InfoHub Logo

Bilim berý salasy: 5 sala
Bólimi: 5 bilim berý salasy arqyly kiriktirilgen u. o. i.
Taqyryby: Qysqy ormanǵa kómek

Maqsaty: Balalarǵa 5 bilim berý salasy boıynsha tapsyrmalar berý arqyly qystyń erekshelikteri týraly bilimderin keńeıtý, tilderin damytý, tanymdyq qabiletterin arttyrý, beıneleý ónerine qyzyǵýshylyqtaryn oıatý, jolda júrý erejelerin qaıtalatý, densaýlyqtaryn nyǵaıtý, tabıǵatqa degen súıispenshilikterin oıatý jáne adamgershilikke (dostyq qarym-qatynas, kómek kórsetý) tárbıeleý.
Qostildik komponentter: qys-zıma, orman-les, saýysqan-soroka, ańdar-zverı, kilt-klúch, jol belgileri-dorojnye znakı, dostyq-drýjba, kómek-pomosh.

İs-áreket kezeńderi: Tárbıeshiniń is-áreketi Balalardyń is-áreketi
Motıvasıalyq qyzyǵýshylyq kezeńderi «Erteńgilik sheńberi»
- Balalar, bárimiz qol ustasyp sheńberge turaıyq. Biz bárimiz dospyz. Dostaryńnyń alaqandary jyly, ári jumsaq bolady. Káne, sıpap kóreıik. Dostarymyzben birge bolǵan kezde bári jaqsy, al dossyz kóńilsiz bolar edi. Osyny este saqtaýymyz qajet.
«Shattyq sheńberi»
Araılap tań atty,
Altyn sáýle taratty.
Qaıyrly tań, balalar!
Sálemetsizder me, qonaqtar!
(Saýysqannyń daýysy estiledi)

- Balalar, bizge topqa qus ushyp keldi. Ol qandaı qus ekeniń myna jumbaqty sheshseńder bilesińder.
Jumbaq:
Ala qanat, qystap qalady,
Jemdi taýyp shoqyp alady.
Aıtyńdarshy balalar,
Bul qaı qus eken? /Saýysqan/

(Balalarǵa saýysqannyń sýreti kórsetiledi)
- Saýysqan bizge jańalyq alyp kelgen. Káne, ony tyńdaıyq. (Aýdıojazba qosylady)
Saýysqan: Qysqy orman qıyndyqqa tap boldy: Ormanda boran turyp, qalyń qar jaýyp, ańdar qar astynan shyǵa almaı, qustar usha almaı jatyr. Qıyndyqtan shyǵý úshin ormanǵa 3 sıqyrly kilt kerek. Men senderden kómek suraıyn dep áren-áren ushyp keldim. Ormannyń barlyq turǵyndary sizderden kómek kútýde.
Tárbıeshi: Balalar, ormanǵa sıqyrly kiltterdi jınap beremiz be? Onda jolǵa!!!

Balalar sheńberge turyp bir-biriniń qoldaryn sıpap ustap qaraıdy.
«Shattyq sheńberi»
Araılap tań atty,
Altyn sáýle taratty.
Qaıyrly tań, balalar!
Sálemetsizder me, qonaqtar!
(Qımylmen kórsetedi)

Qyzyǵa tyńdap, jumbaqty durys sheshýge tyrysady.
- Saýysqan.
Balalar tynysh turyp tyńdaıdy.
- Jınap beremiz.
Uıymdastyrý jáne izdenýshilik kezeńderi – Al ormanǵa nemen baramyz? Bilgileriń kele me? Myna jumbaqtyń jaýabyn tapsańdar bilesizder.
Jumbaq:
Kóshe boılap aıańdaıdy
Adam tasyp aıaldaıdy. /avtobýs/

