Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 8 saǵat buryn)
Synyp jetekshiler otyrysynda oqylǵan baıandama
Synyp jetekshiler otyrysynda oqylǵan baıandama

Januıa tárbıesi
«Uıada ne kórseń, ushqanda sony ilersiń» deıdi halyq. Óıtkeni bala jany óte sezimtal jáne tez eliktegish keledi. Balalar kóbine kóp ýaqyttaryn úıde, ata – analarymen birge ótkizedi. Januıa olar úshin ómirdiń eń alǵashqy mektebi. Úlken ómirge qulash uryp, ushyp shyǵatyn uıasy ispettes.
Ádette balalar ata - analarynyń boıyndaǵy qasıetterdi boıyna daryta, solarǵa elikteıdi.

Ata – analary birin – biri syılaı bile me, kórshilerimen tatý ma, qalaı kıinedi, adamdarmen qarym – qatynas kezinde ózin qalaı ustaıdy, tipti qalaı qýanady, qalaı ashýlanady, jumys ornynda bedeli qandaı? Mine, bala osynyń bárin kórip, bilip ósedi.
Ókinishke oraı, árbir januıa osy bir mańyzdy másele – balalardy tárbıeleý isine kóp kóńil bóle qoımaıdy. Balalarǵa jaıly ómir jasaımyz, olardyń betinen qaqpaımyz, balalarym balalyq shaqtaryn qyzyqty ótkizsin degen maqsatpen kópshilik ata - analar qatelikke urynady. Osy qateliktiń saldarynan opyq jeıdi. Sondyqtan osyndaı ata – analardyń «Balany jastan tárbıele» degen ataly esterine ustaǵany durys.

Ata – analardyń osyndaı qamqorlyǵyna súıenip, kóptegen balalar túrli keleńsiz oqıǵalarǵa kezigedi. Al, ata – analar she? Olar bolsa, óz balalaryn qyzǵyshtaı qoryp, kináni basqa bireýge aýdarýǵa beıim turady. Bul sekildi orynsyz qorǵashtaýdyń balanyń minez-qulqyna keri áser etetini sózsiz. Keıbir ata - analar óz balalaryna shamadan tys erkindik berip qoıady. Olardyń bos ýaqyttaryn qalaı ótkizip júrgendikterine, aralasyp júrgen dostary men ortasynyń qandaı ekendigine onshalyq mán bermeıdi. Endi bir ata - analar balalardy qatal ustaý, uryp - soǵý durys dep túsinedi.

«Bala tárbıesi - besikten» degen ulaǵatty sóz bar halqymyzda. Bala tárbıeleýde eń aldymen olardyń boıyna adamgershilik qasıetterdi daryta bilýimiz qajet. Bul áleýmettik mańyzy bar máseleni sheshýge ata - ana jetekshi rol atqarady.
Ata - ananyń balaǵa úlgi bolarlyq bedeli onyń ómirinen, qyzmetinen, minez-qulqynan kórinýi tıis. Ata - ananyń balaǵa qoıatyn talaby birińǵaı bolyp, birin - biri quptap, qýattap otyrsa jaqsy. Tárbıe osyny talap etedi.

«Ata kórgen – oq jonar, ana kórgen – ton pisher» - degendeı ata - analar aldymen ózderi úlgili bolyp, balany betimen jibermeı besikten beli shyqpaǵan kezinen bastap jaqsylyqqa úıretip, jamandyqtan jırentip, januıada qazaqtyń tárbıelik máni bar áńgimelerin, maqal – mátelderin, ádet – ǵuryp, salt – dástúrlerin bala boıyna sińire berý kerek. Qazirgi psıhologıa, pedagogıka ǵylymdary adamnyń minez – qulyq belgileriniń kóbisi jas kezinde januıadaǵy úlgi - ónege nátıjesinde qalyptasatynyn dáleldep otyr. Sondyqtan balany tárbıelegende ónegeli bolý kerek. Balanyń talaby men qabiletin ushtap, demep, segiz qyrly, bir syrly azamat etip tárbıeleý – ata - ananyń óz urpaǵy aldyndaǵy bıik, izgi boryshy.

Mańǵystaý oblysy, Beıneý aýdany,
Jankeldın selosy, Á. Jankeldın atyndaǵy orta mektep
Bastaýysh muǵalimi Ájibaeva Gúlsim Aıtjanqyzy

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama