Zańdy bilý - zaman talaby
Taqyryby: Zańdy bilý - zaman talaby
Maqsaty:
1) Oqýshylarǵa adam quqyqtary men bostandyqtary jaıly baptardan túsinik qalyptastyrý, quqyqtyq bilimderin tolyqtyrý.
2) Adamgershilik, izgi qasıetter men ar - ojdan bostandyǵyna, adaldyq pen meıirimdilikke baýlý arqyly quqyqtyq tárbıe berý.
3) Oqýshylardyń saıası sanalylyǵy men tanym belsendiligin arttyrý, zańdardy taldaı otyryp, óz betterimen salystyra bilýge, ómirde qoldana bilýge baýlý.
Ádisi: mektepishilik, toptyq saıys.
Kórnekiligi: QR – nyń rámizderiniń sýretteri, QR - nyń Konstıtýsıasy. t. b zań jınaqtary, kórme, zań týraly qanatty sózder, slaıdtar.
a) Oqýshylardy 2 topqa bólý.
1 - top «Quqyq - ádilet pen parasat joly» toby 2 - top «Bala quqyǵy asyl qazyna» toby á) Saıystyń maqsaty men mazmunyn tanystyrý.
Muǵalim sózi: Qurmetti muǵalimder, oqýshylar búgingi adam quqyǵy kúnine oraı uıymdastyrylǵan mektepishilik synyptar arasyndaǵy saıysymyzǵa qosh keldińizder!
• Jeke adam quqyǵy máselesine asa zor úles qosqan, tarıhta óshpes attaryn qaldyrǵan shet el oıshyldary. T. Goobs, J. J. Rýsso, I. Kant, T. Djefferson, t. b. olar adam quqyqtarynyń negizgi qaǵıdalaryn eń alǵash anyqtap belgilep bergen. Óz halqymyzdyń ulttyq quqyqtyq júıesiniń qalyptasýy xv ǵasyrdyń orta sheninde Qazaq memleketiniń irgetasyn qalaýshylardyń biri bolǵan Jánibektiń balasy Qasym han esimimen baılanysty. Bul júıe osy ólkede ǵasyrlar boıy kele jatqan quqyqtyq ádep - ǵuryptarmen, júıelerdi ala otyryp, derbes ómir súrip otyrǵan Qazaq memleketiniń jaǵdaıyna beıimdelip jasaldy. Halyq ony « Qasym hannyń qasqa joly» dep atady. Qasym hannan keıin qazaq qoǵamynyń quqyqtyq júıesin damytýǵa aıtarlyqtaı úles qosqan Esim hanǵa halyq « Esim hannyń eski joly» degen at berdi. Sonymen qatar Táýke han «Jeti jarǵy» dep atalǵan, ózindik bir kodeks pishinindegi quqyqtyq normalardyń tujyrymdaryn jasady.
• 1991 jyly 10 jeltoqsan kúni respýblıka ataýyn ózgertý týraly zań qabyldandy. Budan bylaı Qazaq Keńestik Sosıalısik respýblıkasy Qazaqstan Respýblıkasy dep atalatyn boldy.
• 1991 jyly 16 jeltoqsanda Qazaqstan Respýblıkasy óz táýelsizdigin aldy.
• 1991 jyly 1 - jeltoqsan Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaev saılandy.
• 1992 jyly 4 maýsymda Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizderi bekitildi.
• 1993 jyly 15 qarasha kúni Prezıdent N. Á. Nazarbaev QR Konstıtýsıasy men Joǵarǵy Keńes bergen ókilettiligine sáıkes elimizde ulttyq valúta - teńgeni aınalysqa engizý týraly jarlyqqa qol qoıǵany habarlandy.
• 1995 jyldyń 30 tamyzynda búkilhalyqtyq referendýmda Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Konstıtýsıasyn qabyldady.
Q. R - nyń Konstıtýsıasy 9 bólimnen, 98 baptan turady. Konstıtýsıamyzdyń 1 - babynda adam quqyqtaryn saqtaý normasy bekitilip, 30 - bap túgel - deı azamattardyń quqyqtaryna, bostandyqtaryna, múddelerine arnaldy. Bul demokratıalyq ashyq qoǵamda ómirdegi barlyq qundylyqtardyń ishinde adam quqyqtary men bostandyqtary ǵana eń mańyzdy bolyp sanalatyndyǵyn bildiredi. N. Á. Nazarbaevtyń «Eger bizdiń quqyq ıdeıalary saltanat quratyn órkenıetti qoǵam ornyqtyrǵymyz keletini ras bolsa, onda árbir azamat mektep qabyrǵasynda júrgende – aq quqyqtyń qarapaıym esep – qısapty bilgenimizdeı ıgerip alýǵa tıisti». degen asyl sózimen saıysymyzdy bastaıyq.
Saıys jospary:
1) «Tikeleı suraq» ár topqa 10 suraqtan.
2) Beınesújet arqyly tapsyrma.
3) Zań aldynda jurttyń bári teń.
4) Zań termınderin bilemiz be?
Qanatty sózder:
«Tártipke bas ıgen qul bolmaıdy, tártipsiz el bolmaıdy» B. Momyshuly.
«Balam bol, basqa bol – bárińe zań bireý – aq»
«Týra bıde týǵan joq, týǵandy bıde ıman joq» (J. Balasaǵun)
Kýásiz isti kúmán tabar,
Kýáli isti kýá tabar» (Halyq maqaly)
«Bir qazaǵa eki jaza joq» (Halyq maqaly)
Qaraǵandy oblysy, Jańaarqa aýdany,
Túgisken aýyly tarıh jáne quqyq muǵalimi
Álkenova Gúlim Baqtybaıqyzy
Tolyq nusqasyn júkteý
Maqsaty:
1) Oqýshylarǵa adam quqyqtary men bostandyqtary jaıly baptardan túsinik qalyptastyrý, quqyqtyq bilimderin tolyqtyrý.
2) Adamgershilik, izgi qasıetter men ar - ojdan bostandyǵyna, adaldyq pen meıirimdilikke baýlý arqyly quqyqtyq tárbıe berý.
3) Oqýshylardyń saıası sanalylyǵy men tanym belsendiligin arttyrý, zańdardy taldaı otyryp, óz betterimen salystyra bilýge, ómirde qoldana bilýge baýlý.
Ádisi: mektepishilik, toptyq saıys.
Kórnekiligi: QR – nyń rámizderiniń sýretteri, QR - nyń Konstıtýsıasy. t. b zań jınaqtary, kórme, zań týraly qanatty sózder, slaıdtar.
a) Oqýshylardy 2 topqa bólý.
1 - top «Quqyq - ádilet pen parasat joly» toby 2 - top «Bala quqyǵy asyl qazyna» toby á) Saıystyń maqsaty men mazmunyn tanystyrý.
Muǵalim sózi: Qurmetti muǵalimder, oqýshylar búgingi adam quqyǵy kúnine oraı uıymdastyrylǵan mektepishilik synyptar arasyndaǵy saıysymyzǵa qosh keldińizder!
• Jeke adam quqyǵy máselesine asa zor úles qosqan, tarıhta óshpes attaryn qaldyrǵan shet el oıshyldary. T. Goobs, J. J. Rýsso, I. Kant, T. Djefferson, t. b. olar adam quqyqtarynyń negizgi qaǵıdalaryn eń alǵash anyqtap belgilep bergen. Óz halqymyzdyń ulttyq quqyqtyq júıesiniń qalyptasýy xv ǵasyrdyń orta sheninde Qazaq memleketiniń irgetasyn qalaýshylardyń biri bolǵan Jánibektiń balasy Qasym han esimimen baılanysty. Bul júıe osy ólkede ǵasyrlar boıy kele jatqan quqyqtyq ádep - ǵuryptarmen, júıelerdi ala otyryp, derbes ómir súrip otyrǵan Qazaq memleketiniń jaǵdaıyna beıimdelip jasaldy. Halyq ony « Qasym hannyń qasqa joly» dep atady. Qasym hannan keıin qazaq qoǵamynyń quqyqtyq júıesin damytýǵa aıtarlyqtaı úles qosqan Esim hanǵa halyq « Esim hannyń eski joly» degen at berdi. Sonymen qatar Táýke han «Jeti jarǵy» dep atalǵan, ózindik bir kodeks pishinindegi quqyqtyq normalardyń tujyrymdaryn jasady.
• 1991 jyly 10 jeltoqsan kúni respýblıka ataýyn ózgertý týraly zań qabyldandy. Budan bylaı Qazaq Keńestik Sosıalısik respýblıkasy Qazaqstan Respýblıkasy dep atalatyn boldy.
• 1991 jyly 16 jeltoqsanda Qazaqstan Respýblıkasy óz táýelsizdigin aldy.
• 1991 jyly 1 - jeltoqsan Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaev saılandy.
• 1992 jyly 4 maýsymda Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizderi bekitildi.
• 1993 jyly 15 qarasha kúni Prezıdent N. Á. Nazarbaev QR Konstıtýsıasy men Joǵarǵy Keńes bergen ókilettiligine sáıkes elimizde ulttyq valúta - teńgeni aınalysqa engizý týraly jarlyqqa qol qoıǵany habarlandy.
• 1995 jyldyń 30 tamyzynda búkilhalyqtyq referendýmda Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Konstıtýsıasyn qabyldady.
Q. R - nyń Konstıtýsıasy 9 bólimnen, 98 baptan turady. Konstıtýsıamyzdyń 1 - babynda adam quqyqtaryn saqtaý normasy bekitilip, 30 - bap túgel - deı azamattardyń quqyqtaryna, bostandyqtaryna, múddelerine arnaldy. Bul demokratıalyq ashyq qoǵamda ómirdegi barlyq qundylyqtardyń ishinde adam quqyqtary men bostandyqtary ǵana eń mańyzdy bolyp sanalatyndyǵyn bildiredi. N. Á. Nazarbaevtyń «Eger bizdiń quqyq ıdeıalary saltanat quratyn órkenıetti qoǵam ornyqtyrǵymyz keletini ras bolsa, onda árbir azamat mektep qabyrǵasynda júrgende – aq quqyqtyń qarapaıym esep – qısapty bilgenimizdeı ıgerip alýǵa tıisti». degen asyl sózimen saıysymyzdy bastaıyq.
Saıys jospary:
1) «Tikeleı suraq» ár topqa 10 suraqtan.
2) Beınesújet arqyly tapsyrma.
3) Zań aldynda jurttyń bári teń.
4) Zań termınderin bilemiz be?
Qanatty sózder:
«Tártipke bas ıgen qul bolmaıdy, tártipsiz el bolmaıdy» B. Momyshuly.
«Balam bol, basqa bol – bárińe zań bireý – aq»
«Týra bıde týǵan joq, týǵandy bıde ıman joq» (J. Balasaǵun)
Kýásiz isti kúmán tabar,
Kýáli isti kýá tabar» (Halyq maqaly)
«Bir qazaǵa eki jaza joq» (Halyq maqaly)
Qaraǵandy oblysy, Jańaarqa aýdany,
Túgisken aýyly tarıh jáne quqyq muǵalimi
Álkenova Gúlim Baqtybaıqyzy
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
