Tárbıe basy – tal besik
Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany,
Arandy aýyly № 98 orta mekteptiń
bastaýysh synyp muǵalimi Darıgýlov Rýslan Rýstemovıch
Taqyryby: Tárbıe basy – tal besik
Sabaqtyń maqsaty: Halyqtyń ǵasyrlar boıy iriktep, jınaqtap alǵan ozyq tájirıbesin, dúnıetanymyn, ómirge degen kózqarasyn oqýshylardyń boıyna sińdirý, soǵan saı minez-qulqyn qalyptastyrý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Taqtaǵa ulaǵatty sózder jazǵan paraqshalar ilinedi: «El bolam deseń, besigińdi túze», «Balańdy óz tárbıeńmen tárbıeleme, óz ultyńnyń tárbıesimen tárbıele», «Uıada ne kórse, ushqanda sony alady», sýretter, tirek syzbalar, t.b.
Sabaqtyń barysy:
Muǵalim: Tektiligi tereńge tamyrlanǵan qazaq halqy bala tárbıesine basa nazar aýdarǵan. Ultymyz qashan da balasynyń rýhanı jaǵynan baı bolýyna kóńil bólgen. Sábı dúnıege kelgennen bastap, onyń oıly, dene bitiminiń durys qalyptasýyna, aqyl-oıynyń jetilýine nazar aýdarǵan. Kishkentaıynan bala boıyna adaldyq, ádildik, meıirimdilik, adamgershilik sıaqty bar izgi qasıetterdi sińirýde.
Halyqtyq pedagogıkanyń mańyzy zor. Únemi ádeptilik tárbıesin berý arqyly balany jaqsydan úırenýge, jamannan jırenýge baýlýdy da kishkentaı kezinen bastaǵan durys.
Birde mádınalyq bir kisi baqshasynda ósip turǵan qurmasyna tas laqtyrǵan balany súırep otyryp Paıǵambarymyzǵa ákeledi. Bala jas ta bolsa Islam dinin qabyldaǵan Rafıǵ ıbn Amr edi. Kelgen kisi qatty keıigen syńaıda. Qabaǵy qatýly. Paıǵambarymyz bolsa sol sabyrly kúıin saqtady. «Balapanym, qurma aǵashyna nege tas laqtyrdyń?», -dep surady. Bala: «Qarnym qatty ashty. Qurma jegim keldi», -degennen artyq sóz aıtpady. Muhammed(s.a.ý.) balaǵa: «Jerge túskenin jeseń je, biraq endigári qurmalarǵa tas laqtyrma, jaraı ma?», -dedi. Sosyn balanyń basynan sıpap, oǵan bylaı dep duǵa jasady: «Ýa, Alla Taǵalam! Bul balanyń qarnyn toıdyra gór!».
Al, oqýshylar, endi osy oqıǵaǵa taldaý jasap kóreıikshi! Budan qandaı tálim-tárbıe negizderin uǵýǵa bolady? Ne sebepten Paıǵambarymyz kináli balaǵa uryspady? Káne, kim aıtady?
1 – oqýshy. Bul jerde Paıǵambarymyzdyń uryspaýynyń sebebi – balaǵa urysqannan góri oǵan jaqsy kóretinińdi bildirýliń mańyzdylyǵynda.
Tárbıe berýdiń negizi – meıirim men súıispenshilikte. Ásirese, kishkene balalar úshin meıirim men súıispenshiliktiń orny erekshe. Olar tek súıispenshilik, mahabbatpen ǵana ósip-jetiledi dep aıtsam artyq bolmas.
Endeshe, súıispenshilik – bala tárbıesindegi negizgi qaǵıda.
2-oqýshy. Eń aldymen, balanyń pikirine qulaq asý kerek. Sóılegen bala óziniń ishki dúnıesin ashyp beredi. Ol qandaı qatelik jasasa da, áýeli tyńdaý kerek. Múmkin, ol balalyqpen jasaǵan shyǵar. Onyń ishki jan dúnıesimen syrlaspaı jatyp, oǵan urysyp, jazalaý durys emes.
3-oqýshy. Balany shekten tys kóp tyıa bermeý kerek. Ol balaǵa barlyq jaǵynan úlken zıanyn tıgizedi. Keıin balanyń ynjyq bolyp ósýine ákep soqtyrýy múmkin.
4-oqýshy. Ata-ana qashan da balasynyń tileýin tileý kerek. Oǵan árqashanda súıeý bolyp, óz kómegin tıgizý qajet.
Muǵalim: Rahmet, balalar! Endi myna ulaǵatty sózderge nazar aýdaryńyzdar. Keıbiriniń avtoryn taýyp, keıbirin jalǵastyrasyzdar.
