InfoHub Logo

ى.التىنسارين اتىنداعى
ارقالىق مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتى
ستۋدەنت: ەسەنتۋروۆا ايدانا        
عىلىمي جەتەكشىسى: اناپين ەلتاي حاكيم ۇلى

             

قوعامنىڭ دامۋىنىڭ قازىرگى كەزەڭى، ەلىمىزدە بولىپ جاتقان ءتۇرلى وزگەرىستەر ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىنە جاڭاشا قاراۋدى، ءمۇعالىم ىس-ارەكەتىن جاڭاشا ۇيىمداستىرۋدى تالاپ ەتەدى. ءبىز اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ ومىرىمىزگە، اسىرەسە، ءبىلىم بەرۋ پروسەسىنە ءبىرقاتار اۋقىمدى وزگەرىستەر ەنگىزىپ وتىرعان زاماندا ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. الەمدەگى حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ جەتەكشى قۇرالى رەتىندە اعىلشىن ءتىلىنىڭ الار ورنى الدىمەن تەحنولوگيانىڭ، ەكونوميكا مەن PR-تەحنولوگيانىڭ اسا قارقىندى دامۋىمەن بايلانىستى. بۇل اعىلشىن ءتىلىن مەملەكەتارالىق قارىم-قاتىناس، عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ نەگىزگى ءتىلى رەتىندە مەڭگەرگىسى كەلەتىن جالپى ءبىلىم بەرۋ مەكتەپتەرى وقۋشىلارىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن كۇشەيتە تۇسەدى. قازىرگى ۋاقىتتا شەت تىلدەرى، ونىڭ ىشىندە ەڭ الدىمەن اعىلشىن ءتىلى وزگە ەل ازاماتتارىمەن قاتىناس جاساۋ قۇرالى رەتىندە ءومىردىڭ ءتۇرلى سالاسىندا قولداۋ ءۇشىن فۋنكسيونالدى تۇردە تالاپ ەتىلىپ وتىر.

شەت ءتىلى ساباقتارىنىڭ باستى ماقساتتارىنىڭ ءبىرى كوممۋنيكاتيۆتى قۇزىرلىقتى قالىپتاستىرۋ بولىپ تابىلادى. قازىرگى عالىمداردىڭ (ەۆگەنيا سەمونوۆنا پو́لات) ايتۋىنشا، قوممۋنيكاتيۆتى قۇزىرلىقتى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ساباقتى شارتتى-كوممۋنيكاتيۆتى نەمەسە كوممۋنيكاتيۆتى جاتتىعۋلارمەن تولتىرۋ جەتكىلىكسىز. ايتىلعان ءسوزدىڭ مازمۇنىنا كوڭىل ءبولۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا ويلاۋعا، قاندايدا ءبىر پروبلەمالاردى شەشۋگە، ولاردى شەشۋ جولدارىن تالقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرۋ ماڭىزدى. بۇل جەردە ءتىل ءوزىنىڭ باستى قىزمەتى - ويدى قۇراستىرۋ جانە جەتكىزۋ قىزمەتىن اتقارۋى قاجەت.

شەت تىلدەرىن ۇيرەتۋدەگى وسىنداي ءتاسىلدىڭ باستى يدەياسى - وقۋشىلاردى ءتۇرلى جاتتىعۋلاردى ورىنداۋ ارقىلى سويلەۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ. كوممۋنيكاتيۆتى ءتاسىل وقۋشىنى شەت تىلىندە قارىم-قاتىناس جاساۋعا دايىنداي الادى.

جاڭا تەحنولوگيالار - پەداگوگتىڭ مۇمكىندىگىن كۇشەيتەتىن قۇرال، ءبىراق ول ءمۇعالىمدى الماستىرا المايدى. كومپيۋتەر مۇمكىندىكتەرى پسيحولوگيا مەن ديداكتيكا تۇرعىسىنان تالدانىپ، كەرەك كەزىندە پەداگوگيكالىك تالاپتارعا ساي قولدانىلۋى كەرەك. سىرتكى ەففەكتىنى قۋىپ كەتپەي، وكىتۋ پروگرامماسىنىڭ تەك سىرتقى ەمەس، ىشكى تيىمدىلىگىنە كوپ كونىل بولگەن دۇرىس. كومپيۋتەردىڭ سىزبالىق مۇمكىندىگىن مولدىعى دارىستىك ەكسپسريمەنتتى بوياۋلى سۋرەتتەرمەن، سىزبالارمەن، كەستەلەر مەن بايىتا تۇسۋگە جول اشادى، ولاردى ەسەپ شارتتارىنا دا پايدالانۋعا بولادى.

