InfoHub Logo

Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany,
Basyqara aýyly, № 182 mekteptiń tarıh páni muǵalimi
Jándilov Jasulan Temirbekuly

«Syıynar em ana degen táńirge»

Tárbıe saǵatynyń taqyryby: «Syıynar em ana degen táńirge»
Sabaqtyń maqsaty: Bilimdiligi 8 - naýryz analar merekesi jaıly maǵlumat berý.
Oqýshylardy naýryz aıynyń ereksheligimen tanystyrý. Ananyń qadir qasıeti týraly maǵlumat berý.
Damytýshylyǵy: Balalardyń oı órisin tanymyn, anaǵa degen súıispenshiligimen
qushtarlyǵyn odan ári damytý.
Tárbıeligi: úlkenge qurmet, kishige izet kórsete bilýge tárbıeleý. Ananyń mahabbatyn aıalaýǵa, ana meıramyn baǵalaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: Shyǵarmashylyq izdenis sabaǵy.
Sabaqtyń túri: Kezdesý sabaǵy.
Kórneki quraldar: Býklet, plakat, kespe qaǵazdar, naqyl sózder, tarıhtaǵy analar sýreti.
Sabaqtyń ádisi: Túsindirý, baıandaý, áńgimelesý, suraq - jaýap.

Sabaqtyń barysy: İ kezeń uıymdastyrý kezeńi

Muǵalim: Qadirmendi ata - analar, ustazdar, oqýshylar! Búgingi bizdiń jınalyp otyrǵan sebebimiz – alda kele jatqan kóktemniń shýaqty meıramy – Halyqaralyq áıelder merekesi – 8 naýryz! Sondyqtan alǵy sózimiz – qasıetti Ana týraly.

Abzal analar, apa - qaryndastar, arý qyzdar!
Aımaqty nurǵa bólep, jyly leppen aıalap, óńirimizge kógildir kóktem de keldi. Halyq osy kúndi asyǵa kútedi. Óıtkeni, kóktem jańarýdyń basy, tirshiliktiń qaıta túleıtin shaǵy. Tabıǵat ananyń osynaý mereıli mezgiliniń analar meıramymen qatar kelýinde tereń mán bar. «İzgilik ataýlynyń bári kúnniń nury men ananyń aq sútinen jaralǵan» - deıdi halqymyz. Ana – tirshiliktiń altyn arqaýy.

Sizderdi baılyǵy kóktem merekesi, analar merekesi, izgilik, sulýlyq, mahabbat merekesimen shyn júrekten quttyqtaýǵa ruqsat etińizder. Asyl ana týraly qasıetti de qudiretti sózder, ańyz - áńgimeler jetkilikti. «Jánnat – ananyń tabanynyń astynda» - degen qasıetti hadıste. Osy sózderdiń astarynda teńizdeı tereń maǵyna jatqany aıan. Ómirdiń máni men sánine aınalǵan ardaqty analarǵa berilgen eń laıyqty baǵa

«Áıel, bir qolymen besik terbetse, ekinshi qolymen álemdi terbetedi» - degen halqymyz. Qandaı naqtyly aıtqan oı deseńizshi. Shyndyǵynda áıelder qaýymynsyz, myna álemdi elestetý múmkin emes. Iá, qudaıdan keıingi qudiret ıesi – ana. Adamzatqa álemniń jaryǵyn syılaǵan ana aldynda bárimiz de bas ıemiz. Búginde urpaq ósirýimen qatar, el eńsesin kóterýde óz úlesterin qosyp kele jatqan qazaq áıelderi qandaı qurmetke bolsa da laıyq.

Qarǵa tamyrly halqymyz árqashanda názik jandy áıel zatyn qasterlegen, shańyraqtyń uıytqysyna, yrys pen yntymaqtyń altyn dińgegine balaǵan.
Ult basyna kún týǵan zamandarda er azamattardyń jigerin janyp, júregine ot bergen de áıelder, qaharman qazaq qyzdary.

