Halqy ardaqtaǵan eki alyp – Jambyl men Dına
Synyby: 6
Sabaqtyń taqyryby: «Halqy ardaqtaǵan eki alyp – Jambyl men Dına»
Sabaqtyń maqsaty: Toptyq jumys negizinde obrazdardy taldata otyryp, ár obrazdyń sıpattamasyn ashqyzý arqyly oqýshylardy otansúıgishtikke tárbıeleý.
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdilik: Halqy ardaqtaǵan eki alyp – Jambyl men Dınanyń ómirbaıany jaıly áńgimeleý, estetıkalyq
qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý, sózdik qorlaryn molaıtý, dúnıetanymyn keńeıtý.
Damytýshylyq: Kúı tyńdatý arqyly oqýshylardyń este saqtaý, qıaldaý, oılaý qabiletterin damytý.
Tárbıelik: Óner adamyn qurmetteýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: psıhologıalyq trenıń, oı qozǵaý, qyzyǵýshylyǵyn oıatý, sergitý, mýzyka tyńdaý, «Kim jyldam» dıdaktıkalyq oıyny
Kórnekiligi: Kúıshiniń portreti, ınteraktıvti taqta, dombyra
Tehnologıa: damyta oqytý
Sabaq barysy:
Uıymdastyrý
Psıhologıalyq trenıń. Armysyń shapaǵatty kúnimiz,
Armysyń meıirimdi jerimiz.
Júregimiz saz áýendi qalaǵan,
Asyl óner janashyry bizdermiz!
Jańa sabaq
Dına Nurpeıisova «Bulbul» kúıin - tyńdatý
Dına Nurpeıisova «Bulbul» – nota saýattylyǵy
Qyzyǵýshylyǵyn oıatý. (Suraqtar arqyly málimet alý.)
- Kúıshi degen kim?
- Kimniń sýretin kórip tursyńdar?
- Nege «Kúı anasy» dep ataımyz?
- Dına Núrpeıisova atyndaǵy orkestr qaı qalada?
- Qandaı kúılerin bilesińder?
- Jambyl Jabaev kim? Qandaı óleńderin bilesińder?
Toptastyrý Dına: Ana, Ardaqty áje, Kúı anasy.
Jambyl: Aqyn, Aıtysker
Búgingi ótetin taqyrybymyz «Halqy ardaqtaǵan eki alyp – Jambyl men Dına» dep atalady.
Interaktıvti taqtamen jumys:
Jambyl Jabaev (1846 - 1945jj.) qazirgi Jambyl oblysynda, shý ózeniniń boıyndaǵy Jambyl taýynyń eteginde 1846 jyly aqpan aıynda týǵan. Ákesi Japa kedeı sharýa bolǵan. Jambyl joqshylyq turmysta ósedi. Es bilgen soń ákesi ony aýyl moldasyna oqýǵa beredi. Ol kezdegi oqýdyń úıretetini – kóbine dinı nasıhat, uryp - soǵý, dúreleý bolatyn. Biraq moldanyń mundaı qorlyǵyna shydaı almaı, Jambyl oqýdy tastap ketedi. Jaratylysynan pysyq, zerek bala oqyp bilim almasa da, jastaıynan án men óleńge qumar bolady, aqyndyq ónerdi súıedi, aýyzeki estigen óleńderin jattap alyp júredi. Súıinbaı Aronuly jas aqynnyń talantyn kórip: «... Balam, óz óleńińdi shyǵar, biraq onyń jurt jattap alatyn, eshkim umytpaıtyn eleń bolsyn, seniń óleńiń jeke adamdardyń kóńilin kóterip, solardyń súıinip otyratyn óleńi bolmasyn, búkil halyq súıip tyńdaıtyn óleń bolsyn. Kómekeıiń emes, júregiń sóıleıtin bolsyn. Shyndyqty aıt, ádildikti jyrla, kóne, tozyǵy jetken jolǵa túspe, jańa jol, tyń jolǵa, dańǵyl jolǵa tús, tóńiregińde ne bolyp jatyr, sony ańǵar, sony bil», - depti. Qazaqtyń aýyz ádebıetiniń tańdaýly úlgilerinen kóp úırengen Jambyl óziniń óleń shyǵarý sheberligin de, aıtystaǵy sheberligin de arttyra túsedi. Jambyl aıtysta Sarbas, Dosmaǵambet, Qulmambet sıaqty birsypyra aqyndardy jeńgen. Aıtys aqyny bolyp júrip mysqylshyl ýytty óleńderdi tabanda aıtyp tastaýǵa mashyqtanady jáne jyrlarynda óz zamanyndaǵy aqyndardyń kóbinen ozyq ekenin tanytady. 1946 jyly Jambyldyń týǵanyna júz jyl tolýyn respýblıkamyz úlken mereke etip ótkizdi. Jambyl shyǵarmalarynyń akademıalyq jınaǵy basyldy. Keıingi jyldarda aqyn eńbekteri birneshe ret orys tilinde basylyp shyqty. Ǵalymdar Jambyl poezıasynyń erekshelikterin zerttep, ǵylymı eńbekter jazdy. Jambyl úıi murajaıǵa aınaldyryldy. Baıtaq Otanymyz ben shetelden kelgen qonaqtar osy murajaıǵa kelip, aqynnyń ómirimen tanysady, shyǵarmalaryn oqıdy.
