"Ǵ. Músirepovtyń «Ananyń anasy» shyǵarmasyndaǵy «Meniń atym - áıel» ana beınesi"
Páni: Ádebıet
Sabaqtyń taqyryby: Ǵ. Músirepovtyń «Ananyń anasy»shyǵarmasyndaǵy «Meniń atym - áıel» ana beınesi.
Sabaqtyń maqsaty:1. Ǵ. Músirepov shyǵarmalarynan alǵan bilimderin shyńdaı otyryp,ana beınesin ashý, ádebıet teorıasynyń uǵymdary boıynsha kórkem shyǵarmany taldaý.
2.Shyǵarmashylyq jumysqa baýlý, óz betimen zertteý, izdenýge jeteleý, áńgimeleý, mazmundaý qabiletterin arttyrý.
3.Óz halqynyń salt-dástúrin bilý, anaǵa qurmet kórsetý, úlkenderdi syılaý, súıispenshilik qasıetterin arttyrý.
Sabaqtyń túri: praktıkalyq sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi:suraq-jaýap,ádebı pikirtalas, zertteý, salystyrý, taldaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: oqýlyq, kórkem shyǵarma, jazýshy sýretteri, slaıd, ınteraktıvti taqta, kórkem ádebıetter.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylardy túgeldeý,oqý-quraldaryn alǵyzý, psıhologıalyq daıarlyq.
İİ.Úı tapsyrmalaryn tekserý
1. Ǵ. Músirepov «Ananyń anasy» áńgimeniń mazmuny.
2. Ádebıet teorıasy. (uǵymdar)
3.İzdený, zertteý jumystary,test tapsyrmalary.
Úı tapsyrmasyn mazmundaý kezeńderi:
a) Shyǵarmaǵa jýyq áńgimeleý;
á) Suryptap, terip áńgimeleý;
- Áıtiles kim?
- Áńgimedegi oqıǵa qaı kezeńdi sýretteıdi?
- Áıtiles qandaı áńgime aıtty?
- Bala bı Jalpaq balýanǵa ne dedi?
- Bıdiń tilegi qandaı, batyrdyń tiligi ne?
- Saýǵa degen ne?
- Jylqynyń jatqan jerinen jarty kósh shyqqan kezde bir qara kórindi..
- Taǵy bir mezgilde artqa qarasaq , tuıǵyndaı túıilip,juldyzdaı aǵyp bireý keledi..
b) Erkin áńgimeleý;(rólge bólip áńgimeleý)
v) Ózińe unaǵan, unamaǵan epızodty baıandaý;
III.Jańa sabaqtyń maqsatyn aıtý(slaıd)
«Ǵabıt Músirepovti maqtaýdyń keregi joq. Ǵabıt Músirepovpen maqtanýymyz kerek» Z. Qabdolov.
Jazýshy týraly málimetter, hronologıalyq keste.
Ǵabıt Mahmutuly Músirepov- 1902 jyly 22 naýryzda qazirgi Soltústik Qazaqstan oblysynyń Jambyl aýdanynda kedeı sharýanyń otbasynda dúnıege kelgen.
1916 jyly 14 jasynda -Obaǵan degen jerdegi naǵashysynyń kómegimen orys mektebine okýǵa túsedi.
1923-26 jyldary -mektepti bitirip, Presnegorkovtaǵy eki klastyq orys mektebin, jumysshy fakúltetinde (rabfak) oqyp, aýyl sharýashylyq ınstıtýtynda oqıdy.
1929-30 j «Qos Shalqar»«Talpaq tanaý», «Ana týraly novelalar», «Avtografıalyq áńgime», «Kók úıdegi kórshiler», «Kúsen»,«Qyz Jibek», «Qozy Kórpesh-Baıan sulý», «Aqan seri — Aqtoqty», «Amankeldi», «Qynaptan qylysh t.b, «Qazaq soldaty», «Ulpan», «Oıanǵan ólke», «Kezdespeı ketken bir beıne»
1931-44 j Shekspırden: «Antonın men Kleopatra», Shota Rýstavelı jáne onyń poetıkasy, M. Gorkııdiń «Ólimdi jeńgen ana» , «Adamnyń anasy» shyǵarmalaryn aýdardy.