كومپيۋتەردى ءمۇعالىم كوسىمشا ماتەريالدار، ءارتۇرلى انىقتامالىك مالىمەتتەردەن اكپاراتتار بەرۋ ءۇشىن كورنەكى كۇرال رەتىندە پايدالانا الادى. مۇنداي مالىمەتتەرگە گرافيكتەر، سحەمالار، يلليۋستراسيالار جاتقىزۋعا بولادى. ءمۇعالىم ارالاسپاي-اق، وقۋشىلار وزدەرى مەڭگەرۋگە ءتيىستى اقپاراتتار بەرىلەدى. قاجەتتى اكپاراتتاردى جيناقتاۋدا ەلەكتروندىك تەحنيكالاردى ەنگىزۋ ۋاكىت ۇنەمدەيدى، كاراستىرىپ وتىرعان كەزەڭدە اكپاراتتىڭ تولىكتىعىن جوعارىلاتادى، اقپاراتتىك-انىكتامالىك جۇيە كۇرامىندا ەلەكتروندىق كۇرىرعىلارمەن جۇمىس ىستەۋ داعدىسىن كالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك تۋعىزادى.

جاڭا اكپاراتتىق تەحنولوگيا كۇرالدارىن اعىلشىن ءپانىنىڭ كىرىكتىرىلگەن ساباقتارىندا پايدالانۋ، وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق، ينتەللەكتۋالدىق قابىلەتىنىڭ دامۋىنا، ءوز ءبىلىمىن ومىردە پايدالانا ءبىلۋ داعدىلارىنىڭ قالىپتاسۋىنا اكەلەدى. كومپيۋتەرلىك تەحنيكانىڭ ديداكتيكالىق مۇمكىندىكتەرىن پەداگوگيكالىك ماقساتتارعا قولدانۋ، ءبىلىم مازمۇنىن انىقتاۋدا، وقىتۋ فورمالارى مەن ادىستەرىن جەتىلدىرۋدە جاقسى اسەرىن تيگىزەدى:

- ءوز ارەكەتىن سانالى تۇردە جوسپارلايدى؛

- پرەزەنتاسيالاردى كۇراۋدى بىلەدى.

مامانداردىڭ بiلiكتiلiگiن كوتەرۋ مiندەتتەرiن شەشۋدە وقۋ پروسەسiندە اقپاراتتىق جانە كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋدىڭ كەلەسi مۇمكiندiكتەرi ۇسىنىلادى:

- اقپاراتتىق مادەنيەت ەلەمەنتتەرiن قالىپتاستىرۋدا بiلiم مەكەمەلەرiنiڭ ماماندارىنىڭ قاجەتتiلiگiن قاناعاتتاندىرۋ: ينفورماتيكا، اقپاراتتىق جانە جەلiلiك تەحنولوگيالار سالاسى بويىنشا جاڭا بiلiمدەر الۋ؛

- ينفورماتيكا مۇعالiمدەرiنiڭ بiلiكتiلiگiن كوتەرۋ جانە قايتا دايارلاۋ؛ - بiلiم بەرۋ جۇيەسiن باسقارۋ ماماندارىن جانە ءپان مۇعالiمدەرiن جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى ءوز قىزمەتتەرiنە ەركiن پايدالانا بiلۋگە ۇيرەتۋ؛ - ينفورماتيكا ءپانiن وقىتۋدىڭ كوكەيكەستi ماسەلەلەرi بويىنشا ينفورماتيكا مۇعالiمدەرi ءۇشiن ستاجيروۆكا وتكiزۋ جانە ونى ۇيىمداستىرۋ؛

- اراقاشىقتىقتان وقىتۋ فورمالارىنا مۇعالiمدەردiڭ قىزمەتiن باعىتتاۋ؛

- وبلىستاعى بiلiم بەرۋ مەكەمەلەرiن اقپاراتتاندىرۋدىڭ ءعىلىمي-ادiستەمەلiك باعىت بويىنشا جەتەكشiلiك ەتۋ؛ - وبلىستىڭ بiرتۇتاس بiلiمدiك جەلiسiنiڭ اقپاراتتىق رەسرۋستارىن قالىپتاستىرۋ؛

- وقۋ پروسەسi مەن ءعىلىمي-ادiستەمەلiك جۇمىستارعا جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى قولدانۋ نەگiزiندە ولاردىڭ وزىق ءتاجiريبەلەرiن تاراتۋ.

جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ ءارتۇرلى باعىتتارىنىڭ اراسىندا ەرەكشە ورىندى ءبىلىم بەرۋدى بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋ ارقىلى جۇزەگە اسىراتىن تۇلعالىق باعىتتىلىق ءتارىزدى جوبالىق تەحنولوگيا الادى.