- Durys, balalar, biz ormanǵa deıin avtobýspen baramyz. Al avtobýsqa otyrý úshin biz ne alamyz?
- Durys, bılet alamyz. Káne, myna bıletterden ózderine bir-birden alyńdar.
- Bárimiz jaıǵastyq pa?
- Onda ormanǵa deıin kóńildi barý úshin, «Dos bolaıyq bárimiz» ániń aıtaıyq.
(Ormanǵa jetken soń)
Tárbıeshi: Balalar, bizder qysqy ormanǵa keldik. Qarańdarshy, ne kórip tursyńdar? Qys qandaı bolady, erekshelikterin aıtyp berińdershi?
- Durys, jaraısyńdar. Al senderdiń qoldaryńda ne bar? Olar jaı bıletter emes. Olar ártúrli pishindi. Qandaı pishinder ekenin ataıyqshy:
- Durys, sizder myna úsh aǵashty jáne joǵaryda geometrıalyq pishinderdi kórip tursyńdar ǵoı. Olar sizderdiń qoldaryńyzdaǵy bılettiń pishiniderine saı. Árqaısy qoldaryńdaǵy bılet pishinine sáıkes keletin aǵashtardyń qasyna otyryńdar.
(Balalar otyrǵannan keıin)
Tárbıeshi: Balalar, bul sıqyrly aǵashtar. Olardyń barlyq tapsyrmalaryn oryndasaq, olar bizge sıqyrly kiltterin beredi. Sondyqtan muqıat tapsyrmalaryn oryndaýǵa tyrysaıyq.
- Ár aǵashtan «1» sany bar ulpaqardy alaıyq:
1-tapsyrma:
- «Qys» týraly taqpaq aıtý.
(«Qatynas» b. b. s.)
- Adasyp qalǵan sharshylardy (kýbık) retimen ornalastyr. («Tanym» b. b. s.)
- «Baǵdarsham» týraly ne bilesińder?(«Áleýmettik orta» b. b. s.)
- Ár aǵashtan «2» sany bar ulpa qardy alaıyq:

2-tapsyrma:
- «Logıkalyq esep». Qatty aıazda aspanda 2 aıý ushyp júr, bireýiniń túsi qyzyl, bireýiniń túsi kók. Aspanda neshe aıý ushyp júr. («Tanym» b. b. s.)
- Kórsetilgen jol belgileriniń ataýyn atańdar. («Áleýmettik» b. b. s.)
- Jumbaqtardy sheshińder:
1. Qysta ǵana bolady,
Ustasań qolyń tońady. /Qar/
2. Ózi sýdan jaralǵan, biraq sýdan qorqady. /Muz/
(«Qatynas» b. b. s.)
- Ár aǵashtan «3» sany bar ulpa qardy alaıyq:

3-tapsyrma:
- Qysqy ormandaǵy aǵashty qarmen jamyldyr. (aǵash ústine maqtalardy jelimmen japsyrý)
(«Shyǵarmashylyq» b. b. s.)
- Sýboıaýǵa saýsaqty malyp, qysqy ormandaǵy shyrshanyń sýretin sal.
(«Shyǵarmashylyq» b. b. s.)
- Aq paraqty boıap, neniń
sýreti ekeniń ata?
(«Shyǵarmashylyq» b. b. s.)

Sergitý sáti:
Boran soǵady oń jaqtan,
Boran soǵady sol jaqtan.
Qar laqtyryp oınasaq,
Sý ótedi qolǵaptan.

- Ár aǵashtan «4» sany bar ulpaqardy alaıyq:
4-tapsyrma:
- Kórsetilgen jol
belgileriniń ataýyn atańdar.
(«Áleýmettik» b. b. s.)
- Qys mezgiline baılanysty jańyltpashtar aıtyp berińder.
(«Qatynas» b. b. s.)
- Bir aptada neshe kún bar?
Ataýlaryn atańdar.
(«Tanym» b. b. s.)

- Ár sıqyrly aǵashtan «5» sany bar ulpaqardy alaıyq:
5-tapsyrma: Jattyǵý jasaý.
- Bul tapsyrmada úsh aǵash bárińizge birdeı tapsyrma bergen. Sıqyrly aǵashtar sender jattyǵý jasaı alasyńdar ma, sońy bilgisi keledi.
Al, qane bárimiz jattyǵýdy qalaı jasaıtynymyzdy kórseteıik.
Jattyǵý
Sheńber bolyp turaıyq,
Jattyǵýdy bastaıyq.
Bir-eki-úsh, basymyzdy
aınaldyryp qozǵaıyq.
Tórt-bes-alty, qoldy
sermep aldyq.
Jeti-segiz, ıilemiz oń jaqqa,
ıilemiz sol jaqqa,
Toǵyz – on, sekiremiz qýana!!!

