InfoHub Logo

Taqyryby: «Sý patshalyǵy»
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdik maqsaty :
Balalardy sýdyń qasıetterimen tanystyrý /túsi móldir, tússiz, pishini joq, suıyq zat, býǵa aınalady, qatady/, sýdy tazartý týraly málimet berý.
Damytýshylyq maqsaty:
Sabaq taqyrybyna baılanysty ekologıalyq uǵymdaryn qalyptastyrý, balanyń tanymdyq qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, oı-órisin keńeıtý, sózdik qoryn damytý.
Tárbıelik maqsaty:
Týǵan ólkeniń tabıǵatyna degen súıispenshilik sezimin oıatý jáne sýdy únemdeý, kúte bilýge úıretý, ekologıalyq tárbıe berý.
Sabaqtyń túri: tájirıbe sabaq
Sabaqtyń kórnekilikteri: Sý patshalyǵy kitaby, tarelka, shynydan jasalǵan ydystar, geometrıkalyq deneler, fıltr /matadan/, ár balaǵa maı qúıylǵan sý, salfetka, dop, magnıtofon.
Ádis - tásilder: dáleldeý, izdendirý, tabý, suraq - jaýap, kórsetý, túsindirý, áńgimeletý.

Sabaqtyń barysy:
İ. Kirispe: « Tabıǵat degenimiz ne?» /balalarmen pikir alysý/
- Ol bizdi qorshaǵan dúnıe.
- Qandaı tabıǵat bolady? /óli, tiri tabıǵat/
Magnıtofon arqyly sýdyń sarqyraǵan, tolqynnyń soqqan dybystaryn tyńdatý.
- Qandaı dybystar estidińder?
- Sý qandaı tabıǵatqa jatady?
- Sýdyń dybysyn qaı ýaqytta estýge bolady? /tamshylaǵanda, sarqyrap aqqanda, teńiz tolqyǵanda/
Tárbıeshi: Balalar «Sý patshasy Súleımen» bizderge tamasha kitap berip jiberipti/ kitapty kórsetý/, bul kitapty qarap biz sý týraly kóp nárseni bilemiz, úırenemiz.
Birinshi beti:
«Sıqyrly sý»
Tárbıeshi: Sýdyń túsi qandaı? Sý tússiz, móldir./Balalarǵa ony baıqatý/
Sý suıyq zat deımiz. Qane ony tekserip kóreıik. Meniń aldymda kóp ydystar tur. Ol qandaı ydystar? Shynydan jasalǵan. Sýdy tarelkege quıyp kóreıik. Ne boldy?
Sý tarelkeniń betine jaıylyp ketti. Nege? Sý – suıyq.
Aldaryńda geometrıkalyq deneler jatyr. qandaı /shar, sılındr, kýb/ olardy basqa jerge qoısaq olar pishiniń ózgerte me? Joq! Olar ózgermeıdi.
Taǵyda sýdy basqa ydystarǵa quıyp kóreıik, ózgere me eken?
Sý, quıǵan ydystyń pishiniń qabyldady.
Sonymen biz ne baıqadyq? Sýdyń óziniń pishini bar ma eken? Joq. Ol quıǵan ydystyń pishiniń alady.
Sý tabıǵatta 3 túrde kezdesedi. 1 túri - suıyq, 2 qysta qatady, muzǵa aınalady, 3 túri - bý kúıinde bolady.
D/oıyn: «Jaqsy - jaman» /eki topqa bólinip,/
Birinshi top «Sý - jaqsy. Nege?»
Ekinshi top: «Sý - jaman. Nege?» degen suraqtarǵa jaýap beredi
Jaqsy - sýdy ishemiz, jýynamyz, shynyǵamyz, tamaqqa kerek, ydys, oıynshyq,
kıimderdi jýamyz, gúlderge, ósimdikterge qúııamyz, qustar mekendeıdi, balyqtarǵa kerek....
Jaman: muzdaı sýdy ishseń aýryp qalasyń, yssy sýǵa kúıip qalasyń, sýǵa taıyp qulaýǵa bolady, batyp ketesiń, sý tasqyny bolady, úılerdi qulatady...

