Salalas qurmalas sóılemniń túrleri. Yńǵaılas salalas
Taqyryby: Salalas qurmalas sóılemniń túrleri. Yńǵaılas salalas.
Maqsaty
- bilimdilik: qurmalas sóılemderdiń basty belgilerin bilý, qurylysyn, quramyn ajyratý, tynys belgilerin durys qoıyp jaza bilýge úıretý.
- tárbıelik: ulttyq salt - dástúrdi qadirleı bilýge, eńbekti súıýge, júıeli sóıleı bilýge tárbıeleý.
- damytýshylyq: ynta qoıyp tyńdaý, jazý taldaý mashyqtaryn qalyptastyrý, sózdik qoryn, sóz baılyǵyn damytý, taldaý jáne salystyra bilý daǵdylaryn damytý.
Sabaqtyń túri: dástúrden tys
Tıpi: jańa bilimdi meńgertý
Ádisi: oıyn sabaq
Pánaralyq baılanys: tarıh, orys tili, qazaq ádebıeti
Paıdalanylǵan tehnıkalyq quraldary: ınteraktıvti taqta
Sabaqtyń barysy
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
a) sálemdesý, túgeldeý
á) oqýshylardy topqa bólý
b) sabaqqa nazar aýdartý
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý:
96 - jattyǵý, maqaldyń jalǵasyn taýyp, salalas qurmalas sóılem jáne biryńǵaı músheli jaı sóılem jasaý.
1. Eńbek erlikke jetkizer, erlik eldikke jetkizer.
2. Kóz qorqaq, qol batyr.
3. Eńbek túbi – bereke, kóptiń túbi – mereke.
4. Qoıandy qamys óltiredi, erdi namys óltiredi.
5. Kóp qorqytady, tereń batyrady.
6. Jalǵyzdyń úni shyqpas, jaıaýdyń shańy shyqpas.
7. Atanyń balasy bolma, adamnyń balasy bol.
8. At aıaǵynan semirer, adam qulaǵynan semirer.
9. Usta pyshaqqa jarymas, etikshi etikke jarymas.
10. Ata kórgen – oq jonar, ana kórgen – ton pisher.
11. Bilekti birdi jyǵar, bilimdi myńdy jyǵar.
12. Qyna tasqa bitedi, bilim basqa bitedi.
13. Kóp jasaǵan bilmeıdi, kóp kórgen biledi.
14. Oqý – bilim azyǵy, bilim – yrys qazyǵy.
15. Sheberdiń qoly ortaq, sheshenniń tili ortaq.
İİİ. Úı jumysyn bekitý:
«Kýbızm» ádisi
1. Úı tapsyrmasyna berilgen maqaldarda qaı shaq kóp qoldanylǵan? Olardy ata.
2. Qurmalas sóılemniń túrlerin ata.
3. Salalas qurmalas sóılem degenimiz ne?
4. «Atanyń balasy bolma, adamnyń balasy bol», raı túrin ajyrat.
5. «Usta pyshaqqa, etikshi etikke jarymas», maqaldy sóılem múshelerine talda.
6. Sóılemniń aıtylý maqsatyna qaraı túrleri.
İÚ. Jańa sabaq
Salalas qurmalas sóılem quramyndaǵy jaı sóılemderiniń bir - birimen maǵynalyq qatynasyna qaraı alty túrge bólinedi:
1. Yńǵaılas salalas
2. Sebep - saldar salalas
3. Qarsylyqty salalas
4. Túsindirmeli salalas
5. Talǵaýly salalas
6. Kezektes salalas
Quramyndaǵy jaı sóılemderiniń birinde aıtylǵan oıǵa ekinshi jaı sóılemde aıtylǵan oıdyń mezgildes, baǵyttas, yńǵaılas bolyp kelýin yńǵaılas salalas deımiz.
Yńǵaılas salalas
Jalǵaýlyqty. Jalǵaýlyqsyz
Jalǵaýlyqsyz yńǵaılas salalas sóılemderde keıde istiń bir mezgilde bolǵanyn ıa bir mezgilde bolatynyn bildiredi.
Mysaly:
Yńǵaılasa baılanysqan jaı sóılemder keıde birinen soń biri bolatynyn bildiredi.
