Qustar - bizdiń dosymyz
Taqyryby: Qustar - bizdiń dosymyz
Maqsaty: Oqýshylarǵa jalpy qustardyń paıdasy týraly, olar jóninde maǵlumat berý. Negizinen olarǵa qamqor bolýǵa, qustardy aıalaýǵa beıimdeý. Ásem qustarmen tanystyrý. Mine mynaý kóńildi kóktemde qustardyń oralýyn, olardyń azaıyp ketkenin habardar etý. Oqýshylardyń qustar týraly oı óristerin, túsinikterin damytý. Otanyn, jerin, ormanyn, kólin, tabıǵatyn súıýge baýlý.
Kórnekilikter: Álbom, sýretter, plakattar.
Sabaqtyń barysy
1. Uıymdastyrý
2. Kelgen qonaqtarmen tanysý
3. Tárbıe saǵatyn ashý
4. Qorytyndylaý
Muǵalim: Qurmetti ustazdar, oqýshylar jáne qonaqtar!
Sizderdi kóktem merekesimen quttyqtaımyz. Mine, kóktem jyrshysy qustar kele bastady.
Bizdiń halqymyz keń dalada, tabıǵat qustary baı dalada ósken. Búgingi «Qustar - bizdiń dosymyz» atty tárbıe saǵatyn bastaýǵa ruqsat etińizder.
(2 - oqýshy qysqasha baıandama oqıdy)
1 - oqýshy: 1927 jylynyń kókteminde jas natýralıserdiń Q. A. Tımırázev atyndaǵy ortalyq bıostansıasynda búldirshinderdiń qustarǵa arnalǵan tuńǵysh merekesi - qustar kúni ótkizildi. Bul merekege aldyn - ala ázirlenip, qustarǵa uıa jasaıdy, plakat, uran jazady, qabyrǵa gazetterin shyǵarady, qus maskalaryn daıyndaıdy. Tabıǵatta da adam ómirinde de qustardyń máni óte zor. Qustar áýezdi ásem saıraǵyshtyǵymen, symbatty da sulý, alýan túrli syrtqy kórinisimen ormandardy, saıabaqtardy, shalǵyndardy jáne tabıǵattyń sánin keltirý arqyly adamdardy estetıkalyq lázzatqa bóleıdi.
2 - oqýshy: Adam qustardy sportqa jáne ár túrli maqsatta qolǵa úıretip, baptaıdy. Qustar ataýlynyń bári paıdaly. Qustardyń – qaısysyn bolsa da qorǵaý kerek. Qustardyń saıabaqqa, baý baqshaǵa, egistikter men baqtarǵa úıirilýine múmkindik jasap, usaq qustarǵa qysta jem shashar, jazda uıalaǵysh úıshikter daıyndaý arqyly qamqorlyq jasaý - tabıǵatty kórkeıtip, qustardy aıalaı bilýdiń negizgi sharty, Qustardyń uıasyn buzyp jumyrtqasyn jarýdan aýlaq bolyńdar.
Muǵalim: Qustardyń adam ómirindegi mańyzy týraly qazaq halqynyń tamasha maqal – mátelderi qanshama deseńshi! Maqal - mátelder halyqtyq pedagogıkanyń úlken bir arnasy. Sol maqal - mátelderge zer salaıyq:
1 - oqýshy:
Aqsuńqar - qustyń balasy
aldyna qoımaı jem jemes.
2 - oqýshy:
Aqqý qussyz - kól jetim,
aıtylmaǵan sóz jetim.
3 - oqýshy:
Óleńge ense - sóz sulý,
aqqý júzse - kól sulý.
4 - oqýshy:
Qarǵa baptanyp, suńqar bolmas,
Esek maqtanyp, tulpar bolmas.
5 - oqýshy:
Bulbulǵa baý jaqsy,
Kekilikke taý jaqsy.
Er jigitke bárinen,
Týyp - ósken el jaqsy.
