اعاش وڭدەۋ قۇرالدارى
5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اعاش وڭدەۋ قۇرالدارى
ساباقتىڭ ماقساتى:
- وقۋشىلاردى اعاش وڭدەيتىن نەگىزگى قۇرال - سايماندارمەن تانىستىرۋ.
- جاس ۇرپاق بويىنا ساراماندىق شەبەرلىك پەن شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
- وقۋشىلاردى ەڭبەككە سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراۋعا، ەڭبەك ادامدارىن قۇرمەتتەۋگە، قۇرال-سايماندارعا ۇقىپتى قاراۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قۇرال - سايمان تۇرلەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا
وقىتۋ ءادىسى: ستو ءادىسى
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سىنىپتى تۇگەندەۋ.
قانە، بالالار، قۇرالدارىڭىزدى شىعارىپ، جاڭا ساباققا ازىرلەنىڭدەر.
1. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. كورنەكىلىك ستراتەگياسى. تاقتادا اعاش وڭدەۋ قۇرالدارى.
بالعا، بالتا، ارا، سۇرگى، پىشاق، شاپپا شوت، قاشاۋ
بۇل قۇرالداردىڭ اتتارىن اتاپ، قايدا نە ءۇشىن پايدالاناتىنىن ايتىڭدار. ولاي بولسا، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: اعاش وڭدەۋ قۇرالدارى.
II. جاڭا ساباق.
بۇرىن قولونەر شەبەرلىگىنە قاجەتتى اعاشتىڭ بارلىعىن ۇستالار تىكەلەي ءوز قولدارىمەن جاساعان. مىس: كيىز ءۇي سۇيەگى، ۇلتتىق بۇيىمدار: ساندىق، كەبەجە، اسادال، جۇكاياق، جاستىق اعاش، ت. ب.
ولار اعاشتى ۋاقىتىندا كەسىپ، كەپتىرىپ وتىرعان. اعاشپەن جۇمىس جاساۋ كەزىندە شابۋ، كەسۋ، تەگىستەۋ، وڭدەۋ جۇمىستارى قۇرال - سايمانسىز جۇزەگە اسپايدى. ەندى اعاش وڭدەيتىن قۇرالدارمەن تولىق تانىسايىق.
1. كەسكىش قۇرالدار. ءبىر جاعى بىركەلكى جاقتالعان، ۇشى وتكىر قۇرالداردى كەسكىش قۇرالدار دەيمىز. ولارعا قوس قولدى پىشاق، ءبىر جاقتى پىشاق، اۋىسپالى ءجۇزدى اشەكەي پىشاق جاتادى.
2. شابۋعا قاجەتتى سايماندار: شاپپاشوت، اعاش بالعا، بالتا، ىڭعىرۋ قۇرالدارى.
3. كەسۋگە ارنالعان قۇرالدار: قول ارا، جاق ارا، ەكى كىسىلىك ارا.
4. تەگىستەۋ قۇرالدارى: سۇرگى، شەرحەبەل، فۋگانوك.
كەسۋ ادىستەرى: اعاشتى كەسەتىن ەڭ باستى قۇرال – ارا. ارانىڭ قالىڭدىعى ءار ءتۇرلى بولاتتاردان جاسالادى، ونى توسەم دەپ اتايدى. توسەم وتە قاتتى، يىلگىش، تەگىس بولۋى ءتيىس. ارا تىستەرى ءۇشبۇرىشتالىپ قيعاش قايرالادى. ارا ءتىسى ەكى ءتۇرلى قىزمەت اتقارادى: بىرىنشىدەن ول اعاش تالشىعىن كەسەدى، ەكىنشىدەن كەسكەندە پايدا بولعان اعاشتىڭ ۇنتاعىن سىرتقا ىسىرىپ، شىعارىپ وتىرادى.
اعاش كەسۋ كەزىندە جاسالاتىن بۇيىمعا اعاش تۇرىنە قاراي ءار ءتۇرلى ارانى پايدالانۋعا بولادى. اعاشتى ارامەن كەسۋ كەزىندە دەنەڭدى، ارانى دۇرىس ۇستاۋ كەرەك. ارا وڭ قولىڭدا، سول قولىڭمەن كەسەتىن اعاشتى تىرەپ تۇراسىڭ. وڭ اياعىڭ سول اياقتان ءسال الشاقتاۋ بولسىن. ارانى كۇشپەن كەسۋگە بولمايدى. ءبىرقالىپتى جۇمىس جاساۋ كەرەك. اعاشتى كولدەنەڭ كەسكەندە كەسۋ باعىتى اعاش تالشىعىنا پەرپەنديكۋليار، ال ۇزىن بويى كەسكەندە پاراللەل بولادى. كولدەنەڭ كەسۋ ءۇشىن ارا ءتىسىنىڭ كەسكىنى ءۇشبۇرىش، ال ۇزىنا بويى كەسۋ ءۇشىن قيعاش بولادى. ارامەن جۇمىس كەزىندە قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن مۇقيات ساقتاعان ءجون.
