Úlkenge - qurmet, kishige - izet
Sabaq taqyryby: Úlkenge - qurmet, kishige - izet (2 synyp)
Maqsaty: «Syılastyq», «qurmet» adamgershilik qundylyqtary týraly túsinikterin keńeıtý.
Mindetteri: - úlkender men kishiler arasyndaǵy syılastyqty túsindirý;
- syılastyqty qarym - qatynas jasaý iskerlikterin damytý,
- úlkenderdi syılaýǵa, kishilerge qamqor bolýǵa tárbıeleý;
Kórneki quraldar: Vıdeorolık, slaıd, stıkerler, úlken jáne kishi aǵash sýretteri, aq qaǵazdar, júreksheler.
Balalardyń amandasýy.
Muǵalim: Halqymyzda «Úlkenge - qurmet, kishige – izet» degen maqal bar. Bunyń ózi ósip kele jatqan árbir jas urpaqty ımandylyqqa, meıirim - qaıyrymdylyqqa tárbıeleý. Adam boıynda jaqsy – jaman qasıetter bolady eken. Bizdiń halqymyzda úlkendi qurmettep, kishige qamqor bolýǵa bala kezden kóp kóńil bólinedi. Ol ananyń sútinen, úlkenniń aqylynan, ustazdyń úıretkeninen, kez kelgen adamnyń kisiliginen bilinedi.
Máselen: jasy úlkenge ıilip sálem berý, aldyn kesip ótpeý, aldynan baryp esik ashý, úıge buryn kirmeý, dastarhanǵa buryn qol sozbaý, úlkenniń sózin bólmeý, sóz jarystyrmaý - jastarymyz úshin buljymas zań bolatyn. Seni ómirge ákelgen, mápelegen, ósirgen seniń anań men ákeń. Eń aldymen solardy syıla.
Áke – asqar taý,
Ana – aqqan bulaq,
Bala – baýyryndaǵy quraq.
Men de senderdiń ádepti de, aqyldy, adamgershiligi mol, úlkendi syılaı biletin, kishilerge qamqorshy aǵa, ata - anaǵa kómekshi, adamdarǵa meıirimdi bola biletin oqýshy bolady dep senim bildiremin!
Balalar, endi bárimiz myna óleń joldaryn qaıtalap aıtyp, ornymyzǵa jaıǵasaıyq.
Jaqsylyqtan úırenip,
Bolamyz biz jaqsy adam.
Jamandyqtan jırenip
Úlgi alamyz jaqsydan.
Dáıeksózdiń maǵynasyn qalaı túsinesińder?
Sýretpen jumys:
Sýrette ne kórip turmyz?
Vıdeorolık kórsetý. Ne túsindińder?
«Ne isteýge bolmaıdy?» Muǵalim bastapqy sózin aıtady, oqýshy oılanyp jalǵastyryp aıtýy kerek.
- Úlkenderdiń aldynan...... (kesip ótýge bolmaıdy.)
- Kishkene balany................(jylatýǵa bolmaıdy.)
- Qustardy...........................(atýǵa bolmaıdy.)
- Qyz balany........................(renjitýge bolmaıdy.)
- Sabaqtan.............................(keshigýge bolmaıdy.)
- Synypta.............................(aıǵaılaýǵa bolmaıdy.)
«Ne isteý kerek?»
- Úlken kisini.......................(syılaý kerek.)
- Úlkenniń tilin...................(alý kerek..)
- Úlkenderge..........................(sálem berý kerek.)
- Kishilerdi..............................(qamqor bolý kerek.)
- Oqý quraldaryn.................. (kútip ustaý kerek.)
- Tártipti -----------------(bolý kerek)
Áńgimelesý
• Ózińdi, ózgeni qurmetteı bilesiń be?
• Ózara syılastyqqa qalaı jetýge bolady?
• Dostaryńmen arada qandaı syılastyq bar?
Balalardyń óz oılaryn erkin aıtýyna jáne syılasymdy qarym - qatynas jasaý adamnyń ózine baılanysty ekenin túsindirý.
• Bir - birimen syılastyqta bolý úshin adamnyń boıynda qandaı qasıetter bolýy kerek?
