سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدا باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ سويلەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا ءتيىمدى ادىستەر مەن جاتتىعۋلار پايدالانۋ
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى،
ايتەكە بي كەنتى، №249 مەكتەپ-ليسەي
سەكسەنبايەۆا ميرا

ءى. كىرىسپە
1.1. اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋ – زامان تالابى
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
2.1. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ سويلەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا ءتيىمدى ادىستەر ۇسىنۋ
2.2. تىڭداۋ، ءتۇسىنۋ جانە سويلەۋ داعدىلارىنا ارنالعان جاتتىعۋلار
ءىىى. قورىتىندى
«اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدا باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ سويلەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا ءتيىمدى ادىستەر مەن جاتتىعۋلاردى پايدالانۋ»

ءى. قازىرگى قازاقستاندىق قوعام كوپۇلتتىق، كوپتىلدىلىك جانە كوپمادينەتتىلىك جاعدايدا. سوندىقتان وسى قوعامعا بەيىمدەلگەن كوپ ءتىلدى مەڭگەرگەن مادەنيەتتى تۇلعا قالىپتاستىرۋ - وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسىنىڭ ءحىى سەسسياسىندا سويلەگەن سوزىندە: «ءبىز الداعى ۋاقىتتا وسى العان باعىتىمىزدان تايماي الەمدىك بيىكتەردى باعىندىرا بەرەتىن بولامىز. سونداي بيىك بەلەستەردىڭ ءبىرى – قازاقستاننىڭ دۇنيە جۇزىندەگى باسەكەگە قابىلەتتى 50 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋى. ول ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن، ەڭ الدىمەن، ءاربىر قازاقستاندىق باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ كەرەك» دەگەن بولاتىن. سونىمەن قاتار وسى ماقساتقا جەتۋ جولدارىمەن دە تانىستىرىپ ءوتتى. ءتىل ماسەلەسىن سوزگە تيەك ەتە وتىرىپ، ن.ءا.نازاربايەۆ قازاقستاندىقتاردىڭ جاڭا ۇرپاعى ەڭ كەم دەگەندە ءۇش ءتىلدى ءبىلىپ، قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىن ەركىن ءبىلۋ ءتيىس ەكەندىگىن ايتتى. سونىمەن قاتار اعىلشىن ءتىلىن كەڭىنەن بىلمەيىنشە، ۇلتتىڭ باسەكەگە شىنايى قابىلەتتىلىگى تۋرالى ايتۋ قيىن بولاتىندىعىن ەسكەرتە وتىرىپ، بارلىق اتا-انالاردى بالالارىن ءۇش تىلدە وقىتۋعا شاقىردى.

شاكىرتتەر قازاق ءتىلىن تولىق ادەبي نورمادا مەڭگەرىپ، ورىس ءتىلى مەن اعىلشىن ءتىلىن ەركىن ءبىلۋ قاجەت. ال عالىمداردىڭ زەرتتەۋىنشە، بالا جاس كەزىندە ءتىلدى قينالماي ءارى ەركىن مەڭگەرەدى ەكەن. وسى رەتتە ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ اعىلشىن ءتىلىن باستاۋىش سىنىپتان باستاپ ۇيرەتۋگە نازار اۋدارۋى – دۇرىس تالاپ. ءبۇلدىرشىن جاستا مەڭگەرىلگەن ءبىلىمنىڭ ىرگەتاسى بەرىك ءارى مىقتى بولماق. ال وسى بەرىك ءارى مىقتى ءبىلىمدى ساناعا سەبەلەپ، جانعا ۇيالاتاتىن ارينە ءمۇعالىم.

اعىلشىن ءتىلى ءپانى مۇعالىمدەرى قازىرگى كەزدە اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋ ساپاسىن جاقسارتۋ ماقساتىندا ءتىل ۇيرەتۋ سالاسىندا الەمدىك وزىق تاجىريبەلەردى، جاڭا تەحنولوگيالار مەن ادىستەردى بارىنشا قولدانۋدا.

