كىتاپ - اقىلشى دوسىڭ
شقو، وسكەمەن قالاسى
№ 45 ورتا مەكتەبى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ناجينوۆا بيبيگۋل
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كىتاپ - اقىلشى دوسىڭ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: كىتاپتىڭ ادام ومىرىندەگى ورنى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: كىتاپقا دەگەن وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ، سويلەۋ مانەرىن دامىتۋ، تانىمدىق - ويلاۋ قابىلەتىن، زەيىنىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى كىتاپتى سۇيۋگە باۋلۋ، كىتاپتى كۇتىپ ۇستاۋ ەرەجەلەرىن بىلۋگە تاربيەلەۋ، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ساباقتىڭ ءتيپى: ساياحات ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق – جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ناقىل سوزدەر، بالالار ادەبيەتىنەن كىتاپ كورمەسى، ەرتەگىلەر الەمىنە ساياحات، سمايلدار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
- سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! بۇگىن بىزدە ەرەكشە ساياحات كۇن. ساياحات بارىسىندا ءارتۇرلى تاپسىرمالار، ويىندار بولادى.
- الدىمەن توپتارىمىزدى انىقتاپ الايىق. ول ءۇشىن ءقازىر سىزدەرگە مەن ءتۇستى كىتاپتار ءپىشىنىن ۇسىنامىن. ءار قايسىڭىز ۇناعان ءتۇستى تاڭداپ الىڭىزدار. ەندى تاڭداپ الىنعان تۇستەر بويىنشا توپقا ءبولىنىپ وتىرا قالىڭىزدار. بالالار توپقا بولىندىك. توپتىڭ اتىن انىقتاۋ ءۇشىن ەرتەگى كىتاپتاردى تاڭدايىق. (تاقتادا ەرتەگى كىتاپتارى، سلايد). ءۇش توپتىڭ اتىن انىقتايمىز: العىرلار، ويشىلدار جانە تاپقىرلار.
- ءقازىر ءبىر جۇمباق جاسىرامىن، مۇقيات تىڭداڭىزدار
كوپ اڭگىمەم، ولەڭىم،
كۇندە اقىل بەرەمىن.
جاقسى كورسە مەنى كىم،
مەن دە ونى جاقسى كورەمىن. ( كىتاپ).
- كىتاپ تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
- كىتاپ قايدا تۇرادى؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار، ەندەشە بۇگىن ءبىزدىڭ ساياحات ساباعىمىز نە جايلى بولماق؟
- كىتاپتار جايلى. بالالار، 23 ءساۋىر – دۇنيەجۇزىلىك كىتاپتار كۇنى. ولاي بولسا كىتاپتار تۇراعى قالا كىتاپحانالارىنا ساياحات جاسايمىز.
سول كەزدە الي مەن اييا كىرەدى.
- بالالار، قاراڭدارشى الي مەن اييانىڭ كوڭىل - كۇيى جوق بوپ تۇر عوي. سۇرايىقشى، نە بولىپ قالدى ەكەن؟
اييا: - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار. مەنەن سۇيىكتى كىتابىم قاشىپ كەتتى. سەبەبى مەن ونى كۇتىپ ۇستامادىم. ەندى قايدا بولۋى مۇمكىن. تابۋعا كومەكتەسەسىڭدەر مە؟
- ارينە، كومەكتەسەمىز، اييا!
ءمۇعالىم تاقتاعا سمايليكتەر ءىلىپ ءجۇرىپ؛
- تاپسىرمالار وتە قيىن بولادى، ورىنداي المايدى. ايياعا ەشكىم كومەكتەسە المايدى – دەيدى سمايليكتەر.
- بالالار شىنىمەن ءبىز كومەكتەسە المايمىز با؟
- سمايليك مىرزا، ءسىز مۇقيات قاراپ وتىرىڭىز. مەنىڭ وقۋشىلارىم بارلىق تاپسىرمانى ەش قيىندىقسىز ورىندايدى. ونى ساباق اياعىندا كورەسىز.