Eger tarıhqa úńilsek, analar qandaı aýyrtpalyqty da halqymen birge kótergen. Jaýgershilikte erlermen birge atqa qonyp, qolyna qarý alsa, beıbit kezeńde besik terbetip, ul - qyzdaryn danalyq pen kóregendikke, izet pen iltıpatqa baýlyǵan. Halyq eposyndaǵy Gúlbarshyn men Qurtqa, Aqjúnis pen Nazym, bergi dáýirdegi Domalaq ana men Aısha bıbi, uly Abaıdy tárbıelegen Zere men Uljan, qol bastaǵan Bopaı, el bılegen Aıǵanym, Ulpan analarymyz sol áıelderdiń shoq juldyzdaı bir shoǵyry. Al bertin kelsek, 1986 jyldyń yzǵary jeltoqsanynda muz qursaýynda alaý bolyp janyp, ádildikti talap etip, ámirshil júıege qarsy shyqqan jastarymyzdyń deni – qaıtpas, qaısar, qarshadaı qazaq qyzdary boldy.
Búginde jasampaz Joldaýymen halyq jigerlenip otyrǵan Elbasymyz N. Á. Nazarbaevtyń sózimen túıindesek: «Táýelsiz elimizdiń keregesin nyǵaıtyp, shańyraǵyn bıik kóterýshi taǵy da - áıelder, analar!». Olaı bolsa aýylymyzdyń batyr anasy atanǵan asyl anamyz Nurǵojaeva Raıa anamyzǵa sóz beremiz.
Muǵalim: Rahmet! Sizge arnap «Anashym» áni

Muǵalim: Mine analar meıramy da kúlimdep kóktemde kelip jetti. Jer betinde búkil adamzatqa eń qymbat jan - ol ana. Ananyń ornyn eshkim de basa almaıdy. Anaǵa án arnamaǵan ánshide kúı arnamaǵan kúıshi de joq shyǵar bálkim.

Ana deımiz bárimizde ańqyldap,
Ana deıdi jas sábıde jarqyldap,
Ana degen báıteregi ómirdiń,
Ana degen altyn qazyq altyn baq!

O, analar osyndaısyń bárińde,
Osyndaısyń jasyn, daǵy kárińde,
Syıynatyn osy ómirde qudiret,
Syıynar em ana degen táńirge,
deı otyryp sózdi ózimizge bastaýyshta «A» degende ana dep úıretken ustazymyz Smaıylova Lázzat apaıǵa beremiz

Muǵalim: Rahmet! Sizge arnap «Anaǵa sálem» ánin qarsy alyńyz

Muǵalim:
Peıili keń, sezimi tereń kólden,
Anany kem kórmeımin kemeńgerden.
Jaqsylyqty anadan bastaýdyń da,
Tájirıbesi qazaqta dáleldengen.
Abaı oqý bitirip kelgen kezde,
Áýeli anasyna sálem bergen.
Ómirimiz solarǵa uqsasa eger,
Ónegemiz ozady bar elderden - dep búgingi merekelik sharamyzǵa balalardyń
«Analarǵa arnaý» óleńderine kezek bersek, qabyl alyńyzdar.

