Tabıǵatym - tal besigim
Tárbıe saǵatynyń taqyryby: Tabıǵatym - tal besigim.
Maqsaty:
1) Oqýshylarǵa adam men tabıǵattyń egiz ekenin uǵyndyrý. Tabıǵat qazyna baılyq ekenin túsindirý. Jerdi, qurmetteýdi, tabıǵatty qorǵaýdy úıretý.
2) Qorshaǵan ortany qorǵaý, týǵan elge degen súıispenshiligin arttyrý
3) Týǵan jerdiń tabıǵatyn aıalaýǵa tárbıeleý
Kórnekiligi: sýretter, qanatty sózder
Barysy:
Kirispe sóz
Muǵalim: Qurmetti oqýshylar búgingi tárbıe saǵatynyń taqyryby: «Tabıǵatym - tal besigim». Adam men tabıǵat egiz. Tabıǵatty asyraýshyń, qamqorshyń deseń de bolady. Ata - babańnyń « Jer - qazyna, sý - altyn, mol baılyq» dep ósıet aıtyp kelgeni teginnen tegin emes. Kúndelikti iship júrgen tamaǵymyz, ústimizdegi kıimimiz, oqıtyn kitabymyz, jazatyn qaǵazymyz, miner kóligimiz, aýyrǵanda paıdalanatyn dárimiz, tynys alar aýamyz, isher sýymyz – osylardyń bári jomart tabıǵattyń bergen syıy.
Al qazirgi kezde barsha adamzat aldynda turǵan kezek kúttirmeıtin kıeli de kúrdeli mindetterimizdiń biri ystyq uıa, altyn besik, jumyr jerdiń tabıǵatyn qorǵaý jáne onyń san alýan baılyǵyn barynsha uqypty paıdalaný bolyp otyr. Sońǵy jyldary ǵylym men tehnıkanyń órkendeýi qorshaǵan ortaǵa zıandy áserin tıgizýde. Jer sharynda jyl saıyn shamamen 10 - 15 mıllıon gektar orman joıylady eken.
«Tárbıe tal besikten bastalady» degendeı bolashaq urpaqty ekologıalyq saýatty etip tárbıeleýdi otbasy, oshaq qasynan bastaǵanymyz durys. Tabıǵattyń jasyl jelegimen ań qusyn aıalaý, kózi ashyq, kókiregi oıaý árbir jannyń azamattyq boryshy.
1 - oqýshy: Aıakóz
Tabıǵat - sulý mekenim,
Ózińdi pana etemin.
Saıańda ósip er jetimin
Bıikke samǵap jetemin.
2 - oqýshy: Erasyl
Tabıǵattan nár alǵan ǵoı janymyz,
Jer betiniń ajary ǵoı sánimiz,
Týǵan ólke tabıǵatyn aıalap,
Usynaıyq júrek nuryn bárimiz.
3 - oqýshy: Marjan
Tabıǵattyń orny bólek ǵalamda
Tıgizetin paıdasy zor adamǵa
Eı adamzat, ony kútip qorǵańdar
Joıylmasyn jasyl jelek ormandar!
Bolsyn tek aýa taza, tunyq sý
Basylmasyn aıdyn kólde qustyń shýy
Tóńirekte kesilmesin tal terek
Arasha tús tabıǵatta bári kerek!
Tartylmasyn teńiz kólder sý alyp,
Jarylyp jer, ósimdikter qýaryp.
Qolda barda qadir tutyp saqtaıyq
Jaratqannyń bergenine qýanyp.
Hor: «Jas dáýirdiń túlegimiz» áni
Muǵalim: Tabıǵat aıasy - adamnyń altyn besigi. Qazaq halqynyń tabıǵatqa degen súıispenshiligin, kúndelikti qoldanatyn tutyný zattaryndaǵy oıý órnekterden de kórýge bolady. Mysaly: Tús kıizderdegi oıý - órnekterde dalanyń hosh ıisti gúlderi, ózen - kólderi, taý jotalary beınelense, syrmaqtarda qoshqar múıiz, qus tumsyqtary men qanattary salynǵan.
4 - oqýshy: Aıdos
Qaıyrly tún!
Jer anam,
Kók aspandy jamyl da,
Tańǵa deıin din aman
Tátti uıqyǵa damylda!
Ormanyń da shýlamasyn
Sýlaryń da týlamasyn
Aq basty ala taýlaryń da
Kúńirenbesin, jylamasyn!
5 - oqýshy: Qaınar
Shamyńdy óshir, túsire ǵoı perdeńdi,
Qaıyrly tún, Alyp jer!
Dúbirletip uly seniń keýdeńdi
Taptamasyn tankiler.
Qaıyrly tún,
Kók aspan, alyp jerdi tósen de,
Tańǵa deıin tátti uıqyda tolasta,
Ushyrama keselge.
6 - oqýshy: Dáýren
Men súıem erikti erkin qusyn
Saıratamyn tórt bólip tún uıqysyn.
Men súımes dúnıede esh nárse joq,
Súıemin tabıǵattyń barlyq kúshin.
