InfoHub Logo

Tarıhtan UBT - ǵa daıyndyq

Qazaqstan tarıhynyń asa kúrdeli, qaıshylyǵy mol tustaryn oqýshylardyń durys túsinýine kómektesý. Elin, jerin súıýi úshin eń aldymen onyń tarıhyn jaqsy bilý mindet. Bul jınaqta oqýshylardyń tanymdylyq qabiletin arttyratyn ózin - ózi tekserýge arnalǵan suraqtar men tapsyrmalar, bilim deńgeıin kóteretin málimetter bar.

Usynylyp otyrǵan jınaqta ejelgi Qazaqstan tarıhynan bastalyp qazirgi zaman tarıhynyń mańyzdy, betburys kezeńderin sıpattaıdy, ózekti oqıǵalarǵa baǵa berip, olardyń sebep - saldarlyq baılanysyn ashyp kórsetedi. Al suraqtarǵa jaýap berý arqyly oqýshylar oqý materıalyn qanshalyqty meńgergenin anyqtaı alady. Jınaqta tarıhı oqıǵalar men onyń mazmunyna baǵa berýge negizdelgen suraqtar keńinen qarastyryldy. Oqýshylardyń bilimin jetildirýde hronologıalyq málimetter men uǵymdar qarastyrylǵan. Solar arqyly oqýshylar belgili bir tarıhı úrdisti, qubylysty kóz aldaryna elestetip, jadylarynda saqtaıdy. Mundaı materıaldar oqýshylardyń qurylymdylyq – júıelik, logıkalyq oılaý qabiletin arttyrýǵa kómegin tıgizedi.

Oqýshy taqyrypty oqı otyryp, testik suraq boıynsha jaýap berýge daǵdylanady. Bul ádis oqýshynyń este saqtaý qabiletin uıymdastyrýǵa, UBT - ǵa daıyndalýǵa kómektesedi. Qazaqstan tarıhy pánine qyzyǵýshylyǵy bar oqýshylardyń shyǵarmashylyq damýyna, logıkalyq oılaý júıesin qalyptastyrý. Tarıhı prosester men qubylystardyń ózderine tán belgileri men sıpattaryn anyqtap, olardy toptastyra bilýi, jeke tarıhı qubylystardyń sebebin, maqsatyn, barysyn, nátıjesin túsine bilýge tárbıeleý.

11 synyp kóleminde mektep baǵdarlamasyn meńgerip qana qoımaı, óz bilimderin qoryta bilýge úıretý. Ol úshin oqýshylardyń test, olımpıada tapsyrmalarymen jumys isteı alatyn bilim júıesin, ıkemdigin jáne daǵdysyn qalyptastyrý. Suraqtarǵa naqty júıeli túrde jazbasha jaýap bere bilýge jáne qorytyndy jasaı bilýi qajet. Qazaqstannyń tas dáýirinen bastap, qazirgi kezeńge deıingi tarıhyn júıeli túrde meńgerý. Aldymen testke daıyndalý úshin ótiletin materıaldyń mazmunyna qaraı birneshe túrge bólip alý qajet. Sol arqyly júıeli túrde daıyndalýǵa bolady.

Mysalǵa testterdi mynadaı túrlerge bólemiz.
İ Taraýda test túrlerimen, hronologıalyq test, salystyrmaly test, jabyq test, jartylaı ashyq test, ashyq test, keste test. Jaı sandar, paıyzdar, datamen jumys, esimder, til jazý, qalalar t. b. Osylar arqyly jeke - jeke jumys jasap, balalardy test oryndaýǵa úıretemiz. Nátıjesinde bala soǵan daǵdylanady. Ekinshi jaǵdaı balanyń yntasyn arttyrý úshin, reıtıń júrgizý. Ol úshin ár balanyń jeke dápteri bolýy shart. Sol dápterge árbir ótkizilgen testiń qorytyndysyn túsirip, balanyń shamasyn, deńgeıin anyqtaý.

İİ Taraýda testtiń formalary arqyly daıyndaý, oqýshylardyń ózdiginen daıyndalýǵa baǵyt berý.

İİİ Taraýda ár qazaq balasynyń óz ata tegi, babalary, jeti atasyn bilýi, ótken tarıhyn zerdelep, bolashaq urpaqqa amanat retinde qaldyrýy maqsatynda oqyrmanǵa oı salý, izdenýge baǵdar berý, óz oıyn júıeleýge jeteleý. Osyǵan qarap ár adamnyń óz ata tegi jóninde bilimin tolyqtyrý.

Test túrleri
Hronalogıalyq test
Data --------------------------Negizgi oqıǵalar
V ǵasyrda ------------------ qarluqtar degen atpen belgili – Bolat.
b. z. b. VII - VI ǵasyr ----- shyqqan óner Ań stıli
B. z. b İV ǵ – b. z İİİ ǵ. ------ Ǵun derjavasynyń negizin qalaǵan.
453 jyl --------------------- Edil qaıtys bolǵan jyl.
XIX ǵ. I j --------------------- "Kishi júz kartasyn" jasady. V. Volhovskıı
756 - 940j ------------------ Qarluq qaǵanaty
942j -------------------------- Satuq Boǵra han

1729 - 1730 jyldary ------- Ańyraqaı shaıqasy
1757 - 1758j ------------------ Jońǵar handyǵynyń qulaýy
1801 jyly --------------------- Bókeı Ordasy quryldy
1832 j --------------------------- Aqmola okrýginiń qurylýy.
1879j --------------------------- Orynborda muǵalimdik ınstıtýttyń ashylýy.
1913 - 1917j ----------------- «Qazaq» gazetiniń shyqqan jyldary.
1942j --------------------------- 1 qyrkúıek Atyraý qorǵanys komıteti quryldy
1989j --------------------------- aqpan Aýǵanstannan keńes áskerlerin áketý aıaqtaldy
1993j ---------- 5 qarasha Prezıdenttiń «Bolashaq» atty 250 halyqaralyq stıpendıasy belgilendi
1747 jyly -------------------- Hıýa taǵyna saılanǵan Qaıyp han
1829j -------------------------- Mahambettiń túrmede otyrǵan jyly

Salystyrmaly test
Qaǵanat, memleket ---------- ómir súrgen ýaqyty.
Qaraqytaılar ---------------- 1125 - 1212jj. Jetisý.
Qarahan memleketi --------- 942 - 1212jj.
Qımaq qaǵanaty -------------- Úİİ – Hİ ǵ.
Túrkesh qaǵanaty ------------- 704 - 756 jyldar
Oǵyz memleketi -------------- IH ǵ. aıaǵy – HI ǵ. Basy
Aq Oda handyǵy -------------- 1227 - 1428j
Qypshaq memleketi ---------- 11ǵ - 1219j
Ejelgi Túrik qaǵanaty ------- 552 - 603j
Qazaq handyǵy --------------- 1465 - 66j
Moǵolstan --------------------- XIV ǵasyrdyń ortasy – XVI ǵ. basy
Naıman ------------------------- VIIǵ. Orhon ózeni men Altaı taýynyń aralyǵynda ómir súrgen
Ábilqaıyr handyǵy -------- Aq ordanyń ornyna kelgen handyq
Aq Orda ------------------------- XIIIǵ. – XV ǵ. basynda Shyǵys Deshti qypshaqta ómir súrgen memleket
Kereı, Jánibek --------------- Qazaq handyǵynyń negizin qalaǵandar