InfoHub Logo

Kúndelikti sabaq jospary, qazaq ádebıeti 9 synyp.
Taqyryptar:
11. Segiz seri
12. Birjan sal Qojaǵululy
13. Birjan men Sara aıtysy
14. Aqan Qoramsauly
15. Shoqan Ýálıhanov

Sabaqtyń taqyryby: Segiz seri
Sabaqtyń maqsaty: a) Sal - seriler poezıasy týraly aıta otyryp, sal men seriniń aıyrmashylyǵyn túsindirý;
á) oqýshylardy adamgershilikke, qaıyrymdy bolýǵa, qoǵamdyq - saıası dúnıetanymyn damytý;
b) Sabaq barysynda oqýshylardy óz oıyn aıta bilýge, mánerlep oqýǵa daǵdylandyrý;
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, shyǵarmashylyq izdený
Sabaqtyń kórnekiligi: kitaptar t. b
Pánaralyq baılanys: tarıh

Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa ótken tapsyrma boıynsha birneshe suraqtar qoıamyn.
1. Sal - seri dep kimderdi aıtamyz?
2. Sal men seriniń qandaı aıyrmashylyǵy bar?

b) Jańa sabaqty túsindirý.
Óz kezinde erekshe murasymen qalǵan, qazaq ádebıetine aqyndyǵymen, aıtyskerligimen, jyrshylyǵymen, bilimdiligimen ataǵy jetken áıgili Segiz (shyn aty Muhamet - Qanapıa Bahramuly Shaqshaqov) seri ekendigi belgili. Akademık Álkeı Marǵulan Segiz seriniń týǵan ýaqyty 1808 jyl deıdi. «Ol XIX ǵasyrdyń birinshi jartysynda jasaǵan ataqty seri. Týǵan jeri Obaǵan tóńireginen, Ashamaıly Kereılerinen, qystaýlary Mamanaı Ormannyń ishi. On eki jasyna deıin aýyldaǵy mektepte oqyp, sodan keıin Ombydaǵy Azıa (Azıatskaıa shkola) mektebin bitiredi». (Álkeı Marǵulan 1985. A., Ejelgi jyr, ańyzdar).

Toǵyzǵa tolmaı Segiz ata - anasynan aıyrylyp jetim qalady. Ákesinen aıyrylǵan ul sol óńirge belgili Shaqshaq sheshenniń, uly atasynyń tárbıesinde bolady. Segizdiń ákesi Bahramnyń arǵy atalary qazaq halqy bas uryp qurmettegen Tolybaı synshy bolady. Demek, Segiz seriniń arǵy ata - babalary dańqqa bólengen.

Batyrlyqpenen balýandyqtyń shyńyna jetken uly babalardyń urpaǵy bolady.
Jastaıynan shalt qımylymen, erekshe isimenen tanylǵan Segiz keıinderi qazaqsha oqýdy tastap, Qyzyljardaǵy «Prıhodskaıa shkolada» bilim alady. Orys tilin ońaı meńgergen talantty ul Omby qalasyndaǵy ofıserler daıarlaıtyn ýchılısheni bitirip shyǵady. Biraq, seri elin qanap otyrǵan, jerin talap otyrǵan orys ókimetine quldyq qyzmet etýden bas tartyp, dosy Nıaz Baǵlanulymen patsha quryǵynan qashyp, Syr boıyna ketedi. Syrdyń boıynda Telikól, Aınakól degen jerlerde jaz boıy júrip, serilik dáýren keship, sol mańaıdaǵy qazaqty ónerimen tamsandyryp, has jigit ekendigin tanytady. Ózi aqyn, ózi jyrshy, ózi palýan Segiz kúıshiligimen de erekshe kózge túsip, sol eldegi Rysbıke degen sulýǵa úılendi, osyndaı serige tamsanǵan Birjan sal óz óleńinde bylaı deıdi:
Jalǵanda muratyna kimder jetken,
Kóp jaqsy menen buryn ótip ketken

Kitappen jumys: Segiz seriniń óleńderin mánerlep, naqyshyna keltire oqıdy.
Bilimdi bekitý: Ótilgen taqyrypqa baılanysty birneshe suraqtar qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
1. Segiz seriniń ómir súrgen kezeńindegi jalpy qazaq jaǵdaıy qandaı?
2. Segiz seri beınesi álem ádebıetindegi kimderge uqsaıdy?
3. Segiz seriniń mahabbat taqyrybyna jazylǵan qandaı óleńderin bilesińder?
Bilimdi baǵalaý: Oqýshylardyń jaýaptaryna, sabaqqa belsene qatysyp otyrǵandaryna qaraı bilimderi baǵalanady.
Úıge tapsyrma: Segiz seriniń ómiri men shyǵarmalaryn oqyp kelý.



Tolyq nusqasyn qaraý