اعىلشىن ءتىلى ساباعىندا وقۋشىلاردىڭ ءتىلىن دامىتۋ، ءبىلىم - بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، سويلەۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلەتىن جۇمىستارعا تومەندەگىدەي ادىستەردى جاتقىزۋعا بولادى:

1. اۋىزشا ءادىس – تەوريا جانە فاكتىگە نەگىزدەلگەن ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋدا، ءۇي تاپسىرماسىن جانە جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋدا، ەرەجەلەردى قايتالاۋدا پايدالانىلادى
2. كورنەكى ءادىستى – باقىلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، وقىلاتىن ماسەلەگە ىقىلاسىن كوتەرۋ جانە وقۋ ماتەريالىنىڭ مازمۇنىن كورنەكىلىك ارقىلى تۇسىندىرۋدە قولدانىلادى
3. پراكتيكالىق ءادىس – پراكتيكالىق ىسكەرلىك پەن ادەتتى دامىتۋ ءۇشىن جانە تاقىرىپ مازمۇنىنا سايكەس پراكتيكالىق جۇمىستاردى جۇرگىزۋ ءۇشىن تۇسىندىرىلگەن ماتەريالدى وقۋشىلاردىڭ قانشالىقتى مەڭگەرگەنىن باقىلاۋ ءۇشىن پايدالانىلادى
4. ىزدەنۋ ءادىسى – وزىنشە ويلانۋدى جانە زەرتتەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ ءۇشىن وقۋشىلاردى تاقىرىپتى پروبلەمالىق وقىتۋعا ازىرلەۋدە قولدانىلادى
5. يندۋكتيۆتىك ءادىس – قورىتىندى جاساۋ قابىلەتىن دامىتۋ كۇردەلەندىرە وقىتۋ ءۇشىن، ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن پايدالانىلادى
6. وزىندىك جۇمىس ءادىسىن – وقۋ ارەكەتىندە جۇمىس ىستەۋدە قابىلەتتى دامىتۋ جانە وقۋ ەڭبەگىندە داعدىنى قالىپتاستىرۋدا جەڭىل تاقىرىپتاردى ءوز بەتىنشە دايىنداۋعا، ديداكتيكالىق ماتەريالدارمەن ءتيىمدى جۇمىس جاساي بىلۋگە باۋلۋ ءۇشىن قولدانىلادى
7. ويىن ءادىسى – وقۋشىنىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتىپ، بەلسەندىلىكتەرىن ارتتىرا تۇسەدى، سونىمەن قاتار وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ - بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرادى
اتالعان ادىستەردى پايدالانا وتىرىپ ءتۇرلى تاپسىرمالار مەن جاتتىعۋلاردى، تەوريالىق ماسەلەلەر مەن قاعيدالاردى مەڭگەرتۋ ءتيىمدى بولىپ تابىلادى

سونىمەن قاتار وقۋشىلاردىڭ اعىلشىن تىلىندە اۋىزەكى سويلەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ باعىتىندا ءتۇرلى ىس-ارەكەت ۇيىمداستىرۋعا بولادى. شەت ءتىلى ءپانى بويىنشا وقۋشى ەرەجە مەن ۇعىمدار انىقتاماسىن تەك جاتتاپ العاننان گورى، ولاردى ءىس جۇزىندە سانالى تۇردە قولدانا الۋى قاجەت. ءتۇرلى تاپسىرمالار مەن جاتتىعۋلار ارقىلى تەوريالىق ءبىلىمدى شىڭداۋعا بولادى. مىسالى، بەلگىلى ءبىر ءماتىن بويىنشا جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن مىناداي جاتتىعۋلار بەرىلەدى
تاپسىرمالارى
1. ءماتىندى قاتەسىز، داۋىس ىرعاعىن ساقتاي وتىرىپ وقۋ؛
2. مازمۇنىن ءتۇسىنۋ؛
3. تىرەك – سىزبا سوزدەرى ارقىلى بايانداۋ؛
4. مازمۇنىن ءتۇسىنۋى بويىنشا سۋرەت سالىپ، سۋرەتتەۋ؛

