ال، قانەكەي، قىزدار!
كۋرمالوۆا اسەل اگيسوۆنا
«سىمبات» جەكە مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
پەداگوگيكالىق ءوتىلى: 20 جىل
«ال، قانەكي، قىزدار!» اتتى سايىس
ءوتىلۋ فورماسى: كونكۋرس (سايىس)
مىندەتتەرى: ويىن ءتاسىلى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويىن دامىتىپ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ؛ ونەردى ءتۇسىنىپ، باعالاپ، مەڭگەرۋگە باعىت-باعدار بەرۋ؛ ونەر ۇيرەنۋدە ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋدىڭ قاجەتتىلىگىن سەزىندىرۋ.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق جانە شىعارماشىلىق قابىلەتىن، ەستەتيكالىق تالعامىن، شەبەرلىگىن دامىتۋ. ونەردى تانۋعا، قىزىعۋشىلىققا باۋلۋ، ادەپتىلىككە، پاراساتتىلىققا تاربيەلەۋ.
ءادىسى: ويىن ساۋىق، جارىس.
ءپانارالىق بايلانىس: انا ءتىلى، ماتەماتيكا، بەينەلەۋ ونەرى.
كورنەكىلىگى: ۇلاعاتتى اسىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، قابىرعا گازەتتەرى، سۋرەت كورمەسى، قولونەر بۇيىمدارى.
جوسپارى (1 ساعاتقا ارنالعان).
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
- سايىستىڭ تاقىرىبىمەن تانىستىرۋ،
- سايىسقا قاتىسۋشى توپتارمەن تانىستىرۋ،
- ءادىلقازى القالارىمەن تانىستىرۋ.
- سايىستىڭ شارتتارىمەن تانىستىرۋ، (پلاكاتتا جازۋلى تۇر)
ءىى. سايىستىڭ بارىسى:
ءىىى. سايىس قورىتىندىسى.
سايىس بارىسى:
جۇرگىزۋشى:
قىزدارىمىز سۇيكىمدى بولسىن دەپ،
ونەر –بىلىمگە يكەمدى بولسىن دەپ،
بايتەرەكتەي بويشاڭدانسىن دەپ،
ورەن-ورشىل وركەندى بولسىن دەپ،
جاقسى جولدى تاڭدايىق.
جاماندىق ءتالىم المايىق،
دارىندى مەكتەپ ءداستۇرىن
جاڭالايىق، جالعايىق،
ارى ادال، جانى جاز،
ارۋلار جولىن تاڭدايىق، - دەپ «ال، قانەكي، قىزدار» اتتى كەشىمىزدى باستايىق.
1) ارمىسىزدار قادىرمەندى كورەرمەن قاۋىم! قادىرمەندى كورەرمەن قاۋىم، اقىلىنا كوركى ساي قىزدارىمىزدىڭ ونەرى مەن ونەگەسىن، ءبىلىمى مەن پاراساتىن تاماشالاۋعا بارشاڭىزدا قوش كەلدىڭىزدەر دەيمىز.
ەندىگى ساتتە بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ شارتارىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
1-شارت. «سالەم – ءسوزدىڭ اتاسى» – دەپ اتالادى، ءار توپ اتىمەن، ۇرانىمەن ەمبلەماسىمەن تانىستىرادى. (4 مين)
2-شارت. «بايگە» سۇراق-جاۋاپ سايىسى. (5 مين)
3-شارت. «كىم جىلدام؟» (8 مين)
ءار توپ مۇشەلەرى وزدەرىنىڭ شەبەرلىكتەرىن، يكەمدىلىكتەرىن كورسەتەدى.
ا) «ويۋ ويعاننىڭ ويى ۇشقىر» (قاعازدان ويۋ ويۋ)
ءا) كارتوپ اشۋ
ب) ينەنى ساباقتاپ تۇيىندەۋ
ۆ) تۇيمە قاداۋ
گ) 1 مين ىشىندە ينەگە بيسەر وتكىزۋ (كىم كوپ ءتىزىپ شىعادى).
4-شارت. «ءتىل ونەرى» (5 مين)
ماقال-ماتەلدەردەن، جۇمباقتاردان جاسىرىلعان سوزدەردىڭ جاۋابىن تابۋ.
5-شارت. «اس – ادامنىڭ ارقاۋى» (10 مين) سالات تۇرلەرىن دايىنداۋ.