7 - oqýshy: Arsen
Kún - barlyq tirshiliktiń qudiretti tiregi.
Jer tirshilikke nár berip anamyzdaı asyrap jatyr.
Sý - tirshiliktiń kózi.
Aýa - ómir tynysy.
8 - oqýshy: Saıa
Tabıǵat - ásemdiktiń tórkinisiń,
Án salamyn bir seniń kórkiń úshin.
Jan – janýar tabynyp bir ózińe,
Senen alyp turǵandaı bar tynysyń
Bı: Qazaqsha bı «Dombyra»
9 - oqýshy: Nárlen
Adamǵa tabıǵatsyz ómir bar ma
Ne qıyn kezeńderge tózdi ol da.
Darıa orta túsip, teńiz qashyp,
Tabıǵat bulqynady qylburaýda
10 - oqýshy: Adyljan
Tabıǵat adamdarǵa nár beredi
Sámbi tal saz keshedi, sándenedi
Órtengen jetim toǵaı jáýteń qaǵyp
Muńaıyp sezdiredi áldeneni
11 - oqýshy:
Mezgilsiz zymyrandy ushyrady
Asaý jel erik bermeı qutyrady
Kútip, baptap, aıalap eskermese
Baılyǵynan adamdar utylady
12 - oqýshy: Iasmına
Ýa, tabıǵat shebersiń - aý, shebersiń
Kórmegendi kórsetersiń berersiń.
Ulan - ǵasyr baılyǵyńdy mise etpeı
Ashkózdengen adamdarǵa ne dersiń?
Muǵalim: Balalar endi kezekti kóriniske bereıik
«Tabıǵatty aıalaıyq» atty sahnalyq kórinis:
Avtor: Taldyń tóbesine órmelep shyǵyp, butaǵyn maıystyryp jatqan búldirshinge jerde turǵan bala tal bolyp ún qatady.
Tal: Beksultan
Syndyrma meni,
Men - jaqsylyq keni!
Men – densaýlyq emi!
Men – erkeletem seni!
Kútseńder, gúl asham,
Jolyńa jupar shasham.
Saıamda saǵalarsyń,
Salqyndap demalarsyń.
Avtor: Tal ústindegi bala óz isiniń ábestigi úshin uıalyp, balalardan keshirim suraıdy.
Búldirshin: Shalqar
Balalar meni keshirińdershi,
Men endi mundaı is jasamaımyn.
Meni de óz qatarlaryńa qosyńdar!
Tal: Balalar, sender men týraly kóp biletin bolarsyńdar, men jaıynda kim taqpaq aıta alady?
Avtor: Balalar biletin taqpaqtaryn jatqa aıtady.
Maqsaty:
1) Oqýshylarǵa adam men tabıǵattyń egiz ekenin uǵyndyrý. Tabıǵat qazyna baılyq ekenin túsindirý. Jerdi, qurmetteýdi, tabıǵatty qorǵaýdy úıretý.
2) Qorshaǵan ortany qorǵaý, týǵan elge degen súıispenshiligin arttyrý
3) Týǵan jerdiń tabıǵatyn aıalaýǵa tárbıeleý
Kórnekiligi: sýretter, qanatty sózder
Barysy:
Kirispe sóz
Muǵalim: Qurmetti oqýshylar búgingi tárbıe saǵatynyń taqyryby: «Tabıǵatym - tal besigim». Adam men tabıǵat egiz. Tabıǵatty asyraýshyń, qamqorshyń deseń de bolady. Ata - babańnyń « Jer - qazyna, sý - altyn, mol baılyq» dep ósıet aıtyp kelgeni teginnen tegin emes. Kúndelikti iship júrgen tamaǵymyz, ústimizdegi kıimimiz, oqıtyn kitabymyz, jazatyn qaǵazymyz, miner kóligimiz, aýyrǵanda paıdalanatyn dárimiz, tynys alar aýamyz, isher sýymyz – osylardyń bári jomart tabıǵattyń bergen syıy.
Al qazirgi kezde barsha adamzat aldynda turǵan kezek kúttirmeıtin kıeli de kúrdeli mindetterimizdiń biri ystyq uıa, altyn besik, jumyr jerdiń tabıǵatyn qorǵaý jáne onyń san alýan baılyǵyn barynsha uqypty paıdalaný bolyp otyr. Sońǵy jyldary ǵylym men tehnıkanyń órkendeýi qorshaǵan ortaǵa zıandy áserin tıgizýde. Jer sharynda jyl saıyn shamamen 10 - 15 mıllıon gektar orman joıylady eken.
«Tárbıe tal besikten bastalady» degendeı bolashaq urpaqty ekologıalyq saýatty etip tárbıeleýdi otbasy, oshaq qasynan bastaǵanymyz durys. Tabıǵattyń jasyl jelegimen ań qusyn aıalaý, kózi ashyq, kókiregi oıaý árbir jannyń azamattyq boryshy.
1 - oqýshy: Aıakóz
Tabıǵat - sulý mekenim,
Ózińdi pana etemin.
Saıańda ósip er jetimin
Bıikke samǵap jetemin.
