Qumyrsqanyń qanaǵaty (Ertegi)
Qumyrsqanyń qanaǵaty ertegisi
Ertede bir danyshpan kisi bolypty. Ol kisi jan - janýarlardyń, qurt - qumyrsqanyń tilin biledi eken.
Bir kúni álgi danyshpan jolaýshylap kele jatypty. Jarty jolǵa kelgende, at shaldyryp, demalyp otyrsa, kishkentaı bir qumyrsqanyń dán tasyp júrgenin kóredi. Ony jerden kóterip alady da alaqanyna salyp turyp:
– Qane, qumyrsqa, aıtshy, dándi qaıda alyp barasyń? – dep suraıdy.
– Ileýime aparamyn, – deıdi qumyrsqa. Adam suraıdy:
– Ony qaıtesiń?
– Keıinge saqtaımyn, – deıdi qumyrsqa. Adam:
– Kóp jınaısyń ba? – dep suraıdy.
Qumyrsqa óz sharýasynyń jaıyn bylaısha baıandaıdy:
– Jazdaı jumys istep, jeıtin azyǵymdy jınaımyn da qystygúni qannen - qapersiz tynyǵyp jatamyn.
Danyshpan qumyrsqany shyr aınaldyra qaraı bastady:
– Basyń nege úlken?
– Az sóılep, kóp oılaımyn.
– Beliń nege qyldyryqtaı?
– Qomaǵaı emespin.
– Jylyna qansha dán jeısiń?
– Bir dán jeımin.
– Soǵan qanaǵat etesiń be?
– Odan kóp jeı bersem, jer betindegi basqa qumyrsqalar ash qalmaı ma? Qanaǵat kerek qoı!
Qumyrsqanyń aqylyna, qanaǵatyna, kóregendigine súısingen danyshpan ony synap kórmek bolady. Qorapqa bir dán salady da qumyrsqany soǵan qosa qamaıdy. Sonan soń sý tımeıtin bir jaıly jerge ornalastyrady.
– Bir jyldan keıin kelemin. Dániń bar jeıtin, qamsyz jata ber, – deıdi, danyshpan qumyrsqaǵa eskertip. Osylaısha qumyrsqanyń azyqty qalaı únemdeıtinin bilgisi keledi.
Bir jyl ótken soń, danyshpan álgi qumyrsqaǵa qaıta oralady. Ózi qoıyp ketken jerden qorapty taýyp alady. Qumyrsqanyń óli - tirisin bilmek bolyp, qorapty ashady. Qarasa, qumyrsqa tiri eken. Qasyna qaldyrǵan jalǵyz dánniń jartysyn ǵana jepti. Buǵan tańdanǵan danyshpan:
– Eı, qumyrsqa, – depti, munyń sebebin bilmek nıetpen. – Sen jylyna bir dán jeımin dep ediń ǵoı. Myna dándi nege túgel jemeı, jartysyn qaldyrǵansyń? Ne sebepten sonsha únemdediń?
Sonda qumyrsqa bylaı depti:
– Aıtqanyń durys, men jylyna bir dán jeımin, ol ras. Al sen bolsań, meni qorapqa salyp, qamap kettiń. Syrtqa shyǵa almaımyn. Eger sen meni bul qamaýdan bosatýdy umytyp ketseń, taǵy da bir jyl qamaýda jatatyn edim. Bir dándi túgel jep qoısam, ashtan óletin edim. Sony oılap, qanaǵat ettim.
Danyshpan qumyrsqanyń shydamdylyǵy men tastaı berik qanaǵatyna qaıran qalypty. Ony qamap ketkeniniń qıanat bolǵanyn, azapqa salǵanyn endi túsinip:
– Meniń istegenim durys bolmapty, keshir! – depti de qumyrsqany qamaýdan bosatyp jibergen eken.
Sodan keıin danyshpan qanaǵattyń qasıetin adam balasyna úıretipti.
Ertede bir danyshpan kisi bolypty. Ol kisi jan - janýarlardyń, qurt - qumyrsqanyń tilin biledi eken.
