ادامعا پايدالى زاتتار
اقمولا وبلىسى، جارقايىڭ اۋدانى،
روستوۆ ورتا مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى:
مۋحانبەتجانوۆا جازيرا ميزامحانوۆنا
قازاق ءتىلى 7 سىنىپ
ءتيپى: جاڭا ساباق
ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ءپانارالىق بايلانىس: بيولوگيا، ورىس ءتىلى، ماتەماتيكا
ءىۇ مودۋل. دەنساۋلىقتى ساقتاۋ
تاقىرىبى: ادامعا پايدالى زاتتار
ساباقتىڭ ۇرانى: كوڭىل جاقسى بولعانى – ءومىر جاقسى بولعانى.
ناستروەنيە حوروشەە – ي جيزن حوروشا.
ماقساتى:
1) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا «ادامعا پايدالى زاتتار» تاقىرىبىن مەڭگەرتىپ، جاتتىعۋ جۇمىستارىن جاساي وتىرا گرامماتيكالىق تاقىرىپتاردى بەكىتۋ.
2) دامىتۋشىلىق: تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، اۋىزەكى سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ.
3) تاربيەلىك: سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ادىستەرى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ
كورنەكىلىكتەر: تىرەك - سىزبالار، سۋرەتتەر، ۇلەستىرمەلى قاعازدار
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. وقۋشىلارمەن امانداسۋ؛
2. كەزەكشىمەن سۇحبات
ۇيگە تاپسىرما. توپتاۋ سان ەسىم، دەمەۋلىك شىلاۋ، قوس سوزدەردىڭ ەرەجەلەرىن جاتتاپ، مىسالدار كەلتىرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن باعالاپ الامىن
دايىندىق كەزەڭى: - قانە، بالالار، ەسكە تۇسىرەيىكشى، دەنساۋلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
1) جاقسى تاماقتانۋ؛
2) سپورتپەن اينالىسۋ؛
3) تازا اۋادا سەرۋەندەۋ؛
4) كوپ دارۋمەندى تاماقتاردى جەۋ
ساباقتىڭ ماقساتىن تانىستىرۋ:
- دۇرىس ايتاسىڭدار، ەندەشە بۇگىنگى ءبىزدىڭ تاقىرىبىمىز – «ادامعا پايدالى زاتتار». ساباقتىڭ ماقساتى: جاڭا ماتىنمەن تانىسىپ، تاقىرىپتى مەڭگەرەمىز. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى گرامماتيكانى بەكىتەمىز. ساباقتا بارلىعىڭا ساتتىلىك جانە مىنا سمايليكتەي جاقسى كوڭىل - كۇي تىلەيمىن. سونداي - اق باعالاۋ كەستەسىن بەرىپ قويايىن (ءاربىر وقۋشىعا سمايليك پەن باعالاۋ كەستەسىن تاراتامىن).
جاڭا ساباق
سوزدىكپەن جۇمىس
قۇرام – سوستاۆ
اسىرەسە – ۆ وسنوۆنوم
دارۋمەندەر – ۆيتامينى
كومىرسۋتەگى – ۋگليەۆودورودى
اقۋىز – بەلوك
قابىق – كوجۋرا
اعزا – ورگانيزم
پايدالى – پولەزنىە
وسى سوزدەردى جازىپ بولساق، 1، 2 سوزبەن ءسوز تىركەستەرىن قۇراستىرىپ كەتەيىك (مىسالى: مينەرالدىق قۇرام، ادام اعزاسى، پايدالى زات، ت. ب.)
باعالاپ الامىن
1 - تاپسىرما. ءماتىندى ءوزىم وقىپ بەرگەن سوڭ، 1 وقۋشىعا وقىتىپ، ورىس تىلىندە ماتىننەن نە تۇسىنگەنىن سۇرايمىن.
المانىڭ پايداسى قانداي؟
الما. المانىڭ مينەرالدىق قۇرامى اسا باي. وندا، اسىرەسە، كاليي كوپ. سونداي - اق، فوسفور، كالسيي، ماگنيي، تەمىر سياقتى حيميالىق زاتتار دا بارشىلىق.
دارۋمەندەر، نەگىزىنەن، المانىڭ قابىعى مەن قابىقتىڭ استىنداعى جۇمساق ەتىندە بولادى. ولار – س، رر1، ۆ2، ە دارۋمەندەرى. المادا 14، 7% كومىرسۋتەگى بار دا، ونىڭ باسىم كوپشىلىگى قانت بولىپ كەلەدى. سودان كەيىنگى كەزەكتە فرۋكتوزا، گليۋكوزا جانە ساحاروزا الادى. جەمىستىڭ بۇل ءتۇرى تاماشا ەمدىك قاسيەتىمەن دە بەلگىلى.
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ءىىى دەڭگەي
1. ماتىننەن دەمەۋلىك شىلاۋلاردى تەرىپ جازىڭدار.
2. ماتىندەگى سان ەسىمدەردەن توپتاۋ سان ەسىمدەرىن جاساڭدار.
ءىى دەڭگەي
1. ماتىنگە 3 - 4 سۇراق قۇراستىرىڭدار.
2. كوپ، جۇمساق، جەمىس سوزدەرىنەن قوس سوزدەر جاساپ، تۇرلەرىن اتاڭدار.
ءى دەڭگەي
المانىڭ زيانى تۋرالى ايتىپ بەر.
باعالاپ الامىن
اۋدارما جۇمىسى
2 - تاپسىرما. ديالوگ بويىنشا ءوزارا سويلەسىپ، اۋدارۋ.
- ادام اعزاسىنا قانداي پايدالى جەمىستەردى بىلەسىڭ؟- كاكيە پولەزنىە فرۋكتى زناەش دليا ورگانيزما چەلوۆەكا؟
- قارا ورىك... ونىڭ جەتى ءتۇرى بار. ال ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا ونىڭ ءۇش ءتۇرى وسەدى. – چەرنوسليۆ... ون يمەەت 7 ۆيدوۆ. ا ۆ ناشەي رەسپۋبليكە پرويزراستايۋت تولكو 3 ۆيدا.
- ول جەمىس قاي ايلاردا پىسەدى؟ – ۆ كاكوە ۆرەميا پوسپيەۆاەت ەتوت فرۋكت؟
- ماۋسىم، مامىر ايلارىندا. – ۆ ماەي ۆ يۋنە.
- ول جەمىس قايدا وسەدى؟ – گدە راستەت؟
- ورماننىڭ شەتتەرىندە، بۇتالاردىڭ اراسىندا وسەدى. – راستەت نا كرايۋ لەسا، ۆ كۋستارنيكاح.
- ونىڭ قانداي ەمى بار؟ – چتو لەچيت؟
- دەنەگە ءىرىڭدى بورتپەلەر شىققاندا پايدالانسا، تيگىزەر كومەگى كوپ. – بولشۋيۋ پولزۋ پرينوسيات پري لەچەنيي گنوينىح پرىششەي.
- جەمىسى قانداي؟ – كاكۋيۋ فورمۋ يمەەت ەتوت فرۋكت؟
- جۇمىرتقا تارىزدەس، سارى، قىزىل ءتۇستى. – پرودولگوۆاتىي، جەلتوگو، كراسنوگو سۆەتا.
1 - وقۋشىعا پايدالى، ورىك، جۇمىرتقا سوزدەرىنىڭ بىرەۋىنە فونەتيكالىق تالداۋ جاساتامىن.
ۇلگىرىمى تومەن وقۋشىمەن جۇمىس (ۇلگىرىمى تومەن وقۋشىعا ۇلەستىرمە قاعازىن بەرەمىن).
3 - تاپسىرما. ادام اعزاسىنا پايدالى تاعامداردى اتاڭدار. دۇرىس، ەندەشە مىنا سۋرەتتەردى تاڭداپ، اۆتور ورىندىعىنا وتىرىپ، تالداۋ.
ەندى مىنا سۋرەتتەردىڭ ىشىنەن پايدالىسىن 1 - سەبەتكە، پايداسىزىن 2 - سەبەتكە سالامىز.
باعالاپ الامىن
مەن سىزدەرگە بىرنەشە سۇراق وقيمىن، ال سەندەر دۇرىس/بۇرىس دەگەن جاۋاپ بەرەسىڭدەر (پاراق بەرىپ، بولعان سوڭ تاقتاعا دۇرىسىن ءىلىپ قويامىن).
سۇراقتار:
1. قوس سوزدەر دەفيس ارقىلى جاسالادى (دۇرىس)
2. المانىڭ مينەرالدىق قۇرامى باي ەمەس (بۇرىس)
3. المادا كومىرسۋتەك جوق (بۇرىس)
4. بالىق فوسفورعا باي (دۇرىس)
5. ادام اعزاسىنا دارۋمەندەر كەرەك (دۇرىس)
6. قارا ورىكتىڭ قازاقستاندا 7 ءتۇرى وسەدى (بۇرىس)
7. توپتاۋ سان ەسىمنىڭ سۇراعى قانشادان؟ (دۇرىس)
8.– ما، - مە، - با، - بە، - شە - سۇراۋلىق دەمەۋلىك (دۇرىس)
ەندى الدارىڭا مىناداي دايىن گرافيك ۇسىنامىن. سەبەبى، ءقازىر گرافيكالىق تەست ورىندايمىز. تومەندەگى بەرىلگەن سوزدەردى 3 گرامماتيكالىق تاقىرىپقا سايكەس جاۋاپپەن سايكەستەندىرەمىز
قانە تەكسەرەيىك، (تەكسەرىپ بولعان سوڭ باعا قويامىن)، ەندى مىنا سىزىق نەگە ۇقسايدى؟ – ءيا، دۇرىس 70 دەگەن سانعا. – ال 70 سانى نەنى ەسكە سالادى؟
- جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىن. – ەندەشە، بارلىعىڭدى كەلە جاتقان ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىمەن قۇتتىقتايمىن!
ۇيگە تاپسىرما. بۇگىنگى تاقىرىپ ءمودۋلدىڭ سوڭعى تاقىرىبى بولعاندىقتان قايتالاۋ.
باعالاۋ. ەندى باعالاۋ كەستەسىنە قورىتىندى باعامىزدى قويايىق!(كۇندەلىككە باعا قويۋ)
- بۇگىنگى ساباق قالاي ءوتتى؟
(وقۋشىلار سمايليك تاڭداپ، ساباقتىڭ قالاي وتكەنىن تاماشا، جاقسى، ناشار، بىلمەيمىن دەگەن جاۋاپ ايتادى)
- ساباق اياقتالدى، ساۋ بولىڭىزدار!
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
روستوۆ ورتا مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى:
مۋحانبەتجانوۆا جازيرا ميزامحانوۆنا
قازاق ءتىلى 7 سىنىپ
ءتيپى: جاڭا ساباق
ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ءپانارالىق بايلانىس: بيولوگيا، ورىس ءتىلى، ماتەماتيكا
ءىۇ مودۋل. دەنساۋلىقتى ساقتاۋ
تاقىرىبى: ادامعا پايدالى زاتتار
ساباقتىڭ ۇرانى: كوڭىل جاقسى بولعانى – ءومىر جاقسى بولعانى.
ناستروەنيە حوروشەە – ي جيزن حوروشا.
ماقساتى:
1) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا «ادامعا پايدالى زاتتار» تاقىرىبىن مەڭگەرتىپ، جاتتىعۋ جۇمىستارىن جاساي وتىرا گرامماتيكالىق تاقىرىپتاردى بەكىتۋ.
2) دامىتۋشىلىق: تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، اۋىزەكى سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ.
3) تاربيەلىك: سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
ادىستەرى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ
كورنەكىلىكتەر: تىرەك - سىزبالار، سۋرەتتەر، ۇلەستىرمەلى قاعازدار
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. وقۋشىلارمەن امانداسۋ؛
2. كەزەكشىمەن سۇحبات
ۇيگە تاپسىرما. توپتاۋ سان ەسىم، دەمەۋلىك شىلاۋ، قوس سوزدەردىڭ ەرەجەلەرىن جاتتاپ، مىسالدار كەلتىرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن باعالاپ الامىن
دايىندىق كەزەڭى: - قانە، بالالار، ەسكە تۇسىرەيىكشى، دەنساۋلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
1) جاقسى تاماقتانۋ؛
2) سپورتپەن اينالىسۋ؛
3) تازا اۋادا سەرۋەندەۋ؛
4) كوپ دارۋمەندى تاماقتاردى جەۋ
ساباقتىڭ ماقساتىن تانىستىرۋ:
- دۇرىس ايتاسىڭدار، ەندەشە بۇگىنگى ءبىزدىڭ تاقىرىبىمىز – «ادامعا پايدالى زاتتار». ساباقتىڭ ماقساتى: جاڭا ماتىنمەن تانىسىپ، تاقىرىپتى مەڭگەرەمىز. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى گرامماتيكانى بەكىتەمىز. ساباقتا بارلىعىڭا ساتتىلىك جانە مىنا سمايليكتەي جاقسى كوڭىل - كۇي تىلەيمىن. سونداي - اق باعالاۋ كەستەسىن بەرىپ قويايىن (ءاربىر وقۋشىعا سمايليك پەن باعالاۋ كەستەسىن تاراتامىن).
جاڭا ساباق
سوزدىكپەن جۇمىس
قۇرام – سوستاۆ
اسىرەسە – ۆ وسنوۆنوم
دارۋمەندەر – ۆيتامينى
كومىرسۋتەگى – ۋگليەۆودورودى
اقۋىز – بەلوك
قابىق – كوجۋرا
اعزا – ورگانيزم
پايدالى – پولەزنىە
وسى سوزدەردى جازىپ بولساق، 1، 2 سوزبەن ءسوز تىركەستەرىن قۇراستىرىپ كەتەيىك (مىسالى: مينەرالدىق قۇرام، ادام اعزاسى، پايدالى زات، ت. ب.)
باعالاپ الامىن
1 - تاپسىرما. ءماتىندى ءوزىم وقىپ بەرگەن سوڭ، 1 وقۋشىعا وقىتىپ، ورىس تىلىندە ماتىننەن نە تۇسىنگەنىن سۇرايمىن.
المانىڭ پايداسى قانداي؟
الما. المانىڭ مينەرالدىق قۇرامى اسا باي. وندا، اسىرەسە، كاليي كوپ. سونداي - اق، فوسفور، كالسيي، ماگنيي، تەمىر سياقتى حيميالىق زاتتار دا بارشىلىق.
دارۋمەندەر، نەگىزىنەن، المانىڭ قابىعى مەن قابىقتىڭ استىنداعى جۇمساق ەتىندە بولادى. ولار – س، رر1، ۆ2، ە دارۋمەندەرى. المادا 14، 7% كومىرسۋتەگى بار دا، ونىڭ باسىم كوپشىلىگى قانت بولىپ كەلەدى. سودان كەيىنگى كەزەكتە فرۋكتوزا، گليۋكوزا جانە ساحاروزا الادى. جەمىستىڭ بۇل ءتۇرى تاماشا ەمدىك قاسيەتىمەن دە بەلگىلى.
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ءىىى دەڭگەي
1. ماتىننەن دەمەۋلىك شىلاۋلاردى تەرىپ جازىڭدار.
2. ماتىندەگى سان ەسىمدەردەن توپتاۋ سان ەسىمدەرىن جاساڭدار.
ءىى دەڭگەي
1. ماتىنگە 3 - 4 سۇراق قۇراستىرىڭدار.
2. كوپ، جۇمساق، جەمىس سوزدەرىنەن قوس سوزدەر جاساپ، تۇرلەرىن اتاڭدار.
ءى دەڭگەي
المانىڭ زيانى تۋرالى ايتىپ بەر.
باعالاپ الامىن
اۋدارما جۇمىسى
2 - تاپسىرما. ديالوگ بويىنشا ءوزارا سويلەسىپ، اۋدارۋ.
- ادام اعزاسىنا قانداي پايدالى جەمىستەردى بىلەسىڭ؟- كاكيە پولەزنىە فرۋكتى زناەش دليا ورگانيزما چەلوۆەكا؟
- قارا ورىك... ونىڭ جەتى ءتۇرى بار. ال ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا ونىڭ ءۇش ءتۇرى وسەدى. – چەرنوسليۆ... ون يمەەت 7 ۆيدوۆ. ا ۆ ناشەي رەسپۋبليكە پرويزراستايۋت تولكو 3 ۆيدا.
- ول جەمىس قاي ايلاردا پىسەدى؟ – ۆ كاكوە ۆرەميا پوسپيەۆاەت ەتوت فرۋكت؟
- ماۋسىم، مامىر ايلارىندا. – ۆ ماەي ۆ يۋنە.
- ول جەمىس قايدا وسەدى؟ – گدە راستەت؟
- ورماننىڭ شەتتەرىندە، بۇتالاردىڭ اراسىندا وسەدى. – راستەت نا كرايۋ لەسا، ۆ كۋستارنيكاح.
- ونىڭ قانداي ەمى بار؟ – چتو لەچيت؟
- دەنەگە ءىرىڭدى بورتپەلەر شىققاندا پايدالانسا، تيگىزەر كومەگى كوپ. – بولشۋيۋ پولزۋ پرينوسيات پري لەچەنيي گنوينىح پرىششەي.
- جەمىسى قانداي؟ – كاكۋيۋ فورمۋ يمەەت ەتوت فرۋكت؟
- جۇمىرتقا تارىزدەس، سارى، قىزىل ءتۇستى. – پرودولگوۆاتىي، جەلتوگو، كراسنوگو سۆەتا.
1 - وقۋشىعا پايدالى، ورىك، جۇمىرتقا سوزدەرىنىڭ بىرەۋىنە فونەتيكالىق تالداۋ جاساتامىن.
ۇلگىرىمى تومەن وقۋشىمەن جۇمىس (ۇلگىرىمى تومەن وقۋشىعا ۇلەستىرمە قاعازىن بەرەمىن).
3 - تاپسىرما. ادام اعزاسىنا پايدالى تاعامداردى اتاڭدار. دۇرىس، ەندەشە مىنا سۋرەتتەردى تاڭداپ، اۆتور ورىندىعىنا وتىرىپ، تالداۋ.
ەندى مىنا سۋرەتتەردىڭ ىشىنەن پايدالىسىن 1 - سەبەتكە، پايداسىزىن 2 - سەبەتكە سالامىز.
باعالاپ الامىن
مەن سىزدەرگە بىرنەشە سۇراق وقيمىن، ال سەندەر دۇرىس/بۇرىس دەگەن جاۋاپ بەرەسىڭدەر (پاراق بەرىپ، بولعان سوڭ تاقتاعا دۇرىسىن ءىلىپ قويامىن).
سۇراقتار:
1. قوس سوزدەر دەفيس ارقىلى جاسالادى (دۇرىس)
2. المانىڭ مينەرالدىق قۇرامى باي ەمەس (بۇرىس)
3. المادا كومىرسۋتەك جوق (بۇرىس)
4. بالىق فوسفورعا باي (دۇرىس)
5. ادام اعزاسىنا دارۋمەندەر كەرەك (دۇرىس)
6. قارا ورىكتىڭ قازاقستاندا 7 ءتۇرى وسەدى (بۇرىس)
7. توپتاۋ سان ەسىمنىڭ سۇراعى قانشادان؟ (دۇرىس)
8.– ما، - مە، - با، - بە، - شە - سۇراۋلىق دەمەۋلىك (دۇرىس)
ەندى الدارىڭا مىناداي دايىن گرافيك ۇسىنامىن. سەبەبى، ءقازىر گرافيكالىق تەست ورىندايمىز. تومەندەگى بەرىلگەن سوزدەردى 3 گرامماتيكالىق تاقىرىپقا سايكەس جاۋاپپەن سايكەستەندىرەمىز
قانە تەكسەرەيىك، (تەكسەرىپ بولعان سوڭ باعا قويامىن)، ەندى مىنا سىزىق نەگە ۇقسايدى؟ – ءيا، دۇرىس 70 دەگەن سانعا. – ال 70 سانى نەنى ەسكە سالادى؟
- جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىن. – ەندەشە، بارلىعىڭدى كەلە جاتقان ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىمەن قۇتتىقتايمىن!
ۇيگە تاپسىرما. بۇگىنگى تاقىرىپ ءمودۋلدىڭ سوڭعى تاقىرىبى بولعاندىقتان قايتالاۋ.
باعالاۋ. ەندى باعالاۋ كەستەسىنە قورىتىندى باعامىزدى قويايىق!(كۇندەلىككە باعا قويۋ)
- بۇگىنگى ساباق قالاي ءوتتى؟
(وقۋشىلار سمايليك تاڭداپ، ساباقتىڭ قالاي وتكەنىن تاماشا، جاقسى، ناشار، بىلمەيمىن دەگەن جاۋاپ ايتادى)
- ساباق اياقتالدى، ساۋ بولىڭىزدار!
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
