Teriniń mańyzy men qurylysy
Sabaqtyń taqyryby: Teriniń mańyzy men qurylysy. (prezentasıa túrinde)
Sabaqtyń maqsaty:
● Bilimdilik: Teriniń qurylysy jáne qyzmeti, jabyn júıesi týraly túsindire otyryp, bilimderin keńeıtý.
● Tárbıelik: Teriniń jumysy, mańyzy týraly alǵan bilimin saralaı otyryp, gıgıenalyq turǵydan túsinikteme berýge, densaýlyq saqtaýǵa tárbıeleý.
● Damytýshylyq: Teriniń mańyzdylyǵy týraly qorytyndy jasaı bilýge, oı - óristerin ǵylymı turǵyda damytýǵa, izdenýge úıretý, shyǵarmashylyqpen jumys isteý qabiletin damytý.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylardy 3 topqa bólý.
1-top. Epıdermıs
2-top. Derma
3-top. Gıpoderma
Sergitý sáti:
● Kózimizdi jumyp, ishimizden myna sózderdi qaıtalaıyq:
“ Men oıymdy tez jınaqtaımyn, jańalyqqa, bilimge qyzyǵýshylyǵym joǵary, tereń oılap, naqty jaýap beremin, qıalǵa da berilemin. Men óz bilimime, óz kúshime senimdimin. Búgingi sabaqta bárine sáttilik tileımin.”
Kózimizdi ashyp sabaǵymyzdy bastaımyz.
Adam meńgermeıtin bilim bar ma?
Joıqyn isti tyndyrar kúshiń bar da.
Oqy, úıren, jas urpaq, bárin meńger,
Alǵa qoıǵan maqsatyń, isiń bar da!
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý:
Artyǵyn tap ta, túsindir
İ top Búırek, Nefron, Nesepaǵar, Qýyq
İİ top Sý men tuzdyń mólsherin retteıdi. Zár túziledi. Jylý retteý qyzmeti. Gýmoraldy jolmen retteledi.
İİİ top. Reabsorbsıa, Enýrez, Fıltrasıa, Vazopressın
Úı tapsyrmasyna sholý: Kim jyldam?
1. Qanda zárdiń shekten tys kóbeıýi. (Ýremıa)
2. bakterıa áserinen búırektiń qabynýy. (Nefrıt)
3. Zárdiń quramynda qatty zattardyń (tastyń) kóbeıýi. (Ýrolıtıaz)
4. Qýyqtyń qabynýy. (Sıstıt)
5. Túnde zár toqtamaý. (Enýrez)
İİİ. Jańa sabaqty túsindirý
Tapsyrma: Kitaptan berilgen mátin arqyly ár top poster qurý
İ top. Epıdermıs.
İİ top. Derma.
İİİ top. Gıpoderma.
Poster daıyn bolǵannan keıin ár top óz posterin taqtaǵa shyǵyp qorǵaıdy.
1 - poster.
● Epıdermıs( grekshe “epi”- syrtqy “derma”- teri) - teriniń syrtqy qabaty
Múıizdi qabat - bul qabattan shash, túkter, tyrnaqtar paıda bolady.
Ósýshi qabat - ondaǵy tiri jasýshalardyń únemi bólinýi arqyly teri qalpyna kelip otyrady.
2 - poster.
● Derma (naǵyz teri qabaty),( latynsha derma - teri) - dáneker ulpadan túzilgen
● 1. Emizeksheli (sosochkovyı)- bul qabatta qantamyrlary, lımfa tamyrlar, júıke talshyqtary óte jıi ornalasqan. Bul qabattaǵy óskinderge baılanysty ár adam terisiniń syrtqy bederi túrlishe bolady. Qylmys isterdi anyqtaýda saýsaq ushyndaǵy teri bederi kóp paıdasyn tıgizedi
● 2. Torly( sechatyı) qabaty tirek qyzmetin atqarady. Bul qabatta túktiń túbiri, ter jáne maı bezderi ornalasqan.
3 - poster.
● Gıpoderma - teri shelmaıy qabaty. Dáneker ulpadan turady, onda maıly qosylystar kóp. Maıly zattardy aǵza qajet kezinde paıdalanady.
Ári qaraı pán muǵalimi ózi jalǵastyrady.
Teriniń qyzmeti:
1. Qorǵanysh qyzmeti
2. Qajetsiz zattardy bólý
3. Sezgish
4. Jylý retteý
Kóz baılaý oıyny:
Úsh oqýshy shyǵyp, kózderin baılaıdy. Dorba ishinen alynǵan zatty saýsyqtarymen sıpalap, ne ekenin, neden jasalǵanyn aıtady. Teriniń sezgishtik qyzmeti dáleldenedi.
Sózdik:
Melanın - teri pıgmenti (túsi)
Epıdermıs – syrtqy qabat
Derma – naǵyz teri
Gıpoderma - teri shelmaıy qabaty
Dermatolog – teri aýrýyn emdeıtin dáriger
Albınostar - olardyń terisi appaq, shashtary da appaq, kóz qarashyǵy qyzyl bolady. Olardyń terisinde terige tús beretin pıgment - melanın bólinbeıdi. Ol tuqymqýalaýshylyqpen beriletin qalyptan aýytqýshylyq.
IV. Bekitý.
Bıologıalyq dıktant
1. Teriniń syrtqy qabaty _______________________
2. Teriniń ishki qabaty __________________________
3. Teriniń qyzmeti ______________________________
4. Terini zertteıtin ǵylym ______________________
5. Teri dárigeri _________________________________
6. Teri túzilisteri _______________________________
7. Epıdermıstiń qalyńdyǵy ____________________
Test
1. Teri qabaty nesheý?
a) 1 á) 3 b) 2
2. Teri qyzmetin atańdar.
a) Kórý á) Sezý b) Estý
3. Teri pıgmenti.
a) Lızosın á) Melanın b) Hloratın
4. Teri qandaı ulpadan turady?
a) Epıtelıı á) Dáneker b) Júıke
5. Teriniń múıizdi túzilisi.
a) Shash á) Tyrnaq b) Teri
6. Teri qandaı múshe?
a) Dám sezý á) Sıpap sezý b) Kórý
7. Teri aýrýynyń dárigeri.
a) Ýrolog á) Dermatolog b) Terapevt
8. Naǵyz teri qabaty
a) Epıdermıs á) Derma b) Maı bezderi
9. Adam táýligine qansha lıtr ter bóledi?
a) 1 lıtr á) 1, 5 lıtr b) 5 lıtr
10. Teriniń syrtqy qabaty.
a) Maı qabaty á) Epıdermıs b) Maı bezderi
V. Baǵalaý: Ár toptyń topbasshylary muǵalimniń kómegine súıene otyryp óz top múshelerin baǵalaıdy.
VI. Úıge tapsyrma: Teriniń qurylysy qyzmeti.
Suraqtarǵa jaýap berý. “Teri gıgıenasy” taqyrybyna prezentasıa jasaý.
Sabaqtyń maqsaty:
● Bilimdilik: Teriniń qurylysy jáne qyzmeti, jabyn júıesi týraly túsindire otyryp, bilimderin keńeıtý.
● Tárbıelik: Teriniń jumysy, mańyzy týraly alǵan bilimin saralaı otyryp, gıgıenalyq turǵydan túsinikteme berýge, densaýlyq saqtaýǵa tárbıeleý.
● Damytýshylyq: Teriniń mańyzdylyǵy týraly qorytyndy jasaı bilýge, oı - óristerin ǵylymı turǵyda damytýǵa, izdenýge úıretý, shyǵarmashylyqpen jumys isteý qabiletin damytý.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylardy 3 topqa bólý.
1-top. Epıdermıs
2-top. Derma
3-top. Gıpoderma
Sergitý sáti:
● Kózimizdi jumyp, ishimizden myna sózderdi qaıtalaıyq:
“ Men oıymdy tez jınaqtaımyn, jańalyqqa, bilimge qyzyǵýshylyǵym joǵary, tereń oılap, naqty jaýap beremin, qıalǵa da berilemin. Men óz bilimime, óz kúshime senimdimin. Búgingi sabaqta bárine sáttilik tileımin.”
Kózimizdi ashyp sabaǵymyzdy bastaımyz.
Adam meńgermeıtin bilim bar ma?
Joıqyn isti tyndyrar kúshiń bar da.
Oqy, úıren, jas urpaq, bárin meńger,
Alǵa qoıǵan maqsatyń, isiń bar da!
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý:
Artyǵyn tap ta, túsindir
İ top Búırek, Nefron, Nesepaǵar, Qýyq
İİ top Sý men tuzdyń mólsherin retteıdi. Zár túziledi. Jylý retteý qyzmeti. Gýmoraldy jolmen retteledi.
İİİ top. Reabsorbsıa, Enýrez, Fıltrasıa, Vazopressın
Úı tapsyrmasyna sholý: Kim jyldam?
1. Qanda zárdiń shekten tys kóbeıýi. (Ýremıa)
2. bakterıa áserinen búırektiń qabynýy. (Nefrıt)
3. Zárdiń quramynda qatty zattardyń (tastyń) kóbeıýi. (Ýrolıtıaz)
4. Qýyqtyń qabynýy. (Sıstıt)
5. Túnde zár toqtamaý. (Enýrez)
İİİ. Jańa sabaqty túsindirý
Tapsyrma: Kitaptan berilgen mátin arqyly ár top poster qurý
İ top. Epıdermıs.
