InfoHub Logo

Isa Baızaqovtyń «Quralaı sulý» poemasy
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Isa Baızaqovtyń ómiri men shyǵarmashylyǵy jaıly maǵlumattaryn keńeıtip «Quralaı sulý» poemasynyń negizgi ıdeıasyn ashý, keıipkerler beınesin taldaý.
Damytýshylyq: Óz pikirin qorǵaı bilýge, oıyn erkin ári ádebı jetkizýge baýlý, shyǵarmashylyq izdenisterin damytý
Tárbıelik: Óz elin, jerin súıetin adal da janashyr adam bolýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, salystyrý, baıandaý, taldaý jasaý, óz pikirin qorǵaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Isa Baızaqov ómiri jaıly vıdeo, slaıd - prezentasıa.
Pánaralyq baılanys: tarıh
Sabaqtyń barysy:

İ. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylarmen sálemdesý, nazarlaryn sabaqqa aýdarý, synypty túgendeý.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý
Isa Baızaqovtyń «Quralaı sulý»poemasyn oqyp kelý
1. Taqyryp degenimiz ne?
- Shyǵarma belgili bir taqyrypty qozǵaıdy, belgili bir ómir shyndyǵyn ózine arqaý etedi. Taqyrypsyz shyǵarma bolmaıdy.
2. Isa Baızaqov poemanyń taqyrybyn nelikten «Quralaı sulý» dep ataǵan?
3. Eger jazýshy bolyp osy poemany jazsańdar ózderiń qalaı atar edińder?
4. Ideıa degenimiz ne?
- Jazýshy taqyryp arqyly shyndyq ómir kórinisterin sýrettegende, ony óz kózqarasy, óz dúnıetanymy turǵysynan beıneleıdi. Sol arqyly óz maqsat - múddesin, armanyn bildiredi.
5. «Quralaı sulý» poemasynyń negizgi ıdeıasy nede?
6. Sújet degenimiz ne?
- Kórkem shyǵarmanyń sújeti oqıǵalar júıesinen qurylady. Oqıǵalar bir - birimen baılanysyp, jelisi úzilmeı, únemi órbip otyrady.
7. Kompozısıa degenimiz ne?
- Shyǵarmadaǵy oqıǵalardyń baılanysýy.

İİİ. Maǵynany taný.
Kompozısıalyq jospar
- Endeshe sabaǵymyzdy «Quralaı sulý» poemasyna kompozısıalyq jospar qurýmen jalǵastyraıyq.(Oqýlyqta poema berilmegendikten kóshirmeleri aldaryna taratylady)
Oqıǵanyń bastalýy: Elge syıly Oıbas Qypshaq Montaı bı.
Oqıǵanyń damýy: Montaıdyń Kelden baımen kezdesýi.
Oqıǵanyń shıelenisýi: Kelden baıdyń jan balasyna ashpaǵan syryn ashýy.
Oqıǵanyń sharyqtaý shegi: Qalmaqtyń Seıqyn hanynyń qyzy Quralaımen kezdesýi
Oqıǵanyń sheshimi: Kelden batyrdyń Quralaıdan aırylýy.

İÚ. Salystyrý
- Biz aldyńǵy sabaqta Ǵabıt Músirepovtyń «Ananyń anasy» áńgimesin ótkenbiz, osy eki shyǵarmany salystyryp uqsastyq pen aıyrmashylyqtaryna taldaý jasaıyq
İ top oryndaıdy
Ǵ. Músirepov «Ananyń anasy»
Keıipkerleri
Ana
15 jasynda kúńdikke satylǵan ana. Áke - sheshesinen aırylǵan qaıratty, sózge sheshen, aqyldy. Óziniń aqylymen, ójettiligimen qyryq batyrǵa tótep berip, qyzyn aman alyp qalǵan.
Batyr
Jalpaq batyr
Batyr, er júrek, aqyldy, meırimdi, qara kúsh ıesi, táýeldi. Ananyń aıtqan sózin tyńdap aqylmen sheshe bilgen.
Janr túri: Áńgime
Áıtiles qarttyń eski kúnderdiń áńgimesin shertip, ańyzǵa aınalǵan adamdardyń basynan ótken oqıǵany áńgimeleýi.
Ideıasy
Jeke tulǵanyń bas bostandyǵy tolyq qorǵalmaǵan. Halyqty baılar basqarǵan, sheshimdi bıler berip sózge toqtam salǵan. Jáne ananyń balaǵa degen mahabbat aıqyn kórinis tapqan.