جوبالاردىڭ ءادىسى – وقۋ بارىسىندا كىشكەنتاي توپتا الەۋمەتتىك قارىم – قاتىناس قۇرۋعا نەگىزدەلگەن ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى تەحنولوگيالاردىڭ ءبىرى، وقۋ بارىسىندا وقۋشىلار ءارتۇرلى الەۋمەتتىك رولدەردى (ۇيىمداستىرۋشى، جەتەكشى، اتقارۋشى جانە ت.ب.) قابىلدايدى، ورىندايدى جانە ولاردى شىنايى قارىم – قاتىناس كەزىندە وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋدە ورىنداۋعا ۇيرەنىپ، دايىندالادى.

جوبالىق جۇمىس جانە جالپى جوبالىق تەحنولوگيا شەت ءتىلىن ۇيرەنۋدە پراكتيكالىق، دامۋ جانە ءبىلىم بەرۋ ماقساتتارىن بىرىكتىرە وتىرىپ، بارلىق سالالارداعى ءتىل مەن مىدەنيەتتى ۇيرەنۋ اياسىندا ءتيىمدى وقۋ بارىسىن دامىتۋ ماسەلەلەرىن جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

جوبالىق جۇمىستىڭ باستى ماقساتى ۇيرەنىپ جاتقان ءتىلدى مەڭگەرۋ مەن قولدانۋ بارىسىندا تىلدىك جانە ءبىلىم ساپاسىنداعى وقۋشىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن، كرەاتيۆتىگىن جانە ىسكەرلىك بەلسەندىلىككە دەگەن قابىلەتىن دامىتۋ. جوبالىق تەحنولوگيانىڭ نەگىزى جوبالىق جۇمىستىڭ سوڭعى ءونىمى بولىپ تابىلاتىن ناقتى، ايقىن انىقتالعان ءبىلىم بەرۋ ونىمىنە دەگەن باعىت. جوبالىق تەحنولوگيا شەتەل ءتىلىن ۇيرەنۋدىڭ بارلىق سالالارىن بىرىكتىرۋ، مۇمكىندىك بەرۋ جانە سويلەۋ قارىم-قاتىناسىنىڭ شاپشاڭدىعى مەن دۇرىستىعى اراسىنداعى ناقتى بالانستى ورناتادى. شەت ءتىلىن مەڭگەرۋدىڭ كەز كەلگەن ساتىسىندا جوبالىق تاپسىرمالار ءۇشىن تاقىرىپ جانە ناقتى سۇراقتار تاڭداۋعا مۇلدە شەكتەۋ قويىلماعان.

جوبالىق تەحنولوگيا كەز كەلگەن وقۋلىقپەن جانە باسقا وقۋ-قۇرالدارىمەن بىرگە جۇرە الادى جانە سويلەۋ تاجىريبەسىمەن شەتەل تىلىندە سويلەۋ قارىم قاتىناسىنىڭ كوممۋنيكاتيۆتى قابىلەت دامۋىنىڭ ساتىسىندا ۇيرەنىپ جاتقان ءتىلدىڭ جالپى جۇيەسىنىڭ ءتۇرلى فورمالارىنىڭ قاتارىنا قوسىلا الادى.

جوبالىق تاپسىرما شەت ءتىلىن مەڭگەرۋ مەن قولدانۋدا ناقتى ءونىم رەتىندە قاراستىرىلا الادى. شەت ءتىلى ءمۇعالىمىنىڭ جۇمىسىندا ەڭ باستى قيىنشىلىق دامۋ جاعدايىن جاساۋ جانە باسقارۋ قىزمەتىن، تەڭ سەرىكتەستىك قارىم-قاتىناس قىزمەتىن جانە وقۋشىلارعا بايلانىستى ۇيلەستىرۋ بولىپ تابىلادى. وقىتۋشى موتيۆاسيا تۋدىرۋ جانە ونى قولداۋ، جوبا جۇمىسىنا قاجەتتىلىك پەن قىزىعۋشىلىق تۋدىرۋ، وقۋ جاعدايىمەن شەت ءتىلىن ناقتى قولدانۋ اراسىندا “كوپىر ورناتۋ” سياقتى جوبالىق تەحنولوگيانىڭ ەڭ قيىن ماسەلەلەرىن شەشەدى.

ادەبيەت

1. كورياكوۆسيەۆا ن.ف. سوۆرەمەننايا مەتوديكا ورگانيزاسيي ساموستوياتەلنوي رابوتى يزۋچايۋششيح ينوستراننىي يازىك. - م.: اركتي، 2002. - 176 س.

2. كراسنوپەروۆ ە. ج. تەحنولوگيا ليچنوستنو-وريەنتيروۆاننوگو وبۋچەنيا يا. // يا ۆ سوۆرەمەننوم ميرە. – الماتى، 1999 س. 35-40. 3. اتيۆنىيپولپت ە.ي. كوممۋني 4. پولات ە. س. نوۆىە پەداگوگيچەسكيە تەحنولوگيي. - م.، 1991.

---