8 ناۋرىز تۋرالى 8 قىزىقتى دەرەك
ارۋلاردىڭ شۋاقتى مەرەكەسىنىڭ قارساڭىندا 8 ناۋرىز تۋرالى قىزىقتى دەرەكتەردى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.
****
بۇل مەرەكە تەڭدىك ءۇشىن كۇرەسكەن جۇمىسشى ايەلدەردىڭ ارقاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. «حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى» يدەياسى كلارا سەتكينگە تيەسىلى. حح عاسىردىڭ باسىندا كلارا ءوزىنىڭ قۇربىسى روزا ليۋكسەمبۋرگپەن بىرگە وزگە قىز-كەلىنشەكتەردى الاڭعا شەرۋگە شىعۋعا شاقىرعان. ولاردىڭ بار كوزدەگەنى – ايەلدەر پروبلەماسىنا كوپتىڭ نازارىن اۋدارتۋ ەدى.
****
ارۋلار مەرەكەسى ەجەلگى ريمدە دە اتاپ وتىلگەن. بۇل كۇنى ريمدىكتەر ءوز جۇبايلارىنا سىيلىق جاساپ، ءتىپتى كۇڭدەرگە دە دەمالىس بەرىلگەن ەكەن. «قۇلعا دا ءبىر كۇن دەمالىس» دەگەن وسى!
****
1912 جىلى ايەلدەر قاۋىمى ءوز مەرەكەسىن 12 مامىردا تويلاعان. نازىك جاندى ارۋلار مەنشىكتى مەيرامىن تەك 1914 جىلدان باستاپ 8 ناۋرىزدا اتاپ وتۋگە كوشىپتى.
****
كەڭەستىك كەزەڭدە 8 ناۋرىزدىڭ باستى گ ۇلى ميموزا سانالدى. ءبىراق، شىن مانىندە ايەلدەر كۇنى دەسە، بىردەن ەسىمىزگە ميموزا ەمەس، كۇمىس تۇستەس قاراعان تۇسەدى. قاراعان ميموزا تۇقىمداس وسىمدىكتەردىڭ قاتارىنا جاتاتىندىقتان، جۇرت تا گۇل ماسەلەسىندە جاڭىلىسىپ قالعانعا ۇقسايدى.
****
1914 جىلدىڭ 8 ناۋرىزىندا كەڭەس وداعىندا «جۇمىسشى» جۋرنالىنىڭ العاشقى ءنومىرى جارىق كوردى. ال، 1950 جىلى ايەلدەر كۇنىندە كسرو اتوم بومباسىنىڭ بار ەكەنىن ايتىپ، جارياعا جار سالدى. ەڭ قىزىعى، «جۇمىسشى» جۋرنالى ءالى كۇنگە دەيىن بار.
****
1910 جىلدىڭ 8 ناۋرىزىندا فرانسۋز ۇشقىشى ەليز دە لاروش الەمدەگى اەروپلان باسقاراتىن تۇڭعىش ايەل-ۇشقىش اتاندى. بۇل اتاقتىڭ ۇشقىشقا ءدال سول كۇنى بەرىلۋى جاي عانا كەزدەيسوقتىق بولدى. ويتكەنى، ول كەزدە ايەلدەر مەرەكەسى تويلانبايتىن ەدى.
بۇگىندە 8 ناۋرىز الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە تويلانادى. ولار: ارمەنيا، ازەربايجان، اۋعانستان، بەلارۋس، بۋركينا-فاسو، ۆەتنام، گۆينەيا-بيساۋ، گرۋزيا، زامبيا، قازاقستان، كامبودجا، قىرعىزستان، كيريباتي، جۇڭگو، كوستا-ريكا، كۋبا، لاوس، ماداگاسكار، مولدوۆا، موڭعوليا، نەپال، رەسەي، سەربيا، تاجىكستان، تۇركمەنستان، ۋگاندا، وزبەكستان، ۋكراينا، حورۆاتيا، چەرنوگوريا، ەريترەيا، لاتۆيا.
****
ماداگاسكاردا 8 ناۋرىز كۇنى تەك قىز-كەلىنشەكتەر عانا دەمالادى، ەر ازاماتتار جۇمىس ىستەيدى. ال، قىتايدا بۇل كۇن مەرەكە بولعانىمەن، جۇمىس كۇنى سانالادى. كسرو-دا «حالىقارالىق ايەلدەر كۇنىندە» دەمالۋ ءۇردىسى 1966 جىلدان باستاۋ العان. ونىڭ الدىندا قىز-كەلىنشەكتەر مەيرام كەزىندە دە جۇمىس ىستەگەن ەكەن. ءبىر قىزىعى، 8 ناۋرىز سيريادا – ريەۆوليۋسيا كۇنى، زامبيادا – جاستار كۇنى، مالايزيادا – سۇلتان كۇنى، ليبەريادا – قۇربانداردى ەسكە الۋ كۇنى بولىپ سانالادى.
You Might Also Like
