S. Muqanovtyń «Jylqy» áńgimesinen úzindi
Qaraǵandy oblysy, Jezqazǵan qalasynyń
№10 orta mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi
Daýleshova Aknýr Baıanovna
Sabaq taqyryby: S. Muqanovtyń «Jylqy» áńgimesinen úzindi.
Sabaq maqsaty:
1. Jylqy jaıynda tolyq maǵlumat bere otyryp, ony baǵyp baptaýdy úıretý.
2. Oqýshylardyń yntasyn, qyzyǵýshylyǵyn, bapkerligin, shapshańdyǵyn damytý.
3. Oqýshylardy zeıindilikke, adamgershilikke, eńbekqorlyqqa, uqyptylyqqa tárbıeleý.
Sabaq túri: Jańa bilim berý.
Sabaq ádisi: Suraq – jaýap, maqtaý – madaqtaý.
Sabaq kórnekiligi: Avtor portretti, maqal – mátel.
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
- Sálemetsińder me? otyra qoıyńdar balalar.
2. Úı tapsyrmasyn tekserý:
- Úıge qandaı tapsyrma berildi? Ara men shybyn. (mysal)
Rólderge bólip oqý. Mysal kimderge baılanysty? Shyǵarmanyń qaı túri? Mysal ne jaıynda? Ara men shybyn ne úshin kelise almady? Qonaq kútýge shybyndar daıyn boldy ma?
Jańa sabaq:
- Búgingi ótiletin taqyrybymyz tórt túliktiń biri «Jylqy» ıaǵnı bul mátindi kim jazǵan eken? S. Muqanov.
S. Muqanovpen 3 - shi synyptan beri tanyspyz. Bul kisi kim? káne eske túsirip óteıikshi.
S. Muqanov týraly ne bilemiz?
- S. Muqanov ( 1900 - 1973) qazaqtyń asa kórnekti jazýshysy. Ol Soltústik Qazaqstan oblysynyń Jambyl aýdanynda týǵan. Jastaıynan aýyz ádebıetimen keń sýsyndap, óleń jyrdy jatqa aıtyp ósken. Sábıt ózine uly Abaıdy aqylshy ustaz tutqan.
- Ia, durys aıtasyń. Bul kisiniń 3 - shi synypta qandaı áńgimelerimen tanystyq?
- «Kóksheniń kórinisi» jáne «Shybynsyz jaz»
- durys aıtasyńdar. Olaı bolsa joǵarǵy synypta ana tili pániniń ornyna ádebıet páni bolady. Sonda S. Muqanovtyń mynadaı shyǵarmalarymen tanysasyńdar «Ómir mektebi», «Botagóz», «Aq aıý», «Balýan sholaq» shyǵarmalarymen tolyǵyraq tanysasyńdar. Ómir mektebi shyǵarmasynan «Jylqy» áńgimesinen úzindi berip otyr eken.
1. Jylqy týraly ne bilesińder?
2. Jylqy baǵatyn adamdy qalaı ataımyz?
3. Jylqynyń jasyna qaraı atalýyn bilesińder me?
1. Qulyn.
2. Jabaǵy.
3. Taı.
4. Dónen.
5. Qunan.
6. Besti.
7. At.
Oqýlyqpen jumys: Oqýshynyń jylqy áńgimesin bólip – bólip oqýy.
Muǵalimniń túsindirýi: Jylqy degen janýar mal ataýlynyń ishindegi qaırattysy eken. Jylqylardy analyq meıirim óte keremet. Sońynan ergen qulyny, taıyna tebindegi qardy teýip, áýeli ózi ottamaı qulyndaryna shóp ashyp beredi. Olar biraz toıǵannan keıin ózi ottaıdy.
Qos tebiniń ortalaý tusyna tigiledi. Olaı tigilý sebebi jylqyshynyń baqqan malyn qarap turýy ońaı. Qos degenniń ne ekenin aıtaıyn: kólemi arbanyń dońǵalaǵyndaı kishkentaı shańyraqqa, aınala qadaǵan qazyqtardyń syrtynan kıiz qorshalady da, tútin shyǵatyn toqymdaı túndik salynady. Iaǵnı bir sózben aıtqanda kóship – qonýǵa yńǵaıly, tigýi, jyǵýy ońaı baspana.