1958 j Qazaq SSR Joǵarǵy Keńesine, KSRO Joǵarǵy Keńesine depýtat bolyp saılandy.
1962,1972,1974 j 3 márte Lenın,1975 j 2 márte Eńbek Qyzyl Tý,1982 j «Halyqtar dostyǵy» medaldary.
1970 j Qazaqstan Memlekettik syılyǵyn aldy.
1977 j Qazaqstan Ǵylym Akademıasynyń Sh.Ýálıhanov atyndaǵy syılyq aldy.
1974 j Keńes ádebıetin órkendetýde sińirgen eńbegi úshin Sosıalısik Eńbek Eri qurmetti ataǵy berildi.
1985 j dúnıe saldy.
1985 j Almaty qalasynyń Qarasaı batyr kóshesinen murajaı, Astana qalasynda kóshe, Balalar men jasóspirimder teatry ashylyp, eskertkish músin qoıylǵan.
Sabaqqa kirispe.
Otyzynshy jyldardyń orta sheninde jazýshyny M. Gorkııdiń ana taqyrybyna jazǵan romantıkalyq áńgimeleri qyzyqtyrady. Gýmanıs jazýshy M. Gorkııdiń adam degen ardaqty atty joǵary baǵalaýy, ómirge rýh sebýshi, tirshilik ıesi analardyń qoǵamdaǵy róli Ǵ. Músirepovke úlken oı saldy. Ol M. Gorkııdiń «Adamnyń anasy» jáne «Ólimdi jeńgen ana» atty eki novelasyn aýdaryp, ózi de «Ananyń anasy», «Ashynǵan ana», «Ananyń arashasy (1934), «Er ana» (1942), «Aqlıma» (1944) atty áńgimelerin jazdy.
«Ananyń anasy» (1934) atty áńgimesiniń mazmuny el arasyna keń taraǵan ańyzdan alynǵan. Munda eldi shaýyp, jazyqsyz jas qyzdy zorlap alyp bara jatqan batyrdy qyz anasynyń sózben toqtatyp, jeńgeni, sóıtip, onyń qyzyn jaý qolynan azat etýi baıandalǵan. Shyǵarmanyń mazmuny, Áıtiles aqsaqaldyń «etekteı saqalyn balýan saýsaqtarymen salalap tarap» qoıyp ótken ómir oqıǵasyn baıandaýynan bastalady. Áńgimede namysqa shabar bilegi, ádiletti tanyr júregi bar, biraq el ákimderiniń aldaýyna túsken ańǵal batyr Jalpaq balýannyń Bala bıdiń qolshoqpary bolýy, júregin jaryp shyqqan qyzynyń taǵdyryna shyryldap arashashy bola bilgen abzal ananyń ójettigi aıtylady.(Úzindi tyńdaý)
IV. Sabaqty pysyqtaý:
Kórkem shyǵarmany satylaı-keshendi taldaý.
Shyǵarma avtory: Ǵ. Músirepov.
Tegi, túri: proza (áńgime)
Taqyryby: Qazaq anasynyń ulttyq beınesin jasaýy.
Ideıasy:Ananyń balaǵa, adamzatqa degen uly mahabbatyn pash etý.
Shyǵarmanyń kompozısıalyq qurylysy:
1.Sújettiń bastalýy: Áıtiles aqsaqaldyń «etekteı saqalyn balýan saýsaqtarymen salalap tarap» qoıyp ótken ómir oqıǵasyn baıandaýynan bastalady.
2.Sújettik baılanys: Jalpaq balýannyń Ergenekti elin shabýy,jylqyny barymtalaýy,qyzdy oljalap , mingestirip alýy.
