1837 - 1847 جىلدارداعى كەنەسارى قاسىم ۇلى باستاعان ۇلت - ازاتتىق كوتەرىلىس
قىزىلوردا وبلىسى، جالاعاش اۋدانى،
№ 188 ورتا مەكتەپتىڭ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى
ورىنبايەۆا گۇلبانۋ ابۋباكيروۆنا
قىسقا مەرزىمدى جوسپار
قازاقستان تاريحى 8 سىنىپ
تاقىرىبى: 1837 - 1847 جىلدارداعى كەنەسارى قاسىم ۇلى باستاعان ۇلت - ازاتتىق كوتەرىلىس.
وقۋ ماقساتى: وتارشىلدىققا قارسى ەڭ ءىرى كوتەرىلىستىڭ ماقساتىن، بارىسىن، نەگىزگى كەزەڭدەرىن، تاريحي ماڭىزىن اشا وتىرىپ، ونى رەسەي حالىقتارىنىڭ ازاتتىق ءۇشىن كۇرەسىنىڭ ءبىر بولىگى ەكەنىن، ول قازاق قوعامى مەن پاتشا ۇكىمەتى اراسىنداعى قايشىلىقتاردىڭ سالدارى ەكەنىن كورسەتۋ؛ تاقىرىپتى ءتۇسىنىپ وقي بىلۋگە باۋلۋ. ءتىلىن، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ ارقىلى ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
كۇتىلەتىن ناتيجە: وقۋشىلار كەنەسارى قاسىم ۇلى باستاعان ۇلت - ازاتتىق قوزعالىستىڭ باستالۋى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرادى.
وقۋشىلار سىني تۇرعىدان ويلاۋعا داعدىلانادى
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلارمەن امانداسىپ، تۇگەلدەيمىن.
ءا) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارامىن.
ءار توپقا باعالاۋ پاراعىن تاراتامىن.
وقۋشىلاردى ءتۇرلى ستيكەرمەن 3توپقا بولەمىن.
ءبىلۋ
«كوپىر» ءادىسى ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن سۇرايمىن.
1. قازاقستاندىقتاردىڭ 1812 جىلعى رەسەيدىڭ وتان سوعىسىنا قاتىسۋى؟
2. قازاقتاردى جايىقتىڭ ىشكى جاعىنا جىبەرۋ تۋرالى جارلىق تۋرالى ايت؟
3. جارلىق نەشىنشى جىلى شىقتى؟
4. شەكارا شەبىندەگى قازاق بالالارىن ششوقىندىرۋدىڭ قانداي سەبەبى بولدى؟
5. سوعىس جىلدارىندا قازاقتاردىڭ قانداي كومەگى بولدى؟
6. بورودينو شايقاسىندا ەرلىك كورسەتكەن قازاق؟
7. حورۋنجيي شەنىن العان قازاقتار -؟
8. م. ي. كۋتۋزوۆتىڭ قولىنان ناگرادا العان شوقىنعان قازاق؟
نەگىزگى ءبولىم. ءتۇسىنۋ
«ويلان، توپتاس، تالقىلا» توپتىق جۇمىس. وقۋلىقتاعى ءماتىندى توپتا تالقىلاپ، پلاكاتقا تۇسىرەدى. «گالەرەيا ءادىسى» پوستەر قورعايدى.
ءى توپ. كوتەرىلىستىڭ سەبەپتەرى، ماقساتى جانە قوزعاۋشى كۇشتەرى.
ءىى توپ. حاننىڭ الىم - سالىق جانە ساۋدا – ساتتىق ساياساتى.
ءىى توپ. كوتەرىلىسشىلەردىڭ قىرعىزستان اۋماعىنداعى قيمىلدارى
«پيلوت - ناۆيگاتور»ءادىسى جۇپتىق جۇمىس. ءارتۇرلى تاپسىرمالار
ا دەڭگەي
1 كەنەسارى قاشان حان سايلاندى؟ (1841ج)
2 ح1ح ع 20 - 30 جىلدارى حيۋا حاندىعى قانداي قىسىم كورسەتتى؟ (شەكتى، توبىل، ءتورتقارا، بايۇلىنا)
3 وتارشىلدىق قاناۋعا قارسى، قازاقتاردىڭ كۇرەسىن كىم باسقاردى؟ (ابىلاي حاننىڭ نەمەرەلەرىنىڭ ءبىرى سۇلتان سارجان قاسىم ۇلى)
4 كەنەسارى قاسىم ۇلى كوتەرىلىسى قاي ۋاقىتتا، قاي ايماقتى قامتىدى؟ (1837 - 1838 جىلدارى، بۇكىل قازاقستاندى قامتىدى)
5 كوكشەتاۋ وڭىرىنەن كوتەرىلىسكە قاتىسقان سۇلتانداردى اتا؟ (شەگەن، قانقوجا، ءۋالي ۇلى، تانى، تورتاي ۇلى، ايعانىم حانىم )
ۆ دەڭگەي. «داتالار سويلەيدى»
1 1803، 1805، 1841 جىلدار - (كەنەسارى قولى تاشكەنتتى الدى)
2 1838 جىلى -
(كەنەسارى وتريادى اقمولا بەكىنىسىن تۇتقيىلدان شابۋىلدادى)
3 1835، 1842جىلدارى -
(ءسىبىر اسكەري شەبىنەن جىبەرىلگەن سوتنيكوۆ توبى كەنەسارى
جاساقتارىنا قارسى شابۋىل باستالدى)
4 1843 جىلى تامىز ايى - (ور بەكىنىسىن قايتارىپ الدى)
5 1844 جىلى شىلدەنىڭ 20 - نان 21 - نە قاراعان ءتۇنى -
(كەنەسارى قاسىم ۇلى ءىرى جەڭىسكە جەتتى).