İİ top oryndaıdy
I. Baızaqov «Quralaı sulý»
Keıipkerleri
Ana
Quralaıdyń anasy 15 jasynda Qalmaq hany Seıqynǵa áıel bolǵan. Qalmaqtar qazaq eline shabýyl jasap sulý ári kórikti qazaq qyzyn alyp qashyp, handaryna tartý etken.
Batyr
Kelden batyr
Batyr, aqyldy, qara kúsh ıesi, qaısar, ójet, aıtqanynan qaıtpaıdy. Artynan qýyp kelgen júz shaqty qalmaqqa bir ózi toıtarys bergen.
Janr túri: Poema
Qazaq pen qalmaq eli arasyndaǵy tartysty kúnderdi Kelden batyr eske alyp ózin tutqyndyqtan bosatyp aman alyp qalǵan ǵashyǵy Quralaı sulý týraly jyrlaıdy.
Ideıasy
«Aqtaban shubyryndy» zamanyndaǵy qazaq turmysy shynaıy sýrettelgen, el birligi, patrıotızm ıdeıasy kóterilgen. Ananyń balaǵa degen mahabbaty jáne eki jas arasyndaǵy súıispenshilik sezim jyrlanady.

Ú. Bes joldy óleń ádisi
İ top: Ana
1. Zat esim Ana
2. Syn esim Meırimdi, qamqor
3. Etistik Mápeleıdi, tárbıeleıdi, aıalaıdy
4. Sóılem Ana ómirime sán bergen.
5. Sınonım Ana – sheshe
İİ top: Batyr
1. Batyr
2. Erjúrek, batyl
3. Qorǵaıdy, kúzetedi, shabýyldaıdy
4. Batyr el úshin týady
5. Batyr – qaharman

Úİ. Bilimdi bekitý
İ top: Isa Baızaqovty biz kim dep tanımyz?
• Aqyn
• Jazýshy
• Akter
• Ánshi, jyrshy
• 40 - tan astam ánge sóz jazǵan
• Sýyryp salma aqyndyǵymen
İİ top: Qandaı epıkalyq shyǵarmalaryn bilemiz?
«Quralaı sulý» 1925j
«Qoıshynyń ertegisi» 1926j
«Altaı aıasynda» 1939j
«Uly qurylys» 1933j
«Qyrmyzy Janaı» 1940j aıaqtalmaǵan erekshelendi
«Kavkaz» 1941j
«Aqbópe» 1945j

Úİİ. Qorytyndylaý
Isa Baızaqov poema janryn damytýǵa zor úles qosqan. Onyń dáleli jańa ózderiń atap ótken epıkalyq shyǵarmalary. Kólemdi shyǵarmalarynda ótken zaman oqıǵalary, keıingi dáýir shyndyǵy kórinis tapqan. «Quralaı sulý», «Altaı aıasynda» poemalarynda jońǵar shapqynshylyǵy, «Aqtaban shubyryndy» zamanyndaǵy qazaq turmysyn shynaıy sýrettep, el birligi, patrıotızm ıdeıasyn kótergen.
Úİİİ. Bilimdi baǵalaý
Sabaq barysynda oqýshylardyń sabaqqa aralasýyna, jaýap berýine qaraı tańbalar taratylyp otyrǵan. Soǵan baılanysty oqýshylardy baǵalap ótý
İH. Úıge tapsyrma
«Qasıet daryǵan, qut meken – qazaq jeri» taqyrybynda esse jazý.