3. Shıelenisýi: Qyzyn arashalaı almaǵan jylqyshynyń mert bolýy, ananyń barymtashylardyń aldyn orap alýy, toqtatýy.
4.Sharyqtaý shegi:Keıkiniń úkimi, qyzdy sheshesimen kúńdikke alý.
5.Shyǵarmanyń sheshimi: Sózden jeńilip,tosylyp qalǵan Jalpaq balýan Ana men qyzyna bostandyq beredi.
6.Shyǵarmadaǵy keıipkerler: Jalpaq balýan, Keıki, Áıtiles qarıa,Ramazan, Janaı balýan , ana, qyz t.b
7.Ádebı teorıalyq uǵymdar: teńeýler: sabasyndaı,tymaqtaı, etekteı saqaly,jaýyryny qaqpaqtaı, oqtaýdaı oınap , urshyqtaı oınap.t.b epıtetter: shańqaı tús,naıza boıy, qulan tuıaq,tobylǵy tory t.b
8.Dısfemızmder: Qar qatynnyń,baıym ólip,elsizde týǵyr Bala bı, t.b
9.Kónergen sózder:jabaǵy, kúpi,toqym,qul, kúń,saýǵa, qun,barymta t.b
V. Jańa sabaqty bekitý:
Áńgime oqıǵasynyń eń tıimdi, ózekti máselelerine habarlama jasaý.
Áńgimedegi negizgi oqıǵalar.
Keıipkerler taǵdyry.
Jazýshynyń kórkemdik ádisi, tili.
Ananyń negizgi qasıetteri: ótkir, batyl, qaıratty, namysshyl,aqylshy, kópshil,turaqty t.b
VI.Sabaqty qorytý, baǵalaý
Test tapsyrmalary:
1. Qorytyndy test.
2. Mátindik test.
3. Synaq test. Jaýaptaryn tekserý.
VII. Úı tapsyrmasy: Úzindini jattaý ,«Ana-sarqylmaıtyn kúsh», «Ana-kózdi bulaq» taqyryptarynyń birine oıtolǵaý jazý, Ádebıet teorıasy uǵymdaryn oqý.
Sabaqtyń taqyryby: Ǵ. Músirepovtyń «Ananyń anasy»shyǵarmasyndaǵy «Meniń atym - áıel» ana beınesi.
Sabaqtyń maqsaty:1. Ǵ. Músirepov shyǵarmalarynan alǵan bilimderin shyńdaı otyryp,ana beınesin ashý, ádebıet teorıasynyń uǵymdary boıynsha kórkem shyǵarmany taldaý.
2.Shyǵarmashylyq jumysqa baýlý, óz betimen zertteý, izdenýge jeteleý, áńgimeleý, mazmundaý qabiletterin arttyrý.
3.Óz halqynyń salt-dástúrin bilý, anaǵa qurmet kórsetý, úlkenderdi syılaý, súıispenshilik qasıetterin arttyrý.
Sabaqtyń túri: praktıkalyq sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi:suraq-jaýap,ádebı pikirtalas, zertteý, salystyrý, taldaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: oqýlyq, kórkem shyǵarma, jazýshy sýretteri, slaıd, ınteraktıvti taqta, kórkem ádebıetter.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylardy túgeldeý,oqý-quraldaryn alǵyzý, psıhologıalyq daıarlyq.
İİ.Úı tapsyrmalaryn tekserý
1. Ǵ. Músirepov «Ananyń anasy» áńgimeniń mazmuny.
2. Ádebıet teorıasy. (uǵymdar)
3.İzdený, zertteý jumystary,test tapsyrmalary.
Úı tapsyrmasyn mazmundaý kezeńderi:
a) Shyǵarmaǵa jýyq áńgimeleý;
á) Suryptap, terip áńgimeleý;
- Áıtiles kim?
- Áńgimedegi oqıǵa qaı kezeńdi sýretteıdi?
- Áıtiles qandaı áńgime aıtty?
- Bala bı Jalpaq balýanǵa ne dedi?
- Bıdiń tilegi qandaı, batyrdyń tiligi ne?
- Saýǵa degen ne?
