Turǵyn úıdiń ıntereri. Úıdi jıhazdaý. Qazaq halqynyń kıiz jáne toqylǵan kilemder. Jarnamalyq ýáde. Arzan baǵa.
Sabaqtyń taqyryby: Turǵyn úıdiń ıntereri. Úıdi jıhazdaý. Qazaq halqynyń kıiz jáne toqylǵan kilemder. Jarnamalyq ýáde. Arzan baǵa.
8 synyp
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa úı mádenıeti týraly túsinik berý.
Oqýshylardy úıdegi jıhazdardy ornalastyrý tártibin jáne tús úılesimdiligin durys sáıkestendirip tańdaýǵa úıretý.
Jıhazdardy oryndy ornalastyrý, tústerdi durys tańdaı bilý barysynda oqýshylardyń oı - órisin, bilimderin shyńdaý.
Oqýshylardy uqyptylyqqa, ásemdikke baýlý, estetıkalyq tárbıe berý.
Sabaqtyń túri: aralas Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli - sýretti, baıandaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: № 24 beti 76 - 82, sýretter, álbomdar, sýretter, kıiz úlgileri, kilemshe, quraldar t. b.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oı qozǵaý
1. Ata – babamyzdyń meken etken qandaı úıdi bilemiz?
2. Úıdi jıhazdaý degenimiz ne?
Qandaı jıhaz túrlerin bilesińder?
Kıiz úıdegi jıhazdar
Qazirgi turǵyn úıdegi jıhazdar
1. Jıhaz úılesimdiligi degenimiz ne?
2. Túster úılesimdiligi degendi qalaı túsinesińder?
II. Jańa sabaq
1. Ár adamnyń ádemilik pen yńǵaılyq týraly túsinigi ár túrli. Jıhazdyń sapasy tutynýshynyń jeke talabyna saı bolýy tıis. Jumsaq jıhazdy satyp alý adam ómirindegi mańyzdy oqıǵalardyń biri. Jaqsy jumsaq jıhaz ómirin jaıly ári ádemi etedi, úıińdi árlendirip aıryqsha stıl de kórsetedi. Osyndaı jıhazdar úı ıesiniń erekshe talǵamyna habar berip úıdegi ıntererlerge eriksiz nazar aýdartady.
Búgingi zamanǵy jıhaz toptamalary alýan túrliligimen erekshelenedi. Kóbine jıhazdy jaılap, jyldar boıy satyp alady. Kez kelgen nárseni arzandyǵyna, ereksheligine qaraı qyzyǵyp alýǵa bolmaıdy. Aldymen bólme jıhazdaryn birin - biri quryp tolyqtyratyndaı etip, kóz aldaryńa keltirip alý kerek. Jıhaz satyp almastan buryn bólmedegi basqa jıhazdarmen úılesimdilik taba ma álde tipti erekshelenip turama, soǵan mán berý qajet.
Elimizdegi jıhaz bıznesiniń aınalymynda júrgen qarjy 1mlrd dollardy quraǵan bolatyn.
Bul kúnderi jatyn bólme, as úı jıhazdary, partalar, jumys ústeli men oryndyqtar, oryntaqtar, kompúterge arnalǵan ústelde, mektepter men balabaqsha jıhazdary asa suranysqa ıe.
Páterdi jabdyqtaǵan kezde bólmeniń ishin qalyptastyrýdyń negizi bolyp tabylatyn páterdi josparlaýdy bólmeler sanynyń, kólemin jáne olardyń ózara baılanys shemasynyń mańyzy zor.
Jıhazdy iriktep ornalastyrý, páterdi jıhazben jabdyqtaý. Bólmeni kórkeıtýdiń mańyzdy sharty. Bólmege jıhazdy ornalastyrǵanda olardyń durys úndestik tabýyn jáne tabýyn jáne qoldanýǵa yńǵaıly bolýyn este ustaǵan durys.
2. Shyǵarmashylyq jumys «Meniń bolashaq úıim», «Meniń bólmem» taqyrybynda sýret salý (eskızderdi kórsetý)
3. Qazaq halqynyń kıiz jáne toqylǵan kilemder. Júnnen ártúrli kıiz basyp, kıiz úıge týyrlyq, úzik, túńlik, dódege jáne turmysqa qajetti edenge tóseıtin tekemet, syrmaqtar, tusqa ilinetin tuskıizder men qap túrlerin jasaǵan. Kıizden jasaǵan buıymdar qazirgi zamanda halyqtyń genetıkalyq mádenı qarym - qatynasyndaǵy baılanysty kórsetetin derek retinde qabyldanady. Á. Qasteev atyndaǵy óner murajaıy qorynda saqtaýly 267 kıizden jasalynǵan buıymdar – qaıtalanbas óner týyndysy ǵana emes, áli syry ashylmaǵan, tolyǵynan zerttelmegen asyl mura. Kıizden jasaǵan buıymdar 1970 - 1980 jyldary jan-jaqty júrgizilgen ekspedısıalyq jumystar kezinde molynan tolyqtyryldy. Jalpy alǵanda kıiz basý barlyq jerde bir tásilmen oryndalady. Kıiz basýǵa arnalǵan shı betine biryńǵaı tústi jún qalyń etip tartylyp, basqa túske boıalǵan júnnen oıý túsedi. Sonan soń betine ystyq sý sebilip, shıge eppen oralady da, ári-beri domalatyp teýip, nyǵyzdalady. Budan ári kıiz ábden «piskenshe» birneshe tásil qoldanylyp, tolyq bitken kezde tekemetti jarqyratyp kúnge jaıyp qoıady. Kıiz betine oıý júrgizetin sheber el arasynda asa qurmetke ıe. Tekemetti bir kún ishinde basyp bitedi. Tekemet basý barysynda aýyl áıelderiniń basy qosylyp, áńgime - dúken qurady, sóz almasyp, qazan kóteredi, kóńil shalqyp, sońy toı-dýmanǵa aınalady. Kóne zamannan kele jatqan ár ulttyń óz ǵurpyna mán-maǵyna berip, ómirdiń ár kúnine sán bere bilgen zańdylyǵy osy jerde aıqyn kórinis beredi. Kıiz basý tásili bir bolǵanymen tekemet betine oıý salý ár jerde ártúrli bolady da, jergilikti kórkemdik erekshelikteri anyq kórinip turady. (sýretterdi kórsetý)
Qazaq halqy túkti kilemdi joǵary baǵalaǵan. Eksponattar jınaý maqsatymen júrgizilgen ekspedısıa kezindegi ǵylymı jumystardyń nátıjesinde murajaı qyzmetkerlerine Qazaqstannyń barlyq jerinde túkti kilem toqý HH ǵasyrdyń 30 - shy jyldaryna deıin saqtalyp kelgeni málim boldy. Qazaqtyń belgili ǵalymy Álkeı Marǵulannyń «Qazaqtyń halyq qolóneri» atty kitabynda burynǵy kezdegi túkti kilemniń birneshe túriniń bolǵandyǵyn aıtady. Olar: orta ǵasyrlardan beri aqsúıekterdiń enshisi bolyp kelgen – orda kilem, kólemi óte úlken – qaly kilem, tyǵyz toqylǵan – masaty kilem, sútteı appaq – aq kilemder men qońyrqaı tústi nemese surǵylt tústi kilemderdiń bolǵanyn baıandaıdy. Túkti kilemder tiginen qoıylǵan órmekterde toqylady. Astyńǵy arqaý jip ústińgi arqaý jippen qosa qabat shalynyp otyryp toqylady da, eki ret ótkerme jip júrgiziledi. Kilem túgi 4 - 7 sm bolady. Kilem toqıtyn júndi aldyn - ala ártúrli ósimdikterdiń tamyrynan, japyraǵynan alyp daıyndalǵan tabıǵı tústi boıaýlarmen boıap, reńi qanyq, túsi tunyq túrlermen kilem betin qubyltyp, úndestik sheshiminiń kórkemdik sulýlyǵyn asha bilgen (sýretterdi kórsetý)
İİİ. E jáne QSN. Jarnamalyq ýáde. Arzan baǵa.
túsindirý
termınologıamen jumys
leksıa jazý
İÚ. Sabaqty bekitý. Úıge tapsyrma berý: sýretterdi aıaqtap kelý, mánjazba (E jáne QSN)
Aqtóbe oblysy, Shalqar aýdany,
İ. Úrgenishbaev atyndaǵy orta mektebiniń
tehnologıa pániniń muǵalimi Erkebaeva Janar
8 synyp
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa úı mádenıeti týraly túsinik berý.
Oqýshylardy úıdegi jıhazdardy ornalastyrý tártibin jáne tús úılesimdiligin durys sáıkestendirip tańdaýǵa úıretý.
Jıhazdardy oryndy ornalastyrý, tústerdi durys tańdaı bilý barysynda oqýshylardyń oı - órisin, bilimderin shyńdaý.
Oqýshylardy uqyptylyqqa, ásemdikke baýlý, estetıkalyq tárbıe berý.
Sabaqtyń túri: aralas Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli - sýretti, baıandaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: № 24 beti 76 - 82, sýretter, álbomdar, sýretter, kıiz úlgileri, kilemshe, quraldar t. b.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oı qozǵaý
1. Ata – babamyzdyń meken etken qandaı úıdi bilemiz?
2. Úıdi jıhazdaý degenimiz ne?
Qandaı jıhaz túrlerin bilesińder?
Kıiz úıdegi jıhazdar
Qazirgi turǵyn úıdegi jıhazdar
1. Jıhaz úılesimdiligi degenimiz ne?
2. Túster úılesimdiligi degendi qalaı túsinesińder?
II. Jańa sabaq
1. Ár adamnyń ádemilik pen yńǵaılyq týraly túsinigi ár túrli. Jıhazdyń sapasy tutynýshynyń jeke talabyna saı bolýy tıis. Jumsaq jıhazdy satyp alý adam ómirindegi mańyzdy oqıǵalardyń biri. Jaqsy jumsaq jıhaz ómirin jaıly ári ádemi etedi, úıińdi árlendirip aıryqsha stıl de kórsetedi. Osyndaı jıhazdar úı ıesiniń erekshe talǵamyna habar berip úıdegi ıntererlerge eriksiz nazar aýdartady.
Búgingi zamanǵy jıhaz toptamalary alýan túrliligimen erekshelenedi. Kóbine jıhazdy jaılap, jyldar boıy satyp alady. Kez kelgen nárseni arzandyǵyna, ereksheligine qaraı qyzyǵyp alýǵa bolmaıdy. Aldymen bólme jıhazdaryn birin - biri quryp tolyqtyratyndaı etip, kóz aldaryńa keltirip alý kerek. Jıhaz satyp almastan buryn bólmedegi basqa jıhazdarmen úılesimdilik taba ma álde tipti erekshelenip turama, soǵan mán berý qajet.
Elimizdegi jıhaz bıznesiniń aınalymynda júrgen qarjy 1mlrd dollardy quraǵan bolatyn.
Bul kúnderi jatyn bólme, as úı jıhazdary, partalar, jumys ústeli men oryndyqtar, oryntaqtar, kompúterge arnalǵan ústelde, mektepter men balabaqsha jıhazdary asa suranysqa ıe.
Páterdi jabdyqtaǵan kezde bólmeniń ishin qalyptastyrýdyń negizi bolyp tabylatyn páterdi josparlaýdy bólmeler sanynyń, kólemin jáne olardyń ózara baılanys shemasynyń mańyzy zor.
Jıhazdy iriktep ornalastyrý, páterdi jıhazben jabdyqtaý. Bólmeni kórkeıtýdiń mańyzdy sharty. Bólmege jıhazdy ornalastyrǵanda olardyń durys úndestik tabýyn jáne tabýyn jáne qoldanýǵa yńǵaıly bolýyn este ustaǵan durys.
