13- كە بولىنگىشتىك بەلگىسى
تاقىرىبى: 13-كە بولىنگىشتىك بەلگىسى.
ماقساتى. ساننىڭ بولىنگىشتىك بەلگىلەرىن تەز ەسەپتەۋدە، ءماتىن ەسەپتەردى شىعارۋدا، دالەلدەۋدە ورىندى، جۇيەلى قولدانا بىلۋگە قول جەتكىزۋ.
مىندەتتەرى.
1. ساننىڭ بولىنگىشتىك بەلگىلەرىن وقىپ ۇيرەنۋ.
2. بولىنگىشتىك بەلگىلەرىن قولدانىپ قانداي ەسەپتەر شىعارۋعا بولاتىنىن انىقتاۋ.
3. بولىنگىشتىك بەلگىلەرىن قولدانىپ ەسەپتەر شىعارۋ.
4. ساننىڭ بولىنگىشتىگىن دالەلدەۋگە ەسەپتەر شىعارۋ:
ا) كوبەيتكىشتەرگە جىكتەۋ ارقىلى دالەلدەۋ؛
ءا) قالدىقپەن ءبولۋدى قولدانۋ ارقىلى دالەلدەۋ.
وتكەن ساباقتى قايتالاۋ
11-گە بولىنگىشتىك بەلگىلەرى
بەرىلگەن سان 13-كە بولىنەتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن: ول ساندى وڭنان سولعا قاراي ءۇش – ۇشتەن توپتايمىز دا تاق ءنومىرلى ساندى مينۋسپەن، ال جۇپ ءنومىرلى ساندى پليۋسپەن جازىپ، ورنەكتىڭ ءمانىن تابامىز. ەگەر ورنەكتىڭ ناتيجەسى 13-كە بولىنسە، وندا بەرىلگەن سان دا 13-كە بولىنەدى.
بەرىلگەن ساندى سولدان وڭعا قاراي سىزىقشامەن ءۇش ورىندى ساندارعا بولەمىز. ءبىرىنشى، ءۇشىنشى، بەسىنشى ورىنداعى بولىكتەردىڭ قوسىندىسىن، سودان سوڭ ەكىنشى، ءتورتىنشى، ت. س. س. ورىنداعىلاردىڭ قوسىندىسىن تاۋىپ، سول قوسىندىلاردىڭ ايىرماسى 13-كە بولىنسە، وندا بەرىلگەن سان دا 13-كە بولىنەدى.
مىسالى، 91182091 سانىن تەكسەرەيىك:، بۇدان 911+91=1002،
1002-820=182، 182 سانى 13-كە بولىنەدى، ەندەشە، 91182091 سانى دا 13-كە بولىنەدى.
سول سياقتى 739622 سانىن تەكسەرەيىك: 739│622، بۇدان 739-622=117، 117 13-كە بولىنەدى، ەندەشە بەرىلگەن سانىمىز 13-كە بولىنەدى.
5525→5-525=- 520: 13=- 40، 5525: 13=425
تاپسىرمالار:
1. 858؛ 5100؛ 18928 ساندارى 13-كە بولىنەتىنىن دالەلدەڭدەر.
2. 13 سانىنا بولىنەتىن ءتورت تاڭبالى 5 سان جاز.
3. 13 سانىنا بولىنەتىن بەس تاڭبالى 5 سان جاز.
ۇيگە تاپسىرما: 13 سانى تۋرالى مالىمەتتەر جيناقتاۋ
رەفلەكسيا.
ماقساتى. ساننىڭ بولىنگىشتىك بەلگىلەرىن تەز ەسەپتەۋدە، ءماتىن ەسەپتەردى شىعارۋدا، دالەلدەۋدە ورىندى، جۇيەلى قولدانا بىلۋگە قول جەتكىزۋ.
مىندەتتەرى.
1. ساننىڭ بولىنگىشتىك بەلگىلەرىن وقىپ ۇيرەنۋ.
2. بولىنگىشتىك بەلگىلەرىن قولدانىپ قانداي ەسەپتەر شىعارۋعا بولاتىنىن انىقتاۋ.
3. بولىنگىشتىك بەلگىلەرىن قولدانىپ ەسەپتەر شىعارۋ.
4. ساننىڭ بولىنگىشتىگىن دالەلدەۋگە ەسەپتەر شىعارۋ:
ا) كوبەيتكىشتەرگە جىكتەۋ ارقىلى دالەلدەۋ؛
ءا) قالدىقپەن ءبولۋدى قولدانۋ ارقىلى دالەلدەۋ.
وتكەن ساباقتى قايتالاۋ
11-گە بولىنگىشتىك بەلگىلەرى
بەرىلگەن سان 13-كە بولىنەتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن: ول ساندى وڭنان سولعا قاراي ءۇش – ۇشتەن توپتايمىز دا تاق ءنومىرلى ساندى مينۋسپەن، ال جۇپ ءنومىرلى ساندى پليۋسپەن جازىپ، ورنەكتىڭ ءمانىن تابامىز. ەگەر ورنەكتىڭ ناتيجەسى 13-كە بولىنسە، وندا بەرىلگەن سان دا 13-كە بولىنەدى.
بەرىلگەن ساندى سولدان وڭعا قاراي سىزىقشامەن ءۇش ورىندى ساندارعا بولەمىز. ءبىرىنشى، ءۇشىنشى، بەسىنشى ورىنداعى بولىكتەردىڭ قوسىندىسىن، سودان سوڭ ەكىنشى، ءتورتىنشى، ت. س. س. ورىنداعىلاردىڭ قوسىندىسىن تاۋىپ، سول قوسىندىلاردىڭ ايىرماسى 13-كە بولىنسە، وندا بەرىلگەن سان دا 13-كە بولىنەدى.
مىسالى، 91182091 سانىن تەكسەرەيىك:، بۇدان 911+91=1002،
1002-820=182، 182 سانى 13-كە بولىنەدى، ەندەشە، 91182091 سانى دا 13-كە بولىنەدى.
سول سياقتى 739622 سانىن تەكسەرەيىك: 739│622، بۇدان 739-622=117، 117 13-كە بولىنەدى، ەندەشە بەرىلگەن سانىمىز 13-كە بولىنەدى.
5525→5-525=- 520: 13=- 40، 5525: 13=425
تاپسىرمالار:
1. 858؛ 5100؛ 18928 ساندارى 13-كە بولىنەتىنىن دالەلدەڭدەر.
2. 13 سانىنا بولىنەتىن ءتورت تاڭبالى 5 سان جاز.
3. 13 سانىنا بولىنەتىن بەس تاڭبالى 5 سان جاز.
ۇيگە تاپسىرما: 13 سانى تۋرالى مالىمەتتەر جيناقتاۋ
رەفلەكسيا.
You Might Also Like