Mysaly:
Jalǵaýlyqty yńǵaılas salalas jáne, da/de, ári yńǵaılas mándi jalǵaýlyq shylaýlar arqyly jasalady. Mundaǵy da men ári jalǵaýlyqtary jaı sóılemderdiń árqaısysymen qaıtalanyp ta, qaıtalanbaı da kelýi múmkin.
Jáne jalǵaýlyǵy sóılemde eshqashan qaıtalanbaı, bir - aq ret qoldanylady.
Jáne jalǵaýlyǵy kelgende nemese ári jalǵaýlyǵy bir - aq ret kelgende, sóılemderdiń arasyna útir qoıylmaıdy.
Mysaly:
Ú. Jańa sabaqty bekitý:
97 - jattyǵý
1) 3 topqa 2 qurmalas sóılemnen berý;
2) Sóılem maǵynasyn ashyp, yńǵaılas salalas ekenin dáleldeý;
3) Turlaýly múshelerin tabý.
Olardyń bárin úıine apardy da, torǵa qamap qoıdy. Bul Qunanbaı balasynda altyn da kóp, at ta kóp, as ta kóp. Ol meni kóterip jibergisi keledi, men ony kóterip jibergim keledi. Aıǵaı óte uzaqqa sozyldy jáne esh nárseni túsinip bolmaıdy. Mynanyń egini bárinen de jaqsy ári munyń eginine tónip turǵan qaýip olarda joq. Aýylymyz qashyq emes, qazir - aq baryp jetemiz.
98 - jattyǵý
1 - toptyń tapsyrmasy: Jaı sóılemderdi tabý, sóılem múshelerine taldaý
2 - toptyń tapsyrmasy: Qurmalas sóılemderdi tabý, sóılem múshelerine taldaý
3 - toptyń tapsyrmasy: tynys belgileriniń qoıylý sebebin anyqtaý
Jaı sóılemder: Kárim birazdan keıin alǵan taýarlaryn mashınaǵa tıedi. Túski úzilisten soń aǵash otyrǵyzý qyzý júrgizildi.
Qurmalas sóılemder: ..........
Úİ. Úıge tapsyrma: 100 - jattyǵý, kóp núkteniń ornyna oıdan jaı sóılemder qosyp, berilgen jaı sóılemderdi yńǵaılas salalas qurmalas sóılemderge aınaldyrý.
Úİİ. Oqýshylardy baǵalaý.
Maqsaty
- bilimdilik: qurmalas sóılemderdiń basty belgilerin bilý, qurylysyn, quramyn ajyratý, tynys belgilerin durys qoıyp jaza bilýge úıretý.
- tárbıelik: ulttyq salt - dástúrdi qadirleı bilýge, eńbekti súıýge, júıeli sóıleı bilýge tárbıeleý.
- damytýshylyq: ynta qoıyp tyńdaý, jazý taldaý mashyqtaryn qalyptastyrý, sózdik qoryn, sóz baılyǵyn damytý, taldaý jáne salystyra bilý daǵdylaryn damytý.
Sabaqtyń túri: dástúrden tys
Tıpi: jańa bilimdi meńgertý
Ádisi: oıyn sabaq
Pánaralyq baılanys: tarıh, orys tili, qazaq ádebıeti
Paıdalanylǵan tehnıkalyq quraldary: ınteraktıvti taqta
Sabaqtyń barysy
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
a) sálemdesý, túgeldeý
á) oqýshylardy topqa bólý
b) sabaqqa nazar aýdartý
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý:
96 - jattyǵý, maqaldyń jalǵasyn taýyp, salalas qurmalas sóılem jáne biryńǵaı músheli jaı sóılem jasaý.
1. Eńbek erlikke jetkizer, erlik eldikke jetkizer.
2. Kóz qorqaq, qol batyr.
3. Eńbek túbi – bereke, kóptiń túbi – mereke.
4. Qoıandy qamys óltiredi, erdi namys óltiredi.
5. Kóp qorqytady, tereń batyrady.
6. Jalǵyzdyń úni shyqpas, jaıaýdyń shańy shyqpas.
7. Atanyń balasy bolma, adamnyń balasy bol.
8. At aıaǵynan semirer, adam qulaǵynan semirer.
9. Usta pyshaqqa jarymas, etikshi etikke jarymas.
10. Ata kórgen – oq jonar, ana kórgen – ton pisher.
11. Bilekti birdi jyǵar, bilimdi myńdy jyǵar.
12. Qyna tasqa bitedi, bilim basqa bitedi.
13. Kóp jasaǵan bilmeıdi, kóp kórgen biledi.
14. Oqý – bilim azyǵy, bilim – yrys qazyǵy.
15. Sheberdiń qoly ortaq, sheshenniń tili ortaq.
İİİ. Úı jumysyn bekitý:
«Kýbızm» ádisi
1. Úı tapsyrmasyna berilgen maqaldarda qaı shaq kóp qoldanylǵan? Olardy ata.