6-شارت. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» ءارتۇرلى پاندەردەن سۇراقتار بەرىلەدى. (وقۋشىنىڭ وي ءورىسى قانداي)
7-شارت. «ون ساۋساعى مايىسقان شەبەر بولار ۇرپاقپىز» - قولونەر بۇيىمدارىن كورسەتۋ جانە ءۇي تاپسىرماسى (ءسوزجۇمباق 2 مين).
ونەر، ءبىلىم، ونەگە تۇنعان دارىن،
ونەرلىگە ءوز باسىم تاڭ قالامىن.
ونەردى ادىلدىكپەن باعالايتىن،
تانىستىرايىن ءادىلقازى القالارىن.
1. مەكتەپ ديرەكتورى: شاماكوۆا دينارا ۋرازبايەۆنا
2. ديرەكتوردىڭ ادىستەمەلىك ىستەر جونىندەگى ورىنباسارى: كاشكينبايەۆا گۋلنار سوۆەتوۆنا
3. ديرەكتوردىڭ ءوقۋ-ىسى جونىندەگى ورىنباسارى: تاڭسىقبايەۆا اقورىك ساعىربايەۆنا
4. قازاق ءتىلى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: ريزا ماكسيموۆنا
سايىستىڭ 1 شارتى بويىنشا توپتاردىڭ اتىمەن، ۇرانىمەن، ەمبلەماسىمەن تانىستىرۋ. (ءار توپقا 1 مين – 4 مين)
اقىلدىلىق قىزدارعا جاراسادى،
كوزى اشىقپەن ءبارى دە ساناسادى.
كەلەسى سۇراق – جاۋاپ سايىسىندا
سىنالار ءبىلىمى مەن پاراساتى – دەي وتىرىپ، كەلەسى كەزەكتە سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
«بايگە»
ءار توپقا 10-سۇراق بەرىلەدى، تەز ءارى ناقتى جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ءار قاتىسۋشىعا 2 مينۋتتان 7 مينۋت بەرىلەدى.
«بايگە» ۇلتتىق باس كيىمدى اتا. (ساۋكەلە، تاقيا، بورىك ت.ب.)
1. مالدىڭ سۇتىنەن دايىندالاتىن ۇزاق ۋاقىت ساقتالاتىن تاعام (قۇرت)
2. ءۇش ارسىزدى اتا. (ۇيقى، كۇلكى، تاماق)
3. ويۋ-ورنەك تۇرلەرى نەشەگە بولىنەدى. (4)، (جانۋار تەكتەس، وسىمدىك تەكتەس، گەومەتريالىق، كوسموگونيالىق).
4. كيىزگە ويۋ-ورنەك باسىپ جاسالعان كىلەمشە (تۇسكيىز)
5. كەستەلەۋگە ينە مەن ءجىپتىڭ قانداي ءتۇرىن العان ءجون؟ (جىڭىشكە ينە، كەستە ءجىپ)
6. قانداي قولدانبالى ونەر تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟ (كىلەم توقۋ، قۇراق قۇراۋ، كيىز باسۋ، سىرماق سىرۋ)
«بايگە»
1. تابيعي ءجۇندى نەدەن الادى؟ (قوي، ەشكى)
2.كەشكە جاتاردا استى نەشە ساعات بۇرىن ءىشۋ كەرەك؟ (3 ساع)
3.قامىردىڭ نەگىزگى شيكىزاتى (ۇن)
4.كوكونىستەن دايىندالعان سالقىن تاعام. (سالات)
5.تاماق ازىرلەۋ ونەرى (كۋليناريا)
6.يىق بۇيىمىنا جاتاتىن قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمى (كامزول)
«بايگە» ءىىى – توپ
1. تاماقتان سوڭ اۋىز سۇرتۋگە ارنالعان ورامال. (سالفەتكا)
2. بيدايدان ازىرلەنگەن ۇنتاق (مانكا)
3. ادام بالاسى تاۋلىكتىڭ قاي مەزگىلىندە جاقسى تاماقتانۋ كەرەك؟ (تۇستە)
4. كەستەلەۋ ءۇشىن قانداي قۇرال كەرەك؟ (كەرگىش، ويماق، ينە)
5. سۋمونشاقتىڭ ورىسشا اتاۋى (بيسەر)
6. ناننىڭ كەپتىرىلگەن بولىكتەرى (سۋحاري)
3-شارت. «كىم جىلدام؟»
ا) «ويۋ ويعاننىڭ ويى ۇشقىر» (1 قىز ءتۇرلى-تۇستى قاعازدان ويۋ ويىپ بەرۋى كەرەك).
ءا) كارتوپ تازالاۋ. (ءار توپتان 1 قىز شىعىپ، كارتوپتى تەز ءارى جۇقا، ءارى ۇزىلمەگەن ەتىپ ارشىلۋى كەرەك).
ب) ينەنى ساباقتاپ، تۇيىندەۋ. (تەز ءارى دۇرىس ىستەۋى كەرەك).
ۆ) تۇيمە قاداۋ. (تۇيمە ماتا تۇسىنە سايكەستىگىنە، ينە، ءجىپ تۇيىلگەنى ەسكەرىلۋى كەرەك).
گ) بيسەر ءتىزۋ. (1 مين ىشىندە ساباقتالعان ينەگە بيسەر وتكىزۋ كەرەك. ەڭ ۇزىن تىزبەك تىزگەن وقۋشى جەڭەدى)
4-شارت. «ءتىل ونەرى»
ال، قانەكي، قىزدار، وينايىق،
وينايىق تا، ويلايىق
قانداي جۇمباق بولسا دا،
شەشپەي ونى قويمايىق – دەگەندەي جۇمباق شەشىپ كورەيىك.
1-توپ
1. بار ەكەن دۇنيەدە جالعىز كوزدى،
سول كوزبەن دۇنيەنىڭ ءبارىن كەزدى.
الەمدى ون سەگىز مىڭ كيىندىرىپ،
دۇنيەدەن جاپ-جالاڭاش ءوزى بەزدى. (ينە) وقۋ ينەمەن قۇدىق قازعانداي.
2. قۇرعاق جەردە ساقتايسىڭ
ونسىز تاماق تاتپايسىڭ. (تۇز) دوسسىز ادام – تۇسسىز اس.
3.ەكى سەمسەر ايقاسقان، اسىل قايشى پىشۋگە ءسان،
وقتا-تەكتە شايقاسقان. (قايشى) كۇمىس قاسىق – ىشۋگە ءسان.
4. ارىق ات قارنى قابىسقان
ءبىر كولدى ءىشىپ تاۋىسقان. (قاسىق) قۇرعاق قاسىق اۋىز جىرتار.
5. ءدامدى-دامدى تاعامداردى جينايدى، قونىس كوركى – تام،
قوناقتاردى كوڭىلدەنە سىيلايدى. (داستارحان) داستارحان كوركى – نان.
2-توپ.
1. ءبىر سۋسىن بار جۇرتىمدا،
ىشسەڭ ۋىز ۇرتىڭدا.
ءبارى سودان شىعادى، جىلقىدا ءوت جوق،
ىرىمشىك ماي قۇرتىڭدا. (ءسۇت) قۇستا ءسۇت جوق.
2. داستارحانعا شۋىلداپ،
كۇنىنە ءۇش جيىلار،
جارتى ساعات قيمىلداپ، شەشەسىن كورىپ، قىزىن ال
جارتى ساعات جۋىنار. (ىدىس-اياق) ىدىسىن كورىپ، اسىن ءىش.
3. قيمىلداسا قوس شەبەر،
قىرۋار-قىرۋار ءىس ونەر (قول) كوز قورقاق، قول باتىر.
4. ينەدەن ءوزى ءبىر ەلى دە قالمايدى،
بولشەكتەردى تىگىسپەن ول جالعايدى. (ءجىپ)
5. كيىم دەۋگە جاتپايدى،
كيىمدى كىردەن ساقتايدى. (الجاپقىش)
5-شارت «اس ادامنىڭ ارقاۋى»
ەندەشە ىسكە ءسات سايىسكەرلەر!
اس كوڭىلدىڭ اجارى دەگەن ىرىم
جاقسى عوي تاعامنىڭ دا بىلگەن سىرىن،
كورسەتسىن كەلەسى ءسات سايىسكەرلەر
دايىنداعان جاڭاشىل سالات ءتۇرىن.