«Adamnyń jaqsy bolýy teginde emes, tárbıesinde, aqylynda, óner, biliminde. Adamǵa úsh alýan adamnan minez juǵady: ata-anadan, ustazynan, qurbysynan. Ásirese, olardyń qaısysyn jaqsy kórse, sodan kóp juǵady.» (Abaı)
«Tárbıesiz berilgen bilim - ...» (adamzattyń qas jaýy)
«Ashý – dushpan, aqyl - ... ...» (dos, aqylyńa aqyl qos)
«Qyzdy ... tyı» (qyryq úıden)
Qorytyndylaý, baǵalaý
Úıge tapsyrma: tárbıe týraly baıandama jazý
Arandy aýyly № 98 orta mekteptiń
bastaýysh synyp muǵalimi Darıgýlov Rýslan Rýstemovıch
Taqyryby: Tárbıe basy – tal besik
Sabaqtyń maqsaty: Halyqtyń ǵasyrlar boıy iriktep, jınaqtap alǵan ozyq tájirıbesin, dúnıetanymyn, ómirge degen kózqarasyn oqýshylardyń boıyna sińdirý, soǵan saı minez-qulqyn qalyptastyrý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Taqtaǵa ulaǵatty sózder jazǵan paraqshalar ilinedi: «El bolam deseń, besigińdi túze», «Balańdy óz tárbıeńmen tárbıeleme, óz ultyńnyń tárbıesimen tárbıele», «Uıada ne kórse, ushqanda sony alady», sýretter, tirek syzbalar, t.b.
Sabaqtyń barysy:
Muǵalim: Tektiligi tereńge tamyrlanǵan qazaq halqy bala tárbıesine basa nazar aýdarǵan. Ultymyz qashan da balasynyń rýhanı jaǵynan baı bolýyna kóńil bólgen. Sábı dúnıege kelgennen bastap, onyń oıly, dene bitiminiń durys qalyptasýyna, aqyl-oıynyń jetilýine nazar aýdarǵan. Kishkentaıynan bala boıyna adaldyq, ádildik, meıirimdilik, adamgershilik sıaqty bar izgi qasıetterdi sińirýde.
Halyqtyq pedagogıkanyń mańyzy zor. Únemi ádeptilik tárbıesin berý arqyly balany jaqsydan úırenýge, jamannan jırenýge baýlýdy da kishkentaı kezinen bastaǵan durys.
Birde mádınalyq bir kisi baqshasynda ósip turǵan qurmasyna tas laqtyrǵan balany súırep otyryp Paıǵambarymyzǵa ákeledi. Bala jas ta bolsa Islam dinin qabyldaǵan Rafıǵ ıbn Amr edi. Kelgen kisi qatty keıigen syńaıda. Qabaǵy qatýly. Paıǵambarymyz bolsa sol sabyrly kúıin saqtady. «Balapanym, qurma aǵashyna nege tas laqtyrdyń?», -dep surady. Bala: «Qarnym qatty ashty. Qurma jegim keldi», -degennen artyq sóz aıtpady. Muhammed(s.a.ý.) balaǵa: «Jerge túskenin jeseń je, biraq endigári qurmalarǵa tas laqtyrma, jaraı ma?», -dedi. Sosyn balanyń basynan sıpap, oǵan bylaı dep duǵa jasady: «Ýa, Alla Taǵalam! Bul balanyń qarnyn toıdyra gór!».
Al, oqýshylar, endi osy oqıǵaǵa taldaý jasap kóreıikshi! Budan qandaı tálim-tárbıe negizderin uǵýǵa bolady? Ne sebepten Paıǵambarymyz kináli balaǵa uryspady? Káne, kim aıtady?
1 – oqýshy. Bul jerde Paıǵambarymyzdyń uryspaýynyń sebebi – balaǵa urysqannan góri oǵan jaqsy kóretinińdi bildirýliń mańyzdylyǵynda.
Tárbıe berýdiń negizi – meıirim men súıispenshilikte. Ásirese, kishkene balalar úshin meıirim men súıispenshiliktiń orny erekshe. Olar tek súıispenshilik, mahabbatpen ǵana ósip-jetiledi dep aıtsam artyq bolmas.
Endeshe, súıispenshilik – bala tárbıesindegi negizgi qaǵıda.
2-oqýshy. Eń aldymen, balanyń pikirine qulaq asý kerek. Sóılegen bala óziniń ishki dúnıesin ashyp beredi. Ol qandaı qatelik jasasa da, áýeli tyńdaý kerek. Múmkin, ol balalyqpen jasaǵan shyǵar. Onyń ishki jan dúnıesimen syrlaspaı jatyp, oǵan urysyp, jazalaý durys emes.
3-oqýshy. Balany shekten tys kóp tyıa bermeý kerek. Ol balaǵa barlyq jaǵynan úlken zıanyn tıgizedi. Keıin balanyń ynjyq bolyp ósýine ákep soqtyrýy múmkin.
4-oqýshy. Ata-ana qashan da balasynyń tileýin tileý kerek. Oǵan árqashanda súıeý bolyp, óz kómegin tıgizý qajet.
Muǵalim: Rahmet, balalar! Endi myna ulaǵatty sózderge nazar aýdaryńyzdar. Keıbiriniń avtoryn taýyp, keıbirin jalǵastyrasyzdar.
«Adamnyń jaqsy bolýy teginde emes, tárbıesinde, aqylynda, óner, biliminde. Adamǵa úsh alýan adamnan minez juǵady: ata-anadan, ustazynan, qurbysynan. Ásirese, olardyń qaısysyn jaqsy kórse, sodan kóp juǵady.» (Abaı)
«Tárbıesiz berilgen bilim - ...» (adamzattyń qas jaýy)
«Ashý – dushpan, aqyl - ... ...» (dos, aqylyńa aqyl qos)
«Qyzdy ... tyı» (qyryq úıden)
Qorytyndylaý, baǵalaý
Úıge tapsyrma: tárbıe týraly baıandama jazý
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
