InfoHub Logo

Ulttyq tárbıe – ulaǵat kózi
Maqsaty:
Oqýshylardy ata - babamyzdyń urpaqtan - urpaqqa jalǵasyp keıingi urpaqqa jetken murasymen tanystyrý.
Oqýshylardy halyqtyq salt - dástúrden nár alyp ósýine ınabattylyqqa, meıirimdi, qaıyrymdy bolýǵa tárbıeleý.
Halyqtyq salt - dástúrimizdi, ulttyq muramyzdy damytý
Kórnekilik: naqyl sózder, qabyrǵa gazetteri, býkletter

Sabaqtyń barysy
İ. Kirispe bólim
İİ. Negizi bólim
1. Tanystyrý
2. Kórinis
3. Sheshendik sózder, salt - dástúr, yrym, tyıym sózder
İİİ. Qorytyndy bólim
4. Suraqtarǵa jaýap berý

İ. Kirispe sóz.
Qurmetti ustazdar búgingi «Ulttyq tárbıe – ulaǵat kózi» atty tárbıe saǵatyna qosh kelipsizder!
Búgingi «Ulttyq tárbıe – ulaǵat kózi» atty tárbıe saǵatynda ata - babamyzdan urpaqtan - urpaqqa jalǵasyp, keıingi urpaqqa jetken murasymen tanysamyz. Atamyz qazaq bir aýyz sózben qýantyp, bir ayýz sózben jaýyn ornynan turǵyzbaı tastaǵan sheshen, qaısar, keńpeıil halyq bolǵan.
İzetińdi túıme etip,
Imanyńdy kúıme etip
Júrshi balam,
Jamandyqty kúıretip,
Balalar babalarymyzdyń jaqsy dástúrin boılaryna sińirip, jalǵastyryp, jamandyqtan aýlaq, jany taza, eljandy urpaq bolyńdar!

İİ. Negizgi bólim
1 – bastaýshy
Armysyń, amanbysyń asyl halqym,
Árqashan arta bersin seniń dańqyń.
Umytpaı qazaǵymnyń ata - saltyn
Árqashan arat bersin seniń dańqyń.

2 - bastaýshy
Qashanda jaqsylardyń sońyna erem,
Kókeıden jyr nóserin búgin
Búgingi «Ulttyq tárbıe - ulaǵat kózi» atty
Tárbıe saǵatyna qosh kelipsizder!

1 - bastaýshy
Men qazaqpyn, bıikpin baıtaq elmin
Qaıta týdym, ómirge qaıta keldim
Men myń da bir tirildim máńgi ólmeske
Aıta bergim keledi, aıta bergim.
— Balalar! Ultymyzdan, babamyzdan bizge ne qalǵan.
1 - top Sheshendik sóz nári
2 - top Salt - dástúr nári
3 top Yrym, tıym sózder

2 - bastaýshy
Jańarǵany sananyń
Umytady muny kim?
Ata - baba dástúrin,
Jaıyp salar keldi kún.
Olaı bolsa, toptardyń tanystyrý kezeńine sóz bereıik, daıyndaǵan qabyrǵa gazetterin tanystyryp ótedi.
1 - top Sheshendik sóz nári
2 - top Salt - dástúr nári
3 top Yrym, tıym sózder

1 - bastaýshy:
Atadan ul týsa ıgi,
Ata jolyn qýsa ıgi.
Ózińe keler uıatyn,
Ózi bilip tursa ıgi! – dep Tóle bı aıtqan eken. Olaı bolsa endigi kezekte ata jolyn qýyp júrgen «Sheshendik sóz nári» toby daıyndap kelgen kórinisterin kórsetedi

1 - bastaýshy:
Altyn uıań – Otan qymbat,
Qut berekeń – atań qymbat,
Aımalaıtyn anań qymbat.
Asqar taýyń — ákeń qymbat,
Týyp — ósken jeriń qymbat,
Uıat penen ar qymbat,
Óziń súıgen jar qymbat - dep Qaz daýysty Qazybek bı aıtqan eken. Kelesi kezekti 2 - top «Salt - dástúr» tobyna beremiz.

2 - bastaýshy:
Ashý degen aǵyn sý,
Aldyn ashsań arqyrar,
Aqyl degen darıa,
Aldyn tossań toqyrar,
Kisi birge týyspaý kerek,
Týysqan soń sóz qýyspaý kerek,
Sóz qýǵan bálege jolyǵady,
Jol qýǵan oljaǵa jolyǵady, — dep Áıteke bı aıtqan eken. Olaı bolsa 3 - top «Yrym, tıym sózderine» kezek beremiz

1 - bastaýshy.
Jánibek halyqty jıyp:
- Úsh arsyz, úsh ǵaıyp, úsh jetim bolady, sony kim tabady?- depti.
Jınalǵan halyq kóp daǵdaryp:
Úsh arsyz: uıqy arsyz, kúlki arsyz, tamaq arsyz.

1 - bastaýshy:
Úsh ǵaıyp: qonaq ǵaıyp, nesibe ǵaıyp, ajal ǵaıyp dep sheshipti.
Biraq úsh jetimdi eshkim taba almapty.

2 - bastaýshy:
Sonda Jánibek han:
- Elde kelmegen kim qaldy? Dep surapty.
- Kelmegen Qarabas sheshen qaldy, - depti halyq.
Jánibek han Qarabas sheshendi shaqyryp alyp jaýabyn sodan surapty.

1 - bastaýshy:
Sonda Qarabas:
- Jetim úsheý emes, beseý edi ǵoı – depti de:
Oty joq jer jetim,
Basshysy joq el jetim,
Elinen aýǵan er jetim,
Tyńdaýsyz qalǵan sóz jetim,
Joqtaýsyz qalǵan qyz jetim, — depti. Qalaı taýyp aıtylǵan sheshendik sózder
Olaı bolsa «Sheshendik sóz nári» tobyna kezek beremiz.

2 - bastaýshy
Ata - baba ardaqty,
Jamandyqqa barmapty.
Ardaq tutyp úlkendi,
Ata jolyn jalǵapty.

2 - top « Salt - dástúr nári»
Ata - babamyz keıbir sandardy qasıetti dep eseptegen. Ol sandar 3, 5, 6, 7, 9 t. b.
• Úsh baılyq, - Tórt murat, - Bes qarý, - Alty paryz

1 - bastaýshy:
Ata – salty ardaqty,
Árbir sózi salmaqty,
Sol sózderdi uqpasań,
Tistersiń bir kún barmaqty.

3 - top «Yrym, tıym sózder»

2 - bastaýshy
Tilim barda qazaǵym bar, halqym bar,
Dástúrim bar, ata – joly saltym bar.
Keń daladaı jınalmaǵan shalǵaıy,
Ańqaý, ashyq minezim bar ańqyldaq.

1 - bastaýshy
Kók baıraǵym, ar - namysym jigerim,
Ánuranym qaırat kúshim tiregim.
Eltańba búkil eldiń tarıhy,
Turmys saltym, taǵy sonda bilemin

2 - bastaýshy
Dostarym túsinińder sózdiń narqyn,
Ár kezde bola berse júzder jarqyn.
Salt - dástúrin babamnyń úırenińder
Baqytqa bóleńdershi qazaq halqyn.

İİİ. Qorytyndy bólim
3 top ózderi bir - birine suraqtar qoıady.
/ 1 - top 3 - topqa, 2 - top 1 - topqa, 3 - top 2 - topqa /
Naqyl sózdermen jumys.
Mine, balalar biz tárbıe alatyn ultymyzdyń ata - babamyzdan qalǵan sheshendik sózderi, salt - dástúri, yrym, tıym sózderi óte kóp. Olardyń barlyǵyn bir tárbıe saǵatynda aıtyp bitirý múmkin emes. Áli de oqyp bilmegenimizdi tolyqtyramyz!
HHİ – ǵasyr azamatynyń boıynda órkenıetti ómirge talpynatyn, ata - baba dástúrin jalǵastyratyn, kindik qamy tamǵan týǵan jerin, asqaqtaǵan kók týly Otanyn súıetin, úlken - kishige meıirimdi, izetti, tekti, deni saý azamat jáne azamatsha bolyp ósýlerine tilektespin!
Ulttyq tárbıe – ulaǵat kózi. júkteý