Sáýlet eskertkishteri
3 synyp oqýshysy Saǵyntaı Botakóz
Jetekshisi: Shahymanova Aızat Erjanqyzy
Taqyryby: Sáýlet eskertkishteri
Maqsaty:
Qazaqstannyń sáýlet óneriniń eskertkishterimen tanysý. Sýrettiń oryndalý tehnıkasy, zańdylyqtary jaıly uǵymdaryn qalyptastyrý, oqýshy alǵan bilimin óz damýyna áser etý ómirde alǵan bilimin qoldana alý.
Orta ǵasyrlardaǵy sáýlet óneriniń damýy:
Memlekettiń qalyptasýy, sharýashylyqtyń órkendeýi orta ǵasyrlarda qazaq jerinde qurylystyń kóp salynýyna negiz boldy.
Qurylys, turǵyn úı salý ónerin sáýlet óneri deıdi.
Búginde Qazaqstan jerinde Aısha bıbi, Joshy han, Qoja Ahmet Iasaýı keseneleri sıaqty ortaǵasyrlyq ataqty sáýlet óneriniń týyndylary saqtalǵan.
▪ Aısha bıbi kesenesi
Aısha bıbi (Hİ - Hİİ ǵǵ.) Qarahanıdter áýletiniń negizin qalaýshy Qarahannyń qalyńdyǵy, qazirgi Taraz qalasynyń janyndaǵy, sonaý skıfter zamanynan bastap aq qazaqtyń qol ónerine engen, sodan beri qoldanylyp kele jatqan oıý órnek, áshekeı túrleriniń bárin qamtıtyn kúrdeli arıhıtektýralyq ásem eskertkishtiń ıesi.
▪ Joshy han kesenesi
Joshy Han Kúmbezi – Jezqazǵan qalasynan soltústik – shyǵysqa qaraı 50 km jerde, Keńgir ózeniniń jaǵasynda ornalasqan kóne arhıtektýralyq eskertkish. Kúmbezde saqtalǵan tańbalarǵa qaraǵanda, ony salýǵa Joshyǵa baǵynǵan taıpalardyń bári (oǵyz, arǵyn, qypshaq, kereı, naıman, qońyrat, qańly, t. b.) qatysqan. Tarıhı dástúr boıynsha kúmbezdi qaıtys bolǵan kisiniń jyldyq asyn berýden burynyraq jasaıtyn bolǵan. Soǵan qaraǵanda 1227 jyly qaıtys bolǵan Joshyǵa 1228 jyly kúmbez turǵyzylǵan bolý kerek.
▪ Qoja Ahmet Iasaýı kesenesi
Ahmet Iasaýı kesenesi — Túrkistan qalasynda XIV ǵasyrdyń sońynda turǵyzylǵan arhıtektýralyq ǵımarat. Qoja Ahmet Iasaýı dúnıe salǵannan keıin halyqtyń kóp jıylýy men ózine arnap soǵylǵan kishkene mazarǵa jerlenedi. Keıin bul kesene musylmandardyń jappaı táýepteý ornyna aınaldy.
▪ Alasha han kúmbezi
Alasha han kúmbezi Ulytaýdyń Qarakeńgir ózen jaǵasynda (Sarykeńgir ózeniniń quıarlyq salasynda) bıik jotanyń ústinde tur. Ǵalymdar kúmbezdi Qarahan áýletine, oǵyz - qypshaq zamanyndaǵy (10 - 13 ǵ. ǵ.) sáýlet óneriniń qataryna qosady. Zertteýshiler áli de jańa boljamdar (15 - 16 ǵ. deýshiler de bar) aıtqanymen, kúmbezdiń ýaqyt zardabynan mújilip tozǵan túri men basqa eshbir eskertkishke uqsamaıtyn kórkemdeý tásili arǵy zamandarǵa silteıdi.
Qortyndy: Oqýshynyń belsendiligi, oǵan degen senim, birigip jumys jasaý yntymaqtastyq arqyly dáleldeı alamyn. Mysaly: oqýshylar aqyldasyp relef jasaı bastaǵanda ózara túsinýshilik paıda boldy. Munda oqýshylar yntymaqtasa otyryp ilim berý úderisine belsendi aralasýy, jeke tulǵa retinde óz - ózine senimmen qarap jumys jasaýy (ózin - ózi baǵalaýy), bilim berýdegi jańa múmkindikterdi (dostarymen birge jumys jasaý) paıdalana aldy. Bul jerdegi eń negizgi prınsıp senim bildirý men yntymaqtastyq boldy.