2 - oqýshy: Erasyl
Tabıǵattan nár alǵan ǵoı janymyz,
Jer betiniń ajary ǵoı sánimiz,
Týǵan ólke tabıǵatyn aıalap,
Usynaıyq júrek nuryn bárimiz.
3 - oqýshy: Marjan
Tabıǵattyń orny bólek ǵalamda
Tıgizetin paıdasy zor adamǵa
Eı adamzat, ony kútip qorǵańdar
Joıylmasyn jasyl jelek ormandar!
Bolsyn tek aýa taza, tunyq sý
Basylmasyn aıdyn kólde qustyń shýy
Tóńirekte kesilmesin tal terek
Arasha tús tabıǵatta bári kerek!
Tartylmasyn teńiz kólder sý alyp,
Jarylyp jer, ósimdikter qýaryp.
Qolda barda qadir tutyp saqtaıyq
Jaratqannyń bergenine qýanyp.
Hor: «Jas dáýirdiń túlegimiz» áni
Muǵalim: Tabıǵat aıasy - adamnyń altyn besigi. Qazaq halqynyń tabıǵatqa degen súıispenshiligin, kúndelikti qoldanatyn tutyný zattaryndaǵy oıý órnekterden de kórýge bolady. Mysaly: Tús kıizderdegi oıý - órnekterde dalanyń hosh ıisti gúlderi, ózen - kólderi, taý jotalary beınelense, syrmaqtarda qoshqar múıiz, qus tumsyqtary men qanattary salynǵan.
4 - oqýshy: Aıdos
Qaıyrly tún!
Jer anam,
Kók aspandy jamyl da,
Tańǵa deıin din aman
Tátti uıqyǵa damylda!
Ormanyń da shýlamasyn
Sýlaryń da týlamasyn
Aq basty ala taýlaryń da
Kúńirenbesin, jylamasyn!
5 - oqýshy: Qaınar
Shamyńdy óshir, túsire ǵoı perdeńdi,
Qaıyrly tún, Alyp jer!
Dúbirletip uly seniń keýdeńdi
Taptamasyn tankiler.
Qaıyrly tún,
Kók aspan, alyp jerdi tósen de,
Tańǵa deıin tátti uıqyda tolasta,
Ushyrama keselge.
6 - oqýshy: Dáýren
Men súıem erikti erkin qusyn
Saıratamyn tórt bólip tún uıqysyn.
Men súımes dúnıede esh nárse joq,
Súıemin tabıǵattyń barlyq kúshin.
7 - oqýshy: Arsen
Kún - barlyq tirshiliktiń qudiretti tiregi.
Jer tirshilikke nár berip anamyzdaı asyrap jatyr.
Sý - tirshiliktiń kózi.
Aýa - ómir tynysy.
8 - oqýshy: Saıa
Tabıǵat - ásemdiktiń tórkinisiń,
Án salamyn bir seniń kórkiń úshin.
Jan – janýar tabynyp bir ózińe,
Senen alyp turǵandaı bar tynysyń
Bı: Qazaqsha bı «Dombyra»
9 - oqýshy: Nárlen
Adamǵa tabıǵatsyz ómir bar ma
Ne qıyn kezeńderge tózdi ol da.
Darıa orta túsip, teńiz qashyp,
Tabıǵat bulqynady qylburaýda
10 - oqýshy: Adyljan
Tabıǵat adamdarǵa nár beredi
Sámbi tal saz keshedi, sándenedi
Órtengen jetim toǵaı jáýteń qaǵyp
Muńaıyp sezdiredi áldeneni
11 - oqýshy:
Mezgilsiz zymyrandy ushyrady
Asaý jel erik bermeı qutyrady
Kútip, baptap, aıalap eskermese
Baılyǵynan adamdar utylady
12 - oqýshy: Iasmına
Ýa, tabıǵat shebersiń - aý, shebersiń
Kórmegendi kórsetersiń berersiń.
Ulan - ǵasyr baılyǵyńdy mise etpeı
Ashkózdengen adamdarǵa ne dersiń?
Muǵalim: Balalar endi kezekti kóriniske bereıik
«Tabıǵatty aıalaıyq» atty sahnalyq kórinis:
Avtor: Taldyń tóbesine órmelep shyǵyp, butaǵyn maıystyryp jatqan búldirshinge jerde turǵan bala tal bolyp ún qatady.
Tal: Beksultan
Syndyrma meni,
Men - jaqsylyq keni!
Men – densaýlyq emi!
Men – erkeletem seni!
Kútseńder, gúl asham,
Jolyńa jupar shasham.
Saıamda saǵalarsyń,
Salqyndap demalarsyń.
Avtor: Tal ústindegi bala óz isiniń ábestigi úshin uıalyp, balalardan keshirim suraıdy.
Búldirshin: Shalqar
Balalar meni keshirińdershi,
Men endi mundaı is jasamaımyn.
Meni de óz qatarlaryńa qosyńdar!
Tal: Balalar, sender men týraly kóp biletin bolarsyńdar, men jaıynda kim taqpaq aıta alady?
Avtor: Balalar biletin taqpaqtaryn jatqa aıtady.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
