«Temirlan» Meniń atymnyń maǵynasy
Semeı qalasy, Shaqaman aýyly, Shaqaman JOBBM
4 synyp oqýshysy Amangeldyev Temirlan Aslanuly
«Temirlan» Meniń atymnyń maǵynasy
KİRİSPE
Balalarǵa búgingi jarqyn ómir, baqytty dáýir talabyna saı jarasty da laıyqty esim qoıý halyq dittep otyrǵan múddeli de mańyzdy máseleniń biri bolyp sanalady.
Ata - ana dúnıege kelgen perzentke maǵynasy aıqyn, ádemi de aıshyqty, sulý esim berýdi qalaıdy.
Biraq olar atty tańdaýda, ony jazýda qınalysqa ushyrap otyrady.
Al urpaqqa jarasymdy esim berý - ejelden kele jatqan, izi sýymaǵan ıgi dástúr. Esimder de halyq tilindegi sózder sıaqty ómir súrip eskerip ári jańaryp otyrady. Olar da ǵasyrlar únin qart shejire sıaqty keleshek urpaqqa jetkizip otyrady.
At adamǵa týǵan kezde beriletiń derbes ataý. Adam atyna zaty saı bolý kerek. Ár at óziniń maǵynasyna baılanysty mańyzdy bolady.
Ár attyń tektiligi bolady. Tektiliktiń negizgi ólshemderiniń biri abyroıly azamatqa aınalý.
Osyǵan oraı halyq arasynda «Jamannan jaqsy týady adam aıtsa nanǵysyz, jaqsydan jaman týady bir aıaq asqa alǵysyz»- degen qanatty sóz aıtylady.
Meniń shyǵarmashylyq jumysymnyń maqsaty:
Zertteı otyryp atymnyń maǵynasynda qandaı oı jatqanyń bilgim keledi, keleshekte jeti atamnyń atyna kir keltirmeıtindeı ata - anamnyń tiregi bolatyndaı azamat bolyp ósý.
Negizgi bólim
Assalaýmaǵaleıkým ustazdarym,
Ǵylymı jumysymdy ala keldim.
Batyrlardyń atyn qýǵan men Temirlan,
Amangeldi Aslannyń balasy edim.
Temirlan - er adamnyń aty. Temirlan degen esim Túrik halqynan shyqqan.
Men atymnyń tarıhı maǵynasyna toqtala ketsem.
Temir (1411 - 12j. j.) – degen Joshy hanynyń uly orys urpaǵy bolǵan. Temir Málik ol (Aq ordanyń hany), Aqsaq Temir degen handar bolǵan.
Batyrlardyń bári saıyp qyran emes,
Aqsaq Temir saıyp qyran - dep ózim Aqsaq Temirge toqtala ketkim keledi.
Ámir Temir (Aqsaq Temir) – ( Qutbıddın Temir Týrkap, Temirlan) – qol basshy, memleket qaıratkeri 1336 jyly Túrkistanda týǵan. Barlas taıpasynyń bıi Taraǵaı bektiń balasy.
Jas kezinde bir shaıqasta aıaǵynan jaraqattanǵan. Osyǵan baılanysty Aqsaq Temir atanǵan.
Aqsaq Temirdiń úzdiksiz soǵystarynyń nátıjesinde alyp ımperıa – Temir memleketi quryldy.
Aqsaq Temir 1405 jyly Qytaıǵa joryqqa shyqqanda jolaı Otyrarda qaıtys bolady. Samarqan qalasynda jerlengen.
Sonymen qatar Temir degen tabıǵatta 4 turaqty jáne 5 radıoktıvti ızotop
bar, b. z. 100 jyl bolǵan element, adamdar temirdi alǵashynda aspannan meteorıt túsken ýaqytta bilgen.
Temir alúmını den keıin kóp taralǵan metal.
Ejelgi qol ónershi ustalar mys pen qoladan eńbek quraldaryn jasaı júrip, olardan ereksheleý jańa metaldy baıqady. Bul temir edi. Temir mys pen qolaǵa qaraǵanda myqty boldy. Osylaısha ejelgi halyq temirden jasalǵan quraldardyń arqasynda jumystary jeńildedi.
Jáne de Temirqazyq degen juldyz da bar, ol kishi aıýdaǵy 2 juldyzdyq shamada jaltyrap turatyn jaryq juldyz.
Osyndaı elimizde Temir týraly kóptegen ańyz - áńgimeler men tarıhtarǵa súıenip, meni otbasym Temirlan – dep ataǵan.
