InfoHub Logo

Uzaq merzimdi jospardyń taraýy:

«Táýelsizdik - qasıet tunǵan uly uǵym»

Mektep:№3 Q. Qoshmambetov at OM

Kúni: 

Muǵalim:  Dýrjanova B

Synyp: 6

páni: qazaq ádebıeti                                            

Qatysqan oqýshylar  sany:

Qatyspaǵandar:

Sabaqtyń taqyryby:

R.Ǵamzatov  «Meniń Daǵystanym»

Osy sabaq  arqyly júzege asatyn oqý maqsattary:

6.1.2.1 - ádebı shyǵarmada kóterilgen áleýmettik-qoǵamdyq  máseleni ıdeıasy arqyly túsindirý;

6.3.3.1 - shyǵarmadaǵy keıipkerler qarym-qatynasyn otbasylyq qundylyq turǵysynan taldap, ádebı esse jazý

Sabaq maqsaty:

Barlyq oqýshylar: ádebı shyǵarmada kóterilgen áleýmettik-qoǵamdyq máseleni ıdeıasy arqyly túsindiredi, keıipkerler qarym-qatynasyn otbasylyq qundylyq turǵysynan taldap, ádebı esse jazady.

Oqýshylardyń basym bóligi: Shyǵarmada kóterilgen áleýmettik-qoǵamdyq máselege óz kózqarastaryn bildirip, ıdeıasyn anyqtaıdy,  keıipkerler qarym-qatynasyn otbasylyq qundylyq turǵysynan taldap, ádebı esse jazady

Keıbir oqýshylar: Shyǵarmanyń ıdeıasy arqyly anyqtalǵan áleýmettik - qoǵamdyq máseleni búgingi kúnmen baılanystyrady,  otbasylyq qundylyqty zamanaýı  turǵysynan taldap, dálelder keltiredi, ádebı esse jazady.    

Baǵalaý krıterııi 

• Shyǵarmada kóterilgen áleýmettik-qoǵamdyq máseleni ıdeıasy arqyly anyqtaıdy.
• keıipkerler qarym-qatynasyn otbasylyq qundylyq turǵysynan taldaıdy;

– ádebı esse jazady

Oılaý daǵdysy

taldaý, baǵalaý 

Qundylyqtardy ıgertý:

«Máńgilik  El» ulttyq ıdeıasynyń altynshy qundylyǵyna sáıkes tarıhtyń, mádenıet pen tildiń birtutastyǵyn  saqtaý, ana tilin kasterleýge úıretý.

Tildik maqsattar

Oqýshylar oryndaı alady:

ádebı shyǵarmada kóterilgen áleýmettik-qoǵamdyq máseleni túsindiredi, keıipkerler qarym-qatynasyn otbasylyq qundylyq turǵysynan taldap, ádebı esse jazady

Pánge qatysty sózdik qor men termınder: daǵystandyq sýretshi, sýretshiniń anasy, avtor, «Eldi ańsaý», «Tordaǵy qus» ańyzy t.b

Dıalog qurýǵa/shyǵarma jazýǵa arnalǵan paıdaly tirkester: 

Taý ishinde óz tilin qasterlemeıtin adam syı-qurmetten jurdaı bolady. Shubar til- men jazylǵan jyryn da eshqashan taý-ana oqymaıdy.

Talqylaýǵa arnalǵan suraqtar:  

Tildi qasterleý otbasylyq tárbıege baılanysty ma?

Osylaı oılaýǵa ne túrtki boldy?

Pánaralyq baılanys

tarıh, geografıa, beıneleý óneri

Aldyńǵy bilim

Eger tilim erteń bolsa qurymaq,

Men daıynmyn ólýge de búgin-aq!

Jospar

Josparlanatyn ýaqyt

Jospar boıynsha oryndalýy tıis is-áreketter

Derekkózder

Sabaq basy

5 mın

Uıymdastyrý kezeńi.Sálemdesý.