ونەر-بىلىم تۇڭعيىعىنان ءنار العان سايىسكەرلەرىمىزدىڭ تاعام دايىنداۋ جاعىنان سىنالار ۋاقىتى دا جەتتى. ءار توپ سالات جاسايدى. (ۋاقىتى 5 مينۋت)
كەلەسى كەزەكتە 6 - شارتىمىز «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» دەپ اتالادى. ءار ءتۇرلى پاندەردەن سۇراقتار بەرىلەدى. (وقۋشى ءوي-ورىسى).
كەلەسى 7-شارتىمىز بويىنشا «شەبەردىڭ قولى ورتاق، شەشەننىڭ ءسوزى ورتاق» دەيدى قازاق، ەندى قىزدارىمىزدىڭ قولونەر بۇيىمدارىن تاماشالاپ، باعالايىق.
وسىمەن بۇگىنگى سايىسىمىز مارەسىنە جەتتى. ال ءقازىر كىمنىڭ ۇپايى كوپ ەكەنىن ءبىلۋ ءۇشىن ءادىلقازىلار القاسىنا ءسوز كەزەگىن بەرەمىز. جەڭگەن توپ ماراپاتتاۋ قاعازىمەن ماراپاتتالادى.
قىزدار، بۇگىن سەندەر ءوز بىلىمدەرىڭدى ورتاعا سالىپ تاماشا ونەر كورسەتتىڭدەر. سايىسقا قاتىسقان قىزدارىمىزعا جانە كورەرمەندەرىمىزگە ۇلكەن العىسىمىزدى ايتامىز.
قورىتىندى: ءسالت-داستۇر، ادەت-عۇرىپ ۇرپاقتان ۇرپاققا ۇزىلمەي جالعاسىپ كەلە جاتقان حالقىمىزدىڭ اسىل مۇراسى. سالت-داستۇرلەر قوعامدىق الەۋمەتتىك دۇنيە، ول حالىقتىڭ مىنەز-قۇلقى مەن ىس-ارەكەتىنىڭ رۋحاني نەگىزى. حالقىمىزدىڭ وسىنداي باعا جەتپەس قۇندى قازىناسىن بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ ساناسىنا ءسىڭىرىپ، ءارى قاراي جالعاستىرۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ باستى ماقساتىمىز.
«سىمبات» جەكە مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
پەداگوگيكالىق ءوتىلى: 20 جىل
«ال، قانەكي، قىزدار!» اتتى سايىس
ءوتىلۋ فورماسى: كونكۋرس (سايىس)
مىندەتتەرى: ويىن ءتاسىلى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويىن دامىتىپ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ؛ ونەردى ءتۇسىنىپ، باعالاپ، مەڭگەرۋگە باعىت-باعدار بەرۋ؛ ونەر ۇيرەنۋدە ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋدىڭ قاجەتتىلىگىن سەزىندىرۋ.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق جانە شىعارماشىلىق قابىلەتىن، ەستەتيكالىق تالعامىن، شەبەرلىگىن دامىتۋ. ونەردى تانۋعا، قىزىعۋشىلىققا باۋلۋ، ادەپتىلىككە، پاراساتتىلىققا تاربيەلەۋ.
ءادىسى: ويىن ساۋىق، جارىس.
ءپانارالىق بايلانىس: انا ءتىلى، ماتەماتيكا، بەينەلەۋ ونەرى.
كورنەكىلىگى: ۇلاعاتتى اسىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، قابىرعا گازەتتەرى، سۋرەت كورمەسى، قولونەر بۇيىمدارى.
جوسپارى (1 ساعاتقا ارنالعان).
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
- سايىستىڭ تاقىرىبىمەن تانىستىرۋ،
- سايىسقا قاتىسۋشى توپتارمەن تانىستىرۋ،
- ءادىلقازى القالارىمەن تانىستىرۋ.
- سايىستىڭ شارتتارىمەن تانىستىرۋ، (پلاكاتتا جازۋلى تۇر)
ءىى. سايىستىڭ بارىسى:
ءىىى. سايىس قورىتىندىسى.
سايىس بارىسى:
جۇرگىزۋشى:
قىزدارىمىز سۇيكىمدى بولسىن دەپ،
ونەر –بىلىمگە يكەمدى بولسىن دەپ،
بايتەرەكتەي بويشاڭدانسىن دەپ،
ورەن-ورشىل وركەندى بولسىن دەپ،
جاقسى جولدى تاڭدايىق.