Marjan kóziń kómirdeı,
Aram et bitip semirmeı.
Deneń kúshti temirdeı -
dep maǵan azan shaqyryp Temirlan esimin bergen eken.
Anamnyń aıtýynsha meniń esimim túsine «AIAN»- bolyp kirgen, bul balanyń aty «Temirlan» bolady dep. Sodan otbasym myqty, qaıratty, ójet, qarýly, isine myǵym kúshti bolsyn dep Temirlan ataǵan.
Temirlan – Qarýly, qaıratty, myqty, myǵym, batyl, kúshti
ZERTTEÝ JUMYS
Meniń zertteý jumysymnyń barysynda, Dostyq aýyldyq okrýginde 1972 adam turatynyń, onyń ishinde 6 Temirlan esimdi azamattar bar ekeniń olar ómirdegi óz oryndaryn biletin, alǵa qoıǵan maqsattaryn oryndaı alatyn tulǵalar ekeniń bildim.
Arǵynmyn, balasymyn Aslannyń,
Qalaısha men rýymdy jasyramyn.
Urpaǵymyn Amangeldi atamnyń,
Atyma zatymda saı Temirlanmyn.
Meniń atam 1941jyly soǵys bastalǵan ýaqytta týylǵan eken.
Soǵysqa ketken aǵalary aman - esen, jeńispen oralsyn dep Amangeldi dep atyn qoıypty.
Atam meniń árqashan
Kishipeıil bol degen.
Aqyl sózi sanamda,
Maqtanbaýdy jón kórem.
Atam meniń árqashan
Meıirimdi bol degen.
Aqyl sózi sanamda,
Jasy úlkenge jol berem.
Atam meniń árqashan
Bol deıtuǵyn til alǵysh.
Úlkenderden sodan da
Alyp júrem kil alǵys.
Meniń jeti atam
Qorytyndy.
Meniń atymnyń maǵynasy týraly shyǵarmashylyq jumysymdy zertteı otyryp,
Temirdeı myqty, shydamdy, Aqsaq Temirdeı batyr ári batyl, Temirqazyqtaı jarqyrap jan degen maǵynany bildiredi ekendigin bildim.
Aldaǵy ýaqytta atyma zatym saı Táýelsiz elimizdiń Otan qorǵar azamaty bolǵym keledi.
Shyǵarmashylyq jumysymdy tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet!
4 synyp oqýshysy Amangeldyev Temirlan Aslanuly
«Temirlan» Meniń atymnyń maǵynasy
KİRİSPE
Balalarǵa búgingi jarqyn ómir, baqytty dáýir talabyna saı jarasty da laıyqty esim qoıý halyq dittep otyrǵan múddeli de mańyzdy máseleniń biri bolyp sanalady.
Ata - ana dúnıege kelgen perzentke maǵynasy aıqyn, ádemi de aıshyqty, sulý esim berýdi qalaıdy.
Biraq olar atty tańdaýda, ony jazýda qınalysqa ushyrap otyrady.
Al urpaqqa jarasymdy esim berý - ejelden kele jatqan, izi sýymaǵan ıgi dástúr. Esimder de halyq tilindegi sózder sıaqty ómir súrip eskerip ári jańaryp otyrady. Olar da ǵasyrlar únin qart shejire sıaqty keleshek urpaqqa jetkizip otyrady.
At adamǵa týǵan kezde beriletiń derbes ataý. Adam atyna zaty saı bolý kerek. Ár at óziniń maǵynasyna baılanysty mańyzdy bolady.
Ár attyń tektiligi bolady. Tektiliktiń negizgi ólshemderiniń biri abyroıly azamatqa aınalý.
Osyǵan oraı halyq arasynda «Jamannan jaqsy týady adam aıtsa nanǵysyz, jaqsydan jaman týady bir aıaq asqa alǵysyz»- degen qanatty sóz aıtylady.
Meniń shyǵarmashylyq jumysymnyń maqsaty:
Zertteı otyryp atymnyń maǵynasynda qandaı oı jatqanyń bilgim keledi, keleshekte jeti atamnyń atyna kir keltirmeıtindeı ata - anamnyń tiregi bolatyndaı azamat bolyp ósý.
Negizgi bólim
Assalaýmaǵaleıkým ustazdarym,
Ǵylymı jumysymdy ala keldim.
Batyrlardyń atyn qýǵan men Temirlan,
Amangeldi Aslannyń balasy edim.
Temirlan - er adamnyń aty. Temirlan degen esim Túrik halqynan shyqqan.
