Shyńǵys Aıtmatovtyń "Naıman - Ana"áńgimesindegi máńgúrttik máselesi
Sabaqtyń taqyryby: Shyńǵys Aıtmatovtyń "Naıman - Ana"áńgimesindegi máńgúrttik máselesi
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Áńgimedegi ózekti jaıdyń shynaıy ómirden alynǵandyǵyn nanymdy baıandaý arqyly áńgime túıinine nazar aýdartý.
Tárbıelik: Adamzattyń aqyl - oıynyń ózgege táýeldi bolýynda – máńgúrttik nyshany jatqanyn uqtyrý. Otanǵa, adam ıgiligine degen qurmet sezimderine áser etý.
Damytýshylyq: Oqýshynyń oı erkindigin, pikirin saralaı bilýge, tıanaqty, mádenıetti sóıleı bilýge daǵdylandyrý.
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi ıgerý.
Sabaqtyń ádisteri: A) oqý jáne jazý arqyly syn turǵysynan oılaýdy damytý.
á) problema týǵyzý.
B) oqıǵanyń sheshimin izdeý.
Sabaqtyń kórnektiligi: aýdıo, tirek syzba, sýretter.
Pánaralyq baılanys: tarıh.
Strategıalar: toptastyrý, kýbızm, ınsert.
Sabaqtyń barysy:
1 - kezeń. Uıymdastyrý.
Maqsaty: oqýshylardyń kóńil - kúıin sabaqqa aýdarý.
2 - kezeń.
Taldanǵaly jatqan máseleni habarlaý. Maqsatyn qoıý. Belsendi ıgerýge daıyndaý. Mańyzdylyǵyn, qajettiligin sezindirý, túsindirý.
Suraq: 1. Shyńǵys Aıtmatov kim?
2. Qandaı shyǵarmalar jazdy?
3. Balalar, qazir myna úzindini tyńdańdar. Osy úzindi arqyly men búgingi óter sabaǵymyzdyń taqyrybyn ashqaly otyrmyn.
Úzindide: Ertede, qalmaq pen qyrǵyz shapqynshylyǵy tusynda, eki jaq bir - birimen qul etip ustaý úshin tutqyn alyp otyrǵan. Ol tutqyn mal sońynda salpaqtat júrgenimen kúnderdiń kúni bolǵanda ebin taýyp, qashyp keter dep, olardy máńgúrt etip tastaıtyt bolǵan. Ol úshin aldymen tutqynnyń shashyn taqyrlap alyp tastap, jas soıylǵan túıeniń moınaǵyn ne sıyrdyń terisin basyna qaptaıdy. Oǵan qaıystan tilip, baý ótkizip, samaıdan tarttyryp, myqtap baılaıdy. Sóıtip, shyjyp turǵan kúnniń astyna qol - aıaǵyn baılap tastaıdy. Tutqyn sonda eki birdeı azapqa túsedi eken. Aldymen, jas teri ystyqtan jıyrylyp, basyn búrip, súıegin syndyryp jibere jazdasa, ekinshiden, ósken shash keptelgen terini tese almaı, keri qaıyrylyp, quıqasyn ıne suqqandaı etip burǵylap, este saqtaý qabiletin múlde joıyp jiberedi. Bir juma, on kúnnen keıin ne ólip qalady, ne máńgúrtke aınalady. Aty - jónin, shyqqan tegin umytyp, tek óz qojasynyń aıtqanyn ǵana oryndaıtyn ќara kúsh ıesine aınalady...
Dúnıedegi eshbir zulymdyqtyń myna qasiretke teń keleri bolmas, sirá?
- Osy áńgimede ne týraly aıtylǵan?
- Máńgúrttik.
Durys, olaı bolsa, biz sizdermen búgin qyrǵyzdyń ataqty jazýshysy, qazaq eli óz perzentindeı kórip. «Adamzattyń Aıtmatovy»dep súısingen zańǵar jazýshy Sh. Aıtmatovtyń «Borandy beket»romanynan «Naıman - Ana»atty úzindini ótpekpiz. Munda dúnıe júzi ǵalymdaryn alańdatqan «ǵasyr qylmysy» atanǵan máńgúrttik máselesin kótermekpiz. Sabaǵymyzdyń «Máńgúrttik - máńgi qasiret»dep atalý sebebi de osynda.
3 - kezeń. Máseleni jan - jaqty ashý, qabyldatý, tujyrymdatý, oı eleginen ótkizý, jalpylaý jáne júıeleý.
4 - kezeń. Kórnekilikterdi paıdalana otyryp, túıindi suraq qoıyp, pikir týǵyzý.
