Tilim meniń - tirligimniń jalǵasy
Sabaqtyń taqyryby: «Tilim meniń - tirligimniń jalǵasy»
Sabaqtyń maqsaty: Táýelsiz elimizde ómir súrip otyrǵan ult ókilderi arasyndaǵy dostyq pen birlikti nyǵaıtý barysynda memlekettik tilge degen qurmet sezimderin qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: panoramalyq sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi: suraq - jaýap, túsindirý, áńgimeleý
Sabaqtyń kórnekiligi: slaıd, úlestirmeli qaǵazdar, rebýs.
Sabaqtyń barysy
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1. Sálemdesý.
Qurmetti tyńdaýshylar, bizde qandaı mereke bolyp jatqanyn bilesizder me?
Iá, qazaq tili óte baı, ári kórkem tilderdiń biri. Memlekettik tildi meńgerý - Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq paryzy. Qazirgi qazaq tili - damyǵan til. Maǵjan Jumabaev - «Til - adam janynyń tilmashy, tili kem bolsa, adamnyń qor bolǵany» degen eken. Til – tarıh tereńine boılatyp, óner bulaǵyna sýsyndatatyn rýhanı álemimizdiń sarqylmas bulaǵy. Til – árbir eldiń, ulttyń maqtanyshy. Til - táýelsizdik tiregi.
Sonymen búgingi bizdiń sabaǵymyzdyń taqyryby: «Tilim meniń - tirligimniń jalǵasy»
Sabaǵymyz 5 kezeńnen turady:
1 - kezeń. «Kim jyldam» Maqsaty: Áripterdi qurastyryp, maqaldy tabyńyz.
2 - kezeń. «Sen bilesiń be?» Maqsaty: tyńdaýshylar qoıylǵan suraqtarǵa 1 mınýt ishinde tez jaýap berýi tıis
1. Qazaqstan Respýblıkasynda memlekettik til - qaı til?
2. Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti kim?
3. Qazaqstan Respýblıkasynyń astanasy qaı qala?
4. Naýryzda qandaı dástúrli taǵam ázirleıdi?
5. Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdik kúni qaı kúni toılanady?
6. Ulttyq valúta qalaı atalady?
7. Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh ǵaryshkeri kim?
8. Konstıtýsıa kúni qaı kúni toılanady?
9. Abaı kim?
10. Naýryz merekesi qaı kúni toılanady?
SERGİTÝ SÁTİ «KESEK QAR» OIYNY
3 - kezeń. «Bárin bilgim keledi» Maqsaty: mátindi oqyp, asty syzylǵan sózderdiń sınonımderin tabyńyz.
Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy til týraly 1997 j. 11 shildedegi № 151 - I Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy 2008. 21. 11.
4 - bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili - qazaq tili.
Memlekettik til - memlekettiń búkil aýmaǵynda qoǵamdyq qatynastardyń barlyq salasynda qoldanylatyn memlekettik basqarý, zań shyǵarý, sot isin júrgizý jáne isqaǵazdaryn júrgizý tili.
Qazaqstan halqyn toptastyrýdyń asa mańyzdy faktory bolyp tabylatyn memlekettik tildi meńgerý - Qazaqstan Respýblıkasynyń árbir azamatynyń paryzy.
Úkimet, ózge de memlekettik, jergilikti ókildi jáne atqarýshy organdar: Qazaqstan Respýblıkasynda memlekettik tildi barynsha damytýǵa, onyń halyqaralyq bedelin nyǵaıtýǵa;
Qazaqstan Respýblıkasynyń barsha azamattarynyń memlekettik tildi erkin jáne tegin meńgerýine qajetti barlyq uıymdastyrýshylyq, materıaldyq - tehnıkalyq jaǵdaılardy jasaýǵa;
qazaq dıasporasyna ana tilin saqtaýy jáne damytýy úshin kómek kórsetýge
mindetti.
Qazaq til týraly birneshe derekter.
«Qanaǵattandyrylmaǵandyqtaryńyzdan» degen sózinde neshe árip bar?
Eń qysqa ózindik maǵynaǵa ıe bolatyn sóz.
1. Qazaq tilindegi eń uzaq sóz — 33 árpi bar «qanaǵattandyrylmaǵandyqtaryńyzdan» sózi, al eń qysqa ózindik maǵynaǵa ıe sóz — «ý».
2. Búgingi tańda qazaq tili – 16 197 000 sóıleýshisi bar til. Qazaq tili bul jaǵynan álemdegi iri 40 tildiń qataryna enedi. Qazaq tili sóıleýshisi kóp eń iri bes tildiń qataryna kirip otyr.
Qaı memleket qazaq tilin memlekettik til retinde qabyldady?
3. Qazaq tili – Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili. Qazaqstan Respýblıkasy – qazaq tilin memlekettik til retinde qabyldaǵan birden - bir memleket. Álemde 95 til memlekettik til bolyp tabylady. Al 56 memleket aǵylshyn tilin memlekettik til retinde tanyǵan, al fransýz tili – 30.
