InfoHub Logo

Sabaq taqyryby: HHİ ǵasyr maıtalmany.

Sabaq maqsaty: Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyryp,
7, 8, 9 - synyptarda ótkenderin eske túsirý. Alda úlken syn kútip turǵanyn eske túsirý
Kerekti qural - jabdyqtar: kompúter, vıdeoproektor, slaıdtar, jetondar
Sabaq túri: jarys túrindegi sabaq
Sabaq ádisi: suraq - jaýap.

Sabaq barysy:
Qurmetti ustazdar men oqýshylar! Elimizdiń erteńi bilimdi azamattyń qolynda ekeni ózderińizge belgili. Búgingi bilimdi shákirt erteńgi el tutqasyn ustaıtyn azamat. Sol azamat boıynda tapqyryqty, alǵyrlyqty qalyptastyrý mektep qabyrǵasynan bastalady. Búgingi «HHİ ǵasyr maıtalmany» atty ıntelektýaldyq saıysymyzǵa qatysýshy oqýshylarmen tanys bolyńyzdar.
--------------------
Ádilqazy alqasyn taǵaıyndaý
------------

Jarys 4 bólimnen turady:
I. Kosmos
1. Qandaı ýaqytta Jer Kúndi tolyq bir aınalym jasaıdy? (365 táýlik)
2. Bizge eń jaqyn juldyz? (Kún)
3 Birinshi ǵaryshker Iý. A. Gagarınniń orbıtaǵa ushý saparyndaǵy kosmostyq kemesi qalaı ataldy? (Vostok)
4. 1969 jyly 21 shildede Aıdyń betine alǵash qadam basqan, myna amerıkandyq astronavt. (N. Armstrong)
5. 2006 jyly ótken assambleıanyń III Halyqaralyq astronomdar birlestiginde ol planeta degen statýsynan aıyryldy, biraq kóptegen astronomdar ol sheshimmen kelispeı óz narazylyǵyn bildirgen bolatyn (Plýton)

II. Ǵalymdar
1. Klasıkalyq mehanıkanyń negizin salýshy? (I. Núton)
2. Vanadan shyǵa sala, “EVRIKA” dep aıqaılaǵan ǵalym? (Arhımed)
3. Samos aralynda dúnıege kelgen uly matematık jáne fılosof, sonymen qatar Olımpıada oıyndarynyń jeńimpazyn ata? (Pıfagor)
4. Fızıka tarıhyna engen ǵalym, aǵylshyn botanıgi? (Broýn)
5. Onyń “bastamalarynda” geometrıa jáne teorıalyq arıfmetıkanyń negizgi zańdylyqtary týraly aıtylǵan? (Evklıd)

III. Fızıka tabıǵatta
1. Asa qajet ómirge halyq úshin, paıdalanamyn kún saıyn jaryq úshin (Elektr togy)
2. Grek tilinen aýdarǵanda “elektron” qandaı maǵynany bildiredi? (Iantar)
3. Aǵashtardyń qaısysy ornyqty tepe - teńdik qalypta bola alady? (Emen)
4. Adamnyń qan aınalym júıesindegi qysymy mm. syn. baǵ. neshegen teń? (Joǵarǵy qan aınalym qysymy 100 - 120 mm syn. baǵ.)
5. 4 túliktiń qaısysy taptalǵan jáne batpaqty jerlerde tez júredi? (Sıyr)

IV. Jylý
1. Plıtadaǵy jarty lıtrlik ydystaǵy sýdyń úlken sháınektegi sýǵa qaraǵanda tez qaınaý sebebi nede? (Oǵan az jylý qajet)
2. Qaınap turǵan sýǵa ósimdik maıyn quısa eshteńe bolmaıdy, al qaınap turǵan maıǵa sý tamyzsa, shashyrap ketetini nelikten?
(Maıǵa qaraǵanda sýdyń býlanýy jyldam. Sý maıdyń astyna ótedi de tez býlanady)
3. Kosmosta salqyn ba? Siz kemeni tastap, ashyq kosmosta termometrdi aldym dep oılańyz. Ol neni kórsetedi? (Temperatýrany vakýmde ólsheýge bolmaıdy)
4. Qar jaýǵan kezde aýanyń jylynyp ketý sebebi nede? (Krıstalızasıa jylý bólý arqyly júredi)
5. Qalaıyny sýda balqytýǵa bolama? (Iá, eger ishki qysymdy ulǵaıtsaq)

V. Ólshem birlikter
1. SI júıesindegi uzyndyqtyń ólshem birligi? (Metr)
2. Qýattyń ólshem birligi? (Vatt)
3. Elektr órisi kerneýliginiń ólshem birligi? (Vólt bólingen metr)
4. Zat mólsheriniń SI júıesindegi ólshem birligi (Mol)
5. Vakýmdaǵy jaryq jyldamdyǵynyń ólshem birligi (Metr bólingen sekýnd)

VI. Fızıka jumbaǵy
1. Kúnnen de kúshti, jelden álsiz, aıaǵy joq júredi, kózi joq, jylaıdy? (Bult)
2. Jerde jatady: boıaı almaısyń, qulata almaısyń, basa almaısyń? (Kóleńke)
3. Qyzyqty suraq (10 synyp oqýshysy qyzyqty tájirıbe kórsetip, suraq qoıady)
4. Mamyqtaı ulpa, qanttaı appaq,
Qysta jer betin basady.
Jazda saıǵa qaraı qashady
(Qar)

5. Aıaǵy joq, qoly joq, biraq úıge kiredi
(Jylý men sýyq)
Ókinishke oraı osy bólimnen soń eń az bal jınaǵan 4 oqýshy oıyndy jalǵastyra almaıdy. Olar:

İİİ bólim: «Kim jyldam?» (Oqýshylar berilgen 3 formýladan formýla túrlendiredi, ár durys formýla 1 balmen baǵalanady)

İV bólim: «Báıge» (30 sekýnda 10 suraq oqylady, árbir durys jaýap 1 baldyq júıemen baǵalanady)
1. Kemeniń tómengi bóligi batatyn tereńdiktiń atalýy? (Vater syzyǵy)
2. Vatt neniń ólshem birligi? (Qýat)
3. Fızıka neni zertteıdi? (fızıkalyq qubylystardy)
4. Qazaqstan respýblıkasynyń táýelsizdigine byltyr neshe jyl boldy? (20 jyl)
5. Astronomıa ǵylymy neni zertteıdi? (aspan denelerin)
6. Qazaqstanda qoldanylatyn kúntizbe? (Grıgorán)
7. m/s - neniń ólshem birligi? (jyldamdyq)
8. Suıyqtyń kólemin ólsheýge arnalǵan qural? (menzýrka)
9. Súringen adam qalaı qaraı qulaıdy? (alǵa)
10. Denege basqa deneler áreket etpese nemese olardyń áreketi teńgerilgen bolsa, onda dene ne tynyshtyqtaǵy kúıin saqtaıdy, ne túzýsyzyqty jáne birqalypty qozǵalysyn jalǵastyrady. Bul Nútonnyń neshinshi zańy? (1 zań)

1. Kúshti ólsheıtin qural? (dınamometr)
2. Fızıka neni zertteıdi? (fızıkalyq qubylystardy)
3. m/s2 - neniń ólshem birligi? (údeý)
4. Kún júıesindegi planetalardyń orbıtasy ne tárizdes bolyp keledi? (elıps)
5. Adam joǵary qaraı bıiktegen saıyn ne áser etedi? (qysym)
6. Izoprosesterdiń neshe túri bar? (3 - túri)
7. Býlanýǵa keri proses? (kondensasıa)
8. Núton zańdary oryndalatyn sanaq júıesi? (ınersıalyq sanaq júıesi)
9. Zattyń 3 kúıin ata? (qatty, suıyq, gaz)
10. Denede týyndaıtyn údeý oǵan áreket etýshi kúshke týra proporsıonal, al onyń massasyna keri proporsıonal. Bul Nútonnyń neshinshi zańy? (2 zań)

Osymen saıysymyzda óz máresine jetti, ádil - qazylar aldaryńyzdaǵy upaı sanyn esepteńizder, eń kóp upaı jınaǵan oqýshy jeńiske jetedi.

Qurmetti oqýshylar!
Aldaryńda turǵan úlken synnan súrinbeı ótýlerińe tilektespin. Qandaı syn bolmasyn, qasqaıa qarsy tura bilińizder!!!
«HHİ ǵasyr maıtalmany» atty saıysymyz óz máresine jetti, kelgen kórermenderge alǵys aıta otyryp keshimizdi aıaqtaımyz. Qosh saý bolyńyzdar!