Psıhologıalyq ahýal

Oqýshylardy sheńber boıymen turǵyzý. «Ár eldiń sálemdesýi» oıyny. 

 Qazaqtar qol alysady, Italıada qushaqtasady, Aýstralıada ıyǵyn qaǵady, Argentınada arqasymen, Zımbabvede shyntaqpen, Fılıppınde shapalaqtasyp, sekiredi.

Topqa bólý. Til týraly maqal-mátel, óleń, qarasóz jazylǵan paraqshalar arqyly oqýshylardy úsh topqa bólý. Mysaly, «Ózge tildiń bárin bil», «Óz tilińdi qurmette», «Tiline jany ashymaǵan adam – jándik»,«Óner aldy – qyzyl til», «Sózi joǵalǵan jurttyń ózi de joǵalady», t.b.

Oı qozǵaý. Nazar shoǵyrlandyrý – «333» tásil

«Til – Dil – Rýh» osy úsh sózdi baılanystyryp, óz oılaryńdy bildirińder. Osy úsh uǵymnyń baılanysy qandaı?

Oıdy tujyrymdaý:

• Til máselesi kúrdeli.
• Ásirese bizdiń qazaq halqy úshin sheshimin tappaı kele jatqan másele.
• Tildiń astarynda dil, rýh máseleleri jatyr.
• Dil – ulttyń rýhanı minez-qulqy
• Jer betinde rýhty halyqtar joıylmaıdy.
• Sol rýhty halyqtyń qataryna taý halyqtary jatady, biz de sondaı halyq bolsaq eken. 

/Bul tásil  arqyly oqýshylardyń jańa bilimdi ıgerýge qushtarlyǵy artady, jańa aqparattarmen, ıdeıalarmen almasyp, tikeleı qarym-qatynas jasaıdy, aldaǵy belsendi tanymdyq jumystar týraly ózindik tujyrym qalyptasyp, ózin-ózi basqarýǵa basty nazar aýdarady/.

Sabaqtyń taqyryby, oqý maqsaty men baǵalaý krıterııleri tanystyrylady.

Úlestirme qaǵaz

Sabaq ortasy 

10 mın

10 mın

10 mın

1-tapsyrma. Toptyq jumys.

 «Pıramıdalyq talqylaý» strategıasy qoldana otyryp,shyǵarmadaǵy kóterilgen áleýmettik-qoǵamdyq máseleni talqylańyz. 

«Ashyq suraqtardy» talqylaı otyryp, ortaq sheshimderin pıramıda tekshelerine jazady.

• Avar halqy til máselesine qalaı qaraıdy eken?
• R. Ǵamzatovtyń «Taý ishinde óz tilin qasterlemeıtin adam syı-qurmetten jurdaı bolady. Shubar tilmen jazylǵan jyryn da eshqashan taý-ana oqymaıdy» degen oılary neni meńzeıdi?
• Shyǵarmadan qandaı otbasylyq qundylyq baıqadyńdar?
• Shyǵarmalarda qansha keıipkerbar?
• Keıipkerler nesimen erekshe?
• Búgingi ómirde dál osyndaı keıipkerler bar ma?

Deskrıptor:

1. Shyǵarmadaǵy kóterilgen áleýmettik-qoǵamdyq máseleni talqylaıdy.

2. Óz pikirlerin ortaǵa salyp, ıdeıasyn anyqtaıdy.

Qalyptastyrýshy baǵalaý. «Úsh shapalaq» tásili 

 (1-tolyq emes, 2-ortasha túsinik, 3-tolyq túsinikti)

Qalyptastyrylatyn daǵdylar:

• oılaný;
• taldaý;
• tıisti aqparatty jınaqtaý 
• sheshim qabyldaý;

Suraq     tóńireginde ár top     oqýshylary  óz pikirlerin  ortaǵa sala     otyryp, saralanǵan dáleldi dáıekterdi usynady. Top músheleri óz pikirin jeke jazyp, ortada talqylap, ortaq pikir qalyptastyrady. Ár top taratylǵan flıpchart qaǵazǵa tapsyrmaǵa baılanysty jeke óz oılaryn jazady. Qaǵazdy burý arqyly bir-biriniń jaýabymen tanysady. Jaýaptarymen tanysyp, ortaq pikirdi qaǵaz ortasyna jazyp, oqylǵan materıal boıynsha mátinniń negizgi oıyn anyqtap, qorytyndy jasaýǵa úırenedi.

/Osy tásil arqyly biz nege qol jetkizemiz? Bul ádis arqyly  oqýshylar shyǵarma mazmunyn qanshalyqty meńgergendigin baıqatady. Oqýshylar anaǵurlym tolyq jaýap berýge, óz pikirlerin  bildirýge, ortaq sheshimge kelýge daǵdylanady,  ıaǵnı áleýmettik árekettesý arqyly oqytý júzege asady./

Nátıje nemese jaýap boıynsha saralaýda birdeı tapsyrma usynylǵanymen, túrli deńgeıdegi jaýap kútiledi jáne qabyldanady. Toptaǵy barlyq bilim alýshyny yntalandyrý sharalary da ortaq, birdeı materıal usynylyp, birdeı mindet qoıylady. Ár oqýshy óz deńgeıinde jaýap berip, júrgizilgen jumys ónimi men nátıjesi ár túrli bolady.

2-tapsyrma. Toppen jumys.

 «Áýe shary» tásili arqyly keıipkerler qarym-qatynasyn otbasylyq qundylyq turǵysynan taldańyz.

Berilgen suraqtardy topta talqylap, ortaq mámilege kelip, jaýabyn áýe sharynyń beldeýine jazyp, ushýǵa múmkindik alady.

• 1.  Áýe sharynda kimder bolýy múmkin?
• Keıipker týystarymen baqytty bolýy úshin olarda ne bolýy kerek?
• Olardyń baqytty bolýyna qandaı faktorlar kedergi jasady?
• Qıyndyqpen kúresýdiń qandaı jolyn usynasyńdar? 
• Máseleni qalaı shesher edińder?

6. Shyǵarmadaǵy qaı epızod nesimen qundy? Osy epızod qyzyqtyrǵan oqýshylar áýe sharyna kelip otyrady.

Deskrıptor:

1. Suraqtarǵa jaýap beredi. 
2. Keıipkerler qarym-qatynasyn talqylaıdy.

QB. «Eki juldyz, bir tilek» ádisi boıynsha qundy pikirler aıta bilgen oqýshylarǵa juldyz    usynylsa, áli de oıdy jetildirý qajet etetin oqýshyǵa tilek usynylady. Ózara baǵalaý

Qalyptastyrylatyn daǵdylar: 

• Birlesken jumys, yntymamaqtastyq;
• Aqparatty jınaqtaý, suryptaý;
• Belsendi tyńdaý;
• Oılaý, sheshim qabyldaý;

/Bul tásildiń tıimdiligi: oqýshylarǵa taqyryptyń talqylaý daǵdylaryn damytý jáne deńgeıin arttyrý úshin suraqtar usynylady, suraqqa jaýap bere otyryp, bir-biriniń jaýabyn ózara baǵalaıdy/

Qarym-qatynas formalary boıynsha saralaý: Bul saralaý túri yntymaqtastyq oqytý arqyly iske asyrylady. Shaǵyn topta qabileti orta oqýshy óziniń qurbysynan kómek alýǵa múmkindigi bar. Iaǵnı bilimdi óz betinshe ıgere almasa da, biraq qurbysynyń kómegimen (JADA) qajetti bilimge qol jetkize alady. Al qabileti joǵary oqýshy óz oıy men ıdeıasyn júzege asyrý arqyly top jumysyna úlesin qosa alady. Qarym-qatynas formalary boıynsha saralaýdyń paıdaly tusy oqýshylardy yntymaqqa,birlikke,tatýlyqqa baýlý

3- tapsyrma Jeke jumys Esse jazý 

 «Til bar jerde ómir bar» degen taqyrypta esse jaz. Oıyńa naqty dálelder keltir. Esseniń sóz sany – 120–150 sóz.

