Táýelsizdik belesteri
«Táýelsizdik belesteri»
Sabaqtyń maqsaty
a) Bilimdilik: Oqýshylarǵa Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik rámizderiniń mańyzdylyǵyn túsindirý Qazaqstannyń egemendikke jetý joly, qazirgi
tańdaǵy respýblıka ómirine keńinen toqtalý.
á) Damytýshylyǵy: Oqýshylardy jan - jaqty oılaýyn, sóıleý qabiletin,
túısigin, dúnıetanymyn damytý, pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
b) Tárbıelik: Oqýshylardy otansúıgishtikke, ultjandylyqqa, týǵan jerine, ata - mekenine degen súıispenshilikterin arttyrýǵa durys baǵyt - baǵdar berý, óz eliniń tarıhyn syılaýǵa
úıretý, oqýshylardy patrıottyq rýhta tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: ún qaǵazdar býkletter, karta, fotosýretter.
Tárbıe saǵatynyń túri: tanym saǵaty
Kirispe
Halyqtyń táýelsizdiginiń eń basty belgisi – onyń ana tili, ulttyq mádenıeti joq el óz aldyna memleket bolyp ómir súre almaıdy. Bizdiń Qazaqstan Respýblıkasynda qazaq tiline memlekettik statýs berilgen. Qazaqstan táýelsiz el bolyp qalsyn desek, onda eń aldymen ana tilimizdi damytýǵa kúsh salǵanymyz jón. Tilimizdiń óte baı, shejire, áńgime, ertegi, maqal - mátelderin oqyp - toqyp, oı - órisimizdi baıyta tústik. Ásem sóıleýge, ásirese, tapqyrlyq pen ásem oıdyń injý - marjandary maqal - mátelderin jetik bilip, onyń syryna úńilý, ana tilinde sóıleý – ony qurmetteý. B. Momyshuly atamyz; «Tilin bilmegen – túbin bilmeıdi» degen. Shynynda, tilin bilmegen adam óz halqynyń tarıhyn, dástúrin, mádenıetin óz tilinde sezinip, tereń boılata almasa ol qasiret emes pe? Sondyqtan ár adam ana tilin kóziniń qarashyǵyndaı saqtaýǵa, bilýge tıis.
I. «Óner aldy – qyzyl til».
Eń tátti de - til,
Eń ashshy da - til,
Eń jumsaq ta - til,
Eń qatty da - til, - degendeı, endi til týraly maqal - mátelderge kezek bersek. Oqýshylar maqaldyń alǵashqy syńary oqylady, sender ekinshi syńaryn jalǵastyrasyńdar.
1. Til býynsyz,….(Oı túpsiz).
2. Pil kótermegendi….(til kóteredi)
3. Tilde súıek joq….(tasta tamyr joq)
4. Sheshenniń tili - …. (sheberdiń bizi)
5. Bas oılaǵanda,….(til tynystaıdy)
6. Ádil til -…(aqyl tarazysy)
7. Tilmen baılanǵan …(qolmen sheshilmes)
8. Qyzyl til…(Qylysh júzindeı)
II. «Qol sheshpegendi til sheshedi»
1. As, dám týraly.
2. Eńbek týraly.
3. Jan - janýarlar týraly.
4. Batyrlyq pen qorqaqtyq týraly.
5. Yntymaq, birlik týraly.
1 - júrgiýshi: Endi jańyltpash aıtyp bir - birimizdi jańyldyraıyq. Mysaly, bastapqy eki jolyn, aıaǵyn tez aıaqtaý
kerek.
Kóje pisti, kójeni neshe kisi ishti?
Quryshshy quryshyna kúrish aldy,
Kúrishshi kúrishine qurysh aldy.
III. Qarly shyńǵa bara alasyń ba?
Qarly shyńnan qar alasyń ba?
IV. Batyrǵa qaı kólik saı kólik
Batyrǵa saı kólik - sáıgúlik
V. Aıta - aıta jaq taldy, qaıta - qaıta jattaldy
Qaıta - qaıta jaq taldy, aıta - aıta jattaldy
II - júrgizýshi: Bul kezeńnen de óttik, bárińe kóp rahmet. Tárbıe saǵatymyzdy
ári qaraı jalǵastyramyz.
I - júrgizýshi: «Til – halyqtyń qazyǵy» baıandamasy oqylady.
II - Júrgizýshi: Ár halyqtyń tili sol halyqtyń qasıeti men qasireti, júıkesi men julyny, jany men júregi desek osy qasıetimiz ben tarıhymyzdy, mádenıetimizdi, ar - namysymyz ben abyroıymyzdy saqtap qalý úshin ne isteýimiz kerek?
«Ár halyqtyń ana tili – biliminiń kilti», - deıdi A. Baıtursynov atamyz, sonda tildi, dindi jasaıtyn kimder? Jastar, ıaǵnı myna bizder. Qazaq tilin – ǵylym, bilim, saıası - ekonomıkalyq, halyqaralyq qarym - qatynas tili bolǵyzatyn myna bizder.
Qorytyndy:
Óz tilimizde sóıleý ónege - úlgimizdiń ólshemi bolyp tabylady eken. Ana tilimiz qazirde úlken óriske jol tartty. Degenmen «Ana tili – qazaq tili» degen sózdi qaǵazǵa emes kókiregimizge jazatyn ýaqyt jetti. Olaı bolsa bizdiń maqsatymyz – Ana tilimizdi qadirleý, Memlekettik Til mártebesin kóterý.
