Shyǵys shamshyraǵy urpaqtarǵa ulaǵat
Sabaqtyń taqyryby: Shyǵys shamshyraǵy - urpaqtarǵa ulaǵat
Sabaqtyń maqsaty:
a) Oqýshylarǵa Shyǵystyń jaryq juldyzy atanǵan. ultymyzdyń uly tulǵasy Ǵanı Muratbaev ómirinen jáne elge sińirgen eńbegi týraly maǵlumat berý.
a) Oqýshylardy aǵamyzdyń halqyna sińirgen eńbegin, erligin, júrgizgen saıasatyn úlgi etý, patrıottyq qundylyqtardy sińirip tárbıeleý.
b) Oqýshylardyń óz betinshe izdený, oqý arqyly sózdik qorlaryn molaıtý, til mádenıetin, dúnıetanymyn keńeıtý.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
Gımn oryndaý.
2. Kirispe.
Muǵalim sózi: Qurmetti ustazdar, qadirli qonaqtar jáne oqýshylar!
Biz búgin Syr boıynda, qasıetti Qazalynyń topyraǵynda dúnıege kelgen Ǵanı aǵamyzdyń 110
jyldyǵyna arnalǵan «Ǵanı ómiri – urpaqtarǵa úlgi» atty ashyq tárbıe saǵatymyzǵa qosh keldińizder.
Shyǵys jastarynyń jalyndy jetekshisi Ǵanı Muratbaev Qazalynyń qasıetti topyraǵynda, qazirgi óziniń atymen atalatyn aýylda Muratbaı bolys shańyraǵynda 1902 jyly 3 maýsymda dúnıege keldi. Ákesi Muratbaı uzaq jyldar bolys bolyp, el bılegen parasatty adam bolǵan. Ǵanı 4 jasqa kelgende ákesi qaıtys bolady. Anasy Bátıma balasynyń zerektigin baıqap, ony 9 jasynda Qazaly qalasyndaǵy orys - qazaq mektebine beredi. 1914 - 1917 jyldary ol Qazalydaǵy bastaýysh ýchılıshesinde oqıdy. Ǵanı 14 jasqa kelgende anasy qaıtys bolady. Bastaýysh ýchılısheni bitirgen soń, ol 1917 - 1918 jyldary Qazalyda tuńǵysh ret Keńes úkimeti qurylǵan revolúsıalyq komıtettiń múshesi bolyp qyzmet isteıdi.
Jazıra: 1918 j. 16 jastaǵy Ǵanı Tashkent qalasyndaǵy pedagogıkalyq ýchılıshede oqydy jáne Fınkelshteın atyndaǵy memlekettik mektepti bitiredi. Alǵyr da pysyq jigit 1919 jyly Tashkentte jastar uıymyna múshelikke qabyldanady.
Ońtalap: 1916 jylǵy jáne odan keıingi oqıǵalar saldarynan ashtyqqa, jalańashtyqqa ushyraǵan, qańǵyryp júrgen jetim balalardy memlekettik ınternattarǵa, balalar úılerine, mektepterge taratý isine belsene aralasty.
Perızat: Ol qıyn - qystaý kezeńderde halyqtyń jaǵdaıyn túzetý úshin, sol kezeńdegi el basyna túsken aýyrtpalyqtyń joıylatynyna jastardy sendirip, bolashaq úshin densaýlyǵyna qaramastan bar kúsh - jigerin jumsady.
Islam: Ol Túrkistan komsomoly ortalyq komıteti apparatynda qyzmet istep, qazaq - qyrǵyz jastary arasynda jumys júrgizetin búronyń tóraǵasy boldy. 1921 j. Ǵanı Túrkistan komsomolynyń ókili retinde Qazaqstan astanasy Orynbor qalasynda ótken Qazaqstan komsomolynyń I sezine qatysty.
Nazerke: 1921 j. 22 naýryzda Ǵanı Muratbaevtyń bastamasymen Túrkistan Respýblıkasy Jastar Odaǵynyń úni «Jas alash» gazetiniń tuńǵysh nómiri jaryqqa shyqty. Iaǵnı Ǵanı «Jas alashtyń» alǵashqy redaktory.
Damır: 1921 j. Túrkistan komsomolynyń III sezinde 19 jastaǵy Ǵanı Túrkistan komsomoly Ortalyq Komıtetiniń jaýapty hatshysy bolyp saılandy. 1922 j. partıa qataryna qabyldanǵan Ǵanı Reseı Jastar Odaǵy Ortalyq Komıtetiniń Orta Azıa búrosy qurylǵanda Ortalyq komıtetiniń múshesi jáne hatshysy bolyp saılandy.