جاماندىق ءتالىم المايىق،
دارىندى مەكتەپ ءداستۇرىن
جاڭالايىق، جالعايىق،
ارى ادال، جانى جاز،
ارۋلار جولىن تاڭدايىق، - دەپ «ال، قانەكي، قىزدار» اتتى كەشىمىزدى باستايىق.
1) ارمىسىزدار قادىرمەندى كورەرمەن قاۋىم! قادىرمەندى كورەرمەن قاۋىم، اقىلىنا كوركى ساي قىزدارىمىزدىڭ ونەرى مەن ونەگەسىن، ءبىلىمى مەن پاراساتىن تاماشالاۋعا بارشاڭىزدا قوش كەلدىڭىزدەر دەيمىز.
ەندىگى ساتتە بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ شارتارىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
1-شارت. «سالەم – ءسوزدىڭ اتاسى» – دەپ اتالادى، ءار توپ اتىمەن، ۇرانىمەن ەمبلەماسىمەن تانىستىرادى. (4 مين)
2-شارت. «بايگە» سۇراق-جاۋاپ سايىسى. (5 مين)
3-شارت. «كىم جىلدام؟» (8 مين)
ءار توپ مۇشەلەرى وزدەرىنىڭ شەبەرلىكتەرىن، يكەمدىلىكتەرىن كورسەتەدى.
ا) «ويۋ ويعاننىڭ ويى ۇشقىر» (قاعازدان ويۋ ويۋ)
ءا) كارتوپ اشۋ
ب) ينەنى ساباقتاپ تۇيىندەۋ
ۆ) تۇيمە قاداۋ
گ) 1 مين ىشىندە ينەگە بيسەر وتكىزۋ (كىم كوپ ءتىزىپ شىعادى).
4-شارت. «ءتىل ونەرى» (5 مين)
ماقال-ماتەلدەردەن، جۇمباقتاردان جاسىرىلعان سوزدەردىڭ جاۋابىن تابۋ.
5-شارت. «اس – ادامنىڭ ارقاۋى» (10 مين) سالات تۇرلەرىن دايىنداۋ.
6-شارت. «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» ءارتۇرلى پاندەردەن سۇراقتار بەرىلەدى. (وقۋشىنىڭ وي ءورىسى قانداي)
7-شارت. «ون ساۋساعى مايىسقان شەبەر بولار ۇرپاقپىز» - قولونەر بۇيىمدارىن كورسەتۋ جانە ءۇي تاپسىرماسى (ءسوزجۇمباق 2 مين).
ونەر، ءبىلىم، ونەگە تۇنعان دارىن،
ونەرلىگە ءوز باسىم تاڭ قالامىن.
ونەردى ادىلدىكپەن باعالايتىن،
تانىستىرايىن ءادىلقازى القالارىن.
1. مەكتەپ ديرەكتورى: شاماكوۆا دينارا ۋرازبايەۆنا
2. ديرەكتوردىڭ ادىستەمەلىك ىستەر جونىندەگى ورىنباسارى: كاشكينبايەۆا گۋلنار سوۆەتوۆنا
3. ديرەكتوردىڭ ءوقۋ-ىسى جونىندەگى ورىنباسارى: تاڭسىقبايەۆا اقورىك ساعىربايەۆنا
4. قازاق ءتىلى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: ريزا ماكسيموۆنا
سايىستىڭ 1 شارتى بويىنشا توپتاردىڭ اتىمەن، ۇرانىمەن، ەمبلەماسىمەن تانىستىرۋ. (ءار توپقا 1 مين – 4 مين)
اقىلدىلىق قىزدارعا جاراسادى،
كوزى اشىقپەن ءبارى دە ساناسادى.
كەلەسى سۇراق – جاۋاپ سايىسىندا
سىنالار ءبىلىمى مەن پاراساتى – دەي وتىرىپ، كەلەسى كەزەكتە سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
«بايگە»
ءار توپقا 10-سۇراق بەرىلەدى، تەز ءارى ناقتى جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ءار قاتىسۋشىعا 2 مينۋتتان 7 مينۋت بەرىلەدى.
«بايگە» ۇلتتىق باس كيىمدى اتا. (ساۋكەلە، تاقيا، بورىك ت.ب.)
1. مالدىڭ سۇتىنەن دايىندالاتىن ۇزاق ۋاقىت ساقتالاتىن تاعام (قۇرت)
2. ءۇش ارسىزدى اتا. (ۇيقى، كۇلكى، تاماق)
3. ويۋ-ورنەك تۇرلەرى نەشەگە بولىنەدى. (4)، (جانۋار تەكتەس، وسىمدىك تەكتەس، گەومەتريالىق، كوسموگونيالىق).
4. كيىزگە ويۋ-ورنەك باسىپ جاسالعان كىلەمشە (تۇسكيىز)
5. كەستەلەۋگە ينە مەن ءجىپتىڭ قانداي ءتۇرىن العان ءجون؟ (جىڭىشكە ينە، كەستە ءجىپ)
6. قانداي قولدانبالى ونەر تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟ (كىلەم توقۋ، قۇراق قۇراۋ، كيىز باسۋ، سىرماق سىرۋ)
«بايگە»
1. تابيعي ءجۇندى نەدەن الادى؟ (قوي، ەشكى)
2.كەشكە جاتاردا استى نەشە ساعات بۇرىن ءىشۋ كەرەك؟ (3 ساع)
3.قامىردىڭ نەگىزگى شيكىزاتى (ۇن)
4.كوكونىستەن دايىندالعان سالقىن تاعام. (سالات)
5.تاماق ازىرلەۋ ونەرى (كۋليناريا)
6.يىق بۇيىمىنا جاتاتىن قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمى (كامزول)
«بايگە» ءىىى – توپ
1. تاماقتان سوڭ اۋىز سۇرتۋگە ارنالعان ورامال. (سالفەتكا)
2. بيدايدان ازىرلەنگەن ۇنتاق (مانكا)
3. ادام بالاسى تاۋلىكتىڭ قاي مەزگىلىندە جاقسى تاماقتانۋ كەرەك؟ (تۇستە)
4. كەستەلەۋ ءۇشىن قانداي قۇرال كەرەك؟ (كەرگىش، ويماق، ينە)
5. سۋمونشاقتىڭ ورىسشا اتاۋى (بيسەر)
6. ناننىڭ كەپتىرىلگەن بولىكتەرى (سۋحاري)
3-شارت. «كىم جىلدام؟»
ا) «ويۋ ويعاننىڭ ويى ۇشقىر» (1 قىز ءتۇرلى-تۇستى قاعازدان ويۋ ويىپ بەرۋى كەرەك).
ءا) كارتوپ تازالاۋ. (ءار توپتان 1 قىز شىعىپ، كارتوپتى تەز ءارى جۇقا، ءارى ۇزىلمەگەن ەتىپ ارشىلۋى كەرەك).
ب) ينەنى ساباقتاپ، تۇيىندەۋ. (تەز ءارى دۇرىس ىستەۋى كەرەك).
ۆ) تۇيمە قاداۋ. (تۇيمە ماتا تۇسىنە سايكەستىگىنە، ينە، ءجىپ تۇيىلگەنى ەسكەرىلۋى كەرەك).
گ) بيسەر ءتىزۋ. (1 مين ىشىندە ساباقتالعان ينەگە بيسەر وتكىزۋ كەرەك. ەڭ ۇزىن تىزبەك تىزگەن وقۋشى جەڭەدى)
4-شارت. «ءتىل ونەرى»
ال، قانەكي، قىزدار، وينايىق،
وينايىق تا، ويلايىق
قانداي جۇمباق بولسا دا،
شەشپەي ونى قويمايىق – دەگەندەي جۇمباق شەشىپ كورەيىك.
1-توپ
1. بار ەكەن دۇنيەدە جالعىز كوزدى،
سول كوزبەن دۇنيەنىڭ ءبارىن كەزدى.
الەمدى ون سەگىز مىڭ كيىندىرىپ،
دۇنيەدەن جاپ-جالاڭاش ءوزى بەزدى. (ينە) وقۋ ينەمەن قۇدىق قازعانداي.
2. قۇرعاق جەردە ساقتايسىڭ
ونسىز تاماق تاتپايسىڭ. (تۇز) دوسسىز ادام – تۇسسىز اس.
3.ەكى سەمسەر ايقاسقان، اسىل قايشى پىشۋگە ءسان،
وقتا-تەكتە شايقاسقان. (قايشى) كۇمىس قاسىق – ىشۋگە ءسان.
4. ارىق ات قارنى قابىسقان
ءبىر كولدى ءىشىپ تاۋىسقان. (قاسىق) قۇرعاق قاسىق اۋىز جىرتار.
5. ءدامدى-دامدى تاعامداردى جينايدى، قونىس كوركى – تام،
قوناقتاردى كوڭىلدەنە سىيلايدى. (داستارحان) داستارحان كوركى – نان.
2-توپ.
1. ءبىر سۋسىن بار جۇرتىمدا،
ىشسەڭ ۋىز ۇرتىڭدا.
ءبارى سودان شىعادى، جىلقىدا ءوت جوق،
ىرىمشىك ماي قۇرتىڭدا. (ءسۇت) قۇستا ءسۇت جوق.
2. داستارحانعا شۋىلداپ،
كۇنىنە ءۇش جيىلار،
جارتى ساعات قيمىلداپ، شەشەسىن كورىپ، قىزىن ال
جارتى ساعات جۋىنار. (ىدىس-اياق) ىدىسىن كورىپ، اسىن ءىش.
3. قيمىلداسا قوس شەبەر،
قىرۋار-قىرۋار ءىس ونەر (قول) كوز قورقاق، قول باتىر.
4. ينەدەن ءوزى ءبىر ەلى دە قالمايدى،
بولشەكتەردى تىگىسپەن ول جالعايدى. (ءجىپ)
5. كيىم دەۋگە جاتپايدى،
كيىمدى كىردەن ساقتايدى. (الجاپقىش)
5-شارت «اس ادامنىڭ ارقاۋى»
ەندەشە ىسكە ءسات سايىسكەرلەر!
اس كوڭىلدىڭ اجارى دەگەن ىرىم
جاقسى عوي تاعامنىڭ دا بىلگەن سىرىن،
كورسەتسىن كەلەسى ءسات سايىسكەرلەر
دايىنداعان جاڭاشىل سالات ءتۇرىن.
ونەر-بىلىم تۇڭعيىعىنان ءنار العان سايىسكەرلەرىمىزدىڭ تاعام دايىنداۋ جاعىنان سىنالار ۋاقىتى دا جەتتى. ءار توپ سالات جاسايدى. (ۋاقىتى 5 مينۋت)
كەلەسى كەزەكتە 6 - شارتىمىز «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» دەپ اتالادى. ءار ءتۇرلى پاندەردەن سۇراقتار بەرىلەدى. (وقۋشى ءوي-ورىسى).
كەلەسى 7-شارتىمىز بويىنشا «شەبەردىڭ قولى ورتاق، شەشەننىڭ ءسوزى ورتاق» دەيدى قازاق، ەندى قىزدارىمىزدىڭ قولونەر بۇيىمدارىن تاماشالاپ، باعالايىق.
وسىمەن بۇگىنگى سايىسىمىز مارەسىنە جەتتى. ال ءقازىر كىمنىڭ ۇپايى كوپ ەكەنىن ءبىلۋ ءۇشىن ءادىلقازىلار القاسىنا ءسوز كەزەگىن بەرەمىز. جەڭگەن توپ ماراپاتتاۋ قاعازىمەن ماراپاتتالادى.
قىزدار، بۇگىن سەندەر ءوز بىلىمدەرىڭدى ورتاعا سالىپ تاماشا ونەر كورسەتتىڭدەر. سايىسقا قاتىسقان قىزدارىمىزعا جانە كورەرمەندەرىمىزگە ۇلكەن العىسىمىزدى ايتامىز.
قورىتىندى: ءسالت-داستۇر، ادەت-عۇرىپ ۇرپاقتان ۇرپاققا ۇزىلمەي جالعاسىپ كەلە جاتقان حالقىمىزدىڭ اسىل مۇراسى. سالت-داستۇرلەر قوعامدىق الەۋمەتتىك دۇنيە، ول حالىقتىڭ مىنەز-قۇلقى مەن ىس-ارەكەتىنىڭ رۋحاني نەگىزى. حالقىمىزدىڭ وسىنداي باعا جەتپەس قۇندى قازىناسىن بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ ساناسىنا ءسىڭىرىپ، ءارى قاراي جالعاستىرۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ باستى ماقساتىمىز.
You Might Also Like