III. سەمانتيكالىق كارتا
قۇرال - سايماندار --- كەسكىش قۇرال --- شابۋ قۇرالى --- جونۋ قۇرالى ---- تەگىستەۋ قۇرالى --- ۇرعىش قۇرالى
بالتا
ارا
قوس قولدى پىشاق
سۇرگى
بالعا
شاپپا شوت
قاشاۋ
سونىمەن بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا اعاش وڭدەۋ قۇرالدارىمەن تانىستىق.
1. ارا نە ءۇشىن قاجەت؟
2. سۇرگىنى نە ءۇشىن قولدانامىز؟
3. ارا ءتىسى نە ءۇشىن قيعاش بولادى؟
4. ارامەن جۇمىس كەزىندە ءوزىڭدى قالاي ۇستايسىڭ؟
5. اعاشتىڭ تۇرلەرى؟
6. اعاش نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
جۇمباقتار شەشۋ. جاۋابىن قۇرال - سايمانداردى كورسەتۋ ارقىلى تابۋ.
1. ازۋلى حايۋان – تەمىر ەر،
اندەتىپ سۇيەك كەمىرەر. (اعاش كەسكىش ارا)
2. ءبىر قىرى - بالتا،
ءبىر قىرى - بالعا.
اعاشتان شاپقان،
شەگەنى قاققان. (شاپپا شوت)
3. قولعا الساڭ قىزمەت ەتەر،
ءبۇتىندى بولشەكتەۋگە شەبەر. (پىشاق)
4. كەدىر - بۇدىر تاقتايدى،
تەگىستەيدى تىلىمەن.
جەگەن اسىن تاتپايدى،
شىعار جەلكە تۇبىنەن. (سۇرگى)
5. بولات تۇكتى
كوسەۋ مىقتى
توزاڭداتىپ تەمىردى ۇكتى.(ەگەۋ)
6. قالپاقتى جىمىرادى،
توبەسىنەن ۇرادى،
تۇزەتۋگە قىڭىردى،
ءدايىم دايىن تۇرادى. (بالعا)
IV. باعالاۋ.
V. ۇيگە تاپسىرما §1 وقىپ كەلۋ.
ونەر تۋرالى ماقال - ماتەلدەر جيناقتاۋ. ساباعىمىزدىڭ ساراماندىق ءبولىمىن ەكىنشى ساباعىمىزدا جالعاستىرامىز.
№ 13 ورتا مەكتەپ گيمنازياسىنىڭ
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى: دۇيسەنبەكوۆا س. ت
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اعاش وڭدەۋ قۇرالدارى
ساباقتىڭ ماقساتى:
- وقۋشىلاردى اعاش وڭدەيتىن نەگىزگى قۇرال - سايماندارمەن تانىستىرۋ.
- جاس ۇرپاق بويىنا ساراماندىق شەبەرلىك پەن شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
- وقۋشىلاردى ەڭبەككە سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراۋعا، ەڭبەك ادامدارىن قۇرمەتتەۋگە، قۇرال-سايماندارعا ۇقىپتى قاراۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قۇرال - سايمان تۇرلەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا
وقىتۋ ءادىسى: ستو ءادىسى
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سىنىپتى تۇگەندەۋ.
قانە، بالالار، قۇرالدارىڭىزدى شىعارىپ، جاڭا ساباققا ازىرلەنىڭدەر.
1. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. كورنەكىلىك ستراتەگياسى. تاقتادا اعاش وڭدەۋ قۇرالدارى.
بالعا، بالتا، ارا، سۇرگى، پىشاق، شاپپا شوت، قاشاۋ
بۇل قۇرالداردىڭ اتتارىن اتاپ، قايدا نە ءۇشىن پايدالاناتىنىن ايتىڭدار. ولاي بولسا، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: اعاش وڭدەۋ قۇرالدارى.
II. جاڭا ساباق.
بۇرىن قولونەر شەبەرلىگىنە قاجەتتى اعاشتىڭ بارلىعىن ۇستالار تىكەلەي ءوز قولدارىمەن جاساعان. مىس: كيىز ءۇي سۇيەگى، ۇلتتىق بۇيىمدار: ساندىق، كەبەجە، اسادال، جۇكاياق، جاستىق اعاش، ت. ب.
ولار اعاشتى ۋاقىتىندا كەسىپ، كەپتىرىپ وتىرعان. اعاشپەن جۇمىس جاساۋ كەزىندە شابۋ، كەسۋ، تەگىستەۋ، وڭدەۋ جۇمىستارى قۇرال - سايمانسىز جۇزەگە اسپايدى. ەندى اعاش وڭدەيتىن قۇرالدارمەن تولىق تانىسايىق.
1. كەسكىش قۇرالدار. ءبىر جاعى بىركەلكى جاقتالعان، ۇشى وتكىر قۇرالداردى كەسكىش قۇرالدار دەيمىز. ولارعا قوس قولدى پىشاق، ءبىر جاقتى پىشاق، اۋىسپالى ءجۇزدى اشەكەي پىشاق جاتادى.
2. شابۋعا قاجەتتى سايماندار: شاپپاشوت، اعاش بالعا، بالتا، ىڭعىرۋ قۇرالدارى.
3. كەسۋگە ارنالعان قۇرالدار: قول ارا، جاق ارا، ەكى كىسىلىك ارا.
4. تەگىستەۋ قۇرالدارى: سۇرگى، شەرحەبەل، فۋگانوك.
كەسۋ ادىستەرى: اعاشتى كەسەتىن ەڭ باستى قۇرال – ارا. ارانىڭ قالىڭدىعى ءار ءتۇرلى بولاتتاردان جاسالادى، ونى توسەم دەپ اتايدى. توسەم وتە قاتتى، يىلگىش، تەگىس بولۋى ءتيىس. ارا تىستەرى ءۇشبۇرىشتالىپ قيعاش قايرالادى. ارا ءتىسى ەكى ءتۇرلى قىزمەت اتقارادى: بىرىنشىدەن ول اعاش تالشىعىن كەسەدى، ەكىنشىدەن كەسكەندە پايدا بولعان اعاشتىڭ ۇنتاعىن سىرتقا ىسىرىپ، شىعارىپ وتىرادى.
اعاش كەسۋ كەزىندە جاسالاتىن بۇيىمعا اعاش تۇرىنە قاراي ءار ءتۇرلى ارانى پايدالانۋعا بولادى. اعاشتى ارامەن كەسۋ كەزىندە دەنەڭدى، ارانى دۇرىس ۇستاۋ كەرەك. ارا وڭ قولىڭدا، سول قولىڭمەن كەسەتىن اعاشتى تىرەپ تۇراسىڭ. وڭ اياعىڭ سول اياقتان ءسال الشاقتاۋ بولسىن. ارانى كۇشپەن كەسۋگە بولمايدى. ءبىرقالىپتى جۇمىس جاساۋ كەرەك. اعاشتى كولدەنەڭ كەسكەندە كەسۋ باعىتى اعاش تالشىعىنا پەرپەنديكۋليار، ال ۇزىن بويى كەسكەندە پاراللەل بولادى. كولدەنەڭ كەسۋ ءۇشىن ارا ءتىسىنىڭ كەسكىنى ءۇشبۇرىش، ال ۇزىنا بويى كەسۋ ءۇشىن قيعاش بولادى. ارامەن جۇمىس كەزىندە قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن مۇقيات ساقتاعان ءجون.
III. سەمانتيكالىق كارتا
قۇرال - سايماندار --- كەسكىش قۇرال --- شابۋ قۇرالى --- جونۋ قۇرالى ---- تەگىستەۋ قۇرالى --- ۇرعىش قۇرالى
بالتا
ارا
قوس قولدى پىشاق
سۇرگى
بالعا
شاپپا شوت
قاشاۋ
سونىمەن بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا اعاش وڭدەۋ قۇرالدارىمەن تانىستىق.
1. ارا نە ءۇشىن قاجەت؟
2. سۇرگىنى نە ءۇشىن قولدانامىز؟
3. ارا ءتىسى نە ءۇشىن قيعاش بولادى؟
4. ارامەن جۇمىس كەزىندە ءوزىڭدى قالاي ۇستايسىڭ؟
5. اعاشتىڭ تۇرلەرى؟
6. اعاش نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
جۇمباقتار شەشۋ. جاۋابىن قۇرال - سايمانداردى كورسەتۋ ارقىلى تابۋ.
1. ازۋلى حايۋان – تەمىر ەر،
اندەتىپ سۇيەك كەمىرەر. (اعاش كەسكىش ارا)
2. ءبىر قىرى - بالتا،
ءبىر قىرى - بالعا.
اعاشتان شاپقان،
شەگەنى قاققان. (شاپپا شوت)
3. قولعا الساڭ قىزمەت ەتەر،
ءبۇتىندى بولشەكتەۋگە شەبەر. (پىشاق)
4. كەدىر - بۇدىر تاقتايدى،
تەگىستەيدى تىلىمەن.
جەگەن اسىن تاتپايدى،
شىعار جەلكە تۇبىنەن. (سۇرگى)
5. بولات تۇكتى
كوسەۋ مىقتى
توزاڭداتىپ تەمىردى ۇكتى.(ەگەۋ)
6. قالپاقتى جىمىرادى،
توبەسىنەن ۇرادى،
تۇزەتۋگە قىڭىردى،
ءدايىم دايىن تۇرادى. (بالعا)
IV. باعالاۋ.
V. ۇيگە تاپسىرما §1 وقىپ كەلۋ.
ونەر تۋرالى ماقال - ماتەلدەر جيناقتاۋ. ساباعىمىزدىڭ ساراماندىق ءبولىمىن ەكىنشى ساباعىمىزدا جالعاستىرامىز.
№ 13 ورتا مەكتەپ گيمنازياسىنىڭ
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى: دۇيسەنبەكوۆا س. ت
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ادىستەمەلىك ۇسىنىستار مۇعالىمگە 10 - سىنىپ ءبىلىم الۋشىلارىنا «ينفورماتيكا» ءپانى بويىنشا جيىنتىق باعالاۋدى جوسپارلاۋ، ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋگە كومەك قۇرالى رەتىندە قۇراستىرىلعان. جيىنتىق باعالاۋعا ...