Sabaqtyń maqsaty
a) Bilimdilik: Oqýshylarǵa Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik rámizderiniń mańyzdylyǵyn túsindirý Qazaqstannyń egemendikke jetý joly, qazirgi
tańdaǵy respýblıka ómirine keńinen toqtalý.
á) Damytýshylyǵy: Oqýshylardy jan - jaqty oılaýyn, sóıleý qabiletin,
túısigin, dúnıetanymyn damytý, pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
b) Tárbıelik: Oqýshylardy otansúıgishtikke, ultjandylyqqa, týǵan jerine, ata - mekenine degen súıispenshilikterin arttyrýǵa durys baǵyt - baǵdar berý, óz eliniń tarıhyn syılaýǵa
úıretý, oqýshylardy patrıottyq rýhta tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: ún qaǵazdar býkletter, karta, fotosýretter.
Tárbıe saǵatynyń túri: tanym saǵaty
Kirispe
Halyqtyń táýelsizdiginiń eń basty belgisi – onyń ana tili, ulttyq mádenıeti joq el óz aldyna memleket bolyp ómir súre almaıdy. Bizdiń Qazaqstan Respýblıkasynda qazaq tiline memlekettik statýs berilgen. Qazaqstan táýelsiz el bolyp qalsyn desek, onda eń aldymen ana tilimizdi damytýǵa kúsh salǵanymyz jón. Tilimizdiń óte baı, shejire, áńgime, ertegi, maqal - mátelderin oqyp - toqyp, oı - órisimizdi baıyta tústik. Ásem sóıleýge, ásirese, tapqyrlyq pen ásem oıdyń injý - marjandary maqal - mátelderin jetik bilip, onyń syryna úńilý, ana tilinde sóıleý – ony qurmetteý. B. Momyshuly atamyz; «Tilin bilmegen – túbin bilmeıdi» degen. Shynynda, tilin bilmegen adam óz halqynyń tarıhyn, dástúrin, mádenıetin óz tilinde sezinip, tereń boılata almasa ol qasiret emes pe? Sondyqtan ár adam ana tilin kóziniń qarashyǵyndaı saqtaýǵa, bilýge tıis.
I. «Óner aldy – qyzyl til».
Eń tátti de - til,
Eń ashshy da - til,
Eń jumsaq ta - til,
Eń qatty da - til, - degendeı, endi til týraly maqal - mátelderge kezek bersek. Oqýshylar maqaldyń alǵashqy syńary oqylady, sender ekinshi syńaryn jalǵastyrasyńdar.
1. Til býynsyz,….(Oı túpsiz).
2. Pil kótermegendi….(til kóteredi)
3. Tilde súıek joq….(tasta tamyr joq)
4. Sheshenniń tili - …. (sheberdiń bizi)
5. Bas oılaǵanda,….(til tynystaıdy)
6. Ádil til -…(aqyl tarazysy)
7. Tilmen baılanǵan …(qolmen sheshilmes)
8. Qyzyl til…(Qylysh júzindeı)
II. «Qol sheshpegendi til sheshedi»
1. As, dám týraly.
2. Eńbek týraly.
3. Jan - janýarlar týraly.
4. Batyrlyq pen qorqaqtyq týraly.
5. Yntymaq, birlik týraly.
1 - júrgiýshi: Endi jańyltpash aıtyp bir - birimizdi jańyldyraıyq. Mysaly, bastapqy eki jolyn, aıaǵyn tez aıaqtaý
kerek.
Kóje pisti, kójeni neshe kisi ishti?
Quryshshy quryshyna kúrish aldy,
Kúrishshi kúrishine qurysh aldy.
III. Qarly shyńǵa bara alasyń ba?
Qarly shyńnan qar alasyń ba?
IV. Batyrǵa qaı kólik saı kólik
Batyrǵa saı kólik - sáıgúlik
V. Aıta - aıta jaq taldy, qaıta - qaıta jattaldy
Qaıta - qaıta jaq taldy, aıta - aıta jattaldy
II - júrgizýshi: Bul kezeńnen de óttik, bárińe kóp rahmet. Tárbıe saǵatymyzdy
ári qaraı jalǵastyramyz.
I - júrgizýshi: «Til – halyqtyń qazyǵy» baıandamasy oqylady.
II - Júrgizýshi: Ár halyqtyń tili sol halyqtyń qasıeti men qasireti, júıkesi men julyny, jany men júregi desek osy qasıetimiz ben tarıhymyzdy, mádenıetimizdi, ar - namysymyz ben abyroıymyzdy saqtap qalý úshin ne isteýimiz kerek?
«Ár halyqtyń ana tili – biliminiń kilti», - deıdi A. Baıtursynov atamyz, sonda tildi, dindi jasaıtyn kimder? Jastar, ıaǵnı myna bizder. Qazaq tilin – ǵylym, bilim, saıası - ekonomıkalyq, halyqaralyq qarym - qatynas tili bolǵyzatyn myna bizder.
Qorytyndy:
Óz tilimizde sóıleý ónege - úlgimizdiń ólshemi bolyp tabylady eken. Ana tilimiz qazirde úlken óriske jol tartty. Degenmen «Ana tili – qazaq tili» degen sózdi qaǵazǵa emes kókiregimizge jazatyn ýaqyt jetti. Olaı bolsa bizdiń maqsatymyz – Ana tilimizdi qadirleý, Memlekettik Til mártebesin kóterý.
You Might Also Like