İİ top. Derma.
İİİ top. Gıpoderma.
Poster daıyn bolǵannan keıin ár top óz posterin taqtaǵa shyǵyp qorǵaıdy.
1 - poster.
● Epıdermıs( grekshe “epi”- syrtqy “derma”- teri) - teriniń syrtqy qabaty
Múıizdi qabat - bul qabattan shash, túkter, tyrnaqtar paıda bolady.
Ósýshi qabat - ondaǵy tiri jasýshalardyń únemi bólinýi arqyly teri qalpyna kelip otyrady.
2 - poster.
● Derma (naǵyz teri qabaty),( latynsha derma - teri) - dáneker ulpadan túzilgen
● 1. Emizeksheli (sosochkovyı)- bul qabatta qantamyrlary, lımfa tamyrlar, júıke talshyqtary óte jıi ornalasqan. Bul qabattaǵy óskinderge baılanysty ár adam terisiniń syrtqy bederi túrlishe bolady. Qylmys isterdi anyqtaýda saýsaq ushyndaǵy teri bederi kóp paıdasyn tıgizedi
● 2. Torly( sechatyı) qabaty tirek qyzmetin atqarady. Bul qabatta túktiń túbiri, ter jáne maı bezderi ornalasqan.
3 - poster.
● Gıpoderma - teri shelmaıy qabaty. Dáneker ulpadan turady, onda maıly qosylystar kóp. Maıly zattardy aǵza qajet kezinde paıdalanady.
Ári qaraı pán muǵalimi ózi jalǵastyrady.
Teriniń qyzmeti:
1. Qorǵanysh qyzmeti
2. Qajetsiz zattardy bólý
3. Sezgish
4. Jylý retteý
Kóz baılaý oıyny:
Úsh oqýshy shyǵyp, kózderin baılaıdy. Dorba ishinen alynǵan zatty saýsyqtarymen sıpalap, ne ekenin, neden jasalǵanyn aıtady. Teriniń sezgishtik qyzmeti dáleldenedi.
Sózdik:
Melanın - teri pıgmenti (túsi)
Epıdermıs – syrtqy qabat
Derma – naǵyz teri
Gıpoderma - teri shelmaıy qabaty
Dermatolog – teri aýrýyn emdeıtin dáriger
Albınostar - olardyń terisi appaq, shashtary da appaq, kóz qarashyǵy qyzyl bolady. Olardyń terisinde terige tús beretin pıgment - melanın bólinbeıdi. Ol tuqymqýalaýshylyqpen beriletin qalyptan aýytqýshylyq.
IV. Bekitý.
Bıologıalyq dıktant
1. Teriniń syrtqy qabaty _______________________
2. Teriniń ishki qabaty __________________________
3. Teriniń qyzmeti ______________________________
4. Terini zertteıtin ǵylym ______________________
5. Teri dárigeri _________________________________
6. Teri túzilisteri _______________________________
7. Epıdermıstiń qalyńdyǵy ____________________
Test
1. Teri qabaty nesheý?
a) 1 á) 3 b) 2
2. Teri qyzmetin atańdar.
a) Kórý á) Sezý b) Estý
3. Teri pıgmenti.
a) Lızosın á) Melanın b) Hloratın
4. Teri qandaı ulpadan turady?
a) Epıtelıı á) Dáneker b) Júıke
5. Teriniń múıizdi túzilisi.
a) Shash á) Tyrnaq b) Teri
6. Teri qandaı múshe?
a) Dám sezý á) Sıpap sezý b) Kórý
7. Teri aýrýynyń dárigeri.
a) Ýrolog á) Dermatolog b) Terapevt
8. Naǵyz teri qabaty
a) Epıdermıs á) Derma b) Maı bezderi
9. Adam táýligine qansha lıtr ter bóledi?
a) 1 lıtr á) 1, 5 lıtr b) 5 lıtr
10. Teriniń syrtqy qabaty.
a) Maı qabaty á) Epıdermıs b) Maı bezderi
V. Baǵalaý: Ár toptyń topbasshylary muǵalimniń kómegine súıene otyryp óz top múshelerin baǵalaıdy.
VI. Úıge tapsyrma: Teriniń qurylysy qyzmeti.
Suraqtarǵa jaýap berý. “Teri gıgıenasy” taqyrybyna prezentasıa jasaý.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
“Qazaqstan 51 - shi Halyqaralyq olımpıadany qarsy alýda” matematıkalyq onkúndigi
