InfoHub Logo

مۇنداي ساقىلداعان سارى ايازدا توڭباسا، تۇلكى تونى نەمەسە قاسقىر ىشىگى بار ادامنىڭ عانا توڭباۋى مۇمكىن. ال الدار كوسە جارىقتىق شۇرىق تەسىك جامان تونمەن كۇن سايىن ءۇسىپ ولە جازدايتىن.
بىردە ول جاپان دالادا جورتىپ كەلە جاتىپ، سۇمدىق توڭدى. اياق-قولىنىڭ جانى كەتىپ، بەت-اۋزى بوزارىپ، باس سۇعار جىلى ءۇيدى ارماندايدى.
سۋىلداعان سۋىق جەل، ۋىلدەگەن ۇسكىرىك قۇلاعىنىڭ ۇشىن اياماي شىمشىپ، جانىن شىعارىپ بارادى. جاقىن ارادا ءتۇتىن تۇتەتكەن ەشقانداي اۋىل كورىنبەيدى.
قانشا تەبىرەنىپ، قامشىسىن قانشا سىلتەگەنمەن الداردىڭ ارىق اتى ءجۇرىپ جارىتپايدى. باسىن ءبىر شۇلعىپ قويىپ، جاي عانا يتىندەيدى دە وتىرادى.
“جامان ات — جولدىڭ سورى. ءالى ءبىراز جۇرەتىن شىعارمىن. ءيتتىڭ ۇرگەنى ەستىلمەيدى. قاقاعان دالادا قاتىپ ولمەسەم جارار ەدى”، — دەپ ىشىنەن سويلەپ كەلەدى.
كەنەتتەن الدىنان ءبىر اتتىلى كورىنبەسى بار ما؟ اتىنىڭ جەلىسىنە قاراپ، يەسىنىڭ باي ادام ەكەنىن بىلە قويدى. بۋى بۇرقىراپ ىسسىلاپ كەلە جاتقان ادامداي ومىراۋىن اشىپ تاستاپ، اندەتە باستادى.
جولاۋشىلار جولىعىپ، امان-ساۋلىق سۇراستى.
باي ۇستىندەگى تۇلكى ىشىكتىڭ وزىنەن توڭىپ، بۇرسەڭ-بۇرسەڭ ەتەدى.ال الدار كوسە بوركىن ءبىر شەكەسىنە قاراي قيسايتا كيىپ، كۇنشۋاقتا جىلىنىپ وتىرعان ادامداي كوڭىلدى سويلەيدى.
— سەن، نەمەنە، توڭعان جوقسىڭ با؟ — دەيدى باي.
توڭساڭ، سەن توڭعان شىعارسىڭ؟ مەنىڭ تونىمدى كيگەن كىسى ۇنەمى قىز-قىز قايناپ جۇرەدى — دەيدى الدار كوسە.
مۇمكىن ەمەس! — دەيدى باي.
— نەمەنە، كورمەي تۇرسىڭ با؟!
— كورمەيتىن نەسى بار؟ كورىپ تۇرمىن: شۇرىق تەسىك!
— ماسەلە سوندا، سول شۇرىق تەسىكتە. ءبىر تەسىكتەن كىرگەن جەل لىپ ەتىپ ەكىنشى تەسىكتەن شىعىپ كەتەدى.ال جىلۋ وزىمدە قالادى.
“قايتكەندە دە مەن مۇنىڭ تونىن الىپ قالايىن” — دەپ ويلايدى باي.
“شىركىن، مىنانىڭ ىشىگىن قولىما ءبىر تۇسىرسەم!” — دەپ ارماندايدى الدار كوسە.
— ىشىگىڭدى ماعان ساتساڭشى؟ — دەيدى باي.
ساتپايمىن! مەن ونسىز ءۇسىپ ولەمىن! — دەيدى الدار. — ءۇسىپ ولمەيسىڭ. ونىڭ ورنىنا مەن ساعان ءوز ىشىگىمدى بەرەمىن. ول دا سونداي جىلى.
الدار كوسە ونىڭ ۇسىنىسىن قۇلاعىنا دا ىلمەگەن كىسىدەي بايعا جوعارىدان قارايدى. ءبىراق ەكى كوزى بايدىڭ تۇلكى ىشىگىندە.
— ىشىگىمدى دە بەرەيىن، ۇستىنە اقشا دا قوسايىن — دەپ قىزىقتىرادى باي.
— ماعان اقشانىڭ قاجەتى جوق. اقشا ورنىنا اتىندى بەرسەڭ، ويلانىپ كورەر ەدىم.
قۋانعاننان باي بىردەن كەلىسە كەتەدى.ىشىگىن شەشىپ، استىنداعى اتىن ءتۇسىپ بەرەدى.
الدار كوسە بايدىڭ ىشىگىن كيىپ،بايدىڭ جۇيرىگىنە ءمىنىپ، ىسقىرعان جەلمەن جارىسا جونەلەدى.
ەندى الدار كوسەگە ءبىر اۋىلدان ءبىر اۋىلعا بارىپ تۇرۋ ونشا قيىن ەمەس. استىندا — ۇشقىر ات، يىعىندا — جىلى ىشىك. كەز كەلگەن ۇيدە ودان:
— مىنا كەرەمەت تۇلكى ىشىك پەن جۇيرىك اتتى قايدان الدىڭ؟ — دەپ سۇرايدى.
— جەتپىس جەتى جىرتىعى، جەتپىس سەگىز جاماۋى بار تونعا ايىرباستاپ الدىم.
جامان تونعا جاقسى ىشىگىن، قىرشاڭقى اتقا كۇستاي ۇشقان جۇيرىگىن ايىرباستاعان اقىماق باي تۋرالى اڭگىمەنى ەستىپ، ەل ءماز بولادى.
كۇلكى ءسال سايابىر تارتقان ساتتە الدار كوسە:
جولدىڭ الىس-جاقىنىن جورتقان بىلەدى، ءدامنىڭ اششى- تۇششىسىن تارتقان بىلەدى! — دەيدى.

---