6 - oqýshy:
Aqqý qusqa oq tıse, qanatyn sýǵa tıdirmes.
Er jigitke oq tıse, qınalǵanyn bildirmes.
Muǵalim: Qustar adam ómirine sán – saltanat berip, ásem sazdy únimen jandy raqatqa bóleıdi. Sondyqtan, atadan balaǵa mura bolyp kele jatqan halyq shyǵarmashylyǵynda adam boıyndaǵy eń sulý erekshelikterdi qustarǵa teńep, «aqqý moıyn», «qasy qarlyǵashtyń qanatyndaı», «búrkit tumsyq», «qaz daýysty»t. b. dep sıpattasa, «Qarlyǵash», «Sandýǵash», «Búrkitbaı» dep balalaryna at bergen.
Oqýshylar hormen:
Qustar – bizdiń dosymyz,
Shyrqap ánge qosamyz.
Qustar - bizdiń dosymyz,
Kóktem saıyn tosamyz.
Nur: Jyl qustary keldi dep,
Baldyrǵandar máz boldy.
Qos qanaty jelpildep,
Kólge úırek - qaz qondy
Aqnıet: Qustar toıyn quttyqtap,
Qýanamyz qoldaımyz.
Uıa jasap quttyqtap,
Biz olardy qorǵaımyz.
Ańsar: Jyly shýaǵymen gúl ósirgen,
Jyl qustaryn ilestirgen,
Kórikti kóktem keldi.
(osy kezde Kóktem keledi).
Adelına: Saǵynyshpen jetken,
Qýana ber kóktem.
Jaınap nurly gúliń,
Basqar qustar kúnin.
Kóktem: Sálem dostar aman ba?
Mynaý beıbit zamanda.
Shat shadymen kóktemmin,
Shattyq bolsyn ámanda.
Án qustarym únimmen,
Sán qustarym gúlimmen.
Qýantamyn bárińdi,
Qut - bereke kúnimmen.
(Ortaǵa qustyń uıasyn oqýshylar alyp shyǵady). Kóktemge sálem beredi.
Baǵlan: Sálem eldiń kóktemi,
Álem endi kóktedi
Qurmetpenen bas ıdik.
Qustaryna kóktemgi.
Kóktem: Rahmet, balalar,
Senderde oı - sana bar.
Baý - baqshanyń dushpanyn,
Bastyrmady qustarym.
Kerbez qustar ánimen,
Keldi mine sánimen.
Balapandar bıine,
Qol soǵaıyq súısine.
Ortaǵa balapandar bılep shyǵady.
Muǵalim: Al balalar qandaı jyl qustaryn bilesińder? (Barqyldaq, torǵaı, sýyq torǵaı, boztorǵaı, qarlyǵash, shymshyq, kókek, qara torǵaı t. b. )
- Olardy ne úshin jyl qustary deımiz?(Olar alysqa usha alady. Sýyq túsisimen alys jaqtarǵa ushyp ketedi de kóktemde bizdiń jaqqa tirshilik etýge qaıtyp oralyp, uıa salady, balapan shyǵarady)
- Qystap qalatyn qustardy bilesińder me?(uzaq qarǵa, toqyldaq, saýysqan, sary shymshyq, kógershin)
- Durys. Olar eshqaıda ketpeıdi. Jyl boıy bizdiń jaqta tirshilik etedi. Bul qustar sýyqqa tózimdi keledi. Qandaı aıaz bolsa da óz qorekterin taýyp jeıdi eken
Muǵalim: Endi balalar, qustar jóninde vıktorına suraqtaryna jaýap bereıik.
1. Adam qaı qusty ań aýlaýǵa paıdalanady?(Búrkit)
2. Qandaı qus hat tasýshy atanǵan?(Kógershin)
3. Qandaı qusta múlde uıa bolmaıdy? (Kókek)
Muǵalim: Qustarǵa arnalǵan kóptegen jumbaqtar da bar. Endi osyndaı biraz jumbaq sheship kórelik.