Aıman: Osy jyly Orta Azıa eńbekshi jastary arasyndaǵy qozǵalysty damytýdaǵy zor úlesi úshin Ǵanı Horezm Respýblıkasynyń «Qyzyl eńbek»ordenimen marapattalady. 1924 j. Ǵanı Reseı Jastar Odaǵynyń VI sezine delegat bolyp qatysty.
Aıdos: 1924 j. Komýnıstik Jastar Internasıonalynyń atqarý komıtetiniń prezıdıým múshesi jáne shyǵys elderi jastary bóliminiń meńgerýshisi bolyp qyzmet istedi.
Muǵalim sózi:
Sol jyly óziniń jary Baqytjan Tanaýovamen bas qosty. Ǵanı 1925 j. 15 sáýirde asqynǵan kókirek aýrýynan qaıtys boldy. 23 jyl ómirinde ekiniń biriniń qolynan kele bermeıtin qarbalas jumystardy atqarǵan Ǵanı halqynyń dańqyn shyǵaryp ketti.
Qazaqtyń jaryq juldyzy atanǵan osyndaı asyl perzentin týǵan halqy eshqashan umytqan emes. 1968 j. Qazaly qalasynda tarıhı - memýarıaldyq murajaı ashylyp, Ǵanıdyń ómirimen qyzmetin jas urpaqqa nasıhattaý maqsatynda búginge deıin tynymsyz jumystar júrgizilýde. Murajaıdyń ekspozısıasynda Ǵanıdyń balalyq shaǵynan bastap, qyzmet istegen jyldardaǵy tarıhı qujattar men fotosýretter bar. Seriktesteri men izbasarlary týraly da málimetter mol. Ǵanıdyń týǵan kúni jyl saıyn keń kólemde atalyp júr.
Jaınagúl: Qazalyda Ǵanı keldi ómirge,
Máńgi turar esimi onyń kóńilde.
Urpaǵyna uran bolyp ár isi,
Jarqyraıdy qazaǵymnyń kóginde.
Amantaı: O, Kıeli qasıetti Qazalym,
Til jeter me aıtýǵa bar ǵajabyń.
Uly tulǵa - Ǵanı baba toıynda,
Jyr - ónerdiń qaınataıyq qazanyn.
Sánim: Ǵanı aǵa! Men Sizdi kórgenim joq,
Aıta alarmyn, biraqta kórgenmin dep.
Sebep sol mektepten, murajaıdyń,
Atyńdy estip óskenmin kishkentaıdan.
Aıan: Men Ǵanımyn -
Jalynmyn lapyldaǵan,
Qaldy artymda tańdarym atyrmaǵan.
Halqym úshin qańtarda muz jamyldym,
Másele joq basymdy qatyrmaǵan
Dınara: Ǵanı dep bastalady áńgimemiz,
Ǵanı dep otyramyz máńgige biz.
Ǵanı dep kúıin tartsaq Qurmanǵazy,
Ǵanı dep shyrqatamyz ándi de biz.
Nurjan: Maqsatyń bıik umtyldyń asý asqarǵa,
Qamqorshy boldyń, jalyndap júrgen jastarǵa.
Ǵanı aǵa – óziń salǵan jolyńmen,
Urpaqtaryń qaırattanyp basty alǵa.
Albına: Oıyńa tolqý kirmegen,
Syrymnyń boıy dúr etti.
Jarq etti sonda minbeden,
Jas Ǵanı – jalyn júrekti.
Beıbarys: Baqyttyń bula qusyndaı,
Qıaly kezgen álemdi.
Maqtanysh etem qysylmaı,
Ǵanıdaı uly bar eldi.
Án: «Komsomoldar jyry» oryndaıtyndar: Ǵarıfýlla, Aıan.
Qorytyndy bólim: Mine synyp oqýshylarynyń «Ǵanı ólgen joq!», «Ǵanı máńgi tiri!», «Biz Ǵanımen birgemiz!» degen sózderi kópshiliktiń kóńiline patrıottyq sezim shýaǵyn sebelep, Ǵanıdyń jalyndy ómirin kóptiń kózine elestetkendeı. Ǵanı óz zamanyna saı, ýaqyt tolqynyna ilese bilgen asqaq oıly, ór keýdeli óren edi. Eldiń joǵyn joqtady, halqymen birge muńaıdy, biraq bolashaqqa sendi. Ǵanı taǵylymy árqashan urpaqqa úlgi. Ia, Ǵanıdyń ómiri, onyń izbasarlary arqyly osylaısha jalǵasa beretini sózsiz.
Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany,
Qazaly aýyly, №100 orta mektebi
Saýlebaeva Lázzat Shakıqyzy
Slaıdty júkteý
Sabaqtyń maqsaty:
a) Oqýshylarǵa Shyǵystyń jaryq juldyzy atanǵan. ultymyzdyń uly tulǵasy Ǵanı Muratbaev ómirinen jáne elge sińirgen eńbegi týraly maǵlumat berý.
a) Oqýshylardy aǵamyzdyń halqyna sińirgen eńbegin, erligin, júrgizgen saıasatyn úlgi etý, patrıottyq qundylyqtardy sińirip tárbıeleý.
b) Oqýshylardyń óz betinshe izdený, oqý arqyly sózdik qorlaryn molaıtý, til mádenıetin, dúnıetanymyn keńeıtý.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
Gımn oryndaý.
2. Kirispe.
Muǵalim sózi: Qurmetti ustazdar, qadirli qonaqtar jáne oqýshylar!
Biz búgin Syr boıynda, qasıetti Qazalynyń topyraǵynda dúnıege kelgen Ǵanı aǵamyzdyń 110
jyldyǵyna arnalǵan «Ǵanı ómiri – urpaqtarǵa úlgi» atty ashyq tárbıe saǵatymyzǵa qosh keldińizder.
Shyǵys jastarynyń jalyndy jetekshisi Ǵanı Muratbaev Qazalynyń qasıetti topyraǵynda, qazirgi óziniń atymen atalatyn aýylda Muratbaı bolys shańyraǵynda 1902 jyly 3 maýsymda dúnıege keldi. Ákesi Muratbaı uzaq jyldar bolys bolyp, el bılegen parasatty adam bolǵan. Ǵanı 4 jasqa kelgende ákesi qaıtys bolady. Anasy Bátıma balasynyń zerektigin baıqap, ony 9 jasynda Qazaly qalasyndaǵy orys - qazaq mektebine beredi. 1914 - 1917 jyldary ol Qazalydaǵy bastaýysh ýchılıshesinde oqıdy. Ǵanı 14 jasqa kelgende anasy qaıtys bolady. Bastaýysh ýchılısheni bitirgen soń, ol 1917 - 1918 jyldary Qazalyda tuńǵysh ret Keńes úkimeti qurylǵan revolúsıalyq komıtettiń múshesi bolyp qyzmet isteıdi.
Jazıra: 1918 j. 16 jastaǵy Ǵanı Tashkent qalasyndaǵy pedagogıkalyq ýchılıshede oqydy jáne Fınkelshteın atyndaǵy memlekettik mektepti bitiredi. Alǵyr da pysyq jigit 1919 jyly Tashkentte jastar uıymyna múshelikke qabyldanady.
Ońtalap: 1916 jylǵy jáne odan keıingi oqıǵalar saldarynan ashtyqqa, jalańashtyqqa ushyraǵan, qańǵyryp júrgen jetim balalardy memlekettik ınternattarǵa, balalar úılerine, mektepterge taratý isine belsene aralasty.
Perızat: Ol qıyn - qystaý kezeńderde halyqtyń jaǵdaıyn túzetý úshin, sol kezeńdegi el basyna túsken aýyrtpalyqtyń joıylatynyna jastardy sendirip, bolashaq úshin densaýlyǵyna qaramastan bar kúsh - jigerin jumsady.
Islam: Ol Túrkistan komsomoly ortalyq komıteti apparatynda qyzmet istep, qazaq - qyrǵyz jastary arasynda jumys júrgizetin búronyń tóraǵasy boldy. 1921 j. Ǵanı Túrkistan komsomolynyń ókili retinde Qazaqstan astanasy Orynbor qalasynda ótken Qazaqstan komsomolynyń I sezine qatysty.
Nazerke: 1921 j. 22 naýryzda Ǵanı Muratbaevtyń bastamasymen Túrkistan Respýblıkasy Jastar Odaǵynyń úni «Jas alash» gazetiniń tuńǵysh nómiri jaryqqa shyqty. Iaǵnı Ǵanı «Jas alashtyń» alǵashqy redaktory.
Damır: 1921 j. Túrkistan komsomolynyń III sezinde 19 jastaǵy Ǵanı Túrkistan komsomoly Ortalyq Komıtetiniń jaýapty hatshysy bolyp saılandy. 1922 j. partıa qataryna qabyldanǵan Ǵanı Reseı Jastar Odaǵy Ortalyq Komıtetiniń Orta Azıa búrosy qurylǵanda Ortalyq komıtetiniń múshesi jáne hatshysy bolyp saılandy.