2. Qurmalas sóılemniń túrlerin ata.
3. Salalas qurmalas sóılem degenimiz ne?
4. «Atanyń balasy bolma, adamnyń balasy bol», raı túrin ajyrat.
5. «Usta pyshaqqa, etikshi etikke jarymas», maqaldy sóılem múshelerine talda.
6. Sóılemniń aıtylý maqsatyna qaraı túrleri.
İÚ. Jańa sabaq
Salalas qurmalas sóılem quramyndaǵy jaı sóılemderiniń bir - birimen maǵynalyq qatynasyna qaraı alty túrge bólinedi:
1. Yńǵaılas salalas
2. Sebep - saldar salalas
3. Qarsylyqty salalas
4. Túsindirmeli salalas
5. Talǵaýly salalas
6. Kezektes salalas
Quramyndaǵy jaı sóılemderiniń birinde aıtylǵan oıǵa ekinshi jaı sóılemde aıtylǵan oıdyń mezgildes, baǵyttas, yńǵaılas bolyp kelýin yńǵaılas salalas deımiz.
Yńǵaılas salalas
Jalǵaýlyqty. Jalǵaýlyqsyz
Jalǵaýlyqsyz yńǵaılas salalas sóılemderde keıde istiń bir mezgilde bolǵanyn ıa bir mezgilde bolatynyn bildiredi.
Mysaly:
Yńǵaılasa baılanysqan jaı sóılemder keıde birinen soń biri bolatynyn bildiredi.
Mysaly:
Jalǵaýlyqty yńǵaılas salalas jáne, da/de, ári yńǵaılas mándi jalǵaýlyq shylaýlar arqyly jasalady. Mundaǵy da men ári jalǵaýlyqtary jaı sóılemderdiń árqaısysymen qaıtalanyp ta, qaıtalanbaı da kelýi múmkin.
Jáne jalǵaýlyǵy sóılemde eshqashan qaıtalanbaı, bir - aq ret qoldanylady.
Jáne jalǵaýlyǵy kelgende nemese ári jalǵaýlyǵy bir - aq ret kelgende, sóılemderdiń arasyna útir qoıylmaıdy.
Mysaly:
Ú. Jańa sabaqty bekitý:
97 - jattyǵý
1) 3 topqa 2 qurmalas sóılemnen berý;
2) Sóılem maǵynasyn ashyp, yńǵaılas salalas ekenin dáleldeý;
3) Turlaýly múshelerin tabý.
Olardyń bárin úıine apardy da, torǵa qamap qoıdy. Bul Qunanbaı balasynda altyn da kóp, at ta kóp, as ta kóp. Ol meni kóterip jibergisi keledi, men ony kóterip jibergim keledi. Aıǵaı óte uzaqqa sozyldy jáne esh nárseni túsinip bolmaıdy. Mynanyń egini bárinen de jaqsy ári munyń eginine tónip turǵan qaýip olarda joq. Aýylymyz qashyq emes, qazir - aq baryp jetemiz.
98 - jattyǵý
1 - toptyń tapsyrmasy: Jaı sóılemderdi tabý, sóılem múshelerine taldaý
2 - toptyń tapsyrmasy: Qurmalas sóılemderdi tabý, sóılem múshelerine taldaý
3 - toptyń tapsyrmasy: tynys belgileriniń qoıylý sebebin anyqtaý
Jaı sóılemder: Kárim birazdan keıin alǵan taýarlaryn mashınaǵa tıedi. Túski úzilisten soń aǵash otyrǵyzý qyzý júrgizildi.
Qurmalas sóılemder: ..........
Úİ. Úıge tapsyrma: 100 - jattyǵý, kóp núkteniń ornyna oıdan jaı sóılemder qosyp, berilgen jaı sóılemderdi yńǵaılas salalas qurmalas sóılemderge aınaldyrý.
Úİİ. Oqýshylardy baǵalaý.
You Might Also Like
-
Fızıka pániniń muǵalimi Almanova G. A.