Aýylda, qalada mekeni,
Jolaýshy júrsek shyǵaryp salady.
Aldyńnan shyǵady
Janyńdy erkeletedi. (Qarlyǵash)
Kóktemde qustar qaıtqanda,
Eń aldymen keletin.
Ózimiz kútip alatyn,
Uıa jasap beretin,
Bul qandaı qus, balalar? (Qaratorǵaı)
Mań - mań basqan júrisi,
Barlyq qustyń irisi.
Qashanda qustaı ushpaıdy,
Qýǵanyn biraq ustaıdy. (Túıequs)
Ózi saq, ózi usaq,
Shyqyldaqtap turmaıdy.
Quıryǵy uzyn, ózi ala,
Bul qandaı qus? (Saýysqan)
Kóńildiń kórki sán eken,
Ushqanda sazdy án eken.
Aıqyndar ony baıqaǵan,
Adamdar ony saqtaǵan.
Bul qandaı qus? (Aqqý)
Aq saraıyn talqandap,
Shyqty bireý taltańdap. (Balapan)
Án: “Aq kógershin “
1. Aq kógershin, kógershin,
Qolǵanat qus sen ediń.
Bar kezip qaıt el úshin,
Keń dúnıeniń kólemin...
Ádilettiń qusy dep,
Kóz almastan jalyqpaı.
Baqyt bolyp qonshy dep,
Ushyramyn qolymnan.
Q - sy
El tilegin alyp ush,
Adam zattyń baǵyna.
Bult qanatyn jaryp ush,
Muhıttyń arǵy jaǵyna
2. Sennen kózin almaıdy,
Aq qanatyń talmaıdy.
Ádiletinen jaralǵan,
Tynysh beıbit ómirdiń.
Belgisi bop qanat qaq,
Álemge ortaq kóńildiń,
Qaıt shyńyna qonaqtap.
Muǵalim: Mine, qurmetti qonaqtar osymen qustarǵa arnalǵan “ Qustar – bizdiń dosymyz“atty tárbıe saǵatymyz aıaqtaldy.
Maqsaty: Oqýshylarǵa jalpy qustardyń paıdasy týraly, olar jóninde maǵlumat berý. Negizinen olarǵa qamqor bolýǵa, qustardy aıalaýǵa beıimdeý. Ásem qustarmen tanystyrý. Mine mynaý kóńildi kóktemde qustardyń oralýyn, olardyń azaıyp ketkenin habardar etý. Oqýshylardyń qustar týraly oı óristerin, túsinikterin damytý. Otanyn, jerin, ormanyn, kólin, tabıǵatyn súıýge baýlý.
Kórnekilikter: Álbom, sýretter, plakattar.
Sabaqtyń barysy
1. Uıymdastyrý
2. Kelgen qonaqtarmen tanysý
3. Tárbıe saǵatyn ashý
4. Qorytyndylaý
Muǵalim: Qurmetti ustazdar, oqýshylar jáne qonaqtar!
Sizderdi kóktem merekesimen quttyqtaımyz. Mine, kóktem jyrshysy qustar kele bastady.
Bizdiń halqymyz keń dalada, tabıǵat qustary baı dalada ósken. Búgingi «Qustar - bizdiń dosymyz» atty tárbıe saǵatyn bastaýǵa ruqsat etińizder.
(2 - oqýshy qysqasha baıandama oqıdy)
1 - oqýshy: 1927 jylynyń kókteminde jas natýralıserdiń Q. A. Tımırázev atyndaǵy ortalyq bıostansıasynda búldirshinderdiń qustarǵa arnalǵan tuńǵysh merekesi - qustar kúni ótkizildi. Bul merekege aldyn - ala ázirlenip, qustarǵa uıa jasaıdy, plakat, uran jazady, qabyrǵa gazetterin shyǵarady, qus maskalaryn daıyndaıdy. Tabıǵatta da adam ómirinde de qustardyń máni óte zor. Qustar áýezdi ásem saıraǵyshtyǵymen, symbatty da sulý, alýan túrli syrtqy kórinisimen ormandardy, saıabaqtardy, shalǵyndardy jáne tabıǵattyń sánin keltirý arqyly adamdardy estetıkalyq lázzatqa bóleıdi.