Men atymnyń tarıhı maǵynasyna toqtala ketsem.
Temir (1411 - 12j. j.) – degen Joshy hanynyń uly orys urpaǵy bolǵan. Temir Málik ol (Aq ordanyń hany), Aqsaq Temir degen handar bolǵan.
Batyrlardyń bári saıyp qyran emes,
Aqsaq Temir saıyp qyran - dep ózim Aqsaq Temirge toqtala ketkim keledi.
Ámir Temir (Aqsaq Temir) – ( Qutbıddın Temir Týrkap, Temirlan) – qol basshy, memleket qaıratkeri 1336 jyly Túrkistanda týǵan. Barlas taıpasynyń bıi Taraǵaı bektiń balasy.
Jas kezinde bir shaıqasta aıaǵynan jaraqattanǵan. Osyǵan baılanysty Aqsaq Temir atanǵan.
Aqsaq Temirdiń úzdiksiz soǵystarynyń nátıjesinde alyp ımperıa – Temir memleketi quryldy.
Aqsaq Temir 1405 jyly Qytaıǵa joryqqa shyqqanda jolaı Otyrarda qaıtys bolady. Samarqan qalasynda jerlengen.
Sonymen qatar Temir degen tabıǵatta 4 turaqty jáne 5 radıoktıvti ızotop
bar, b. z. 100 jyl bolǵan element, adamdar temirdi alǵashynda aspannan meteorıt túsken ýaqytta bilgen.
Temir alúmını den keıin kóp taralǵan metal.
Ejelgi qol ónershi ustalar mys pen qoladan eńbek quraldaryn jasaı júrip, olardan ereksheleý jańa metaldy baıqady. Bul temir edi. Temir mys pen qolaǵa qaraǵanda myqty boldy. Osylaısha ejelgi halyq temirden jasalǵan quraldardyń arqasynda jumystary jeńildedi.
Jáne de Temirqazyq degen juldyz da bar, ol kishi aıýdaǵy 2 juldyzdyq shamada jaltyrap turatyn jaryq juldyz.
Osyndaı elimizde Temir týraly kóptegen ańyz - áńgimeler men tarıhtarǵa súıenip, meni otbasym Temirlan – dep ataǵan.
Marjan kóziń kómirdeı,
Aram et bitip semirmeı.
Deneń kúshti temirdeı -
dep maǵan azan shaqyryp Temirlan esimin bergen eken.
Anamnyń aıtýynsha meniń esimim túsine «AIAN»- bolyp kirgen, bul balanyń aty «Temirlan» bolady dep. Sodan otbasym myqty, qaıratty, ójet, qarýly, isine myǵym kúshti bolsyn dep Temirlan ataǵan.
Temirlan – Qarýly, qaıratty, myqty, myǵym, batyl, kúshti
ZERTTEÝ JUMYS
Meniń zertteý jumysymnyń barysynda, Dostyq aýyldyq okrýginde 1972 adam turatynyń, onyń ishinde 6 Temirlan esimdi azamattar bar ekeniń olar ómirdegi óz oryndaryn biletin, alǵa qoıǵan maqsattaryn oryndaı alatyn tulǵalar ekeniń bildim.
Arǵynmyn, balasymyn Aslannyń,
Qalaısha men rýymdy jasyramyn.
Urpaǵymyn Amangeldi atamnyń,
Atyma zatymda saı Temirlanmyn.
Meniń atam 1941jyly soǵys bastalǵan ýaqytta týylǵan eken.
Soǵysqa ketken aǵalary aman - esen, jeńispen oralsyn dep Amangeldi dep atyn qoıypty.
Atam meniń árqashan
Kishipeıil bol degen.
Aqyl sózi sanamda,
Maqtanbaýdy jón kórem.
Atam meniń árqashan
Meıirimdi bol degen.
Aqyl sózi sanamda,
Jasy úlkenge jol berem.
Atam meniń árqashan
Bol deıtuǵyn til alǵysh.
Úlkenderden sodan da
Alyp júrem kil alǵys.
Meniń jeti atam
Qorytyndy.
Meniń atymnyń maǵynasy týraly shyǵarmashylyq jumysymdy zertteı otyryp,
Temirdeı myqty, shydamdy, Aqsaq Temirdeı batyr ári batyl, Temirqazyqtaı jarqyrap jan degen maǵynany bildiredi ekendigin bildim.
Aldaǵy ýaqytta atyma zatym saı Táýelsiz elimizdiń Otan qorǵar azamaty bolǵym keledi.
Shyǵarmashylyq jumysymdy tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet!
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