Qandaı maqal - mátel bilesińder?
Oıyn - jattyǵý. «Qurmet - izet»
Taqtaǵa japyraqsyz aǵashtardyń (úlken, kishi) sýreti salynǵan plakattar ilinedi. Oqýshylarǵa qaǵazdan jasalǵan aǵash japyraqtary taratylyp beriledi. Japyraqtardyń artqy betine qurmetti, izetti bildiretin sózder jazylǵan.
Oqýshylar japyraqtardaǵy sózderdi daýystap oqyp, osy sózder úlkender aıtatyn sózder bolsa - «úlken aǵashqa», kishiler aıtatyn sózder bolsa - «kishi aǵashqa» iledi.
Japyraqtardaǵy sózderdiń úlgisi: ótińiz, jolyńyz bolsyn, sizge rahmet, otyryńyz, ǵafý etińiz, saý bolyńyz, alyńyz, aıtyńyz, keshirińiz, ala ǵoı, tyńdaı ǵoı, keshirim et, saý bol, aıta ǵoı, kómektes, jol ber, syıly bol, ádepti bol, sypaıy bol.
Oıyn - jattyǵý boıynsha oryndalǵan tapsyrma nátıjesin qorytyndylaý
- Balalar, endi úlken aǵashqa ilingen sózder úlkenge qurmetti bildiredi, sondyqtan ony «Qurmet» aǵashy, al kishi aǵashqa ilingen sózder kishige izetti bildiredi, sondyqtan ony «İzet» aǵashy dep ataıyq.
Rahmet! Balalar, tapsyrmany oıdaǵydaı oryndap shyqtyńdar dep oılaımyn.
Tapsyrma: Oıyn «Saıahatqa shyǵý»
Muǵalim: «Úlkenge – qurmet, kishige - izet» kórsetý úshin biz saıahatqa shyǵý oıynyn oınaıyq. Elimizde 4 úlken qala bar:
1. Úlken, 2. Qurmet, 3. Kishi, 4. İzet
Al, balalar, ózderińe qaı qalalar unaıdy? Unaǵan qala aty jazylǵan qaǵazda suraq bar. Soǵan jaýap berý kerek.
1. Mektepten úıge qaraı júgirip kele jatqanda, aldyńnan bir úlken kisi shyqty. Sen ne ister ediń?
2. Ózińnen úlken kisiler áńgimelesip otyrǵan kezde sen ne isteýiń kerek?
3. Kóshede bireý jón nemese jol surasa ne ister ediń?
4. Úlken kisilermen qalaı sóılesý kerek?
Búgingi sabaǵymyzda aıtylǵan oı - pikirlerdi qalaı túsingenderińdi baıqaý úshin men, senderge mynadaı tapsyrma bergeli turmyn.
1 - topqa tapsyrma: «Meniń aıtar aqylym»
Bos joldarǵa qaryndasyńa (sińli), inińe arnap aqyl hat jaz.
2 - topqa tapsyrma: «Meniń tyńdar aqylym»
Bos joldarǵa úıdegi úlkenderdiń ózińe aıtatyn aqyldaryn jaz.
Muǵalim: Úlkenge qurmet, kishige izet degendi qalaı túsinesińder?
1 - topqa úlkenge qurmet degendi qalaı túsinesiń?
2 - topqa kishige izet degendi qalaı túsinesiń?
Júrekten – júrekke
Qolymyzǵa myna kishkene júrekshelerdi ustap turyp myna óleń joldaryn birge aıtamyz.
Qurmettep ata - anamdy,
Ardaqtap ápke, aǵamdy,
Qamqor bop sińli - inime,
Syılymyn úlken - kishige.
Bárin de jaqsy kóremin,
Únemi kómek beremin.
Úlkendi syılaý - kishilik,
Úlgili minez - kisilik.
Osyndaı jyly júrekterge toly sheńber aıasynda turyp, qýanyshty kóńilmen án salyp, sabaǵymyzdy aıaqtaımyz.
J. Ábdirashev atyndaǵy №62 mektep - lıseıi
Muǵalim: Abıldaeva Aıymkýl
Úlkenge - qurmet, kishige - izet. júkteý
Maqsaty: «Syılastyq», «qurmet» adamgershilik qundylyqtary týraly túsinikterin keńeıtý.
Mindetteri: - úlkender men kishiler arasyndaǵy syılastyqty túsindirý;
- syılastyqty qarym - qatynas jasaý iskerlikterin damytý,
- úlkenderdi syılaýǵa, kishilerge qamqor bolýǵa tárbıeleý;
Kórneki quraldar: Vıdeorolık, slaıd, stıkerler, úlken jáne kishi aǵash sýretteri, aq qaǵazdar, júreksheler.
Balalardyń amandasýy.
Muǵalim: Halqymyzda «Úlkenge - qurmet, kishige – izet» degen maqal bar. Bunyń ózi ósip kele jatqan árbir jas urpaqty ımandylyqqa, meıirim - qaıyrymdylyqqa tárbıeleý. Adam boıynda jaqsy – jaman qasıetter bolady eken. Bizdiń halqymyzda úlkendi qurmettep, kishige qamqor bolýǵa bala kezden kóp kóńil bólinedi. Ol ananyń sútinen, úlkenniń aqylynan, ustazdyń úıretkeninen, kez kelgen adamnyń kisiliginen bilinedi.
Máselen: jasy úlkenge ıilip sálem berý, aldyn kesip ótpeý, aldynan baryp esik ashý, úıge buryn kirmeý, dastarhanǵa buryn qol sozbaý, úlkenniń sózin bólmeý, sóz jarystyrmaý - jastarymyz úshin buljymas zań bolatyn. Seni ómirge ákelgen, mápelegen, ósirgen seniń anań men ákeń. Eń aldymen solardy syıla.
Áke – asqar taý,
Ana – aqqan bulaq,
Bala – baýyryndaǵy quraq.
Men de senderdiń ádepti de, aqyldy, adamgershiligi mol, úlkendi syılaı biletin, kishilerge qamqorshy aǵa, ata - anaǵa kómekshi, adamdarǵa meıirimdi bola biletin oqýshy bolady dep senim bildiremin!
Balalar, endi bárimiz myna óleń joldaryn qaıtalap aıtyp, ornymyzǵa jaıǵasaıyq.
Jaqsylyqtan úırenip,
Bolamyz biz jaqsy adam.
Jamandyqtan jırenip
Úlgi alamyz jaqsydan.
Dáıeksózdiń maǵynasyn qalaı túsinesińder?
Sýretpen jumys:
Sýrette ne kórip turmyz?
Vıdeorolık kórsetý. Ne túsindińder?
«Ne isteýge bolmaıdy?» Muǵalim bastapqy sózin aıtady, oqýshy oılanyp jalǵastyryp aıtýy kerek.
- Úlkenderdiń aldynan...... (kesip ótýge bolmaıdy.)
- Kishkene balany................(jylatýǵa bolmaıdy.)
- Qustardy...........................(atýǵa bolmaıdy.)
- Qyz balany........................(renjitýge bolmaıdy.)
- Sabaqtan.............................(keshigýge bolmaıdy.)
- Synypta.............................(aıǵaılaýǵa bolmaıdy.)
«Ne isteý kerek?»
- Úlken kisini.......................(syılaý kerek.)
- Úlkenniń tilin...................(alý kerek..)
- Úlkenderge..........................(sálem berý kerek.)
- Kishilerdi..............................(qamqor bolý kerek.)
- Oqý quraldaryn.................. (kútip ustaý kerek.)
- Tártipti -----------------(bolý kerek)
Áńgimelesý
• Ózińdi, ózgeni qurmetteı bilesiń be?
• Ózara syılastyqqa qalaı jetýge bolady?
• Dostaryńmen arada qandaı syılastyq bar?
Balalardyń óz oılaryn erkin aıtýyna jáne syılasymdy qarym - qatynas jasaý adamnyń ózine baılanysty ekenin túsindirý.
• Bir - birimen syılastyqta bolý úshin adamnyń boıynda qandaı qasıetter bolýy kerek?
Qandaı maqal - mátel bilesińder?
Oıyn - jattyǵý. «Qurmet - izet»
Taqtaǵa japyraqsyz aǵashtardyń (úlken, kishi) sýreti salynǵan plakattar ilinedi. Oqýshylarǵa qaǵazdan jasalǵan aǵash japyraqtary taratylyp beriledi. Japyraqtardyń artqy betine qurmetti, izetti bildiretin sózder jazylǵan.
Oqýshylar japyraqtardaǵy sózderdi daýystap oqyp, osy sózder úlkender aıtatyn sózder bolsa - «úlken aǵashqa», kishiler aıtatyn sózder bolsa - «kishi aǵashqa» iledi.
Japyraqtardaǵy sózderdiń úlgisi: ótińiz, jolyńyz bolsyn, sizge rahmet, otyryńyz, ǵafý etińiz, saý bolyńyz, alyńyz, aıtyńyz, keshirińiz, ala ǵoı, tyńdaı ǵoı, keshirim et, saý bol, aıta ǵoı, kómektes, jol ber, syıly bol, ádepti bol, sypaıy bol.
Oıyn - jattyǵý boıynsha oryndalǵan tapsyrma nátıjesin qorytyndylaý
- Balalar, endi úlken aǵashqa ilingen sózder úlkenge qurmetti bildiredi, sondyqtan ony «Qurmet» aǵashy, al kishi aǵashqa ilingen sózder kishige izetti bildiredi, sondyqtan ony «İzet» aǵashy dep ataıyq.
Rahmet! Balalar, tapsyrmany oıdaǵydaı oryndap shyqtyńdar dep oılaımyn.
Tapsyrma: Oıyn «Saıahatqa shyǵý»
Muǵalim: «Úlkenge – qurmet, kishige - izet» kórsetý úshin biz saıahatqa shyǵý oıynyn oınaıyq. Elimizde 4 úlken qala bar:
1. Úlken, 2. Qurmet, 3. Kishi, 4. İzet
Al, balalar, ózderińe qaı qalalar unaıdy? Unaǵan qala aty jazylǵan qaǵazda suraq bar. Soǵan jaýap berý kerek.
1. Mektepten úıge qaraı júgirip kele jatqanda, aldyńnan bir úlken kisi shyqty. Sen ne ister ediń?
2. Ózińnen úlken kisiler áńgimelesip otyrǵan kezde sen ne isteýiń kerek?
3. Kóshede bireý jón nemese jol surasa ne ister ediń?
4. Úlken kisilermen qalaı sóılesý kerek?
Búgingi sabaǵymyzda aıtylǵan oı - pikirlerdi qalaı túsingenderińdi baıqaý úshin men, senderge mynadaı tapsyrma bergeli turmyn.
1 - topqa tapsyrma: «Meniń aıtar aqylym»
Bos joldarǵa qaryndasyńa (sińli), inińe arnap aqyl hat jaz.
2 - topqa tapsyrma: «Meniń tyńdar aqylym»
Bos joldarǵa úıdegi úlkenderdiń ózińe aıtatyn aqyldaryn jaz.
Muǵalim: Úlkenge qurmet, kishige izet degendi qalaı túsinesińder?
1 - topqa úlkenge qurmet degendi qalaı túsinesiń?
2 - topqa kishige izet degendi qalaı túsinesiń?
Júrekten – júrekke
Qolymyzǵa myna kishkene júrekshelerdi ustap turyp myna óleń joldaryn birge aıtamyz.
Qurmettep ata - anamdy,
Ardaqtap ápke, aǵamdy,
Qamqor bop sińli - inime,
Syılymyn úlken - kishige.
Bárin de jaqsy kóremin,
Únemi kómek beremin.
Úlkendi syılaý - kishilik,
Úlgili minez - kisilik.
Osyndaı jyly júrekterge toly sheńber aıasynda turyp, qýanyshty kóńilmen án salyp, sabaǵymyzdy aıaqtaımyz.
J. Ábdirashev atyndaǵy №62 mektep - lıseıi
Muǵalim: Abıldaeva Aıymkýl
Úlkenge - qurmet, kishige - izet. júkteý
You Might Also Like