Deskrıptor:

1. Esse qurylymyn saqtaıdy.
2. Kirispe bólimde til qasıeti týraly ózindik pikir bildiredi.                (20–25 sóz);
3. Negizgi bólimde ana úkimi, til máselesine otbasynyń qatań talap qoıý sebebin anyqtaıdy (50 sóz);
4. ana men avar halqy qasıetine shyǵarmadan dálel keltiredi (50sóz);
5. qorytyndy bólimde ana men avar halqy boıynan ózine, qazaq halqyna úlgi alatyn qasıetterin aıtyp, oıyn tujyrymdaıdy (20–25sóz).

QB. «Jazbasha keri baılanys» ádisi arqyly juptaǵy seriktester bir-biriniiń essesine «Negizi sen durys jazǵansyń, alaıda dáleldemeler keremet nemese solǵyndaý shyqqqan» dep keri baılanys jasaıdy, ózara baǵalaıdy.

«Avtor oryndyǵy»ádisi boıynsha eń jaqsy dep tanylǵan esseni ár toptan bir oqýshydan «Avtor oryndyǵyna» otyryp oqyp beredi. Ózin-ózi baǵalaý júzege asady.

Oqýshyǵa jeke qoldaý kórsetý arqyly saralaý: sebebi keıbir oqýshylar belgilengen maqsatqa qol jetkizýi úshin  arnaıy kómekti qajetsinedi. Kómek aýqymy men deńgeıi de oqýshy qajettiligine saı saralanǵan bolýy tıis.Bul qoldaý muǵalim nemese basqa da úlkender tarapynan kórsetilýi múmkin.

Flıpchart taratý

Taımer 

AKT

Toppen, juppen jáne jeke jumys.

Flıpchart taratý

Taımer 

Qosymsha aqparat

Saralaý – oqýshyǵa meılinshe qoldaý kórsetýdi qalaı josparlaısyz? Qabiletti oqýshyǵa tapsyrmany qalaı túrlendiresiz?

Baǵalaý – oqýshy bilimin tekserýdi qalaı josparlaısyz?

Pánaralyq baılanys;  Qaýipsizdik erejeleri; AKT-men baılanys; Qundylyqtarmen baılanys(tárbıelik  element)

Sabaqty josparlaý barysynda cabaq maqsaty oqý maqsattarymen kelisilgen jáne pán ereksheligine baǵyttalǵan.  Sabaq maqsatyn synyp oqýshylarynyń qajettilikterin eskere otyryp, SMART formatynda qurastyrdym. Baǵalaý krıterııleri boıynsha oqýshylardy saralaýda qarapaıymnan kúrdelige qaraı baǵyttadym. 

 «Pıramıdalyq talqylaý» strategıasyn qoldana otyryp,shyǵarmadaǵy kóterilgen áleýmettik-qoǵamdyq máseleni talqylaýda nátıjege nemese jaýap boıynsha saralaý arqyly toptaǵy barlyq bilim alýshyǵa  qoldaý kórsetemin, sebebi birdeı materıal usynylyp, birdeı mindet qoıylady. Ár oqýshy óz deńgeıinde jaýap berip, júrgizilgen jumys ónimi men nátıjesi ár túrli bolady.

«Áýe shary» tásili arqyly keıipkerlerdi qarym-qatynasyn otbasylyq qundylyq turǵysynan taldaýda qarym-qatynas formalary boıynsha saralaý júrgiziledi. Bul saralaý túri yntymaqtastyq oqytý arqyly iske asyrylady. Shaǵyn topta qabileti orta oqýshy óziniń qurbysynan kómek alýǵa múmkindigi bar. Iaǵnı bilimdi óz betinshe ıgere almasa da, biraq qurbysynyń kómegimen (JADA) qajetti bilimge qol jetkize alady. Al qabileti joǵary oqýshy óz oıy men ıdeıasyn júzege asyrý arqyly top jumysyna úlesin qosa alady.

 Esse jazý tapsyrmasynda     oqýshyǵa jeke qoldaý kórsetý arqyly saralaý júredi,

sebebi keıbir oqýshylar belgilengen maqsatqa qol jetkizýi úshin  arnaıy kómekti qajetsinedi. Kómek aýqymy men deńgeıi de oqýshy qajettiligine saı saralanǵan bolýy tıis.Bul qoldaý muǵalim nemese basqa da úlkender tarapynan kórsetilýi múmkin

Baǵalaý krıterıi negizinde oqýshynyń jas ereksheligi eskerilgen, tapsyrma boıynsha keri baılanys jasaldy.Munda sabaq maqsaty túsiný jáne jaýap berý men  baǵalaý-salystyrýǵa negizdelgendikten, «Úsh shapalaq», «Eki juldyz, bir tilek», «Jazbasha keri baılanys» ádisterin qoldandym. 

Oqýshylardyń  sabaq barysynda meńgergen bilimderin baǵalaý maqsatynda muǵalimniń aýyzsha keri baılanysy da oqýshylardyń óz jumysynyń jetistigi men kemshiligin ózderi jaqsartýǵa septigin tıgizedi dep oılaımyn

Sabaq úderisinde densaýlyq jáne qaýipsizdik erejelerin saqtaýǵa mán berilýi kerek.  

Pánaralyq baılanys: tarıh, geografıa, beıneleý óneri Qaýipsizdik erejelerin saqtaý: AKT- men jumys júrgizý barysynda oqýshylardyń qaýipsizdik erejesinsaqtaýyn qadaǵalaımyn. Sabaǵym otbasylyq qundylyqqa negizdelgendikten, oqýshynyń otbasyndaǵy alar tárbıesin ulttyq tárbıemen,búgingi ómirmen, elimizdiń bolashaǵymen  baılanystyrdym.

Oılaný

    Sabaq maqsattary/oqý maqsattary júzege asyryldy ma?

 Búgin oqýshylar neni úırendi? Synyptaǵy oqý atmosferasy  qandaı boldy? 

Dıferensıasıany júzege asyrý qolymnan keldi me?

Men josparlanǵan ýaqytymdy ustandym ba? 

Men josparyma qandaı ózgerister engizdim jáne nelikten? 

Sabaqtyń maqsaty men oqý maqsaty shynaıy boldy, júzege asyryldy.

Oqýshylar sabaq taqyrybyn túsinýge, anyqtaýǵa jáne taldaýǵa úırendi.

Synyptaǵy toptyq jumys úshin saralanǵan tásildi qoldaný onyń tıimdiligine yqpal etedi. Sabaqtaǵy saralaý oqýshylardyń jeke qabiletterin eskere otyryp júrgiziledi.

Sabaqty ótkizýdiń barlyq ýaqyt kezeńderi saqtalady.

Jalpy baǵa

Sabaq talaptarǵa saı ótti. Oqýshylar sózdik qoryn molaıtty. Jupta bir-birine qoldaý kórsetip, qarym-qatynas jasady.

Sátti ótken eki nárseni atap kórsetińiz (sabaq berý jáne oqytýǵa qatysty)?

1.

2..

Qandaı eki nárse sabaqtyń odan da jaqsy ótýine yqpalyn tıgizer edi (sabaq berý jáne oqytýǵa qatysty)?

1. 

Osy sabaq barysynda synyp nemese jeke oqýshylar týraly meniń kelesi sabaǵyma daıyndalý úshin qajet bolýy múmkin qandaı aqparat aldym?