Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik qurylymy
Sabaqtyń taqyryby: Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik qurylymy. Qarýly Kúshterdiń ulttyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýdegi róli.
Sabaqtyń maqsaty: 1. Oqýshylarǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik qurylymyn jáne Qarýly Kúshterdiń ulttyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýdegi rólin uǵyndyrý.
2. Oqýshylardyń saıası kózqarasyn, oı - órisin damytý.
3. Óz halqyna berilgendik, Otanǵa degen súıispenshilik pen patrıottyq rýh qalyptastyrý jáne ár qashan birine - biri kómek qolyn soza alatyn, dostyqty, adaldyqty qurmetteı alatyn jas urpaq tárbıeleý.
Ýaqyty: 45 mınýt.
Ótkiziletin orny: AÁD bólmesi.
Ótkiziletin kúni:
Kórnekilik quraldar: AÁD oqýlyǵy.
7. Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi – 5 mınýt
. Vzvod komandıri oqýshylardy sapqa turǵyzady, oqytýshyǵa raport beredi, amandasý, túgendeý, oqýshylardyń syrt kórinisin tekserý.
á) Ótilgen taqyrypty suraý kezeńi – 10 mınýt.
- «Alǵashqy áskerı daıyndyq sabaǵynyń maqsaty qandaı?
- «Alǵashqy áskerı daıyndyq sabaǵy qandaı zańdar men qaýlylarǵa sáıkes júrgiziledi?
- «Alǵashqy áskerı daıyndyq» oqýlyǵy qandaı bólimderden turady?
b) Negizgi bólim – 25 mınýt.
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik qurylymy. Qarýly Kúshterdiń ulttyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýdegi róli.
QR - nyń egemendigi men táýelsizdiginiń negizgi belgileri, memlekettik qurylymy. QK - diń ulttyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýdegi róli jáne áskerı saıasattyń jalpy prınsıpteri. QK - diń damý kezeńderi jáne olardyń negizgi mindetteri.
Qazaq halqynyń ejelgi armany júzege asyp, QR táýelsizdikke ıe boldy.
Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýsıasyna (QRK) sáıkes, barlyq azamattarǵa teń quqyqtyq berilgen, túrli ult ókilderiniń birge beıbit ómir súrýi úshin zańdyq negiz jasalǵan. Sondyqtan QR – onda turatyn barlyq qazaqstandyqtardyń memleketi. QRK boıynsha memlekettik bıliktiń birden – bir bastaýy – halyq bolyp tabylady. Halyqqa memlekettiń ishki saıasatyn anyqtaýǵa birden - bir quqyq berilgen. Konstıtýsıada QR prezıdenttik basqarý nysandaǵy birtutas memleket ekendigi jazylǵan. Memlekettiń bir tutastyǵynyń máni Qazaqstan ákimshilik - aýmaqtyq birlikterden turady jáne qurylysy jaǵynan avtonomıalarǵa bólinbeıdi. Qazaqstan halqy daýys berý (referendým), talqylaý, Parlament depýtattaryn tóte jáne janama saılaý arqyly memlekettik ómirdiń mańyzdy máselelerin sheshýge qatysady.
QR ózin demokratıalyq, zaıyrly, quqyqtyq jáne áleýmettik memleket retinde ornyqtyrdy. Onyń eń qymbat qazynasy – adam jáne adamnyń ómiri, onyń quqyqtary men bostandyqtary.
QR - nyń memlekettik qurylymynyń negizgi belgileri: tutastyǵy jarıalanǵan óz aýmaǵynyń qol suǵylmaýy men bólinbeýi; jergilikti jáne joǵary memlekettik organdarynyń bolýy; halyq, Parlament, Prezıdent, Úkimet qabyldaıtyn Konstıtýsıasy; óz zańdary; óziniń azamattyǵy; QR - nyń dúnıe júzi memleketteri júıesindegi teń quqylyq orny.
Memleket basshysy – Prezıdentti QR - nyń azamattary saılaıdy. Prezıdent memlekettiń ishki jáne syrtqy saıasatynyń negizgi baǵyttaryn anyqtaıdy, eldiń ishinde jáne halyqaralyq qatynastarda Qazaqstan atynan ókildik etedi.
Zańdyq qyzmetterdi júzege asyratyn joǵary úkimet organy Parlament bolyp tabylady. Parlament eki palatadan – Májilis pen Senattan turady. Májilis depýtattaryn azamattar tikeleı saılasa, Senat depýtattaryn máslıhat depýtattary saılaıdy.
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimeti (QRÚ) el kólemindegi atqarý bıligin júzege asyrady. Ol atqarýshy organdar júıesin basqarady. Oǵan mınıstrlikter, memlekettik komıtetter, komısıalar, bas basqarmalar enetin ortalyq organ, sondaı - aq oblystyq, qalalyq aýdandyq, aýyldyq ákimshilikter kiretin jergilikti atqarý organdary enedi. Atqarýshy organdardyń ókilettiligi zańda, sondaı - aq tıisti qujattarda aıqyndalady.
Qazaqstan eliniń tarıhı qalyptasqan aýmaǵy Reseı, Qytaı, Ózbekstan, Qyrǵyzstan, Túrikmenstan - men shektesedi. Memleket aýmaǵy bólinbeıdi jáne oǵan qol suǵylmaıdy. Memleket aýmaǵyna basqa memlekettiń basyp kirýi agresıa bolyp sanalady, ol halyqaralyq quqyq boıynsha aıyptalady.
«QR - nyń memlekettik shekarasy týraly» zańy boıynsha, bizdiń memleketimiz óz aýmaǵyn qurlyqta, sýda jáne áýe keńistiginde QK arqyly qorǵaıdy. Qazaqstan shekarasyn shekara áskeri qorǵaıdy.
Egemen memleket retinde QR - nyń rámizderi - Eltańba, Tý, Gımn.
Ár adam memlekettik rámizderdi qurmetteýge tıis.
Qazaqstannyń áskerı saıasatynyń jalpy prınsıpteri mynadaı:
janjaldy jaǵdaılardy retteýde ony tek qana beıbit jolmen, halyqaralyq quqyq sheńberindegi kelissózder sheńberinde sheshý;
jer betindegi qarýlanýǵa jantalasa umtylýdy tejeýge jáne ony ǵaryshqa jibermeý;
álemdik qaýymdastyqtaǵy barlyq memleketterdiń qarýly kúshterin tek qorǵanysqa jeterlikteı dárejede kezeńmen qysqartý;
jappaı qyryp joıatyn qarýdyń barlyq túrin óndirý men synaýdy qysqartý, birinshi kezekte ıadrolyq qarýdy tolyq joıý; jappaı qyryp joıatyn qarý - jaraqty óndirýge qoldanylyp júrgen jańa tehnologıany óndirýge tıym salý;
jappaı qyryp joıatyn qarý - jaraqty jasaýǵa jáne taratýǵa qajetti materıaldar men tehnologıany shetke shyǵarýǵa jáne basqalarǵa berýge tıym salý;
hımıalyq qarýdy joıý;
áskerı áreketter men senimdilik pen qaýipsizdikti nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan sharalardy júzege asyrýdaǵy ózara búkpesizdik;
áskerı - saıası odaqtardy halyqaralyq qaýipsizdiktiń birtutas júıesi men jańa ujymdyq qurylymyna jetkizý.
Ulttyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýdiń mańyzdy quramdas bóligi - áskerı qaýipsizdik bolyp sanalady, al ony qarýly kúshtersiz qurý da, uıymdastyrý da múmkin emes.
Áskerı qaýipsizdik – eldiń aýmaqtyq tutastyǵy men táýelsizdigine soǵys sıpatyndaǵy naqty jáne múmkin bolatyn qol suǵý men qaýip - qaterden elimizdiń ulttyq múddesiniń qorǵaný jaıy. Sondyqtan el Prezıdenti QR QK - in qurýǵa asa úlken kóńil bóldi. Prezıdenttiń 1992jylǵy 7mamyrdaǵy «QR QK - in qurý týraly» Jarlyǵyna sáıkes, onyń quramyna áskerı birlestikter, quramalar, bólimder, mekemeler, uıymdar men polıgondar, sondaı - aq bizdiń elimizdiń aýmaǵynda ornalasqan Dostastyq elderiniń Birikken QK - niń áskerı múlikteri de engizildi.
1993 jyldyń 9 sáýirinde qabyldanǵan «QR QK men qorǵanysy» týraly 2005 jylǵy 8 shildede qabyldanǵan «Áskerı mindettilik jáne áskerı qyzmet týraly», 1993 jyldyń 20 qańtarynda qabyldanǵan «Áskerı qyzmetkerler men olardyń otbasy músheleriniń mártebesi men áleýmettik qorǵalýy týraly» zańdar paketine sáıkes, bizdiń memleketimizde áskerı qurylystyń normatıvti - quqyqtyq bazasy quryldy.
QR - nyń 1993jyly aqpanda qabyldanǵan alǵashqy Áskerı Doktrınasy QK - di qurý úshin naqty qýatty serpin boldy.
QR - yń jańa Áskerı Doktrınasy QR Prezıdentiniń qatysýymen 2000 jylǵy 10 aqpanda bekitildi.
Áskerı Doktrına áskerı qaýipsizdikti qamtamasyz etý júıesin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan. Onda:
memlekettiń ekonomıkalyq múmkindikterin eskere otyryp, QK ári qaraı kezeńmen qurý men reformalaýdyń negizgi baǵyttary;
áskerı qaýipsizdikti áskerı - ekonomıkalyq qamtamasyz etýdiń maqsaty, negizgi prınsıpteri, mindetteri men baǵyttary aıqyn kórsetilgen.
QR QK - niń qurylysy áskerı qaýipsizdikti qamtamasyz etýdiń maqsattary men mindetterine sáıkes kezeń - kezeńmen júzege asyrylatyn bolady.
Birinshi kezeńde (2000 - 2002) myna mindetter sheshildi:
utqyr áskerlerdi basym jasaqtaý, materıaldyq - tehnıkalyq qamtamasyz etý jáne daıarlaý;
áskerı basqarý organdarynyń qurylymyn qaıta uıymdastyrý;
áskerı qaýipsizdikti qamtamasyz etý mindetterin oryndaý; áskerı - ákimshilik basqarý organdaryn qaıta qurý men áskerı - aýmaqtyq qurylymǵa kóshý;
keıbir áskerı laýazymdardy azamattyq qyzmetkerlerdiń atqarýy jónindegi sharalardy júzege asyrý;
áskerı bólimderdi, qarý - jaraq pen tehnıkany eldiń aýmaǵynda ońtaıly ornalastyrý.
Ekinshi kezeńde (2003 - 2005) myna máseleler qarastyryldy:
baılanys, barlaý, radıo elektrondyq kúres, áýe shabýylynan qorǵaný, kólik avıasıasy áskerlerin basym damytý jáne tehnıkalyq qaıta jaraqtandyrý.
QK - di jasaqtaý júıesin jetildirý, kelisimshart negizindegi áskerı qyzmetshilerdiń sanyn arttyrý;
rezervterdi jumyldyra daıarlaý júıesin qalpyna keltirý;
áskerı ınfraqurylymdy damytý;
uzaq merzimdi memlekettik baǵdarlama negizinde QK úshin mamandar ázirleý júıesine kóshý;
Úshinshi kezeńdegi (2005 jyldan keıin) mindetter:
tolyq jasaqtalǵan quramalar men bólimderdiń úles salmaǵyn ulǵaıtý jolymen áskerlerdiń sapalyq parametrlerin arttyrý;
kelisimshart negizinde QK - di jasaqtaýdy shaqyrý boıynsha áskerı qyzmet etý merzimin qysqartý;
áskerlerdi jańa úlgidegi qarý - jaraqpen jáne áskerı tehnıkamen kezeń - kezeńimen qaıta jaraqtandyrý;
áskerlerdi jedel, jaýyngerlik jáne jumyldyrý, daıarlaý isin tolyqqandy resýrstarmen qamtamasyz etý.
Halyqaralyq jaǵdaı kún saıyn shıelenisip jatqan búgingi kezeń QR QK - niń joǵary jaýyngerlik ázirligi men qyraǵylyǵyn talap etip otyr.
QR QK - niń turaqty jaýyngerlik daıyndyǵy, bizdiń memleketimizdiń aýmaqtyq tutastyǵy men egemendigin senimdi qorǵaý qabileti QR - nyń táýelsizdigin nyǵaıtýǵa qosylǵan naqty úles bolyp sanalady.
v) Qorytyndy bólim – 5 mınýt
Suraqtar men tapsyrmalar.
QR - nyń memlekettik qurylymy týraly aıtyńdar.
QR egemendigi qandaı belgilermen sıpattalady?
Qazaqstannyń áskerı saıasattaǵy jalpy prınsıpterin atańdar.
QK - iń ulttyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýdegi róli qandaı?
QR QK qurylysynyń damý jáne reformalaý kezeńderin atap shyǵyńdar.
QR QK qurylymyn damytý jáne reformalaýdyń birinshi jáne ekinshi kezeńinde qandaı mindetter sheshildi.
- QR QK qurylymyn damytý jáne reformalaýdyń úshinshi kezeńinde atqarylatyn mindetter men maqsattar týraly aıtyńdar.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama