InfoHub Logo

Qazirgi kezde bilim berý salasynda álemdik bilim keńistigine baǵyttalǵan qaıta qurý qalyptasýda. Bilim berý júıesi bilim mazmunyn uıymdastyrýdy, qarym - qatynasyn jáne qurylymyn túbegeıli ózgertýdi, jańartýdy talap etýde.
Bilim berý júıesi jańasha kózqaraspen iskerlikpen, aqparattardy qabyldaý men óńdeý qabiletin damytýdy, bilim berý máselelerin shyǵarmashylyqpen sheshýdi, bilim baǵdarlamasyn derbes ózgesheliktermen tolyqtyrýdy usynady. Muǵalimder sezinde elbasy N. Á. Nazarbaev «Qazaqstannyń bolashaǵy búgingi jastar. Sizder olarǵa qalaı bilim berseńizder, Qazaqstan sol deńgeıde bolady» degen edi. Sondyqtan, olardy qazirgi zaman talabyna saı jan - jaqty bilimdi, óz betimen bilýge talpynatyn, óziniń oı - tujyrymy bar etip tárbıeleý úshin, sabaq formalary men onyń qurylysyn jetildirý, oqytýdyń jańa ártúrli ádis - tásilderdiń ozyǵyn paıdalaný búgingi kún talabyna aınalyp otyr.

Mekteptegi bilim sapasyn kóteretin naqty mehanızmder, ol - oqytý prosesinde jańa tehnologıalardy keńinen engizý. Jańa tehnologıalar balany damytýǵa baǵyttalǵan oqý - tárbıe jumystarynyń jáne bir - birimen tyǵyz baılanysqan muǵalimderdiń sabaqtary, is - áreketi, ádisteri men sabaq túrleriniń jıyntyq júıesi. Árbir sabaqty jańa úrdispen ótkizý oqýshylardyń bilim sapasyn arttyryp qana qoımaı, shyǵarmashylyq jáne oılaý qabiletterin damytý - ustazdardyń kásibı sheberlikteriniń ósýine járdemdesedi.

Qaı tehnologıany almaıyq, olardyń oqýshylardy pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyratyn, yntalandyratyn múmkindikteri kóp.
Ózimniń ustazdyq is - tájirıbemde hımıa - bıologıa sabaqtarynda Shatalovtyń tirek - syzba tehnologıasyn keńinen qoldanamyn. Bul tehnologıa qazirgi ýaqyttaǵy keń taraǵan jáne belsendi qoldanatyn tehnologıalardyń biri. Sabaqtaǵy oqýshylardyń is - áreketi muǵalimderdiń sabaqty qurý tásiline, muǵalimniń paıdalanǵan tehnologıasynyń túrine baılanysty. Qandaı ádis qoldansam da, aldymen bul ádis oqýshyny jalyqtyrmaý jaǵyn únemi oılastyryp otyramyn. Belgili bir ádis, belgili bir kezeń ótken soń ózge beınede túrlendirip berilse, onda oqýshylarda qaıta qyzyǵýshylyq paıda bolyp, olardy izdenýge jeteleıdi.

Tirek - syzbany sabaqtyń negizgi quram bólikteri retinde qoldanamyn. Tirek - syzba – bul aıtylatyn materıaldyń beıneli jospary, belgili bir maǵynany bildiretin shartty belgiler, sózder, sýretter jáne basqa da oıǵa tirek bolar belgilerdiń júıesi. Qysqa beıneli túrde berilgen habardy kez - kelgen oqýshy tujyrymdap, ári keńeıtilgen túrde aıta alady. Tirek - syzba balanyń oıyn qozǵaıdy, materıaldy berik este saqtaýǵa negiz bolady. Tirek - syzbany materıaldy túsindirýge, bekitýge, oqýshy bilimin tekserýge, qaıtalaý sabaqtarynda qoldanamyn. Jańa materıaldy túsindirýge qoldanatyn belgiler - jeńil jazylatyn, sýretter - ońaı salynatyn bolýy shart.

Mysaly: E - erıdi, EM - erimeıdi, AE - az erıdi, Me - metaldar, Beıme - beımetaldar, Q - qyshqyl, N - negiz, T - tússiz, I - ıissiz, D - dámsiz.
Osyndaı shartty belgilerdi paıdalana otyryp, negizgi uǵymdardy este saqtaýdy jeńildetýge, ári hımıa tilinde sóıleý mádenıetin qalyptastyramyn.
Mysaly, «Beıorganıkalyq qyshqyldar» taqyrybyn ótkende, qyshqyldarǵa tán jalpy hımıalyq qasıetterdi mynadaı tirek - syzba nusqasy túrinde túsindiremin.