Dına Núrpeıisova (1861 - 1955 jj.) Dına Núrpeıis kelini Batys Qazaqstan oblysy, Jańaqala aýdanyna qarasty, Beketaı qumy degen jerde dúnıege kelgen. Ol toǵyz jasynyń ózinde - aq Dáýletkereı, Músiráli, Álikeı, Túrkesh, Balamısan sıaqty kúıshilerdiń kúılerin naqyshyna keltire oryndap «Dombyrashy qyz» atanǵan. Áıgili Qurmanǵazy Dınany ózi izdep kelip, batasyn bergen. Dına toǵyz jasynan, on toǵyz jasyna deıin qashan uzatylǵansha Qurmanǵazynyń baýlýynda bolady. Sol Dına 90 - jasynda Qurmanǵazy nyń kúıin shabyttana tartyp, dúıim jurtty tań qaldyrady. 1937 jyly 75 jasynda Dına Almatyǵa tuńǵysh kelip, qudiretti ónerimen búkil respýblıkaǵa den qoıǵyzady. Ol osy saparynda halyq ónerpazdarynyń Búkil Qazaqstandyq baıqaýynda birinshi orynǵa ıe bolady. 1944 jyly 83 - jasynda Orta Azıa Respýblıkalarynyń qatysqan jarysynda da jeńimpaz atanady. Dınanyń shyǵarmashylyǵy jaıly S. Baqbergenov «Qaıran sheshem» (1963j) atty roman jazdy. Dına qazaqtyń kúıshilik ónerine óshpes iz qaldyrǵan birtýar daryn. Eger onyń kúıshilik bastaý alǵan tegin izdeý kerek bolsa Dáýletkereı men Qurmanǵazyǵa qaraı burý kerek. Eki uly kúıshiden sýsyndaǵan Dınanyń ózindik órnegin tapqan kúıshi. Dáýletkereı men Qurmanǵazynyń órshil rýhy Dınanyń qos qanatyndaı bolǵan. Dınanyń kúıleri: «Ana buıryǵy», «Ásem qońyr», «Baıjuma», «Bozsholaq», «Bulbul», «Domalatpaı», «Jeńis», «Jiger», «Kerbez», «Qosalqa», «Toıbastar», «Shynar» t. b. V.
Sergitý sáti. Dańǵyrany ur qatty,
Dál qaıtala yrǵaqty.
Dúrsildetip dalany,
Poezd ketip barady,
Dý - dý - dý
Tyńdatý. (Dáptermen jumys) Balalar endi Dına Núrpeıisova ájemizdiń «Bulbul» kúıiniń tarıhymen tyńdaıyq.
- Bul kúıdiń taqyryby ne jaıynda?
- Qurmanǵazy kúılerinen ereksheligi nede?
- Qandaı aspappen oryndalyp tur?
- Ekpini qandaı?
Bekitý. Oıyn: «Kim jyldam?»
Sharty: Taqtada jazylyp turǵan jyldarǵa ústel ústinen durys jaýaptardy taýyp, janyna tez ornalastyrý.
Dına Núrpeıisovanyń ómir súrgen jyldary? 1861 - 1953 (1861 - 1955) Almatyǵa tuńǵysh qaı jyly keldi? 1833j (1937j)
Qaı jyly Orta Azıa ónerpazdarynyń saıysyna qatynasty? 1948j (1944j) Dına jaıly S. Baqbergenov qaı jyly roman jazdy? 1960j (1963j)
Jambyl Jabaevtyń ómir súrgen jyldary 1844 - 1940 (1846 - 1945jj.)
Úıge tapsyrma. Taqyrypty oqyp kelý, Jambyl men Dına jaıynda qosymsha málimet jınaý
Qorytyndy.
Baǵalaý
Sabaqtyń taqyryby: «Halqy ardaqtaǵan eki alyp – Jambyl men Dına»
Sabaqtyń maqsaty: Toptyq jumys negizinde obrazdardy taldata otyryp, ár obrazdyń sıpattamasyn ashqyzý arqyly oqýshylardy otansúıgishtikke tárbıeleý.
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdilik: Halqy ardaqtaǵan eki alyp – Jambyl men Dınanyń ómirbaıany jaıly áńgimeleý, estetıkalyq
qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý, sózdik qorlaryn molaıtý, dúnıetanymyn keńeıtý.
Damytýshylyq: Kúı tyńdatý arqyly oqýshylardyń este saqtaý, qıaldaý, oılaý qabiletterin damytý.
Tárbıelik: Óner adamyn qurmetteýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: psıhologıalyq trenıń, oı qozǵaý, qyzyǵýshylyǵyn oıatý, sergitý, mýzyka tyńdaý, «Kim jyldam» dıdaktıkalyq oıyny
Kórnekiligi: Kúıshiniń portreti, ınteraktıvti taqta, dombyra
Tehnologıa: damyta oqytý
Sabaq barysy:
Uıymdastyrý
Psıhologıalyq trenıń. Armysyń shapaǵatty kúnimiz,
Armysyń meıirimdi jerimiz.
Júregimiz saz áýendi qalaǵan,
Asyl óner janashyry bizdermiz!
Jańa sabaq
Dına Nurpeıisova «Bulbul» kúıin - tyńdatý
Dına Nurpeıisova «Bulbul» – nota saýattylyǵy
Qyzyǵýshylyǵyn oıatý. (Suraqtar arqyly málimet alý.)
- Kúıshi degen kim?
- Kimniń sýretin kórip tursyńdar?
- Nege «Kúı anasy» dep ataımyz?
- Dına Núrpeıisova atyndaǵy orkestr qaı qalada?
- Qandaı kúılerin bilesińder?
- Jambyl Jabaev kim? Qandaı óleńderin bilesińder?
Toptastyrý Dına: Ana, Ardaqty áje, Kúı anasy.
Jambyl: Aqyn, Aıtysker
Búgingi ótetin taqyrybymyz «Halqy ardaqtaǵan eki alyp – Jambyl men Dına» dep atalady.
Interaktıvti taqtamen jumys:
Jambyl Jabaev (1846 - 1945jj.) qazirgi Jambyl oblysynda, shý ózeniniń boıyndaǵy Jambyl taýynyń eteginde 1846 jyly aqpan aıynda týǵan. Ákesi Japa kedeı sharýa bolǵan. Jambyl joqshylyq turmysta ósedi. Es bilgen soń ákesi ony aýyl moldasyna oqýǵa beredi. Ol kezdegi oqýdyń úıretetini – kóbine dinı nasıhat, uryp - soǵý, dúreleý bolatyn. Biraq moldanyń mundaı qorlyǵyna shydaı almaı, Jambyl oqýdy tastap ketedi. Jaratylysynan pysyq, zerek bala oqyp bilim almasa da, jastaıynan án men óleńge qumar bolady, aqyndyq ónerdi súıedi, aýyzeki estigen óleńderin jattap alyp júredi. Súıinbaı Aronuly jas aqynnyń talantyn kórip: «... Balam, óz óleńińdi shyǵar, biraq onyń jurt jattap alatyn, eshkim umytpaıtyn eleń bolsyn, seniń óleńiń jeke adamdardyń kóńilin kóterip, solardyń súıinip otyratyn óleńi bolmasyn, búkil halyq súıip tyńdaıtyn óleń bolsyn. Kómekeıiń emes, júregiń sóıleıtin bolsyn. Shyndyqty aıt, ádildikti jyrla, kóne, tozyǵy jetken jolǵa túspe, jańa jol, tyń jolǵa, dańǵyl jolǵa tús, tóńiregińde ne bolyp jatyr, sony ańǵar, sony bil», - depti. Qazaqtyń aýyz ádebıetiniń tańdaýly úlgilerinen kóp úırengen Jambyl óziniń óleń shyǵarý sheberligin de, aıtystaǵy sheberligin de arttyra túsedi. Jambyl aıtysta Sarbas, Dosmaǵambet, Qulmambet sıaqty birsypyra aqyndardy jeńgen. Aıtys aqyny bolyp júrip mysqylshyl ýytty óleńderdi tabanda aıtyp tastaýǵa mashyqtanady jáne jyrlarynda óz zamanyndaǵy aqyndardyń kóbinen ozyq ekenin tanytady. 1946 jyly Jambyldyń týǵanyna júz jyl tolýyn respýblıkamyz úlken mereke etip ótkizdi. Jambyl shyǵarmalarynyń akademıalyq jınaǵy basyldy. Keıingi jyldarda aqyn eńbekteri birneshe ret orys tilinde basylyp shyqty. Ǵalymdar Jambyl poezıasynyń erekshelikterin zerttep, ǵylymı eńbekter jazdy. Jambyl úıi murajaıǵa aınaldyryldy. Baıtaq Otanymyz ben shetelden kelgen qonaqtar osy murajaıǵa kelip, aqynnyń ómirimen tanysady, shyǵarmalaryn oqıdy.
Dına Núrpeıisova (1861 - 1955 jj.) Dına Núrpeıis kelini Batys Qazaqstan oblysy, Jańaqala aýdanyna qarasty, Beketaı qumy degen jerde dúnıege kelgen. Ol toǵyz jasynyń ózinde - aq Dáýletkereı, Músiráli, Álikeı, Túrkesh, Balamısan sıaqty kúıshilerdiń kúılerin naqyshyna keltire oryndap «Dombyrashy qyz» atanǵan. Áıgili Qurmanǵazy Dınany ózi izdep kelip, batasyn bergen. Dına toǵyz jasynan, on toǵyz jasyna deıin qashan uzatylǵansha Qurmanǵazynyń baýlýynda bolady. Sol Dına 90 - jasynda Qurmanǵazy nyń kúıin shabyttana tartyp, dúıim jurtty tań qaldyrady. 1937 jyly 75 jasynda Dına Almatyǵa tuńǵysh kelip, qudiretti ónerimen búkil respýblıkaǵa den qoıǵyzady. Ol osy saparynda halyq ónerpazdarynyń Búkil Qazaqstandyq baıqaýynda birinshi orynǵa ıe bolady. 1944 jyly 83 - jasynda Orta Azıa Respýblıkalarynyń qatysqan jarysynda da jeńimpaz atanady. Dınanyń shyǵarmashylyǵy jaıly S. Baqbergenov «Qaıran sheshem» (1963j) atty roman jazdy. Dına qazaqtyń kúıshilik ónerine óshpes iz qaldyrǵan birtýar daryn. Eger onyń kúıshilik bastaý alǵan tegin izdeý kerek bolsa Dáýletkereı men Qurmanǵazyǵa qaraı burý kerek. Eki uly kúıshiden sýsyndaǵan Dınanyń ózindik órnegin tapqan kúıshi. Dáýletkereı men Qurmanǵazynyń órshil rýhy Dınanyń qos qanatyndaı bolǵan. Dınanyń kúıleri: «Ana buıryǵy», «Ásem qońyr», «Baıjuma», «Bozsholaq», «Bulbul», «Domalatpaı», «Jeńis», «Jiger», «Kerbez», «Qosalqa», «Toıbastar», «Shynar» t. b. V.
Sergitý sáti. Dańǵyrany ur qatty,
Dál qaıtala yrǵaqty.
Dúrsildetip dalany,
Poezd ketip barady,
Dý - dý - dý
Tyńdatý. (Dáptermen jumys) Balalar endi Dına Núrpeıisova ájemizdiń «Bulbul» kúıiniń tarıhymen tyńdaıyq.
- Bul kúıdiń taqyryby ne jaıynda?
- Qurmanǵazy kúılerinen ereksheligi nede?
- Qandaı aspappen oryndalyp tur?
- Ekpini qandaı?
Bekitý. Oıyn: «Kim jyldam?»
Sharty: Taqtada jazylyp turǵan jyldarǵa ústel ústinen durys jaýaptardy taýyp, janyna tez ornalastyrý.
Dına Núrpeıisovanyń ómir súrgen jyldary? 1861 - 1953 (1861 - 1955) Almatyǵa tuńǵysh qaı jyly keldi? 1833j (1937j)
Qaı jyly Orta Azıa ónerpazdarynyń saıysyna qatynasty? 1948j (1944j) Dına jaıly S. Baqbergenov qaı jyly roman jazdy? 1960j (1963j)
Jambyl Jabaevtyń ómir súrgen jyldary 1844 - 1940 (1846 - 1945jj.)
Úıge tapsyrma. Taqyrypty oqyp kelý, Jambyl men Dına jaıynda qosymsha málimet jınaý
Qorytyndy.
Baǵalaý
You Might Also Like