1 oqýshy: O, anashym, Taıanyshym, tiregim, Bar baqytty bir basyńa tiledimMen jaqsy bolsa eken dep qashan da, Lúpildeıdi seniń qamqor júregiń. Týǵan jerdiń, Jaınap turǵan dalamnyń Ózińe dep gúlin úzip alarmyn. Júrek syryn ózińe arnap jınadym, Mine, gúlim! Men de gúldeı balańmyn2 oqýshy: Ardaqty ana, aıaýly ana, qymbattym, Tátti uıqyńdy bólip talaı tún qattyń. Ómirime nárin berdi aq sútin, Keń qushaǵyń aıasyndaı gúl baqtyń. Er jetkizip elge bergen balasyn, Aqyldysyn, ardaqtysyn, danasyń! Qaraıtynym qas - qabaǵyn bir seniń, Qaıratyńnan qaıta kórme, anashym! 3 oqýshy: Analar, aq peıilin jaıǵandarym, Sizder – meniń eń syıly meımandarym. Arystaı talaı perzent týdyńyzdar, Alashtyń asqaqtatqan aıbarlaryn. «Aldymen jaqsylyq et anańa» dep, Hadıste tekke aıtpapty Paıǵambarym. Sizderdiń arqańyzda erkekter júr, Sıpatyp esken jelge aıdarlaryn. 4 oqýshy: Jaryq dúnıe syıǵa tartyp sábıge, Mol baqytqa bólenedi ana árıne. Adamzatqa bul ómirdi syılaǵan, Ana sózi uly daıym fánıde. Jas ómirin qurban qylyp bala úshin, Barlyǵynan artyq kórgen balasyn. Bul ómirde syılap ótem máńgilik, Qartaımańdar qasıetti Analar!!! 5 oqýshy: Bul jerde tappaı turmyn tipti baıyz. Bar deısiń bul kúnderi tip - tik qaı iz. Naýryzda analarǵa syı usynyp, Jylyna bir - aq ret quttyqtaımyz. Analarǵa kún saıyn alǵys aıtpaı, Olardyń jaǵdaıynan túk te uqpaımyz. Analardy ardaqtap ótý kerek, Eger de óssin desek ulttyq paıyz.
Muǵalim: Rahmet, sizge arnap «Ana! Sen baqyttysyń!!!» poezıalyq tartýyn qabyl alyńyz.
Nazerke
Ana
Sen baqyttysyń,
Jylamaǵyn!
Jaı túsip jatqanda da qulamadyń
Táńirińnen men edim ǵoı suraǵanyń
Sondyqtan jylamaǵyń, jylamaǵyń!
Barmyn ǵoı
Tirimin ǵoı,
Qasyndamyn.
Ólmeımin, men ózińdeı asyldanmyn.
Taýsylyp, óz - ózińnen shashylmaǵyń,
Baıyrǵy berekeńdi qashyrmaǵyń.
Men seniń qanyqpyn ǵoı kóz jasyńa
Ózim kepil tot basyp, tozbasyma.
Eki jyr jazsam saǵan birin arnap
«Ana» dep jazdym ylǵı sóz basyna.
(Táńirim keshe kórsin kesirimdi)
Aspanǵa jazsam seniń esimińdi!!!
Ana,
Sen baqyttysyń, terbete ber
Quba taldan ıilgen besigimdi…
(M. Maqataev)
Muǵalim:
«Syıynar em ana degen táńirge» taqyrybyndaǵy tárbıe saǵatymyz óz máresene jetti. Bizde qonaqta bolǵan analar ul - qyzdaryńyz ben nemerelerińizdiń qyzyǵyna toımaı meıramnan meıramǵa aman - esen, denderińiz saý bolyp jete berińizder! Qyzyqty áńgimeńizge úlken raqmet!

Ana týraly naqyl sózder
"Ata - ananyń qadirin balaly bolǵanda bilersiń"
"Ananyń kóńili balada, balanyń kóńili dalada"
"Ata - asqar taý, ana - etegindegi bulaq, bala - jaǵasyndaǵy quraq"
"Anańdy Mekkege úsh ret arqalap aparsań da, paryzyńnan qutylmassyń"
"Ataǵa qarap ul óser, anaǵa qarap qyz óser"
"Ana aıaǵynyń astynda jumaq jatyr"
"Ata kórgen oq jonar, sheshe kórgen ton pisher"
"Anasy bar adamdar eshqashan qartaımaıdy"
"Atasy turyp, uly sóılegennen bez, sheshesi turyp, qyzy sóılegennen bez"
"Balasy atqa minse, úıde otyrǵan sheshesi taqymyn qysady"
K. D. Ýshınskıı: «Áıeldiń óz perzentin úıretip, ósirýge umtylýy qanynda bar jáne oǵan munymen birge osyǵan saı qabilet bar».
B. G. Belınskıı: «Ana óz balasyn janymen de, qanymen de súıedi».
V. Gúgo: «Náziktik ataýlynyń jıyntyǵy - ananyń alaqany, sondyqtan da ol - sábı úshin eń jyly uıa».
O. Balzak: «Ana kóregendiginiń teńdesi joq».