InfoHub Logo

30 - sabaq.
Sabaqtyń taqyryby: «Toptyq minez - qylyq» Janýarlar minez qylyǵy týraly bilimdi is júzinde paıdalaný. Termıtter tirshiligi týraly ne bilemiz?
Sabaqtyń maqsaty: 1.«Toptyq minez – qylyq» týraly uǵymyn qalyptastyrý. Termıtter tirshiligimen tanysý.
2. Geografıalyq, bıologıalyq bilim biliktilik daǵdylaryn ary qaraı qalyptastyrý.
3. Oqýshylardy qorshaǵan tabıǵatty qorǵaýǵa, tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi:
1. Qoǵamdyq janýarlar týraly qosymsha ádebıetter
2. Slaıdtar jáne foto sýretter
3. Oqýshynyń jumys dápterleri
Sabaqtyń túri: aralas sabaq, jańa uǵymdardy meńgertý
Sabaqtyń tıpi: meńgertý sabaǵy

Sabaqtyń barysy:
İ Kiriktirilgen bólim
Baǵdarlaý - motıvasıalyq kezeń.
Qyzyǵýshylyǵyn oıatý
İ tapsyrma
Toptasyp tirshilik etý qandaı janýarlarǵa tán? (Jylqy)
Tabyn, úıir bolyp tirshilik etetin qandaı úı janýarlaryn bilesińder? (Sıyr)
Alys jaqqa toptasyp ushatyn qustardyń atyn atańdar? (Qaz)

Qoǵamdyq jándikterge qandaı túrler jatady? (ara, shybyn, qumyrsqa)
Qumyrsqa ıleýindegi qyzmet bólinisin, eńbek bólinisin atańdar?

2 tapsyrma. Kesteni toltyr. İ bólimde berilgen janýarlardy tirshilik etýlerine qaraı topqa bólip jaz.
T o p t a r

Otar ------------- Tuqymtop ---------- Top ---------- Úıir ---------- Tabyn
Qoılar --------------------------------- Qazdar

1. Qasqyrlar
2. Soıdaq tistiler
3. Aralar
4. Maı shabaq
5. Jolaq attar
6. Qumyrsqalar
7. Qazdar
8. Arqan balyq, albyrttar
9. Pıngvınder
10. Qulandar
11. Aq qumyrsqalar
12. Teńiz mysyqtary
13. Qoılar

İİ. Saralanǵan bólim.
Operasıalyq oryndaýshylyq kezeń.
3 tapsyrma. Oqýlyqpen, qosymsha ádebıetter jáne elektrondyq oqýlyqpen jumys. a) Slaıdtardaǵy termıtter uıasymen mátinmen tanysyp, suraqtarǵa jaýap berý.
1. Termıtter qaı beldeýlerde tirshilik etedi?
2. Termıtterdiń uıalarynyń bıiktigi qansha metr?
3. Uıalardyń ishki qurylysy qandaı?
4. Termıtterdiń keltiretin zıany qandaı?
Amazonka ózeni ańǵarlarynda mekendeıtin aq tústi qumyrsqalardy termıtter dep ataıdy. Termıtterdiń uıalarynyń bıiktigi 2 - 6metr, aýmaǵynda 2 metrge deıin qalyń balshyqtan, qumnan biriktirip jasaıdy.
İshki bóliginde tamaq saqtaıtyn, jumyrtqalaryn qoıatyn jáne termıtterdiń ózderi jatatyn bólmeleri bolady; tipti aýa jınaıtyn bólmesin de daıyndap qoıady. Termıtterdiń kóbisiniń aýyz apparaty ótkir tispen qarýlanǵan. Olar aǵashtan jasalǵan qurylystardy, úılerdiń jıhazdaryn, kıim-keshekter t. b. zattardy tez arada keskinin búldire alady. Bir túnniń ish inde kez kelgen zatty qyrqyp jep, joq qylyp jiberedi.

İİİ. Kiriktirilgen bólim.
Refleksıalyq - baǵalaý kezeń.
4 tapsyrma.
1. Qoǵamdasyp tirshilik etetin janýarlardy toptastyr. Bıologıa.
2. Keskin kartamen jumys. Keskin kartaǵa termıtterdiń kezdesetin aımaqtaryn túsirý. Geografıa
● Ońtústik Amerıka(Amazonka ózeniniń ańǵary)
● Batys Afrıka
● Aýstralıa (Kvınslend)
● Shrı - Lanka araly
● Túrkmenıa (Ashhabad mańaıy)
5 tapsyrma. Oqýlyqpen jumys. §51 mátinin paıdalanyp, syzbany toltyryńdar.
Janýarlar minez - qylyǵy týraly bilimdi is júzinde paıdalaný.
↓
Qustar dybystaryn qoldaıtyn? baqshany qorǵaý
Qustardyń ushaqpen soqtyǵyspaýy
Qustardy úrkitý (radıolakator)
Ań aýlaý merzimin bilý
Balyq ósirý
ań – qus sharýashylyǵy

6 tapsyrma. «Adasqan áripter» oıyny.
Kestedegi áripterden kóldeneńnen bıologıalyq jáne geografıalyq termınder qurastyrý.
Pánder ------------------------ tapsyrmalar
Bıologıa ------ sh ----- a ---- ý ---- s ---- a ----- j
-------------------- r ----- ı ---- m ---- t ---- e ----- t
-------------------- r ----- a ----- b ---- a ---- a ---- l
Geografıa ----- b ----- o ---- l ----- s ---- ý ---- g
-------------------- s ----- p ---- a ----- k ----- o ---- m
-------------------- q ----- o ---- ı ----- b ----- y ---- l

Durys jaýaptary: jasýsha, termıt, balara, globýs, kompas, boılyq
Alǵan bilimnen qorytyndy jasa: Janýarlar men ósimdikterdiń bir tutastyǵyn birlestikte tirshilik etedi. « Tabıǵı birlestikte ósimdikter – óndirýshiler, janýarlar – tutynýshylar, al bakterıalar, qurttar – ydyratýshylar» bolyp tabylady.
7 tapsyrma. Test
1. Qoǵamdyq janýarlar - bul......
a) órmekshiler á) qumyrsqalar b) qoltyraýyndar
2. Arystannyń tuqym toby qalaı atalady?
a) otar á) úıir b) top
3. Termıtterdiń uıalarynyń bıiktigi qansha?
a) 4m á) 2m b) top
4. Termıtterdiń kúshti jetilgen aýyz apparatynda bolady?
a) jetilmegen tisteri bar
á) ótkir tisteri bar
b) tisteri bolmaıdy
5. Qumyrsqalardyń qaýymdasyp tirshilik etýiniń kúrdeli áreketiniń negizi?
a) refleks
á) titirkengishtik
b) ınstınkt
6. Qaı qustyń qorazy jumyrtqany 2 aı basady?
a) taýyqtyń
á) túıequstyń
b) dýadaqtyń
Test jaýaby
1 - á 4 - á
2 - b 5 - b
3 - á 6 - á

İÚ. Ózin – ózi baǵalaý paraǵy.
Baǵalaý krıterııi: 48 - 50upaı «5», 23 - 47 upaı «4», 0 - 22 upaı «3»
V. Úı tapsyrmasy. 50, 51keste. Mektep mańyndaǵy qumyrsqa ıleýlerin qamqorlyqqa alý.