Slaıdty júkteý
Jetekshisi: Shahymanova Aızat Erjanqyzy
Taqyryby: Sáýlet eskertkishteri
Maqsaty:
Qazaqstannyń sáýlet óneriniń eskertkishterimen tanysý. Sýrettiń oryndalý tehnıkasy, zańdylyqtary jaıly uǵymdaryn qalyptastyrý, oqýshy alǵan bilimin óz damýyna áser etý ómirde alǵan bilimin qoldana alý.
Orta ǵasyrlardaǵy sáýlet óneriniń damýy:
Memlekettiń qalyptasýy, sharýashylyqtyń órkendeýi orta ǵasyrlarda qazaq jerinde qurylystyń kóp salynýyna negiz boldy.
Qurylys, turǵyn úı salý ónerin sáýlet óneri deıdi.
Búginde Qazaqstan jerinde Aısha bıbi, Joshy han, Qoja Ahmet Iasaýı keseneleri sıaqty ortaǵasyrlyq ataqty sáýlet óneriniń týyndylary saqtalǵan.
▪ Aısha bıbi kesenesi
Aısha bıbi (Hİ - Hİİ ǵǵ.) Qarahanıdter áýletiniń negizin qalaýshy Qarahannyń qalyńdyǵy, qazirgi Taraz qalasynyń janyndaǵy, sonaý skıfter zamanynan bastap aq qazaqtyń qol ónerine engen, sodan beri qoldanylyp kele jatqan oıý órnek, áshekeı túrleriniń bárin qamtıtyn kúrdeli arıhıtektýralyq ásem eskertkishtiń ıesi.
▪ Joshy han kesenesi
Joshy Han Kúmbezi – Jezqazǵan qalasynan soltústik – shyǵysqa qaraı 50 km jerde, Keńgir ózeniniń jaǵasynda ornalasqan kóne arhıtektýralyq eskertkish. Kúmbezde saqtalǵan tańbalarǵa qaraǵanda, ony salýǵa Joshyǵa baǵynǵan taıpalardyń bári (oǵyz, arǵyn, qypshaq, kereı, naıman, qońyrat, qańly, t. b.) qatysqan. Tarıhı dástúr boıynsha kúmbezdi qaıtys bolǵan kisiniń jyldyq asyn berýden burynyraq jasaıtyn bolǵan. Soǵan qaraǵanda 1227 jyly qaıtys bolǵan Joshyǵa 1228 jyly kúmbez turǵyzylǵan bolý kerek.
▪ Qoja Ahmet Iasaýı kesenesi
Ahmet Iasaýı kesenesi — Túrkistan qalasynda XIV ǵasyrdyń sońynda turǵyzylǵan arhıtektýralyq ǵımarat. Qoja Ahmet Iasaýı dúnıe salǵannan keıin halyqtyń kóp jıylýy men ózine arnap soǵylǵan kishkene mazarǵa jerlenedi. Keıin bul kesene musylmandardyń jappaı táýepteý ornyna aınaldy.
▪ Alasha han kúmbezi
Alasha han kúmbezi Ulytaýdyń Qarakeńgir ózen jaǵasynda (Sarykeńgir ózeniniń quıarlyq salasynda) bıik jotanyń ústinde tur. Ǵalymdar kúmbezdi Qarahan áýletine, oǵyz - qypshaq zamanyndaǵy (10 - 13 ǵ. ǵ.) sáýlet óneriniń qataryna qosady. Zertteýshiler áli de jańa boljamdar (15 - 16 ǵ. deýshiler de bar) aıtqanymen, kúmbezdiń ýaqyt zardabynan mújilip tozǵan túri men basqa eshbir eskertkishke uqsamaıtyn kórkemdeý tásili arǵy zamandarǵa silteıdi.
Qortyndy: Oqýshynyń belsendiligi, oǵan degen senim, birigip jumys jasaý yntymaqtastyq arqyly dáleldeı alamyn. Mysaly: oqýshylar aqyldasyp relef jasaı bastaǵanda ózara túsinýshilik paıda boldy. Munda oqýshylar yntymaqtasa otyryp ilim berý úderisine belsendi aralasýy, jeke tulǵa retinde óz - ózine senimmen qarap jumys jasaýy (ózin - ózi baǵalaýy), bilim berýdegi jańa múmkindikterdi (dostarymen birge jumys jasaý) paıdalana aldy. Bul jerdegi eń negizgi prınsıp senim bildirý men yntymaqtastyq boldy.
Slaıdty júkteý
You Might Also Like
-
Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany,