2 - oqýshy: Adam qustardy sportqa jáne ár túrli maqsatta qolǵa úıretip, baptaıdy. Qustar ataýlynyń bári paıdaly. Qustardyń – qaısysyn bolsa da qorǵaý kerek. Qustardyń saıabaqqa, baý baqshaǵa, egistikter men baqtarǵa úıirilýine múmkindik jasap, usaq qustarǵa qysta jem shashar, jazda uıalaǵysh úıshikter daıyndaý arqyly qamqorlyq jasaý - tabıǵatty kórkeıtip, qustardy aıalaı bilýdiń negizgi sharty, Qustardyń uıasyn buzyp jumyrtqasyn jarýdan aýlaq bolyńdar.
Muǵalim: Qustardyń adam ómirindegi mańyzy týraly qazaq halqynyń tamasha maqal – mátelderi qanshama deseńshi! Maqal - mátelder halyqtyq pedagogıkanyń úlken bir arnasy. Sol maqal - mátelderge zer salaıyq:
1 - oqýshy:
Aqsuńqar - qustyń balasy
aldyna qoımaı jem jemes.
2 - oqýshy:
Aqqý qussyz - kól jetim,
aıtylmaǵan sóz jetim.
3 - oqýshy:
Óleńge ense - sóz sulý,
aqqý júzse - kól sulý.
4 - oqýshy:
Qarǵa baptanyp, suńqar bolmas,
Esek maqtanyp, tulpar bolmas.
5 - oqýshy:
Bulbulǵa baý jaqsy,
Kekilikke taý jaqsy.
Er jigitke bárinen,
Týyp - ósken el jaqsy.
6 - oqýshy:
Aqqý qusqa oq tıse, qanatyn sýǵa tıdirmes.
Er jigitke oq tıse, qınalǵanyn bildirmes.
Muǵalim: Qustar adam ómirine sán – saltanat berip, ásem sazdy únimen jandy raqatqa bóleıdi. Sondyqtan, atadan balaǵa mura bolyp kele jatqan halyq shyǵarmashylyǵynda adam boıyndaǵy eń sulý erekshelikterdi qustarǵa teńep, «aqqý moıyn», «qasy qarlyǵashtyń qanatyndaı», «búrkit tumsyq», «qaz daýysty»t. b. dep sıpattasa, «Qarlyǵash», «Sandýǵash», «Búrkitbaı» dep balalaryna at bergen.
Oqýshylar hormen:
Qustar – bizdiń dosymyz,
Shyrqap ánge qosamyz.
Qustar - bizdiń dosymyz,
Kóktem saıyn tosamyz.
Nur: Jyl qustary keldi dep,
Baldyrǵandar máz boldy.
Qos qanaty jelpildep,
Kólge úırek - qaz qondy
Aqnıet: Qustar toıyn quttyqtap,
Qýanamyz qoldaımyz.
Uıa jasap quttyqtap,
Biz olardy qorǵaımyz.
Ańsar: Jyly shýaǵymen gúl ósirgen,
Jyl qustaryn ilestirgen,
Kórikti kóktem keldi.
(osy kezde Kóktem keledi).
Adelına: Saǵynyshpen jetken,
Qýana ber kóktem.
Jaınap nurly gúliń,
Basqar qustar kúnin.
Kóktem: Sálem dostar aman ba?
Mynaý beıbit zamanda.
Shat shadymen kóktemmin,
Shattyq bolsyn ámanda.
Án qustarym únimmen,
Sán qustarym gúlimmen.
Qýantamyn bárińdi,
Qut - bereke kúnimmen.
(Ortaǵa qustyń uıasyn oqýshylar alyp shyǵady). Kóktemge sálem beredi.