- Jaraısyńdar, balalar! Qarańdarshy, sıqyrly aǵashtar senderge rıza bolyp, sıqyrly kiltterin berip jatyr. Káne sıqyrly kiltterdi alyp qysqy ormanǵa bereıik.
Saýysqan: Alaqaı, qysqy ormandy, onda mekendeıtin ańdar men qustardy borannan qutqaryp qaldyńdar. Rahmet senderge, balalar!
- Endi ózimizdiń balabaqshamyzǵa avtobýsqa minip qaıtaıyq.
- Iá.
- avtobýs.
- bılet.
(Balalar geometrıalyq pishindi bıletterdi tańdap alady)
- ıá.
Balalar «Dos bolaıyq bárimiz» ániń aıtady.
- Qysqy orman.
(Qys erekshelikterin aıtady)
- bıletter. (tórtburysh, dóńgelek, úshburysh)
(Balalar ústel jańyna otyrady)
Balalar qyzyǵa tyńdaıdy.
Ajar:
Nargıza:
Bir top bala syrǵanap, Barady áne, jarysyp.
Qaldy artta qyr, alap,
İzderinen qar ushyp.
Raıl:
Qyraý qatyp jaǵaǵa,
Aıaz betten óbedi.
Biri minip shanaǵa,
Biri shańǵy tebedi.
Erlan:
Sátke qarap turmaısyń,
Kóńildi edi qys qandaı!
Shańǵymenen zyrlaısyń,
Qanat bitip ushqandaı.
(sharshylardy retimen qoıyp, sanaıdy)
- Baǵdarshamnyń 3 kózi bar: qyzyl, sary, jasyl. Qyzyl kózim «toqta» deıdi, sary kózim «daıyndal», jasyl kózim «júr» deıdi. Baǵdarsham adam ómirine kerek. Joldarda mashınalar túıisip qalmaý úshin, adamdardy qaǵyp ketpeý úshin baǵdarshamnyń paıdasy zor.

- 0, Aıýlar ushpaıdy. Jol belgilerin ataıdy.
- qar.
- muz.

3-tapsyrmada úlgige qarap balalar jeke jumystanady, qyzyǵýshylyqpen tapsyrmany oryndaıdy.

Sergitý sáti:
Boran soǵady oń jaqtan,
Boran soǵady sol jaqtan.
Qar laqtyryp oınasaq,
Sý ótedi qolǵaptan.
(qımylmen jasaıdy)

Kórsetilgen jol belgilerdi ataıdy.
Dala appaq, qar appaq,
Bári appaq, qarap baq.

Qarǵa, qarǵa, qarǵalar,
Qar ústinde jorǵalar.

Apta kúnderin ataıdy.
Balalar jattyǵýdy jasaıdy.
(Proektormen túsip turǵan ekranda borandap turǵan qysqy ormannyń sýretiniń qasyna sıqyrly kiltterdi qoıady. Ekranda boransyz, kúni jarqyrap turǵan, ańdar júrgen qysqy orman sýreti kórsetiledi).
(Ádemi áýen qosylady, balalar avtobýspen balabaqshaǵa keledi)
Bekitý,
baqylaý
Suraq-jaýap:
- Balalar, búgin bizge qonaqqa ne keldi?
- Kómek suraǵandarǵa kómektesý
kerek pe?
- Bizder qaıda bardyq?
- Qysqy ormanda ne istedik, ne kórdik?
- Búgingi u. o. i. unady ma?
Qoshtasý:
Qol ustasyp turaıyq. Kóriskenshe kún jaqsy Saý-sálemet bolaıyq.
- Saýysqan.
- Kómektesý kerek.
- Qysqy ormanǵa.
Balalar qysqy ormanda ne istep, ne kórgenderi týraly aıtyp beredi.
- Unady.
Qoshtasý:
Qol ustasyp turaıyq. Kóriskenshe kún jaqsy Saý-sálemet bolaıyq.
Kútiletin nátıje:
Bilýi kerek: Qys mezgiliniń erekshelikterin, qys týraly taqpaqtar men jańyltpashtar, 5-ke deıin sandar men sanaýdy, jattyǵý jasaýdy.
Qalyptastyrý kerek: tapsyrmany durys oryndaýdy, sóıleý mánerin, tanymdyq oılaý qabiletterin, beıneleý ónerine qyzyǵýshylyqtaryn, jolda saq júrýdi, tabıǵatqa degen súıispenshilikterin, basqaǵa kómek kórsetý men dostyq qarym-qatynasty.
Meńgerýi kerek: Qysqy ormandaǵy aǵashtarǵa maqta japsyrýdy, saýsaqpen shyrsha sýretin salýdy.