á, ǵ, q, ń, ó, u, ú, h, i). Qalǵandary – orys tili men qazaq tiline ortaq áripter.
Álipbıdegi áripterdiń baspahana isine beıimdelgen baspa túri jáne qolmen jazý quraldaryna beıimdelgen jazba túri bar. Álipbıdegi áripterdiń bas áripteri jáne kishi áripteri bar.
Qazaq jazýynda bas árippen jazý latyn álipbıine kóshkennen bastap paıda boldy.
Bas áripti qoldaný kisi attary men jer – sý ataýlaryn, gazet – jýrnal, kitap attaryn basqa sózderden tez ajyratýǵa, sóılem maǵynasyn tez túsinýge jáne qysqarǵan sózderdi (AQSH, QazUÝ) belgileýge óte qolaıly boldy.
Balalar, álipbı degendi qalaı túsinesińder, bastaýysh synyptarda ótkenderińdi eske túsirińdershi.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