كەلەسى جاتتىعۋ ءتۇرى سويلەۋگە ۇيرەتۋ. ديالوگتى سويلەۋدە – وقۋشىلار سۇراق – جاۋاپ، ءوتىنىش ايتۋ، نۇسقاۋ بەرۋ جانە تاعى باسقا جۇمىستارى رەتىندە قاراپايىم ءىس - ارەكەتتەردى جاساي الۋى ءتيىس. بالالار بولىك ەلەمەنتتەردەن جاڭا، تۇتاس جاعداي قۇراي الۋى كەرەك. وقۋشىلار جالپى ارناۋلى سۇراقتاردى قويا الۋى، ءار – ءتۇرلى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە الۋى، ءوتىنىش، ءبىر نارسەمەن كەلىسەتىنىن نەمەسە كەلىسپەيتىندىگىن بىلدىرە الۋى كەرەك. وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ قارقىنىن ءوسىرۋ قاجەت جانە ءار وقۋشى سويلەگەندە ەكى رەپليكادان ايتۋى قاجەت.

قازىرگى كەزەڭدە ءپان مۇعالىمدەرىنىڭ كەڭىنەن قولدانىپ جۇرگەن تىلدىك جاتتىعۋلارىنىڭ بىرىنە «Warming up» جاتتىعۋىن كىرگىزۋگە بولادى. تىلدىك جاتتىعۋدىڭ ماقساتى – ساباققا دەگەن بەتبۇرىس تۋعىزۋ. تىلدىك جاتتىعۋ بارىسىنداعى ءمۇعالىمنىڭ جىلى داۋىسى، سۇراقتاردىڭ الدىن الا ويلاستىرىلىپ تاپسىرمالاردىڭ دۇرىس جوسپارلانۋى ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ اراسىنداعى جاقسى قارىم – قاتناس تۋعىزىپ، الداعى ساباقتىڭ ناتيجەسىن جوعارلاتا تۇسەدى.

شاعىن شىعارما جازۋ وقۋشىلاردىڭ تەك جازۋ، ءتىلدى ءتۋسىنۋ، سويلەۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرىپ قانا قويماي ءار بالانىڭ جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىنا سەبەپ بولادى. بۇنداي شىعارمالاردى كوپ ۋاقىت الماي 5 مينۋتتىق جازۋ رەتىندە وتكىزۋ ابدەن مۇمكىن. شىعارما تىڭداۋ بارىسىندا ديالوگتاعىداي بالانىڭ جىبەرگەن قاتەلەرىنە ەمەس، ونىڭ يدەياسىنا، ومىرلىك تاجىريبەسىن سيپاتتاي ءبىلۋ قابىلەتىنە كوبىرەك نازار اۋدارعان ءجون.

تاقىرىپتار ءتۇرى سان الۋان: «بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ قىزىقتى ءساتى».
«ءقازىر مەن نە ويلاپ وتىرمىن؟»
«مەن بىلەتىن ادام».
«مەنىڭ ءحوببيىم».
«مەن ۇناتاتىن نارسە».
«مەن ۇناتاتىن اڭ».
كەلەسى جاتتىعۋ ءتۇرى «Find the words» دەپ اتالادى. نۇسقاۋ بويىنشا بالالار ءسوزدى تابۋ ءتيىس.
Bread
E – is exactly in the middle.
D – is at the end.
B – is one of the letters before e.
R – is between b and e.
A – is between e and b.

سوڭعى كەزدە كوپ قولدانىلىپ كەلە جاتقان جۇمىس ءتۇرىنىڭ ءبىرى – «Brainstroming» ءادىسى، ياعني سۋرەتتەلىپ بەرىلگەن بەلگىلەردى قولدانۋ ارقىلى ءبىرتۇتاس اڭگىمە قۇراستىرۋ، ونى اڭگىمەلەپ ايتۋ بولىپ تابىلادى.

قورىتا كەلە باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ سويلەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ءتيىمدى ادىستەردى پايدالانا وتىرىپ جاتتىعۋلار ورىنداتۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەندىگىن بايقاۋعا بولادى. دەمەك ولاردىڭ ىسكەرلىك سويلەۋ داعدىلارىن بەلسەندى ۇيىمداستىرا وتىرىپ، تياناقتى ءبىلىم بەرۋ – ءمۇعالىمنىڭ وي ۇشقىرلىعىنا، كامۋنيكاتيۆتى قۇزىرەتتىلىگىنە بايلانىستى

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما