Úısinder, úısinder týraly jazba derekter
Sabaqtyn taqyryby: «Úısinder, úısinder týraly jazba derekter».
Sabaqtyń jalpy maqsattary:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa Qazaqstan aýmaǵynda qalyptasqan memlekettik birlestikterdiń biri úısinderdiń qonystary, ekonomıkalyq jaǵdaıy, qoǵamdyq qurylysy jóninde málimet berý.
Damytýshylyq: Jańa jaǵdaıda óz betimen bilimdi qoldanýǵa yqpal etý, belsendiligi men qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Tárbıelik: Toptyq jumystar oryndaı otyryp, ózara yntymaqtastyq ornatý.
Kútiletin nátıje: Oqýshylardyń oılaý, este saqtaý qabiletteri anyqtalady.
Otanyna, óz tarıhyna degen súıispenshiligi artady.
Sabaqtyń túri: Oqýshylardyń óz betinshe izdenýine negizdelgen toptyq jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: Karta, taratpa mátinder, sýretter, slaıdtaǵy syzba kesteler, sandar, ınteraktıvti taqta.
Sabaq barysy: 1. Uıymdastyrý (amandasý, oqýshylardy túgendeý, jaǵymdy atmosfera ornatý).
2. Oqýshylardy sýretterdiń qıyndylary boıynsha toptastyrý, nátıjesinde.
1 - top: «Altyn táti»
2 - top: «Jaýynger».
3 - top: «Qanjar».
4 - top: «Úısinderdiń kartadaǵy ornalasqan jeri»
Toptar paıda bolyp, ár toptyń basshysy saılanady.
1- tapsyrma.
I. Kirispe: Suraqtar beriledi.
1. «Taıpa», «Taıpalyq odaq» degendi qalaı túsinesińder?
2. Qazaqstan aýmaǵyn qaı kezeńnen bastap taıpalyq odaqtar mekendedi?
3. Qazaqstan jerinde qandaı taıpalar ómir súrdi?
4. Bul taıpalardyń elimizdi mekendeýi bizdiń ultymyzǵa qatysy bar dep oılaısyzdar ma?
Qoıylǵan suraqtar boıynsha oqýshylar óz jaýaptaryn aıtady.
II. Jańa sabaq Oqýlyqpen, mátinmen jumys.
Úısinder, úısinder týraly jazba derekter.
1 - topqa: Úısinderdiń ornalasqan jeri.
2 - topqa: Úısinder týraly jazba derekter.
3 - topqa: Úısinderdiń qoǵamdyq qurylysy.
4 - topqa: Úısinderdiń basqa eldermen qarym - qatynasy.
B. z. b. 3ǵ. Qazaqstandy mekendegen taıpalarda memlekettiń alǵashqy belgileri boldy. Bular saqtardyń etnomádenı muragerleri úısinder bolatyn. Úısinderde ejelgi órkenıetke tán damýdyń barlyq belgileri baıqaldy. Oǵan memlekettik bılik júıesin, jazýdyń bolǵandyǵyn, turaqty áskerdi, elshilik joralǵylardy jatqyzýǵa bolady. Úısinderde jeke menshik keń qanat jaıdy. Úısin ataýy qytaı jazbalarynda b. z. b. 2 ǵasyrdan bastap kezdesedi. Olar Qytaıdyń Orta Azıa, Batys Azıa men Eýropamen saýda baılanysynda mańyzdy ról atqarady. B. z. b. II ǵasyrda paıda bolǵan Uly Jibek jolyn ustap turǵan bolatyn. Olar « at jaqty, aqqubasha, sar shashty» bolyp beınelenedi
2 - tapsyrma: 1. Úısinder qaı jerlerdi mekendegen?
2. Qytaı derekterinde úısinder týraly ne dep jazdy?
3. Úısin qoǵamyndaǵy áleýmettik jiktelý týraly ne aıtasyń?
4. Úısinder qandaı eldermen qarym – qatynasta bolady?
Ortada qalamsap strategıasy boıynsha ár toptan qalamsap ıesi shyǵyp berilgen suraqtarǵa qysqa, ári júıeli jaýap beredi.
3 - tapsyrma. «Sandar sóıleıdi»
630 myń
188800 myń
4 - 5 myń
B. z. b. 2 ǵasyr
1000
107
III Qorytyndy:
4 tapsyrma. Interaktıvti taqta kómegimen Test jumysyn oryndaý.
1. Úısin taıpalarynyń mekendegen jeri:
A. Jetisý
V. Qyzylqum
S. Saryarqa
D. Betpaqdala
E. Myrzashól
2. Úısinder týraly «at jaqty, aqqubasha, sary shashty»dep jazǵan eńbek:
A. Orys jylnamalarynda
V. Avestada
S. Qytaı jazbalarynda
D. Ibn Fadlan eńbeginde
E. Behıstýn jazbasynda
3. Úısin ataýynyń qytaı jazbalarynda kezdese bastaýy:
A. B. z. b. V ǵasyrdan
V. B. z. b. İİ ǵasyrdan
S. B. z. b. H ǵasyrdan
D. B. z. b. İH ǵasyrdan
E. İİİ ǵasyrdan
4. Úısinderdiń shyǵý tegi týraly málimet qaldyrǵan:
A. «Tarıh atasy» Gerodot
V. Grek tarıhshysy Arrıan
S. Parsy patshasy Kserks
D. Qytaı tarıhshysy Syma Sán
E. Rım tarıhshysy Pompeı Trog
5. Úısinder astanasy retinde atalatyn qala:
A. Qyzyl ańǵar (Chıgýchen)
V. Pushyq Mardan
S. Shash
D. Saraıshyq
E. Bábish - Molda
6. Úısin bıleýshisiniń ataýy:
A. Gýnmo (kúnbı)
V. Shanúı
S. Patsha
D. Bek
E. Qaǵan
7. Úısin gýnmosyna baǵynǵan taıpa kósemderiniń ataýy:
A. Bek
V. Kósem
S. Tarhan
D. Abyz
E. Han
8. Úısin qoǵamyndaǵy qarapaıym halyqqa jatatyndar:
A. Abyzdar
V. Malshylar men eginshiler
S. Saýdagerler
D. Jaýyngerler
E. Abyzdar
9. Úısinderde múlik teńsizdigi bolǵandyǵyn dáleldeıtin ne:
A. Jer
V. Atábzelderi
S. Jerleý oryndary
D. Zyndandar
E. Qora - qopsylar
10. Baılar óz jylqylaryn ózge jylqylardan ajyratý úshin salǵan belgileri:
A. Boıaý jaqty
V. Kúıe jaqty
S. Tańba saldy
D. Jip taqty
E. Er – turman saldy
İV. Úıge tapsyrma. Úısinder týraly qosymsha derekter taýyp, jazyp kelý.
Sabaqtyń jalpy maqsattary:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa Qazaqstan aýmaǵynda qalyptasqan memlekettik birlestikterdiń biri úısinderdiń qonystary, ekonomıkalyq jaǵdaıy, qoǵamdyq qurylysy jóninde málimet berý.
Damytýshylyq: Jańa jaǵdaıda óz betimen bilimdi qoldanýǵa yqpal etý, belsendiligi men qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Tárbıelik: Toptyq jumystar oryndaı otyryp, ózara yntymaqtastyq ornatý.
Kútiletin nátıje: Oqýshylardyń oılaý, este saqtaý qabiletteri anyqtalady.
Otanyna, óz tarıhyna degen súıispenshiligi artady.
Sabaqtyń túri: Oqýshylardyń óz betinshe izdenýine negizdelgen toptyq jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: Karta, taratpa mátinder, sýretter, slaıdtaǵy syzba kesteler, sandar, ınteraktıvti taqta.
Sabaq barysy: 1. Uıymdastyrý (amandasý, oqýshylardy túgendeý, jaǵymdy atmosfera ornatý).
2. Oqýshylardy sýretterdiń qıyndylary boıynsha toptastyrý, nátıjesinde.
1 - top: «Altyn táti»
2 - top: «Jaýynger».
3 - top: «Qanjar».
4 - top: «Úısinderdiń kartadaǵy ornalasqan jeri»
Toptar paıda bolyp, ár toptyń basshysy saılanady.
1- tapsyrma.
I. Kirispe: Suraqtar beriledi.
1. «Taıpa», «Taıpalyq odaq» degendi qalaı túsinesińder?
2. Qazaqstan aýmaǵyn qaı kezeńnen bastap taıpalyq odaqtar mekendedi?
3. Qazaqstan jerinde qandaı taıpalar ómir súrdi?
4. Bul taıpalardyń elimizdi mekendeýi bizdiń ultymyzǵa qatysy bar dep oılaısyzdar ma?
Qoıylǵan suraqtar boıynsha oqýshylar óz jaýaptaryn aıtady.
II. Jańa sabaq Oqýlyqpen, mátinmen jumys.
Úısinder, úısinder týraly jazba derekter.
1 - topqa: Úısinderdiń ornalasqan jeri.
2 - topqa: Úısinder týraly jazba derekter.
3 - topqa: Úısinderdiń qoǵamdyq qurylysy.
4 - topqa: Úısinderdiń basqa eldermen qarym - qatynasy.
B. z. b. 3ǵ. Qazaqstandy mekendegen taıpalarda memlekettiń alǵashqy belgileri boldy. Bular saqtardyń etnomádenı muragerleri úısinder bolatyn. Úısinderde ejelgi órkenıetke tán damýdyń barlyq belgileri baıqaldy. Oǵan memlekettik bılik júıesin, jazýdyń bolǵandyǵyn, turaqty áskerdi, elshilik joralǵylardy jatqyzýǵa bolady. Úısinderde jeke menshik keń qanat jaıdy. Úısin ataýy qytaı jazbalarynda b. z. b. 2 ǵasyrdan bastap kezdesedi. Olar Qytaıdyń Orta Azıa, Batys Azıa men Eýropamen saýda baılanysynda mańyzdy ról atqarady. B. z. b. II ǵasyrda paıda bolǵan Uly Jibek jolyn ustap turǵan bolatyn. Olar « at jaqty, aqqubasha, sar shashty» bolyp beınelenedi
2 - tapsyrma: 1. Úısinder qaı jerlerdi mekendegen?
2. Qytaı derekterinde úısinder týraly ne dep jazdy?
3. Úısin qoǵamyndaǵy áleýmettik jiktelý týraly ne aıtasyń?
4. Úısinder qandaı eldermen qarym – qatynasta bolady?
Ortada qalamsap strategıasy boıynsha ár toptan qalamsap ıesi shyǵyp berilgen suraqtarǵa qysqa, ári júıeli jaýap beredi.
3 - tapsyrma. «Sandar sóıleıdi»
630 myń
188800 myń
4 - 5 myń
B. z. b. 2 ǵasyr
1000
107
III Qorytyndy:
4 tapsyrma. Interaktıvti taqta kómegimen Test jumysyn oryndaý.
1. Úısin taıpalarynyń mekendegen jeri:
A. Jetisý
V. Qyzylqum
S. Saryarqa
D. Betpaqdala
E. Myrzashól
2. Úısinder týraly «at jaqty, aqqubasha, sary shashty»dep jazǵan eńbek:
A. Orys jylnamalarynda
V. Avestada
S. Qytaı jazbalarynda
D. Ibn Fadlan eńbeginde
E. Behıstýn jazbasynda
3. Úısin ataýynyń qytaı jazbalarynda kezdese bastaýy:
A. B. z. b. V ǵasyrdan
V. B. z. b. İİ ǵasyrdan
S. B. z. b. H ǵasyrdan
D. B. z. b. İH ǵasyrdan
E. İİİ ǵasyrdan
4. Úısinderdiń shyǵý tegi týraly málimet qaldyrǵan:
A. «Tarıh atasy» Gerodot
V. Grek tarıhshysy Arrıan
S. Parsy patshasy Kserks
D. Qytaı tarıhshysy Syma Sán
E. Rım tarıhshysy Pompeı Trog
5. Úısinder astanasy retinde atalatyn qala:
A. Qyzyl ańǵar (Chıgýchen)
V. Pushyq Mardan
S. Shash
D. Saraıshyq
E. Bábish - Molda
6. Úısin bıleýshisiniń ataýy:
A. Gýnmo (kúnbı)
V. Shanúı
S. Patsha
D. Bek
E. Qaǵan
7. Úısin gýnmosyna baǵynǵan taıpa kósemderiniń ataýy:
A. Bek
V. Kósem
S. Tarhan
D. Abyz
E. Han
8. Úısin qoǵamyndaǵy qarapaıym halyqqa jatatyndar:
A. Abyzdar
V. Malshylar men eginshiler
S. Saýdagerler
D. Jaýyngerler
E. Abyzdar
9. Úısinderde múlik teńsizdigi bolǵandyǵyn dáleldeıtin ne:
A. Jer
V. Atábzelderi
S. Jerleý oryndary
D. Zyndandar
E. Qora - qopsylar
10. Baılar óz jylqylaryn ózge jylqylardan ajyratý úshin salǵan belgileri:
A. Boıaý jaqty
V. Kúıe jaqty
S. Tańba saldy
D. Jip taqty
E. Er – turman saldy
İV. Úıge tapsyrma. Úısinder týraly qosymsha derekter taýyp, jazyp kelý.
You Might Also Like
-
Taqyryptar:1. Arıfmetıkalyq jáne geometrıalyq progresıa (9 synyp)2. Keńistiktegi vektorlar (10 synyp)