Baǵlan: Sálem eldiń kóktemi,
Álem endi kóktedi
Qurmetpenen bas ıdik.
Qustaryna kóktemgi.
Kóktem: Rahmet, balalar,
Senderde oı - sana bar.
Baý - baqshanyń dushpanyn,
Bastyrmady qustarym.
Kerbez qustar ánimen,
Keldi mine sánimen.
Balapandar bıine,
Qol soǵaıyq súısine.
Ortaǵa balapandar bılep shyǵady.
Muǵalim: Al balalar qandaı jyl qustaryn bilesińder? (Barqyldaq, torǵaı, sýyq torǵaı, boztorǵaı, qarlyǵash, shymshyq, kókek, qara torǵaı t. b. )
- Olardy ne úshin jyl qustary deımiz?(Olar alysqa usha alady. Sýyq túsisimen alys jaqtarǵa ushyp ketedi de kóktemde bizdiń jaqqa tirshilik etýge qaıtyp oralyp, uıa salady, balapan shyǵarady)
- Qystap qalatyn qustardy bilesińder me?(uzaq qarǵa, toqyldaq, saýysqan, sary shymshyq, kógershin)
- Durys. Olar eshqaıda ketpeıdi. Jyl boıy bizdiń jaqta tirshilik etedi. Bul qustar sýyqqa tózimdi keledi. Qandaı aıaz bolsa da óz qorekterin taýyp jeıdi eken
Muǵalim: Endi balalar, qustar jóninde vıktorına suraqtaryna jaýap bereıik.
1. Adam qaı qusty ań aýlaýǵa paıdalanady?(Búrkit)
2. Qandaı qus hat tasýshy atanǵan?(Kógershin)
3. Qandaı qusta múlde uıa bolmaıdy? (Kókek)
Muǵalim: Qustarǵa arnalǵan kóptegen jumbaqtar da bar. Endi osyndaı biraz jumbaq sheship kórelik.
Aýylda, qalada mekeni,
Jolaýshy júrsek shyǵaryp salady.
Aldyńnan shyǵady
Janyńdy erkeletedi. (Qarlyǵash)
Kóktemde qustar qaıtqanda,
Eń aldymen keletin.
Ózimiz kútip alatyn,
Uıa jasap beretin,
Bul qandaı qus, balalar? (Qaratorǵaı)
Mań - mań basqan júrisi,
Barlyq qustyń irisi.
Qashanda qustaı ushpaıdy,
Qýǵanyn biraq ustaıdy. (Túıequs)
Ózi saq, ózi usaq,
Shyqyldaqtap turmaıdy.
Quıryǵy uzyn, ózi ala,
Bul qandaı qus? (Saýysqan)
Kóńildiń kórki sán eken,
Ushqanda sazdy án eken.
Aıqyndar ony baıqaǵan,
Adamdar ony saqtaǵan.
Bul qandaı qus? (Aqqý)
Aq saraıyn talqandap,
Shyqty bireý taltańdap. (Balapan)
Án: “Aq kógershin “
1. Aq kógershin, kógershin,
Qolǵanat qus sen ediń.
Bar kezip qaıt el úshin,
Keń dúnıeniń kólemin...
Ádilettiń qusy dep,
Kóz almastan jalyqpaı.
Baqyt bolyp qonshy dep,
Ushyramyn qolymnan.
Q - sy
El tilegin alyp ush,
Adam zattyń baǵyna.
Bult qanatyn jaryp ush,
Muhıttyń arǵy jaǵyna
2. Sennen kózin almaıdy,
Aq qanatyń talmaıdy.
Ádiletinen jaralǵan,
Tynysh beıbit ómirdiń.
Belgisi bop qanat qaq,
Álemge ortaq kóńildiń,
Qaıt shyńyna qonaqtap.
Muǵalim: Mine, qurmetti qonaqtar osymen qustarǵa arnalǵan “ Qustar – bizdiń dosymyz“atty tárbıe saǵatymyz aıaqtaldy.
You Might Also Like