- ولاي بولسا اييانىڭ كىتابى قايدا بولۋى مۇمكىن؟
وقۋشىلار جاۋابى؛
- كىتاپحانادا
II. مەكتەپ كىتاپحاناسى
- جاقسى دۇرىس ايتاسىڭدار، بالالار. ەندەشە ساياحاتىمىزدى ءبىز ەڭ الدىمەن مەكتەپ كىتاپحاناسىنان باستايىق. (ينتەراكتيۆتى تاقتادا مەكتەپ كىتاپحاناسىنىڭ سۋرەتى جانە ۇلكەن قۇلىپ شىعادى).
- بالالار، قاراڭدارشى مۇندا قۇلىپ تۇر.
- ءبىز كىتاپحاناعا كىرە المايتىن بولدىق قوي.
- وعان كىرۋ ءۇشىن ينتەراكتيۆتى تاقتاعا كىتاپحاناشى اپايدىڭ جاسىرعان جۇمباقتارىن شەشەيىك.
- قاي توپ جۇمباقتىڭ شەشۋىن كوپ تاۋىپ، كىلتكە يە بولسا، سول توپ كىتاپحانانى اشادى.
ءار جۇمباقتىڭ شەشۋىنە ءبىر كۇلەگەش (سمايل) بەرىلەدى، سمايل كوپ جيناعان توپ كىلت الادى.
قابات - قابات قاتتاما،
اقىلىڭ بولسا اتتاما. (كىتاپ)
***
بويلاعان سايىن تەرەڭگە
شىعاسىڭ بيىك بەلەڭگە (ءبىلىم)
*****
بىلىمنەن مول سىي اسى،
بالالاردىڭ ۇياسى (مەكتەپ)
***
ءبىلىمنىڭ جولباسشىسى
شاكىرتتىڭ قولباسشىسى (ءمۇعالىم)
***
اپپاق دالا قارا ءدان،
ءدانىن سەپكەن - تۇسىنۋگە جاراعان.(ارىپتەر)
***
قوبديىندا قايىرلى،
قازىنانىڭ ءبارى بار.
تاۋىسساڭ كوز مايىڭدى،
قالاعانىڭ تابىلار. (كىتاپ)
***
ۇسىنعان قوينىنان،
ءبىلىمنىڭ ۇلەسىن.
شىقپايدى ويىڭنان،
دوسىڭ عوي بىلەسىڭ.( كىتاپ)
- كىتاپحانادا كىتاپتار ارنايى سورەلەردە تۇرادى. ءار ءتۇرلى جاستاعى بالالار باسپاسى بولەك – بولەك تۇرادى. كىتاپحانادا شۋلاۋعا بولمايدى. كىتاپتى ۋاقىتىندا قايتارىپ وتىرۋ كەرەك.
اييا ايتادى: - بالالار، مەنىڭ كىتابىم مۇندا دا جوق ەكەن. ەندى نە ىستەيمىن؟
- ۋايىمداما اييا، مۇمكىن ءبىز كەلەسى كىتاپحانادان تابامىز.
III. و. بوكەي اتىنداعى ورتالىق قالالىق كىتاپحانا
ورالحان بوكەي 1943 جىلى 28 قىركۇيەكتە شىعىس قازاقستان وبلىسى كاتونقاراعاي اۋدانى شىڭعىستاي اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى.
• 1976 جىلى ورالحان بوكەي «قۇلىنىم مەنىڭ» پەساسى ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى،
• 1978 جىلى «نايزاعاي ءىزى» پوۆەستەرى مەن اڭگىمەلەرى ءۇشىن ن. وستروۆسكيي اتىنداعى بۇكىلوداقتىق ادەبي سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى،
• 1986 جىلى «ءبىزدىڭ جاقتا قىس ۇزاق» پوۆەستەرى مەن اڭگىمەلەرى ءۇشىن اباي اتىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ
لاۋرەاتى ناگرادالارىنا يە بولدى.
- ول كىتاپحانا سلاۆسكيي جاعالاۋىنداعى 22 ۇيدە ورنالاسقان.
- بالالار، تاعى ءبىر كەدەرگى كەزدەستى. مەن سەندەردىڭ كەدەرگىدەن قينالماي، مۇدىرمەي وتەتىندەرىڭە سەنىمدىمىن.
الي: - بالالار سەندەر قانداي كىتاپ وقىعاندى ۇناتاسىڭدار؟
- ەرتەگى كىتابىن وقىعاندى ۇناتامىز.
- ەندەشە كەدەرگىدەن ءوتۋ ءۇشىن «ەرتەگى كەيىپكەرىن اتا» ويىنىن وينايىق.
ينتەراكتيۆتى تاقتادان بىرنەشە ەرتەگى كەيىپكەرى شىعادى. ءار توپ قول كوتەرىپ، جاۋاپ بەرەدى. قاي توپ كوپ جاۋاپ بەرسە، سول توپ كىلت الىپ ەسىك اشادى.
- وتە جاقسى بالالار! سەندەر ەرتەگىلەردى كوپ وقيتىندارىڭدى كورسەتتىڭدەر.
- ەرتەگىلەر ءتىل بايلىعىمىزدى دامىتادى، وي – قيالىمىزدى ۇشتايدى، مەيرىمدىلىككە باۋليدى، ۇيرەتەدى.
سونىڭ ناتيجەسىندە سەندەر اييا مەن اليگە كومەكتەسىپ جۇرسىڭدەر.
اييا: - ءبىراق، مەنىڭ كىتابىم مۇندا دا جوق ەكەن بالالار. (مۇڭايادى).
- ءبىز سەنىڭ كىتابىڭدى مىندەتتى تۇردە تابامىز، اييا!
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№ 45 ورتا مەكتەبى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ناجينوۆا بيبيگۋل
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كىتاپ - اقىلشى دوسىڭ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: كىتاپتىڭ ادام ومىرىندەگى ورنى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: كىتاپقا دەگەن وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ، سويلەۋ مانەرىن دامىتۋ، تانىمدىق - ويلاۋ قابىلەتىن، زەيىنىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى كىتاپتى سۇيۋگە باۋلۋ، كىتاپتى كۇتىپ ۇستاۋ ەرەجەلەرىن بىلۋگە تاربيەلەۋ، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ساباقتىڭ ءتيپى: ساياحات ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق – جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ناقىل سوزدەر، بالالار ادەبيەتىنەن كىتاپ كورمەسى، ەرتەگىلەر الەمىنە ساياحات، سمايلدار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
- سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! بۇگىن بىزدە ەرەكشە ساياحات كۇن. ساياحات بارىسىندا ءارتۇرلى تاپسىرمالار، ويىندار بولادى.
- الدىمەن توپتارىمىزدى انىقتاپ الايىق. ول ءۇشىن ءقازىر سىزدەرگە مەن ءتۇستى كىتاپتار ءپىشىنىن ۇسىنامىن. ءار قايسىڭىز ۇناعان ءتۇستى تاڭداپ الىڭىزدار. ەندى تاڭداپ الىنعان تۇستەر بويىنشا توپقا ءبولىنىپ وتىرا قالىڭىزدار. بالالار توپقا بولىندىك. توپتىڭ اتىن انىقتاۋ ءۇشىن ەرتەگى كىتاپتاردى تاڭدايىق. (تاقتادا ەرتەگى كىتاپتارى، سلايد). ءۇش توپتىڭ اتىن انىقتايمىز: العىرلار، ويشىلدار جانە تاپقىرلار.
- ءقازىر ءبىر جۇمباق جاسىرامىن، مۇقيات تىڭداڭىزدار
كوپ اڭگىمەم، ولەڭىم،
كۇندە اقىل بەرەمىن.
جاقسى كورسە مەنى كىم،
مەن دە ونى جاقسى كورەمىن. ( كىتاپ).
- كىتاپ تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
- كىتاپ قايدا تۇرادى؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار، ەندەشە بۇگىن ءبىزدىڭ ساياحات ساباعىمىز نە جايلى بولماق؟
- كىتاپتار جايلى. بالالار، 23 ءساۋىر – دۇنيەجۇزىلىك كىتاپتار كۇنى. ولاي بولسا كىتاپتار تۇراعى قالا كىتاپحانالارىنا ساياحات جاسايمىز.
سول كەزدە الي مەن اييا كىرەدى.
- بالالار، قاراڭدارشى الي مەن اييانىڭ كوڭىل - كۇيى جوق بوپ تۇر عوي. سۇرايىقشى، نە بولىپ قالدى ەكەن؟
اييا: - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار. مەنەن سۇيىكتى كىتابىم قاشىپ كەتتى. سەبەبى مەن ونى كۇتىپ ۇستامادىم. ەندى قايدا بولۋى مۇمكىن. تابۋعا كومەكتەسەسىڭدەر مە؟
- ارينە، كومەكتەسەمىز، اييا!
ءمۇعالىم تاقتاعا سمايليكتەر ءىلىپ ءجۇرىپ؛
- تاپسىرمالار وتە قيىن بولادى، ورىنداي المايدى. ايياعا ەشكىم كومەكتەسە المايدى – دەيدى سمايليكتەر.
- بالالار شىنىمەن ءبىز كومەكتەسە المايمىز با؟
- سمايليك مىرزا، ءسىز مۇقيات قاراپ وتىرىڭىز. مەنىڭ وقۋشىلارىم بارلىق تاپسىرمانى ەش قيىندىقسىز ورىندايدى. ونى ساباق اياعىندا كورەسىز.
- ولاي بولسا اييانىڭ كىتابى قايدا بولۋى مۇمكىن؟
وقۋشىلار جاۋابى؛
- كىتاپحانادا
II. مەكتەپ كىتاپحاناسى
- جاقسى دۇرىس ايتاسىڭدار، بالالار. ەندەشە ساياحاتىمىزدى ءبىز ەڭ الدىمەن مەكتەپ كىتاپحاناسىنان باستايىق. (ينتەراكتيۆتى تاقتادا مەكتەپ كىتاپحاناسىنىڭ سۋرەتى جانە ۇلكەن قۇلىپ شىعادى).
- بالالار، قاراڭدارشى مۇندا قۇلىپ تۇر.
- ءبىز كىتاپحاناعا كىرە المايتىن بولدىق قوي.
- وعان كىرۋ ءۇشىن ينتەراكتيۆتى تاقتاعا كىتاپحاناشى اپايدىڭ جاسىرعان جۇمباقتارىن شەشەيىك.
- قاي توپ جۇمباقتىڭ شەشۋىن كوپ تاۋىپ، كىلتكە يە بولسا، سول توپ كىتاپحانانى اشادى.
ءار جۇمباقتىڭ شەشۋىنە ءبىر كۇلەگەش (سمايل) بەرىلەدى، سمايل كوپ جيناعان توپ كىلت الادى.
قابات - قابات قاتتاما،
اقىلىڭ بولسا اتتاما. (كىتاپ)
***
بويلاعان سايىن تەرەڭگە
شىعاسىڭ بيىك بەلەڭگە (ءبىلىم)
*****
بىلىمنەن مول سىي اسى،
بالالاردىڭ ۇياسى (مەكتەپ)
***
ءبىلىمنىڭ جولباسشىسى
شاكىرتتىڭ قولباسشىسى (ءمۇعالىم)
***
اپپاق دالا قارا ءدان،
ءدانىن سەپكەن - تۇسىنۋگە جاراعان.(ارىپتەر)
***
قوبديىندا قايىرلى،
قازىنانىڭ ءبارى بار.
تاۋىسساڭ كوز مايىڭدى،
قالاعانىڭ تابىلار. (كىتاپ)
***
ۇسىنعان قوينىنان،
ءبىلىمنىڭ ۇلەسىن.
شىقپايدى ويىڭنان،
دوسىڭ عوي بىلەسىڭ.( كىتاپ)
- كىتاپحانادا كىتاپتار ارنايى سورەلەردە تۇرادى. ءار ءتۇرلى جاستاعى بالالار باسپاسى بولەك – بولەك تۇرادى. كىتاپحانادا شۋلاۋعا بولمايدى. كىتاپتى ۋاقىتىندا قايتارىپ وتىرۋ كەرەك.
اييا ايتادى: - بالالار، مەنىڭ كىتابىم مۇندا دا جوق ەكەن. ەندى نە ىستەيمىن؟
- ۋايىمداما اييا، مۇمكىن ءبىز كەلەسى كىتاپحانادان تابامىز.
III. و. بوكەي اتىنداعى ورتالىق قالالىق كىتاپحانا
ورالحان بوكەي 1943 جىلى 28 قىركۇيەكتە شىعىس قازاقستان وبلىسى كاتونقاراعاي اۋدانى شىڭعىستاي اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى.
• 1976 جىلى ورالحان بوكەي «قۇلىنىم مەنىڭ» پەساسى ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى،
• 1978 جىلى «نايزاعاي ءىزى» پوۆەستەرى مەن اڭگىمەلەرى ءۇشىن ن. وستروۆسكيي اتىنداعى بۇكىلوداقتىق ادەبي سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى،
• 1986 جىلى «ءبىزدىڭ جاقتا قىس ۇزاق» پوۆەستەرى مەن اڭگىمەلەرى ءۇشىن اباي اتىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ
لاۋرەاتى ناگرادالارىنا يە بولدى.
- ول كىتاپحانا سلاۆسكيي جاعالاۋىنداعى 22 ۇيدە ورنالاسقان.
- بالالار، تاعى ءبىر كەدەرگى كەزدەستى. مەن سەندەردىڭ كەدەرگىدەن قينالماي، مۇدىرمەي وتەتىندەرىڭە سەنىمدىمىن.
الي: - بالالار سەندەر قانداي كىتاپ وقىعاندى ۇناتاسىڭدار؟
- ەرتەگى كىتابىن وقىعاندى ۇناتامىز.
- ەندەشە كەدەرگىدەن ءوتۋ ءۇشىن «ەرتەگى كەيىپكەرىن اتا» ويىنىن وينايىق.
ينتەراكتيۆتى تاقتادان بىرنەشە ەرتەگى كەيىپكەرى شىعادى. ءار توپ قول كوتەرىپ، جاۋاپ بەرەدى. قاي توپ كوپ جاۋاپ بەرسە، سول توپ كىلت الىپ ەسىك اشادى.
- وتە جاقسى بالالار! سەندەر ەرتەگىلەردى كوپ وقيتىندارىڭدى كورسەتتىڭدەر.
- ەرتەگىلەر ءتىل بايلىعىمىزدى دامىتادى، وي – قيالىمىزدى ۇشتايدى، مەيرىمدىلىككە باۋليدى، ۇيرەتەدى.
سونىڭ ناتيجەسىندە سەندەر اييا مەن اليگە كومەكتەسىپ جۇرسىڭدەر.
اييا: - ءبىراق، مەنىڭ كىتابىم مۇندا دا جوق ەكەن بالالار. (مۇڭايادى).
- ءبىز سەنىڭ كىتابىڭدى مىندەتتى تۇردە تابامىز، اييا!
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