Jylqy malynyń ózge maldan etiniń kúshtiligi de bar. Jylqy eti men súti em. Qysta etiniń keremettiligi qandaı sýyq, úskirik bolsa da qatpaıdy. Qymyzy ókpe aýrýyna myń da bir em. Qazirgi kezde ókpe aýrýy óte kóp ony jylqy sútimen emdeýge bolady. Etiniń taǵy bir kúshtiligi jazdygúni ózge malǵa shybyn qonsa denesindegi jara qurttaıdy. Ony emdemese ishine túsip ólip qalady. Al jylqynyń ereksheligi taza etine jetkenge deıin ólip túsip qalady. Taǵy ereksheligi jylqynyń terisiniń ıisine jylan jolamaıdy.
Al dalaǵa qonyp qalǵan jaǵdaıda at ábzelderin jaıyp tastaý kerek. Al jylan shaqqan adamǵa attyń terin ishkizse myń da bir em bolady. Jylqy súti men etin bylaı qoıǵanda, terisiniń ózi asyl. Jylqy maly ózge malǵa qaraǵanda tazalyqty súıetin janýar. Jylqy maly laı sasyǵan sýdy ishpeıdi. Júzip júrip taza sýdy ishedi jáne shóptiń asylyn terip jeıdi. Sondyqtanda jylqy maly qýatty. Iaǵnı balalar ishse súti, jese eti, minse ústi – jel deıtini osydan emes pe!? Er qanaty – at, degen maqaldy tegin aıtpaǵan atalarymyz.
Burynǵy kezde ata - babalarymyz qandaı sharýashylyqpen aınalysqan?
1) Tórt túliktiń barlyǵyn birge baqan ba?
2) Tórt túlik pirlerin ataıyqshy. Olaı bolsa munda nazar aýdaraıyq:
(Elektrondy taqtamen, ıaǵnı ınteraktıvti taqtamen jumys)
Dáptermen jumys: Kitaptan sózdikti taýyp jazaıyq.
Shyǵarmashylyq jumys:
1. Áńgime kimniń atynan baıandalǵan?
2. Qos degenimiz ne?
3. Jylqy etiniń qasıeti qandaı?
4. Jylqy terisi jóninde ne delingen?
5. Áńgimeden tabıǵat kórinisin beretin joldardy taýyp oqy.
6. Mátinnen jylqynyń analyq meırimi jóninde aıtylǵan tusty taýyp oqy.
7. Áńgimeden Maqan sózin taýyp oqy.
8. Úlkender senderdi erkeletip jaqsy kórgende nege «botam», «qulynym», «qozym» dep jaqsy kóretinin túsindir
Baǵalaý. Úıge tapsyrma: Mátindi oqý, mazmundaý.
№10 orta mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi
Daýleshova Aknýr Baıanovna
Sabaq taqyryby: S. Muqanovtyń «Jylqy» áńgimesinen úzindi.
Sabaq maqsaty:
1. Jylqy jaıynda tolyq maǵlumat bere otyryp, ony baǵyp baptaýdy úıretý.
2. Oqýshylardyń yntasyn, qyzyǵýshylyǵyn, bapkerligin, shapshańdyǵyn damytý.
3. Oqýshylardy zeıindilikke, adamgershilikke, eńbekqorlyqqa, uqyptylyqqa tárbıeleý.
Sabaq túri: Jańa bilim berý.
Sabaq ádisi: Suraq – jaýap, maqtaý – madaqtaý.
Sabaq kórnekiligi: Avtor portretti, maqal – mátel.
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
- Sálemetsińder me? otyra qoıyńdar balalar.
2. Úı tapsyrmasyn tekserý:
- Úıge qandaı tapsyrma berildi? Ara men shybyn. (mysal)
Rólderge bólip oqý. Mysal kimderge baılanysty? Shyǵarmanyń qaı túri? Mysal ne jaıynda? Ara men shybyn ne úshin kelise almady? Qonaq kútýge shybyndar daıyn boldy ma?
Jańa sabaq:
- Búgingi ótiletin taqyrybymyz tórt túliktiń biri «Jylqy» ıaǵnı bul mátindi kim jazǵan eken? S. Muqanov.
S. Muqanovpen 3 - shi synyptan beri tanyspyz. Bul kisi kim? káne eske túsirip óteıikshi.
S. Muqanov týraly ne bilemiz?
- S. Muqanov ( 1900 - 1973) qazaqtyń asa kórnekti jazýshysy. Ol Soltústik Qazaqstan oblysynyń Jambyl aýdanynda týǵan. Jastaıynan aýyz ádebıetimen keń sýsyndap, óleń jyrdy jatqa aıtyp ósken. Sábıt ózine uly Abaıdy aqylshy ustaz tutqan.
- Ia, durys aıtasyń. Bul kisiniń 3 - shi synypta qandaı áńgimelerimen tanystyq?
- «Kóksheniń kórinisi» jáne «Shybynsyz jaz»
- durys aıtasyńdar. Olaı bolsa joǵarǵy synypta ana tili pániniń ornyna ádebıet páni bolady. Sonda S. Muqanovtyń mynadaı shyǵarmalarymen tanysasyńdar «Ómir mektebi», «Botagóz», «Aq aıý», «Balýan sholaq» shyǵarmalarymen tolyǵyraq tanysasyńdar. Ómir mektebi shyǵarmasynan «Jylqy» áńgimesinen úzindi berip otyr eken.
1. Jylqy týraly ne bilesińder?
2. Jylqy baǵatyn adamdy qalaı ataımyz?
3. Jylqynyń jasyna qaraı atalýyn bilesińder me?
1. Qulyn.
2. Jabaǵy.
3. Taı.
4. Dónen.
5. Qunan.
6. Besti.
7. At.
Oqýlyqpen jumys: Oqýshynyń jylqy áńgimesin bólip – bólip oqýy.
Muǵalimniń túsindirýi: Jylqy degen janýar mal ataýlynyń ishindegi qaırattysy eken. Jylqylardy analyq meıirim óte keremet. Sońynan ergen qulyny, taıyna tebindegi qardy teýip, áýeli ózi ottamaı qulyndaryna shóp ashyp beredi. Olar biraz toıǵannan keıin ózi ottaıdy.
Qos tebiniń ortalaý tusyna tigiledi. Olaı tigilý sebebi jylqyshynyń baqqan malyn qarap turýy ońaı. Qos degenniń ne ekenin aıtaıyn: kólemi arbanyń dońǵalaǵyndaı kishkentaı shańyraqqa, aınala qadaǵan qazyqtardyń syrtynan kıiz qorshalady da, tútin shyǵatyn toqymdaı túndik salynady. Iaǵnı bir sózben aıtqanda kóship – qonýǵa yńǵaıly, tigýi, jyǵýy ońaı baspana.
Jylqy malynyń ózge maldan etiniń kúshtiligi de bar. Jylqy eti men súti em. Qysta etiniń keremettiligi qandaı sýyq, úskirik bolsa da qatpaıdy. Qymyzy ókpe aýrýyna myń da bir em. Qazirgi kezde ókpe aýrýy óte kóp ony jylqy sútimen emdeýge bolady. Etiniń taǵy bir kúshtiligi jazdygúni ózge malǵa shybyn qonsa denesindegi jara qurttaıdy. Ony emdemese ishine túsip ólip qalady. Al jylqynyń ereksheligi taza etine jetkenge deıin ólip túsip qalady. Taǵy ereksheligi jylqynyń terisiniń ıisine jylan jolamaıdy.
Al dalaǵa qonyp qalǵan jaǵdaıda at ábzelderin jaıyp tastaý kerek. Al jylan shaqqan adamǵa attyń terin ishkizse myń da bir em bolady. Jylqy súti men etin bylaı qoıǵanda, terisiniń ózi asyl. Jylqy maly ózge malǵa qaraǵanda tazalyqty súıetin janýar. Jylqy maly laı sasyǵan sýdy ishpeıdi. Júzip júrip taza sýdy ishedi jáne shóptiń asylyn terip jeıdi. Sondyqtanda jylqy maly qýatty. Iaǵnı balalar ishse súti, jese eti, minse ústi – jel deıtini osydan emes pe!? Er qanaty – at, degen maqaldy tegin aıtpaǵan atalarymyz.
Burynǵy kezde ata - babalarymyz qandaı sharýashylyqpen aınalysqan?
1) Tórt túliktiń barlyǵyn birge baqan ba?
2) Tórt túlik pirlerin ataıyqshy. Olaı bolsa munda nazar aýdaraıyq:
(Elektrondy taqtamen, ıaǵnı ınteraktıvti taqtamen jumys)
Dáptermen jumys: Kitaptan sózdikti taýyp jazaıyq.
Shyǵarmashylyq jumys:
1. Áńgime kimniń atynan baıandalǵan?
2. Qos degenimiz ne?
3. Jylqy etiniń qasıeti qandaı?
4. Jylqy terisi jóninde ne delingen?
5. Áńgimeden tabıǵat kórinisin beretin joldardy taýyp oqy.
6. Mátinnen jylqynyń analyq meırimi jóninde aıtylǵan tusty taýyp oqy.
7. Áńgimeden Maqan sózin taýyp oqy.
8. Úlkender senderdi erkeletip jaqsy kórgende nege «botam», «qulynym», «qozym» dep jaqsy kóretinin túsindir
Baǵalaý. Úıge tapsyrma: Mátindi oqý, mazmundaý.
You Might Also Like