«Ń» árpinen bastalatyn qandaı sóz bilesizder?
4. «Ń» árpinen bastalatyn jalǵyz, biraq ádebı normaǵa ázirshe enbegen sóz — «ńóń» («muztaý», «aısberg» sózderiniń sınonımi). Resmı qoldanysqa túsken jazba — esimi kópshilikke aıan satırık Ospanhan Áýbákirovtiń «Ńóń» óleńi. Qazaq tilinde «ń» árpinen bastalatyn sóz joq dep aıtylyp keledi. Dese de qazaq ádebıetiniń klassıgi, satıra janrynyń atasy sanalatyn Ospanhan Áýbákirovtiń «Ń» árpine arnaǵan «Ńóń» atty óleńi baryn bilesizder. Ol osy óleńi arqyly «aısbergti» qazaqsha «Ńóń» dep ataýdy naqty derektermen dáleldep berdi.
4 - kezeń. «Qyzyqty uıqastar» Maqsaty: ár tyńdaýshy jyldamdyqpen sózderdiń uıqasyn taýyp aıtady.
1. Jızn - ómir, ýgol - kómir.
2. Chıslo - san, krov - qan
3. Kolybel - besik, dver - esik.
4. Shag - qadam, chelovek - adam.
5. Tamojná - keden, pol - eden.
6. Delo - is, zýb - tis.
7. Vozmı - al, med - bal.
8. Narod - halyq, ryba - balyq
9. Jdı - kút, moloko - sút
10. Gorod - qala, rebenok - bala.
5 - kezeń. «Oılan tap!» Maqsaty: Rebýsty sheshińiz.
Til joq jerde, ult joq.
Til – aqyldyń ólshemi.
Qorytyndy:
Ana tili – ár halyqtyń tól belgisi. Sondyqtan da ana tilimizdi qurmetteı bileıik!
Búgingi«Tilim meniń - tirligimniń jalǵasy» atty ashyq sabaǵymyz osymen aıaqtaldy. Bul sabaqta ózderińiz kórip otyrǵandaı kóptegen til týraly maqal - mátelder, tapsyrmalar, oryndaldy. Sizderge búgingi ashyq sabaqqa qatysqandaryńyz úshin alǵysymdy bildiremin.
Aqmola oblysy, Býrabaı aýdany Tilderdi oqytý ortalyǵynyń oqytýshysy G. Shakarımova
Sabaqtyń maqsaty: Táýelsiz elimizde ómir súrip otyrǵan ult ókilderi arasyndaǵy dostyq pen birlikti nyǵaıtý barysynda memlekettik tilge degen qurmet sezimderin qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: panoramalyq sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi: suraq - jaýap, túsindirý, áńgimeleý
Sabaqtyń kórnekiligi: slaıd, úlestirmeli qaǵazdar, rebýs.
Sabaqtyń barysy
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1. Sálemdesý.
Qurmetti tyńdaýshylar, bizde qandaı mereke bolyp jatqanyn bilesizder me?
Iá, qazaq tili óte baı, ári kórkem tilderdiń biri. Memlekettik tildi meńgerý - Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq paryzy. Qazirgi qazaq tili - damyǵan til. Maǵjan Jumabaev - «Til - adam janynyń tilmashy, tili kem bolsa, adamnyń qor bolǵany» degen eken. Til – tarıh tereńine boılatyp, óner bulaǵyna sýsyndatatyn rýhanı álemimizdiń sarqylmas bulaǵy. Til – árbir eldiń, ulttyń maqtanyshy. Til - táýelsizdik tiregi.
Sonymen búgingi bizdiń sabaǵymyzdyń taqyryby: «Tilim meniń - tirligimniń jalǵasy»
Sabaǵymyz 5 kezeńnen turady:
1 - kezeń. «Kim jyldam» Maqsaty: Áripterdi qurastyryp, maqaldy tabyńyz.
2 - kezeń. «Sen bilesiń be?» Maqsaty: tyńdaýshylar qoıylǵan suraqtarǵa 1 mınýt ishinde tez jaýap berýi tıis
1. Qazaqstan Respýblıkasynda memlekettik til - qaı til?
2. Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti kim?
3. Qazaqstan Respýblıkasynyń astanasy qaı qala?
4. Naýryzda qandaı dástúrli taǵam ázirleıdi?
5. Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdik kúni qaı kúni toılanady?
6. Ulttyq valúta qalaı atalady?
7. Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh ǵaryshkeri kim?
8. Konstıtýsıa kúni qaı kúni toılanady?
9. Abaı kim?
10. Naýryz merekesi qaı kúni toılanady?
SERGİTÝ SÁTİ «KESEK QAR» OIYNY
3 - kezeń. «Bárin bilgim keledi» Maqsaty: mátindi oqyp, asty syzylǵan sózderdiń sınonımderin tabyńyz.
Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy til týraly 1997 j. 11 shildedegi № 151 - I Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy 2008. 21. 11.
4 - bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili - qazaq tili.
Memlekettik til - memlekettiń búkil aýmaǵynda qoǵamdyq qatynastardyń barlyq salasynda qoldanylatyn memlekettik basqarý, zań shyǵarý, sot isin júrgizý jáne isqaǵazdaryn júrgizý tili.
Qazaqstan halqyn toptastyrýdyń asa mańyzdy faktory bolyp tabylatyn memlekettik tildi meńgerý - Qazaqstan Respýblıkasynyń árbir azamatynyń paryzy.
Úkimet, ózge de memlekettik, jergilikti ókildi jáne atqarýshy organdar: Qazaqstan Respýblıkasynda memlekettik tildi barynsha damytýǵa, onyń halyqaralyq bedelin nyǵaıtýǵa;
Qazaqstan Respýblıkasynyń barsha azamattarynyń memlekettik tildi erkin jáne tegin meńgerýine qajetti barlyq uıymdastyrýshylyq, materıaldyq - tehnıkalyq jaǵdaılardy jasaýǵa;
qazaq dıasporasyna ana tilin saqtaýy jáne damytýy úshin kómek kórsetýge
mindetti.
Qazaq til týraly birneshe derekter.
«Qanaǵattandyrylmaǵandyqtaryńyzdan» degen sózinde neshe árip bar?
Eń qysqa ózindik maǵynaǵa ıe bolatyn sóz.
1. Qazaq tilindegi eń uzaq sóz — 33 árpi bar «qanaǵattandyrylmaǵandyqtaryńyzdan» sózi, al eń qysqa ózindik maǵynaǵa ıe sóz — «ý».
2. Búgingi tańda qazaq tili – 16 197 000 sóıleýshisi bar til. Qazaq tili bul jaǵynan álemdegi iri 40 tildiń qataryna enedi. Qazaq tili sóıleýshisi kóp eń iri bes tildiń qataryna kirip otyr.
Qaı memleket qazaq tilin memlekettik til retinde qabyldady?
3. Qazaq tili – Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili. Qazaqstan Respýblıkasy – qazaq tilin memlekettik til retinde qabyldaǵan birden - bir memleket. Álemde 95 til memlekettik til bolyp tabylady. Al 56 memleket aǵylshyn tilin memlekettik til retinde tanyǵan, al fransýz tili – 30.
«Ń» árpinen bastalatyn qandaı sóz bilesizder?
4. «Ń» árpinen bastalatyn jalǵyz, biraq ádebı normaǵa ázirshe enbegen sóz — «ńóń» («muztaý», «aısberg» sózderiniń sınonımi). Resmı qoldanysqa túsken jazba — esimi kópshilikke aıan satırık Ospanhan Áýbákirovtiń «Ńóń» óleńi. Qazaq tilinde «ń» árpinen bastalatyn sóz joq dep aıtylyp keledi. Dese de qazaq ádebıetiniń klassıgi, satıra janrynyń atasy sanalatyn Ospanhan Áýbákirovtiń «Ń» árpine arnaǵan «Ńóń» atty óleńi baryn bilesizder. Ol osy óleńi arqyly «aısbergti» qazaqsha «Ńóń» dep ataýdy naqty derektermen dáleldep berdi.
4 - kezeń. «Qyzyqty uıqastar» Maqsaty: ár tyńdaýshy jyldamdyqpen sózderdiń uıqasyn taýyp aıtady.
1. Jızn - ómir, ýgol - kómir.
2. Chıslo - san, krov - qan
3. Kolybel - besik, dver - esik.
4. Shag - qadam, chelovek - adam.
5. Tamojná - keden, pol - eden.
6. Delo - is, zýb - tis.
7. Vozmı - al, med - bal.
8. Narod - halyq, ryba - balyq
9. Jdı - kút, moloko - sút
10. Gorod - qala, rebenok - bala.
5 - kezeń. «Oılan tap!» Maqsaty: Rebýsty sheshińiz.
Til joq jerde, ult joq.
Til – aqyldyń ólshemi.
Qorytyndy:
Ana tili – ár halyqtyń tól belgisi. Sondyqtan da ana tilimizdi qurmetteı bileıik!
Búgingi«Tilim meniń - tirligimniń jalǵasy» atty ashyq sabaǵymyz osymen aıaqtaldy. Bul sabaqta ózderińiz kórip otyrǵandaı kóptegen til týraly maqal - mátelder, tapsyrmalar, oryndaldy. Sizderge búgingi ashyq sabaqqa qatysqandaryńyz úshin alǵysymdy bildiremin.
Aqmola oblysy, Býrabaı aýdany Tilderdi oqytý ortalyǵynyń oqytýshysy G. Shakarımova
You Might Also Like