2. Shyǵarmashylyq jumys «Meniń bolashaq úıim», «Meniń bólmem» taqyrybynda sýret salý (eskızderdi kórsetý)
3. Qazaq halqynyń kıiz jáne toqylǵan kilemder. Júnnen ártúrli kıiz basyp, kıiz úıge týyrlyq, úzik, túńlik, dódege jáne turmysqa qajetti edenge tóseıtin tekemet, syrmaqtar, tusqa ilinetin tuskıizder men qap túrlerin jasaǵan. Kıizden jasaǵan buıymdar qazirgi zamanda halyqtyń genetıkalyq mádenı qarym - qatynasyndaǵy baılanysty kórsetetin derek retinde qabyldanady. Á. Qasteev atyndaǵy óner murajaıy qorynda saqtaýly 267 kıizden jasalynǵan buıymdar – qaıtalanbas óner týyndysy ǵana emes, áli syry ashylmaǵan, tolyǵynan zerttelmegen asyl mura. Kıizden jasaǵan buıymdar 1970 - 1980 jyldary jan-jaqty júrgizilgen ekspedısıalyq jumystar kezinde molynan tolyqtyryldy. Jalpy alǵanda kıiz basý barlyq jerde bir tásilmen oryndalady. Kıiz basýǵa arnalǵan shı betine biryńǵaı tústi jún qalyń etip tartylyp, basqa túske boıalǵan júnnen oıý túsedi. Sonan soń betine ystyq sý sebilip, shıge eppen oralady da, ári-beri domalatyp teýip, nyǵyzdalady. Budan ári kıiz ábden «piskenshe» birneshe tásil qoldanylyp, tolyq bitken kezde tekemetti jarqyratyp kúnge jaıyp qoıady. Kıiz betine oıý júrgizetin sheber el arasynda asa qurmetke ıe. Tekemetti bir kún ishinde basyp bitedi. Tekemet basý barysynda aýyl áıelderiniń basy qosylyp, áńgime - dúken qurady, sóz almasyp, qazan kóteredi, kóńil shalqyp, sońy toı-dýmanǵa aınalady. Kóne zamannan kele jatqan ár ulttyń óz ǵurpyna mán-maǵyna berip, ómirdiń ár kúnine sán bere bilgen zańdylyǵy osy jerde aıqyn kórinis beredi. Kıiz basý tásili bir bolǵanymen tekemet betine oıý salý ár jerde ártúrli bolady da, jergilikti kórkemdik erekshelikteri anyq kórinip turady. (sýretterdi kórsetý)
Qazaq halqy túkti kilemdi joǵary baǵalaǵan. Eksponattar jınaý maqsatymen júrgizilgen ekspedısıa kezindegi ǵylymı jumystardyń nátıjesinde murajaı qyzmetkerlerine Qazaqstannyń barlyq jerinde túkti kilem toqý HH ǵasyrdyń 30 - shy jyldaryna deıin saqtalyp kelgeni málim boldy. Qazaqtyń belgili ǵalymy Álkeı Marǵulannyń «Qazaqtyń halyq qolóneri» atty kitabynda burynǵy kezdegi túkti kilemniń birneshe túriniń bolǵandyǵyn aıtady. Olar: orta ǵasyrlardan beri aqsúıekterdiń enshisi bolyp kelgen – orda kilem, kólemi óte úlken – qaly kilem, tyǵyz toqylǵan – masaty kilem, sútteı appaq – aq kilemder men qońyrqaı tústi nemese surǵylt tústi kilemderdiń bolǵanyn baıandaıdy. Túkti kilemder tiginen qoıylǵan órmekterde toqylady. Astyńǵy arqaý jip ústińgi arqaý jippen qosa qabat shalynyp otyryp toqylady da, eki ret ótkerme jip júrgiziledi. Kilem túgi 4 - 7 sm bolady. Kilem toqıtyn júndi aldyn - ala ártúrli ósimdikterdiń tamyrynan, japyraǵynan alyp daıyndalǵan tabıǵı tústi boıaýlarmen boıap, reńi qanyq, túsi tunyq túrlermen kilem betin qubyltyp, úndestik sheshiminiń kórkemdik sulýlyǵyn asha bilgen (sýretterdi kórsetý)
İİİ. E jáne QSN. Jarnamalyq ýáde. Arzan baǵa.
túsindirý
termınologıamen jumys
leksıa jazý
İÚ. Sabaqty bekitý. Úıge tapsyrma berý: sýretterdi aıaqtap kelý, mánjazba (E jáne QSN)
Aqtóbe oblysy, Shalqar aýdany,
İ. Úrgenishbaev atyndaǵy orta mektebiniń
tehnologıa pániniń muǵalimi Erkebaeva Janar
You Might Also Like
-
Sabaqtyń aty: §28. 29. Denelerdiń elektrlenýi. Elektr zarády. Elektr zarádynyń saqtalý zańy.