Bir kúni álgi danyshpan jolaýshylap kele jatypty. Jarty jolǵa kelgende, at shaldyryp, demalyp otyrsa, kishkentaı bir qumyrsqanyń dán tasyp júrgenin kóredi. Ony jerden kóterip alady da alaqanyna salyp turyp:
– Qane, qumyrsqa, aıtshy, dándi qaıda alyp barasyń? – dep suraıdy.
– Ileýime aparamyn, – deıdi qumyrsqa. Adam suraıdy:
– Ony qaıtesiń?
– Keıinge saqtaımyn, – deıdi qumyrsqa. Adam:
– Kóp jınaısyń ba? – dep suraıdy.
Qumyrsqa óz sharýasynyń jaıyn bylaısha baıandaıdy:
– Jazdaı jumys istep, jeıtin azyǵymdy jınaımyn da qystygúni qannen - qapersiz tynyǵyp jatamyn.
Danyshpan qumyrsqany shyr aınaldyra qaraı bastady:
– Basyń nege úlken?
– Az sóılep, kóp oılaımyn.
– Beliń nege qyldyryqtaı?
– Qomaǵaı emespin.
– Jylyna qansha dán jeısiń?
– Bir dán jeımin.
– Soǵan qanaǵat etesiń be?
– Odan kóp jeı bersem, jer betindegi basqa qumyrsqalar ash qalmaı ma? Qanaǵat kerek qoı!
Qumyrsqanyń aqylyna, qanaǵatyna, kóregendigine súısingen danyshpan ony synap kórmek bolady. Qorapqa bir dán salady da qumyrsqany soǵan qosa qamaıdy. Sonan soń sý tımeıtin bir jaıly jerge ornalastyrady.
– Bir jyldan keıin kelemin. Dániń bar jeıtin, qamsyz jata ber, – deıdi, danyshpan qumyrsqaǵa eskertip. Osylaısha qumyrsqanyń azyqty qalaı únemdeıtinin bilgisi keledi.
Bir jyl ótken soń, danyshpan álgi qumyrsqaǵa qaıta oralady. Ózi qoıyp ketken jerden qorapty taýyp alady. Qumyrsqanyń óli - tirisin bilmek bolyp, qorapty ashady. Qarasa, qumyrsqa tiri eken. Qasyna qaldyrǵan jalǵyz dánniń jartysyn ǵana jepti. Buǵan tańdanǵan danyshpan:
– Eı, qumyrsqa, – depti, munyń sebebin bilmek nıetpen. – Sen jylyna bir dán jeımin dep ediń ǵoı. Myna dándi nege túgel jemeı, jartysyn qaldyrǵansyń? Ne sebepten sonsha únemdediń?
Sonda qumyrsqa bylaı depti:
– Aıtqanyń durys, men jylyna bir dán jeımin, ol ras. Al sen bolsań, meni qorapqa salyp, qamap kettiń. Syrtqa shyǵa almaımyn. Eger sen meni bul qamaýdan bosatýdy umytyp ketseń, taǵy da bir jyl qamaýda jatatyn edim. Bir dándi túgel jep qoısam, ashtan óletin edim. Sony oılap, qanaǵat ettim.
Danyshpan qumyrsqanyń shydamdylyǵy men tastaı berik qanaǵatyna qaıran qalypty. Ony qamap ketkeniniń qıanat bolǵanyn, azapqa salǵanyn endi túsinip:
– Meniń istegenim durys bolmapty, keshir! – depti de qumyrsqany qamaýdan bosatyp jibergen eken.
Sodan keıin danyshpan qanaǵattyń qasıetin adam balasyna úıretipti.
You Might Also Like
-
Halqymyz «Balańdy óz tárbıeńmen tárbıeleme, óz ultyńnyń tárbıesimen tárbıele» degen eken. Osy jerde qazaq halqynyń uly aqyny, ǵalym M. Jumabaevtyń myna sózi oıǵa oralady: «Ult tárbıesi – baıaǵydan b...