1. Kórinis syryn ashý. Búgingi áńgimemizge myna kórinistiń qandaı qatysy bar? Onda: sadaq, aq jaýlyq qus, túıe beıneleri bar.
2. Qubylys syryn asha otyryp, pikirlerdi júıelep, ortaq sheshimge kelemiz.
5 – kezeń. Taqyryptyń túıini bolar myna suraqqa nazar aýdartamyn.
1. Búgingi áńgimedegi máseleni halyqaralyq, memlekettik dárejege kóterýdiń mańyzy bar ma?
2. Máńgúrttiktiń eń tómengi satysy µz ortańda kezdese me?
Suraqtarǵa Kýbızm strategıasy boıynsha jaýap alynady.
1. Salystyryńyz.
2. Talqylańyz.
3. Qoldanyńyz.
4. Sýretteńiz.
5. Baıandańyz.
6. Qarsy shyǵyńyz.
Suraqtar birneshe qyrynan ashylǵan soń, qorytyndy shyǵarylady.
6 - kezeń. Boljaý strategıasy.
- Balalar, osynaý Saryózektiń sary aptap shólinde tynymsyz yzyńdaǵan jel saryny qazaqtyń qaı aspabynyń únine uqsaıdy?
- Qobyzdyń.
- Durys, endeshe osy qobyz sarynyna qulaq tosa otyryp, senderge berer úzindini óz erikterińmen aıaqtańdar.
- «Jolaman! A, Jolaman! Amansyń ba, qulynym!»- dep daýystady.
Balasy jalt qaraǵanda, qaıran ana qýanyshtan úni de oqys shyǵyp, úmittenip qaldy, sóıtse uly...
Nusqalar:
a) Anasyn tanyp qaraǵan eken.
á) Qur daýysqa eleńdepti.
b) Júreginde jylt etip jylylyq paıda boldy.
v) Máńgúrt emes eken.
Balalar jazǵan oılaryn toptastyryp, jınaqtaıdy.
7 - kezeń. İ. Insert strategıasy. Sabaq mazmunyna baǵa berý.
Búgingi sabaqty qalaı qabyldadyń?
İİ. Toptastyrý strategıasy.
8 - kezeń Úıge tapsyrma.
1. Búgingi aıtylǵan jaıǵa súıene otyryp oı tolǵaý.
2. Shaǵyn shyǵarma jazý.
Baǵalaý. Madaqtaý. Qoshtasý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Áńgimedegi ózekti jaıdyń shynaıy ómirden alynǵandyǵyn nanymdy baıandaý arqyly áńgime túıinine nazar aýdartý.
Tárbıelik: Adamzattyń aqyl - oıynyń ózgege táýeldi bolýynda – máńgúrttik nyshany jatqanyn uqtyrý. Otanǵa, adam ıgiligine degen qurmet sezimderine áser etý.
Damytýshylyq: Oqýshynyń oı erkindigin, pikirin saralaı bilýge, tıanaqty, mádenıetti sóıleı bilýge daǵdylandyrý.
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi ıgerý.
Sabaqtyń ádisteri: A) oqý jáne jazý arqyly syn turǵysynan oılaýdy damytý.
á) problema týǵyzý.
B) oqıǵanyń sheshimin izdeý.
Sabaqtyń kórnektiligi: aýdıo, tirek syzba, sýretter.
Pánaralyq baılanys: tarıh.
Strategıalar: toptastyrý, kýbızm, ınsert.
Sabaqtyń barysy:
1 - kezeń. Uıymdastyrý.
Maqsaty: oqýshylardyń kóńil - kúıin sabaqqa aýdarý.
2 - kezeń.
Taldanǵaly jatqan máseleni habarlaý. Maqsatyn qoıý. Belsendi ıgerýge daıyndaý. Mańyzdylyǵyn, qajettiligin sezindirý, túsindirý.
Suraq: 1. Shyńǵys Aıtmatov kim?
2. Qandaı shyǵarmalar jazdy?
3. Balalar, qazir myna úzindini tyńdańdar. Osy úzindi arqyly men búgingi óter sabaǵymyzdyń taqyrybyn ashqaly otyrmyn.
Úzindide: Ertede, qalmaq pen qyrǵyz shapqynshylyǵy tusynda, eki jaq bir - birimen qul etip ustaý úshin tutqyn alyp otyrǵan. Ol tutqyn mal sońynda salpaqtat júrgenimen kúnderdiń kúni bolǵanda ebin taýyp, qashyp keter dep, olardy máńgúrt etip tastaıtyt bolǵan. Ol úshin aldymen tutqynnyń shashyn taqyrlap alyp tastap, jas soıylǵan túıeniń moınaǵyn ne sıyrdyń terisin basyna qaptaıdy. Oǵan qaıystan tilip, baý ótkizip, samaıdan tarttyryp, myqtap baılaıdy. Sóıtip, shyjyp turǵan kúnniń astyna qol - aıaǵyn baılap tastaıdy. Tutqyn sonda eki birdeı azapqa túsedi eken. Aldymen, jas teri ystyqtan jıyrylyp, basyn búrip, súıegin syndyryp jibere jazdasa, ekinshiden, ósken shash keptelgen terini tese almaı, keri qaıyrylyp, quıqasyn ıne suqqandaı etip burǵylap, este saqtaý qabiletin múlde joıyp jiberedi. Bir juma, on kúnnen keıin ne ólip qalady, ne máńgúrtke aınalady. Aty - jónin, shyqqan tegin umytyp, tek óz qojasynyń aıtqanyn ǵana oryndaıtyn ќara kúsh ıesine aınalady...
Dúnıedegi eshbir zulymdyqtyń myna qasiretke teń keleri bolmas, sirá?
- Osy áńgimede ne týraly aıtylǵan?
- Máńgúrttik.
Durys, olaı bolsa, biz sizdermen búgin qyrǵyzdyń ataqty jazýshysy, qazaq eli óz perzentindeı kórip. «Adamzattyń Aıtmatovy»dep súısingen zańǵar jazýshy Sh. Aıtmatovtyń «Borandy beket»romanynan «Naıman - Ana»atty úzindini ótpekpiz. Munda dúnıe júzi ǵalymdaryn alańdatqan «ǵasyr qylmysy» atanǵan máńgúrttik máselesin kótermekpiz. Sabaǵymyzdyń «Máńgúrttik - máńgi qasiret»dep atalý sebebi de osynda.
3 - kezeń. Máseleni jan - jaqty ashý, qabyldatý, tujyrymdatý, oı eleginen ótkizý, jalpylaý jáne júıeleý.
4 - kezeń. Kórnekilikterdi paıdalana otyryp, túıindi suraq qoıyp, pikir týǵyzý.
1. Kórinis syryn ashý. Búgingi áńgimemizge myna kórinistiń qandaı qatysy bar? Onda: sadaq, aq jaýlyq qus, túıe beıneleri bar.
2. Qubylys syryn asha otyryp, pikirlerdi júıelep, ortaq sheshimge kelemiz.
5 – kezeń. Taqyryptyń túıini bolar myna suraqqa nazar aýdartamyn.
1. Búgingi áńgimedegi máseleni halyqaralyq, memlekettik dárejege kóterýdiń mańyzy bar ma?
2. Máńgúrttiktiń eń tómengi satysy µz ortańda kezdese me?
Suraqtarǵa Kýbızm strategıasy boıynsha jaýap alynady.
1. Salystyryńyz.
2. Talqylańyz.
3. Qoldanyńyz.
4. Sýretteńiz.
5. Baıandańyz.
6. Qarsy shyǵyńyz.
Suraqtar birneshe qyrynan ashylǵan soń, qorytyndy shyǵarylady.
6 - kezeń. Boljaý strategıasy.
- Balalar, osynaý Saryózektiń sary aptap shólinde tynymsyz yzyńdaǵan jel saryny qazaqtyń qaı aspabynyń únine uqsaıdy?
- Qobyzdyń.
- Durys, endeshe osy qobyz sarynyna qulaq tosa otyryp, senderge berer úzindini óz erikterińmen aıaqtańdar.
- «Jolaman! A, Jolaman! Amansyń ba, qulynym!»- dep daýystady.
Balasy jalt qaraǵanda, qaıran ana qýanyshtan úni de oqys shyǵyp, úmittenip qaldy, sóıtse uly...
Nusqalar:
a) Anasyn tanyp qaraǵan eken.
á) Qur daýysqa eleńdepti.
b) Júreginde jylt etip jylylyq paıda boldy.
v) Máńgúrt emes eken.
Balalar jazǵan oılaryn toptastyryp, jınaqtaıdy.
7 - kezeń. İ. Insert strategıasy. Sabaq mazmunyna baǵa berý.
Búgingi sabaqty qalaı qabyldadyń?
İİ. Toptastyrý strategıasy.
8 - kezeń Úıge tapsyrma.
1. Búgingi aıtylǵan jaıǵa súıene otyryp oı tolǵaý.
2. Shaǵyn shyǵarma jazý.
Baǵalaý. Madaqtaý. Qoshtasý.
You Might Also Like
-
Maqsaty: Oqýshylardyń jyl boıyna alǵan bilimderin tekserý, ótilgen materıaldardy odan ári tanı túsýge, bekitýge, qaıtalap jańa qyrynan tanýǵa, ár taraýdy jınaqtap ári júıelep, jan - jaqty qaıtalaýǵa...