- Jylqynyń jatqan jerinen jarty kósh shyqqan kezde bir qara kórindi..
- Taǵy bir mezgilde artqa qarasaq , tuıǵyndaı túıilip,juldyzdaı aǵyp bireý keledi..
b) Erkin áńgimeleý;(rólge bólip áńgimeleý)
v) Ózińe unaǵan, unamaǵan epızodty baıandaý;
III.Jańa sabaqtyń maqsatyn aıtý(slaıd)
«Ǵabıt Músirepovti maqtaýdyń keregi joq. Ǵabıt Músirepovpen maqtanýymyz kerek» Z. Qabdolov.
Jazýshy týraly málimetter, hronologıalyq keste.
Ǵabıt Mahmutuly Músirepov- 1902 jyly 22 naýryzda qazirgi Soltústik Qazaqstan oblysynyń Jambyl aýdanynda kedeı sharýanyń otbasynda dúnıege kelgen.
1916 jyly 14 jasynda -Obaǵan degen jerdegi naǵashysynyń kómegimen orys mektebine okýǵa túsedi.
1923-26 jyldary -mektepti bitirip, Presnegorkovtaǵy eki klastyq orys mektebin, jumysshy fakúltetinde (rabfak) oqyp, aýyl sharýashylyq ınstıtýtynda oqıdy.
1929-30 j «Qos Shalqar»«Talpaq tanaý», «Ana týraly novelalar», «Avtografıalyq áńgime», «Kók úıdegi kórshiler», «Kúsen»,«Qyz Jibek», «Qozy Kórpesh-Baıan sulý», «Aqan seri — Aqtoqty», «Amankeldi», «Qynaptan qylysh t.b, «Qazaq soldaty», «Ulpan», «Oıanǵan ólke», «Kezdespeı ketken bir beıne»
1931-44 j Shekspırden: «Antonın men Kleopatra», Shota Rýstavelı jáne onyń poetıkasy, M. Gorkııdiń «Ólimdi jeńgen ana» , «Adamnyń anasy» shyǵarmalaryn aýdardy.
1958 j Qazaq SSR Joǵarǵy Keńesine, KSRO Joǵarǵy Keńesine depýtat bolyp saılandy.
1962,1972,1974 j 3 márte Lenın,1975 j 2 márte Eńbek Qyzyl Tý,1982 j «Halyqtar dostyǵy» medaldary.
1970 j Qazaqstan Memlekettik syılyǵyn aldy.
1977 j Qazaqstan Ǵylym Akademıasynyń Sh.Ýálıhanov atyndaǵy syılyq aldy.
1974 j Keńes ádebıetin órkendetýde sińirgen eńbegi úshin Sosıalısik Eńbek Eri qurmetti ataǵy berildi.
1985 j dúnıe saldy.
1985 j Almaty qalasynyń Qarasaı batyr kóshesinen murajaı, Astana qalasynda kóshe, Balalar men jasóspirimder teatry ashylyp, eskertkish músin qoıylǵan.
Sabaqqa kirispe.
Otyzynshy jyldardyń orta sheninde jazýshyny M. Gorkııdiń ana taqyrybyna jazǵan romantıkalyq áńgimeleri qyzyqtyrady. Gýmanıs jazýshy M. Gorkııdiń adam degen ardaqty atty joǵary baǵalaýy, ómirge rýh sebýshi, tirshilik ıesi analardyń qoǵamdaǵy róli Ǵ. Músirepovke úlken oı saldy. Ol M. Gorkııdiń «Adamnyń anasy» jáne «Ólimdi jeńgen ana» atty eki novelasyn aýdaryp, ózi de «Ananyń anasy», «Ashynǵan ana», «Ananyń arashasy (1934), «Er ana» (1942), «Aqlıma» (1944) atty áńgimelerin jazdy.
«Ananyń anasy» (1934) atty áńgimesiniń mazmuny el arasyna keń taraǵan ańyzdan alynǵan. Munda eldi shaýyp, jazyqsyz jas qyzdy zorlap alyp bara jatqan batyrdy qyz anasynyń sózben toqtatyp, jeńgeni, sóıtip, onyń qyzyn jaý qolynan azat etýi baıandalǵan. Shyǵarmanyń mazmuny, Áıtiles aqsaqaldyń «etekteı saqalyn balýan saýsaqtarymen salalap tarap» qoıyp ótken ómir oqıǵasyn baıandaýynan bastalady. Áńgimede namysqa shabar bilegi, ádiletti tanyr júregi bar, biraq el ákimderiniń aldaýyna túsken ańǵal batyr Jalpaq balýannyń Bala bıdiń qolshoqpary bolýy, júregin jaryp shyqqan qyzynyń taǵdyryna shyryldap arashashy bola bilgen abzal ananyń ójettigi aıtylady.(Úzindi tyńdaý)
IV. Sabaqty pysyqtaý:
Kórkem shyǵarmany satylaı-keshendi taldaý.
Shyǵarma avtory: Ǵ. Músirepov.
Tegi, túri: proza (áńgime)
Taqyryby: Qazaq anasynyń ulttyq beınesin jasaýy.
Ideıasy:Ananyń balaǵa, adamzatqa degen uly mahabbatyn pash etý.
Shyǵarmanyń kompozısıalyq qurylysy:
1.Sújettiń bastalýy: Áıtiles aqsaqaldyń «etekteı saqalyn balýan saýsaqtarymen salalap tarap» qoıyp ótken ómir oqıǵasyn baıandaýynan bastalady.
2.Sújettik baılanys: Jalpaq balýannyń Ergenekti elin shabýy,jylqyny barymtalaýy,qyzdy oljalap , mingestirip alýy.
3. Shıelenisýi: Qyzyn arashalaı almaǵan jylqyshynyń mert bolýy, ananyń barymtashylardyń aldyn orap alýy, toqtatýy.
4.Sharyqtaý shegi:Keıkiniń úkimi, qyzdy sheshesimen kúńdikke alý.
5.Shyǵarmanyń sheshimi: Sózden jeńilip,tosylyp qalǵan Jalpaq balýan Ana men qyzyna bostandyq beredi.
6.Shyǵarmadaǵy keıipkerler: Jalpaq balýan, Keıki, Áıtiles qarıa,Ramazan, Janaı balýan , ana, qyz t.b
7.Ádebı teorıalyq uǵymdar: teńeýler: sabasyndaı,tymaqtaı, etekteı saqaly,jaýyryny qaqpaqtaı, oqtaýdaı oınap , urshyqtaı oınap.t.b epıtetter: shańqaı tús,naıza boıy, qulan tuıaq,tobylǵy tory t.b
8.Dısfemızmder: Qar qatynnyń,baıym ólip,elsizde týǵyr Bala bı, t.b
9.Kónergen sózder:jabaǵy, kúpi,toqym,qul, kúń,saýǵa, qun,barymta t.b
V. Jańa sabaqty bekitý:
Áńgime oqıǵasynyń eń tıimdi, ózekti máselelerine habarlama jasaý.
Áńgimedegi negizgi oqıǵalar.
Keıipkerler taǵdyry.
Jazýshynyń kórkemdik ádisi, tili.
Ananyń negizgi qasıetteri: ótkir, batyl, qaıratty, namysshyl,aqylshy, kópshil,turaqty t.b
VI.Sabaqty qorytý, baǵalaý
Test tapsyrmalary:
1. Qorytyndy test.
2. Mátindik test.
3. Synaq test. Jaýaptaryn tekserý.
VII. Úı tapsyrmasy: Úzindini jattaý ,«Ana-sarqylmaıtyn kúsh», «Ana-kózdi bulaq» taqyryptarynyń birine oıtolǵaý jazý, Ádebıet teorıasy uǵymdaryn oqý.
You Might Also Like
-
Sabaq taqyryby: Týǵan elime. S. Toraıǵyrov. Týǵan jer. Q.Amanjolov.