Ekinshi beti
«Sýdyń ǵajaıyp turǵyndary»
Sý patshasy óziniń sý asty patshalyǵymen tanystyrǵysy kelip otyr.
Sýrette nelerdi kórip otyrsyńdar. Sý asty toly tirshilikke. delfınder,
shortan, alabuǵa, jaıyn, shaıandar, baldyrlar.
Teńiz juldyzdary – tarmaqtaryn qybyrlata baıaý jyljyp, teńiz túbinen jem izdeıdi; segizaıaqtar - olardyń aıaqtary tup - týra basynan ósip shyǵady;
- Bas bitimi ertegide aıtylatyn júırik attyń basynan aýmaıtyn bir ǵajaıyp balyq
bar, ol teńiz atbas balyǵy.
- Baldyrlardyń arasynda bir jip - jińishke, uzyn balyq tirshilik etedi. onyń tumsyǵy
úshkir, quıryǵy tipti jip - jińishke, ol ınebalyq
Balyqtar sý astynda ár túrli dybys shyǵarady. Mine mynaý - teńiz áteshi. Shynyna kelgende ol átesh she shaqyra almaıdy, biraq onyń esesine qatty shyryldaıdy. Túsi naǵyz áteshtiń túsindeı qyzyl ala.
Suraq-jaýap:
- Aıaqtary kóp balyqty ata?
- Aıaqtary nesheý?
- Jip - jińishke, uzyn balyqty ata?
Qatty shyryldaıtyn qandaı balyq?
Sergitý sáti: «Teńiz tolqyndary»
Teńizben tolqıyq bir,
Teńizben tolqıyq eki,
Teńizben tolqıyq úsh,
Shorshyp, shorshyp alaıyq
Sý túbine bataıyq, sol kúıińde qataıyq.
Úshinshi beti
«Sý - tirshilik kózi»
Sýdyń qandaı paıdasy bar? Ol nege qajet? Sýret boıynsha sýdy nege paıdalanady, ol nege kerektigin áńgimeleıdi.

Tórtinshi beti
«Sýdyń da, suraýy bar»
Tárbıeshi: Biz kúndelikti ómirde taza sý paıdalanamyz. Aldaryńda ydysqa quıylǵan maıly sýdy ishýge bolady ma? Joq. Nege? Maı ıisi shyǵyp turady, dámsiz bolady.
- Ol sý taza bolý úshin ne isteýimiz kerek? Tazartý kerek.
- Ony fıltr arqyly tazartýǵa bolady. Ondaı fıltrdi jáı ánsheıin jumsaq matadan isteýge bolady. /kórsetý/
Tájirıbe: Balalar oryndarynda otyryp ydystaǵy maı quıylǵan sýdy fıltrden ótkizedi.
Tárbıeshi: Sý qandaı bolyp shyqty? Maı qaıda ketti? Ol fıltrde /matanyń betinde/ qalyp qoıdy.
Bizdiń úılerdegi qúndelikti qubyrlarmen kelip jatqan sýlar, olarda fıltrden ótkizilgen sý. Ony arnaıy baqylaıtyn, ótkizetin mekemeler bar. Bizdiń Aqtóbe qalamyzda sýdy tazartyp, ár úıge jiberip otyratyn «Aqbulaq» mekemesi bar.
Sý patshasyna da óziniń sý patshalyǵynyń taza bolǵanyń jaqsy kóredi, al keıbir adamdar sý jaǵasynda demalyp sýǵa qoqys tastap sýdy lastaıtyn kórinedi. Sý patshasy sizderden lastanǵan sýdy tazartýǵa kómekke shaqyrady.
Oıyn: «Ekologıalyq kómek»
Tapsyrma: Sýdy lastaǵan artyq zattardy syzyp tasta /sýret boıynsha jumys/
Qorytyndy bólim
Tárbıeshi: Balalar kitap senderge unady ma?. Al qazir sabaqtyń sońynda «Ne úırendiń, ne bildiń?» atty oıynyń oınaıyq.
Sabaqty pysyqtaý. Tárbıeshi balalarǵa dopty ortada turyp laqtyrady qaǵyp alǵan bala «sý qandaı?» «sý nege kerek?»degen suraqqa jaýap beredi.
Mysaly: móldir, taza, tússiz, dámsiz, mıneraldy, ıissiz, pishinsiz.