InfoHub Logo

Qazaq tili páni boıynsha jyldyq kúntizbelik jospar, 8 synyp
Kúndelikti sabaq jospary, qazaq tili 8 synyp.
Taqyryptar:
16. Sóılemniń biryńǵaı músheleri
17. Oqshaý sózder
18. Qaratpa sózder
19. Qystyrma sózder
20. Odaǵaı sózder

Sabaqtyń taqyryby: Sóılemniń biryńǵaı músheleri
Sabaqtyń maqsaty: bilimdilik - Sóılemniń biryńǵaı músheleri týraly túsinik bere otyryp, bilim deńgeılerin tıanaqtaý, jınaqtaý, tereńdetý, sózdik qoryn damytý;
damytýshylyq – este saqtaý qabiletin, salystyra otyryp ajyratý daǵdylaryn damytý, jınaqylyqqa, tez, utymdy jaýap berýge úıretý;
tárbıelik – salt - dástúrin biletin azamat tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, shyǵarmashylyq jumys
Sabaqtyń kórnekiligi: plakat, deńgeılik tapsyrmalar, qosymsha materıaldar.
Pánaralyq baılanys: ádebıet, orys tili

Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.

á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa ótken sabaqty qalaı meńgergenin baıqaý úshin birneshe suraqtar qoıamyn

b) Jańa sabaqty túsindirý.
Sóılemdegi qyzmeti, tulǵasy, suraqtary birdeı jáne bir ǵana ortaq múshemen baılanysatyn sózder biryńǵaı músheler bolady.
Sóılemniń turlaýly músheleri de, turlaýsyz músheleri de biryńǵaı múshe túrinde kele alady.
Mysaly: Túıe, jylqy, ógiz kólik retinde paıdalanylady, ony shanaǵa, arbaǵa jegedi, minedi. («Jeti qazyna»)
Biryńǵaı bastaýyshtar: Ne? (túıe, jylqy, ógiz)
Biryńǵaı tolyqtaýyshtar: Nege? (shanaǵa, arbaǵa)
Biryńǵaı baıandaýyshtar: Qaıtedi? (jegedi, minedi)

Jylqy – qazaqtyń kádeli, baǵaly, qymbat qazynasy degendegi kádeli, baǵaly, qymbat – biryńǵaı anyqtaýyshtar, suraǵy – Qandaı?
Sıyr terisinen ılep, barlyq at ábzelderin oıýlap, órnektep, órip jasaıdy. Munda oıýlap,, órnektep, órip – biryńǵaı pysyqtaýyshtar, suraǵy – Qalaı?
Biryńǵaı músheler jalǵaýsyz da, jalǵaýlyqtar arqyly da (men, da, jáne, ári, ıa, ne, nemese) baılanysady. mysaly: Arba da, dóńgelekter de, adamdar da qyzǵylt shańnyń ishinde. Jalǵaýlyq shylaýlar qaıtalanbaı bir – aq ret kelse, arasyna útir qoıylmaıdy. Jaqyp pen Erbol jolǵa shyqty.
Keıde biryńǵaı múshelerdiń aldynda nemese sońynda jalpylaýysh sózder bolady. jalpylaýysh sózder retinde jalpylaý, silteý esimdikteri jáne san esimder jumsalady. Úıge Ásıa, sheshem, men – úsheýmiz ǵana kirdik. Minezi de, túri de – bári ózim.
Eger jalpylaýysh sóz biryńǵaı múshelerdiń aldynan kelse, onda jalpylaýysh sózden keıin qos núkte, sóılemniń biryńǵaı músheleriniń arasyna útir qoıylady. mysaly: Ónerkásipke kerekti zattar mynalar: tas kómir, munaı, mys, jez, qorǵasyn – barlyǵy Qazaqstan jerinen tabylady.

Jattyǵýmen jumys: 63 - jattyǵý. Tómendegi óleńde biryńǵaı sóılem músheleriniń tynys belgileri qoıylmaǵan, qoıyp shyǵyp, ondaǵy sóılem múshelerin anyqtańdar.

Bilimdi bekitý: Ótilgen taqyrypqa baılanysty birneshe suraqtar qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
1. Sóılegende ne jazǵanda sóılemniń biryńǵaı músheleri ne úshin qoldanylady?
2. Sóılemniń biryńǵaı músheleri barlyq sóz taptarynan bola bere me?
3. Jalpylaýysh sózder ne úshin kerek?
Baǵalaý: Úı tapsyrmasyn oryndap kelgenine jáne jańa sabaqqa yntaly qatysyp otyrǵandaryn baǵalaımyn.
Úıge tapsyrma: 64 - jattyǵý



Tolyq nusqasyn qaraý