InfoHub Logo

Sabaq taqyryby: Qazaqtyń has batyry - Qarasaı
1. Sabaq maqsaty: Oqýshylarǵa elin - jerin qorǵaǵan er júrek batyrlar týraly, olardyń erligi týraly, el bılegen han, bıler týraly bilimderin keńeıtý.
2. Oı - órisin, este saqtaýyn bilimdik qoryn, sózdik qoryn damytý.
3. Patrıottyq tárbıe berý.
Sabaq tıpi: aralas sabaq
Sabaq túri: İshinara izdenis sabaǵy.
Sabaq ádisi: Interbelsendi, baıandaý, suraq – jaýap, kartamen jumys

Sabaq kórnekiligi: ınteraktıv taqta, batyrlar sýretteri, karta.
Sabaq barysy
1. Uıymdastyrý bólimi.
2. Úı jumysyn tekserý.
• Úıge qandaı tapsyrma berildi?
• Qandaı taraýmen tanysyp jatyrmyz?
Búgingi úı jumysyn suraý maqsatynda men senderge osy taqyryp boıynsha suraqtar ákeldim. Osy suraqqa jaýap bere otyryp úı jumysyn teksere alamyz. (Bılet sýyrady)
1. Jońǵar qaqpasy dep qaı jerdi ataıdy?
2. Jońǵar qaqpasy atalǵan jerdegi qazaq dalasynda jatqan taý, kól, jotalardy ata.
3. 18 ǵasyrdyń alǵashqy jartysyndaǵy qıynshylyq týraly ne bilesiń?
4. İshki - syrtqy saıasattyń shıelenisýinen el qandaı zardap shekti?
5. Qyrǵyn soǵysta qoldanǵan qarýlardy ata.
6. Erekshe kózge túsken, el aýzyndaǵy batyrlardy ata.
7. «Batyr» degen sózdiń maǵynasyn ash. Kóz aldyńa qandaı adam elesteıdi? (Ár kezeńniń óz batyry bar, ıaǵnı, el basyna kún týǵanda eline qorǵan bola bilgen, bilektiń kúshimen, naızanyń ushymen el qorǵaǵan batyrlar. Ony Túrikshe BAHADÚR dep atalǵan eken.)
8. Uly Otan Soǵysynyń batyrlaryn, Jeltoqsan kóterilisindegi batyrlardy ata. Olar ne úshin kóterildi?
9. (halyq qaharmany ataǵy)
Batyrlyq qazirgi zamandaǵy jumys babynda el tynyshtyǵyn qorǵaý maqsatynda da adamdar ómirin qıyp jatyr. Bul da batyrlyqqa jatady.

3. Úı jumysyn bekitý
«Tarıhı synaq hat»
Qazaq tarıhynda ---------------- alǵashqy jartysy óte qıyn jáne kúrdeli kezeń boldy. Qazaq jáne Jońǵar handyqtarynyń qarýly qaqtyǵystary, túptep kelgende kórshiles jatqan eki uly el ------------ men ---------------- bulardy bir - birine --------------- saıasatynan týyndady. Negizgi qarýlary -------,---------------,------------,-------------,--------------,-------------.
(18 ǵasyrdyń, Reseı men Qytaıdyń, aıdap salý, qylysh, naıza, qalqan, aıbalta, shoqpar, semser)
Durys, sonymen biz búgin Qarasaı batyr týraly málimet alady eken.

• Qarasaı Altynaıuly 1589jyly Almaty oblysynyń Jambyl aýdanynda Sýyqtóbe taýynyń eteginde dúnıege kelgen. Qarasaı batyrdyń ómir súrgen kezi qazaq - jońǵar arasynda eki ǵasyrǵa sozylǵan qan qaqsatqan soǵystyń endi shıelenisip jatqan kezi edi. Sol kezde el bılegen Esim han men Jáńgir sıaqty aqyldy handardyń arman - ańsary Qarasaı sıaqty batyrlary arqyly júzege asyp otyrdy. Ol kóptegen soǵystarǵa qatysyp qol bastaǵan. Qarasaı 1664 jyly aqyrǵy ret 66 jasynda qatysty. Osy soǵysta Qarasaı batyr aýyr jaralanyp saptan shyǵady. nyń dosy Aǵyntaı batyr da aıaǵynan jaralanyp, aqsaq bolyp qalady. Sodan keıin qatty qımylǵa jaramaı Qarasaı batyr el basqarý isine kirisedi. Sol jyldary qazaq dalasy tynyshtalyp, Qarasaı óziniń qandykóılek dos Aǵytaıdyń aýlyna kóship barady. Sonda 1 jyl turyp 1671 jyly 73 jasynda dúnıeden ótedi. Súıegi Arqadaǵy Aıyrtaý degen jerge qoıyldy Qarasaı batyrdyń 6 balasy bolady. Osylaısha Urpaqtan - urpaqqa uran bolyp qalady. Osy sátti paıdalanyp aıta ketetin jaıt
• QR prezıdenti N. Á. Nazarbaev osy Qarasaıdyń tikeleı urpaǵy eken. QARASAI — KÓSHEK — AIDYR — MYRZATAI — EDİL — SAPAQOI — NAZARBAI -- ÁBİSH — NURSULTAN.
• Oqýlyqpen jumys
Olaı bolsa Qarasaıdyń erligi týraly oqýlyqtan qaraımyz. (Ózderine oqytam)
• Mátinde kimder týraly aıtylyp tur?

«Artyq bolmas bilgeniń»
• Esim han - 1598 - 1628 jyldary el basqarǵan
• Jáńgir han Esim hannyń balasy, jońǵarlarǵa qarsy soǵysqan «ǵajaıyp erligi úshin salqam Jáńgir degen ata bergen»
• Qaraqal, Toıly – Oırattyń eki taıshysy
(eki jasaqtyń basshysy, ásker bastaǵan)
• Oırat - 17 ǵasyrda Edil boıyna kóship kelgen qalmaqtardy oırattar dep ataǵan
• Dókir - jaýdyń batyry
• Jaqsyǵul - qazaq mergeni
• Olyh - Oırat batyry
Dáptermen jumys
Sózjumbaq sheshý Batyrlar sózi shyǵady.

Kınofılm kórsetý
Olaı bolsa osy el qorǵaǵan zamandaǵy batyr aǵalarymyzdyń erligi týraly kınofımnen úzindi kóreıik. «Kóshpendiler»fılmi boıynsha.

Ómirmen baılanys, shyǵarmashylyq jumys
Sen de osyndaı erlikke daıynsyń ba?

Sergitý sáti
Qarakereı Qabanbaı,
Qanjyǵaly Bógenbaı (ándete)

«Shyńǵa qadam» oıyny
• 3 qatarǵa arnalǵan suraqtar, 1 top 2 - topqa, 2top 3topqa taqyryp boıynsha suraq qoıady. Shyńǵa 1 - shyqqan topqa jalaýsha beriledi.

1. Esim han basshylyq etken urys qaıda, qaı jyly boldy?
2. Qarasaı kimderdi qolyna túsirdi?
3. Mátinde qandaı maqal kezdesedi?
4. Qalmaqtar qandaı aılaǵa kóshti?
5. Qarasaıdy kernegen yza men kek týraly aıt.
6. Olyh qandaı adam? ákki
7. Qarasaı Esim hanǵa ne dedi?
8. Olyhtyń jeńilisi týraly aıt.
9. Batyrdyń joıqyn kúshi neden kórinedi?
10. Batyrǵa minezdeme ber.
11. Qarasaı batyrǵa kórsetilgen ataq, qurmet týraly aıt.
12. Tobyl ózenin kartadan kórset. t. s. s.

Qorytyndylaý
Sender de osy batyr aǵalarymyzdaı elin qorǵar úlken azamat bolyp ósińder dep jalaýdy beremin.
Ne úırendik? Ne bildik?
Baǵalaý
Úıge tapsyrma oqý, mazmundaý, izdený