InfoHub Logo

Qazaq ádebıeti 6 synyp
Sabaqtyń taqyryby: S. Dónentaev «Boztorǵaı», «Oı» feletony
Bilimdilik: «Boztorǵaı», «Oı» feletony týraly málimet berý; óleń mazmuny, taqyryby, ıdeıasyn uǵyndyrý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń shyǵarmashylyqpen jumys isteýine yqpal jasaý, oılaý sheberligin, sóıleý.
mádenıetin jetildirý;
Tárbıelik: oqýshylardyń kórkemóner dúnıesine súıispenshiligin arttyrý
Sabaqtyń túri: dástúrli sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, taldaý, baıandaý, toptastyrý
Sabaqtyń kórnekiligi:, aqyn portreti, sýretter t. b.
Sabaqtyń tıpi: jańa bilimdi meńgertý
Pánaralyq baılanys: mýzyka, aǵylshyn, orys tili t. b
Kórnekiligi: Aqyn portreti, kitaptar, kórneki kespe qaǵazdar.

İ. Uıymdastyrý kezeńi.
1. Sálemdesý.
2. Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý

İİ. Úı tapsyrmasyn suraý:
«Toptastyrý» ádisi

İİİ. Jańa taqyryp. S. Dónentaev «Boztorǵaı», «Oı» feletony
Oqýlyqpen jumys.
1. Óleńdi mánerlep oqyp, mazmunyn túsindirý.
«Boztorǵaı» - ótken ǵasyrdaǵy taptyq kózqarasty beıneleıtin óleń. Mysalda 1915 jyly patsha úkimetiniń jergilikti ákimshilikterinen bastap, aryz júrgizýshileriniń keıpin kórsetken. Boztorǵaı qansha shyryldap muńyn aıtyp áldi qustarǵa júginse de, eshbirinen kómek kórmeıdi. Qaıta ózine ursyp, zábir kórsetedi. Sóıtip «Boztorǵaı « zaman baıqaǵanǵa kúshtiniki» ekenin moıyndaıdy. Bul óleń patsha úkimetiniń kezindegi el bıleýshilerin synaǵan óleń boldy.

Jospar qurý:
1. Turymtaıdan qorlyq kórgen torǵaı.
2. Bódeneniń qyrǵıǵa jem bolýy.
3. Torǵaıdyń qarshyǵadan ádildik izdeýi.
4. Qarshyǵadan qıanat kórgen shúregeıler.
5. Qazdyń etin jegen lashyn.
6. Bul zaman baıqaǵanǵa áldiniki.

Tanym derekti oqytý.
1. Boztorǵaı týraly oqyp, áńgimeleý
2. Lashyn týraly oqyp áńgimeleý
3. Qarshyǵa týraly oqyp áńgimeleý
4. Qyrǵı týraly oqyp áńgimeleý.

2. Óleń qurylysyna taldaý.
Boztorǵaı/ zorlyq kórip /turymtaıdan,/ 11a
Taıanysh/ taba almapty /qyrdan, oıdan./ 11a
Bolypty/ muńyn shaqpaq,/zaryn aıtpaq/ 11b
Qyrǵıdy /jolyqtyryp/ kórse qaıdan./ 11a
3 býnaqty, 4 tarmaqty, 1shýmaq, qara óleń uıqasymen jazylǵan.

«Oı» feletony óleńin mánerlep oqý. Mazmunyn aıtý.
Feleton - shaǵyn kólemdi, pýblısısıkalyq úndi, kórkem tildi, syn - syqaqqa baı kúlki shaqyratyn ádebı shyǵarma.

Ádebıet teorıasy
Alegorıa, satıra týraly
Alegorıa (perneleý) - dereksiz nárseni derekti nárselerge aınaldyrý, astarly, tuspaldaý arqyly sýretteý. Mysaly, mysal janrda árbir keıipker belgili bir beıneniń nemese qasıettiń ıesi retinde sýretteledi:
Qasqyr - jaýyz, qoı - momyn, túlki - qý

Satıra degenimiz - kórkem shyǵarmada ómirdiń jaǵymsyz jaqtary men qubylysyn kúlki ete, mysqyldaı sýretteý. Mysaly: S. Dónentaevtyń «Boztorǵaı» óleńi astarly kúlki men mysqylǵa toly. Mundaǵy boztorǵaıdyń «Lashyn hanǵa» barýy:

Ironıa (grekshe ajýa)- adamǵa, nársege syrttaı jaqsy baǵa berse de, ishki maǵynasy oǵan qarsy shyǵyp, jáne sol nárseni kelekege aınaldyrý.

Úıge tapsyrma
Sábıt Dónentaev ómiri týraly oqý,
«Boztorǵaı», «Oı» óleńin túsinip, mánerlep oqý.

Oqý isiniń meńgerýshisi: Jarmýhanov A. K.
S. Dónentaev «Boztorǵaı», «Oı» feletony júkteý