Aıman: Osy jyly Orta Azıa eńbekshi jastary arasyndaǵy qozǵalysty damytýdaǵy zor úlesi úshin Ǵanı Horezm Respýblıkasynyń «Qyzyl eńbek»ordenimen marapattalady. 1924 j. Ǵanı Reseı Jastar Odaǵynyń VI sezine delegat bolyp qatysty.
Aıdos: 1924 j. Komýnıstik Jastar Internasıonalynyń atqarý komıtetiniń prezıdıým múshesi jáne shyǵys elderi jastary bóliminiń meńgerýshisi bolyp qyzmet istedi.
Muǵalim sózi:
Sol jyly óziniń jary Baqytjan Tanaýovamen bas qosty. Ǵanı 1925 j. 15 sáýirde asqynǵan kókirek aýrýynan qaıtys boldy. 23 jyl ómirinde ekiniń biriniń qolynan kele bermeıtin qarbalas jumystardy atqarǵan Ǵanı halqynyń dańqyn shyǵaryp ketti.
Qazaqtyń jaryq juldyzy atanǵan osyndaı asyl perzentin týǵan halqy eshqashan umytqan emes. 1968 j. Qazaly qalasynda tarıhı - memýarıaldyq murajaı ashylyp, Ǵanıdyń ómirimen qyzmetin jas urpaqqa nasıhattaý maqsatynda búginge deıin tynymsyz jumystar júrgizilýde. Murajaıdyń ekspozısıasynda Ǵanıdyń balalyq shaǵynan bastap, qyzmet istegen jyldardaǵy tarıhı qujattar men fotosýretter bar. Seriktesteri men izbasarlary týraly da málimetter mol. Ǵanıdyń týǵan kúni jyl saıyn keń kólemde atalyp júr.
Jaınagúl: Qazalyda Ǵanı keldi ómirge,
Máńgi turar esimi onyń kóńilde.
Urpaǵyna uran bolyp ár isi,
Jarqyraıdy qazaǵymnyń kóginde.
Amantaı: O, Kıeli qasıetti Qazalym,
Til jeter me aıtýǵa bar ǵajabyń.
Uly tulǵa - Ǵanı baba toıynda,
Jyr - ónerdiń qaınataıyq qazanyn.
Sánim: Ǵanı aǵa! Men Sizdi kórgenim joq,
Aıta alarmyn, biraqta kórgenmin dep.
Sebep sol mektepten, murajaıdyń,
Atyńdy estip óskenmin kishkentaıdan.
Aıan: Men Ǵanımyn -
Jalynmyn lapyldaǵan,
Qaldy artymda tańdarym atyrmaǵan.
Halqym úshin qańtarda muz jamyldym,
Másele joq basymdy qatyrmaǵan
Dınara: Ǵanı dep bastalady áńgimemiz,
Ǵanı dep otyramyz máńgige biz.
Ǵanı dep kúıin tartsaq Qurmanǵazy,
Ǵanı dep shyrqatamyz ándi de biz.
Nurjan: Maqsatyń bıik umtyldyń asý asqarǵa,
Qamqorshy boldyń, jalyndap júrgen jastarǵa.
Ǵanı aǵa – óziń salǵan jolyńmen,
Urpaqtaryń qaırattanyp basty alǵa.
Albına: Oıyńa tolqý kirmegen,
Syrymnyń boıy dúr etti.
Jarq etti sonda minbeden,
Jas Ǵanı – jalyn júrekti.
Beıbarys: Baqyttyń bula qusyndaı,
Qıaly kezgen álemdi.
Maqtanysh etem qysylmaı,
Ǵanıdaı uly bar eldi.
Án: «Komsomoldar jyry» oryndaıtyndar: Ǵarıfýlla, Aıan.
Qorytyndy bólim: Mine synyp oqýshylarynyń «Ǵanı ólgen joq!», «Ǵanı máńgi tiri!», «Biz Ǵanımen birgemiz!» degen sózderi kópshiliktiń kóńiline patrıottyq sezim shýaǵyn sebelep, Ǵanıdyń jalyndy ómirin kóptiń kózine elestetkendeı. Ǵanı óz zamanyna saı, ýaqyt tolqynyna ilese bilgen asqaq oıly, ór keýdeli óren edi. Eldiń joǵyn joqtady, halqymen birge muńaıdy, biraq bolashaqqa sendi. Ǵanı taǵylymy árqashan urpaqqa úlgi. Ia, Ǵanıdyń ómiri, onyń izbasarlary arqyly osylaısha jalǵasa beretini sózsiz.
Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany,
Qazaly aýyly, №100 orta mektebi
Saýlebaeva Lázzat Shakıqyzy
Slaıdty júkteý
You Might Also Like