س دەڭگەي «كەستە تولتىرۋ»
كوتەرىلىستىڭ باستالۋ سەبەپتەرى
كوتەرىلىستىڭ ماقساتى
كوتەرىلىستىڭ باستى قوزعاۋشى كۇشى.
كوتەرىلىس قامتىعان ايماق
كوتەرىلىستىڭ تاريحي ماڭىزى
قورىتىندى ءبولىم
تالداۋ. جيناقتاۋ
«ءوزىڭدى تەكسەر» ءسوزجۇمباق «كەنەسارى».
1. ابىلاي حاننىڭ ءىسىن جالعاستىرۋشى ۇلتتىق باتىر تۇلعانى اتا.
2. سىرىم باتىر باستاعان كوتەرىلىستىڭ اۋماعى.
3. كەنەسارى كوتەرىلىسىن قولداعان رۋلار.
4. «اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما، اق مەشىن» اپاتى قانداي ءاندى تۋعىزدى؟
5. كەنەسارى توبى ۇلى جۇزگە قاي جاقتان كەلدى؟
6. كوكشەتاۋ وڭىرىنەن كوتەرىلىسكە قاتىسقان حانىم.
7. تۋعان جەردى ازات ەتۋگە بىرىككەن قازاق باتىرلارىنىڭ ءبىرى.
8. پاتشا ۇكىمەتى وتارلاۋدى جالعاستىرۋ ءۇشىن، قاي وزەندەردىڭ بويىنا بەكىنىستەر سالدى؟
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№ 188 ورتا مەكتەپتىڭ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى
ورىنبايەۆا گۇلبانۋ ابۋباكيروۆنا
قىسقا مەرزىمدى جوسپار
قازاقستان تاريحى 8 سىنىپ
تاقىرىبى: 1837 - 1847 جىلدارداعى كەنەسارى قاسىم ۇلى باستاعان ۇلت - ازاتتىق كوتەرىلىس.
وقۋ ماقساتى: وتارشىلدىققا قارسى ەڭ ءىرى كوتەرىلىستىڭ ماقساتىن، بارىسىن، نەگىزگى كەزەڭدەرىن، تاريحي ماڭىزىن اشا وتىرىپ، ونى رەسەي حالىقتارىنىڭ ازاتتىق ءۇشىن كۇرەسىنىڭ ءبىر بولىگى ەكەنىن، ول قازاق قوعامى مەن پاتشا ۇكىمەتى اراسىنداعى قايشىلىقتاردىڭ سالدارى ەكەنىن كورسەتۋ؛ تاقىرىپتى ءتۇسىنىپ وقي بىلۋگە باۋلۋ. ءتىلىن، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ ارقىلى ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
كۇتىلەتىن ناتيجە: وقۋشىلار كەنەسارى قاسىم ۇلى باستاعان ۇلت - ازاتتىق قوزعالىستىڭ باستالۋى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرادى.
وقۋشىلار سىني تۇرعىدان ويلاۋعا داعدىلانادى
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلارمەن امانداسىپ، تۇگەلدەيمىن.
ءا) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارامىن.
ءار توپقا باعالاۋ پاراعىن تاراتامىن.
وقۋشىلاردى ءتۇرلى ستيكەرمەن 3توپقا بولەمىن.
ءبىلۋ
«كوپىر» ءادىسى ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن سۇرايمىن.
1. قازاقستاندىقتاردىڭ 1812 جىلعى رەسەيدىڭ وتان سوعىسىنا قاتىسۋى؟
2. قازاقتاردى جايىقتىڭ ىشكى جاعىنا جىبەرۋ تۋرالى جارلىق تۋرالى ايت؟
3. جارلىق نەشىنشى جىلى شىقتى؟
4. شەكارا شەبىندەگى قازاق بالالارىن ششوقىندىرۋدىڭ قانداي سەبەبى بولدى؟
5. سوعىس جىلدارىندا قازاقتاردىڭ قانداي كومەگى بولدى؟
6. بورودينو شايقاسىندا ەرلىك كورسەتكەن قازاق؟
7. حورۋنجيي شەنىن العان قازاقتار -؟
8. م. ي. كۋتۋزوۆتىڭ قولىنان ناگرادا العان شوقىنعان قازاق؟
نەگىزگى ءبولىم. ءتۇسىنۋ
«ويلان، توپتاس، تالقىلا» توپتىق جۇمىس. وقۋلىقتاعى ءماتىندى توپتا تالقىلاپ، پلاكاتقا تۇسىرەدى. «گالەرەيا ءادىسى» پوستەر قورعايدى.
ءى توپ. كوتەرىلىستىڭ سەبەپتەرى، ماقساتى جانە قوزعاۋشى كۇشتەرى.
ءىى توپ. حاننىڭ الىم - سالىق جانە ساۋدا – ساتتىق ساياساتى.
ءىى توپ. كوتەرىلىسشىلەردىڭ قىرعىزستان اۋماعىنداعى قيمىلدارى
«پيلوت - ناۆيگاتور»ءادىسى جۇپتىق جۇمىس. ءارتۇرلى تاپسىرمالار
ا دەڭگەي
1 كەنەسارى قاشان حان سايلاندى؟ (1841ج)
2 ح1ح ع 20 - 30 جىلدارى حيۋا حاندىعى قانداي قىسىم كورسەتتى؟ (شەكتى، توبىل، ءتورتقارا، بايۇلىنا)
3 وتارشىلدىق قاناۋعا قارسى، قازاقتاردىڭ كۇرەسىن كىم باسقاردى؟ (ابىلاي حاننىڭ نەمەرەلەرىنىڭ ءبىرى سۇلتان سارجان قاسىم ۇلى)
4 كەنەسارى قاسىم ۇلى كوتەرىلىسى قاي ۋاقىتتا، قاي ايماقتى قامتىدى؟ (1837 - 1838 جىلدارى، بۇكىل قازاقستاندى قامتىدى)
5 كوكشەتاۋ وڭىرىنەن كوتەرىلىسكە قاتىسقان سۇلتانداردى اتا؟ (شەگەن، قانقوجا، ءۋالي ۇلى، تانى، تورتاي ۇلى، ايعانىم حانىم )
ۆ دەڭگەي. «داتالار سويلەيدى»
1 1803، 1805، 1841 جىلدار - (كەنەسارى قولى تاشكەنتتى الدى)
2 1838 جىلى -
(كەنەسارى وتريادى اقمولا بەكىنىسىن تۇتقيىلدان شابۋىلدادى)
3 1835، 1842جىلدارى -
(ءسىبىر اسكەري شەبىنەن جىبەرىلگەن سوتنيكوۆ توبى كەنەسارى
جاساقتارىنا قارسى شابۋىل باستالدى)
4 1843 جىلى تامىز ايى - (ور بەكىنىسىن قايتارىپ الدى)
5 1844 جىلى شىلدەنىڭ 20 - نان 21 - نە قاراعان ءتۇنى -
(كەنەسارى قاسىم ۇلى ءىرى جەڭىسكە جەتتى).
س دەڭگەي «كەستە تولتىرۋ»
كوتەرىلىستىڭ باستالۋ سەبەپتەرى
كوتەرىلىستىڭ ماقساتى
كوتەرىلىستىڭ باستى قوزعاۋشى كۇشى.
كوتەرىلىس قامتىعان ايماق
كوتەرىلىستىڭ تاريحي ماڭىزى
قورىتىندى ءبولىم
تالداۋ. جيناقتاۋ
«ءوزىڭدى تەكسەر» ءسوزجۇمباق «كەنەسارى».
1. ابىلاي حاننىڭ ءىسىن جالعاستىرۋشى ۇلتتىق باتىر تۇلعانى اتا.
2. سىرىم باتىر باستاعان كوتەرىلىستىڭ اۋماعى.
3. كەنەسارى كوتەرىلىسىن قولداعان رۋلار.
4. «اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما، اق مەشىن» اپاتى قانداي ءاندى تۋعىزدى؟
5. كەنەسارى توبى ۇلى جۇزگە قاي جاقتان كەلدى؟
6. كوكشەتاۋ وڭىرىنەن كوتەرىلىسكە قاتىسقان حانىم.
7. تۋعان جەردى ازات ەتۋگە بىرىككەن قازاق باتىرلارىنىڭ ءبىرى.
8. پاتشا ۇكىمەتى وتارلاۋدى جالعاستىرۋ ءۇشىن، قاي وزەندەردىڭ بويىنا بەكىنىستەر سالدى؟
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
