الىپپە الەمى - ارىپپەن ادەمى
اتىراۋ قالاسى،
№34 لينگۆيستيكالىق مەكتەپ گيمنازياسىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى قورعانوۆا بازارگۇل ءاندىر قىزى
تاقىرىبى: «الىپپە الەمى - ارىپپەن ادەمى»
ماقساتى: العاشقى قولدارىنا ۇستاعان، وقۋعا، جازۋعا ۇيرەتكەن «الىپپەلەرىمەن» قوشتاستىرۋ.
مىندەتتەرى: وقۋشىلارعا الىپپە مەن انا ءتىلىنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ؛ اتا - انالارعا بالالارىنىڭ جارتى جىلدا قانداي ءبىلىم يگەرگەنىن ءىس جۇزىندە كورسەتۋ؛ وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامىن دامىتا ءتۇسۋ؛ وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، دوستىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ سۋرەتى، رامىزدەر، شارلار، ماقالدار، ارىپتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كورمە سۋرەتتەر.
ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. كىرىسپە.
1. قازاق ءبيى
ءمۇعالىم:
- سالەمەتسىزدەر مە، ءقادىرلى قوناقتار!
بۇگىن سىزدەر كەشە عانا جۇرەكتەرى لۇپىلدەپ، جۇرەكسىنە، جان - جاعىنا تاڭىرقاي قاراپ مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاعان كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرىمىزدىڭ ەندى، مىنە، وزدەرىن وقۋعا، جازۋعا ۇيرەتكەن سۇيىكتى دە قىمباتتى الىپپەلەرىمەن قوشتاسۋعا ارنالعان «الىپپە الەمى - ارىپپەن ادەمى» اتتى ەرتەڭگىلىگىنىڭ كۋاسى بولعالى وتىرسىزدار.
الىپپە — العاشقى ءبىلىم مەن داعدىنى مەڭگەرتۋگە ارنالعان ساۋات اشۋ وقۋلىعى (اراب ءالىپبيىنىڭ “اليف” جانە “با” دەگەن ەكى بۋىنىنان قۇرالعان). ساۋات اشۋ قازاقستاندا سان عاسىر بويى اراب ءالىپبيى ارقىلى جۇرگىزىلدى. 1995 ج. باستاۋىش سىنىپتاردىڭ جاڭا وقۋ باعدارلاماسىنا وراي ساۋات اشۋ كەزەڭى 1 جىلدان 6 ايعا قىسقارتىلىپ، جاڭا الىپپە (اۆتورلارى ش. اۋەلبايەۆ، ءا. ناۋرىزبايەۆا، ر. قزعۇتتىنوۆا، ا. قۇلاجانوۆا) جارىق كوردى. الىپپەدە بالالاردى جاس كەزىنەن حالقىمىزدىڭ ءداستۇرلى دۇنيەتانىمى مەن ادەت - عۇرىپىنا باۋلۋ، وتانشىلىققا جانە ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ ماقساتى كوزدەلدى.
وقۋشىنىڭ باستى مىندەتى – وقۋ. ءبىلىمىن ودان ءارى شىڭداۋ ءۇشىن ۇلكەن ىزدەنىسپەن ەڭبەكتەنىپ، مەكتەپ قابىرعاسىنان ساپالى ءبىلىم الىپ، ونەگەلى تاربيە الىپ، ەلىن، جەرىن قورعايتىن ەل ازامات بولىپ ءوسۋى كەرەك. الىپپەنىڭ العاشقى بەتىندە ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ بۇلدىرشىندەرگە ارنالعان دانالىق سوزىندە بىلاي دەگەن:....
( ءبىر وقۋشى داۋىستاپ وقىپ بەرەدى)
ەلباسىمىزدىڭ بۇل دانالىق ءسوزىن جاي عانا وقىپ، قويماي ءاردايىم جادىمىزدا ساقتايىق!
بالالارىڭىزدىڭ ءارقاشاندا دەندەرى ساۋ بولىپ، قاناتتارى تالماي، ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداپ، بيىك شىڭداردان كورىنە بەرسىن! سىزدەردى جاقسى قىلىقتارىمەن، ۇلكەن ناتيجەلەرىمەن ىلعي دا قۋانتا بەرسىن! جۇزدەرىنەن كۇلكى كەتپەسىن!
الىپپەنى ءبىتىردى بالالارىم،
الىپپەدەن ءنار العان دانالارىم.
ءوزى وقىپ، جازاتىن حالگە جەتتى،
قۇتتى بولسىن مەرەكەسى بالالاردىڭ!
قۇرمەتتى، اتا - انالار!
بالا دەگەن شىركىن - اي بالداي ەكەن،
تاتتىلىگى جايا مەن جالداي ەكەن.
ارىپ - اشىپ دالادان كەلگەنىڭدە،
بال ءيىسىن تاتتىرىپ الدايدى ەكەن،-
دەپ كەنەن اتامىز ايتقانداي بۇلدىرشىندەرىمىزدىڭ بال تىلىنە كەزەك بەرەلىك.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. ۇلپان
ەڭ العاش العانىمدا الىپپەنى،
قىزىعىپ قاراي بەردىم ارىپتەردى.
مەن ءۇشىن جۇمباق بولىپ قالار ما ەدى،
ۇستازىم ونىڭ كىلتىن الىپ بەردى.
2. نۇرايلىم
I can real، I can write،
I can speak English too
I love learning English
And what about you.
3. الماز ابزال
I like to read،
I lake to play،
I lake to study every day،
I lake to jump،
I lake to run،
I lake to play،
It s fun.
4. زەينەپ
I am pupil،
He is a pupil،
She is a pupil too،
I am a pupil،
You are teacher،
We love you.
2. «سىڭعىرلا قوڭىراۋ» ءانى
3. «الىپپە» بالالارمەن ساحناعا شىعادى.
الىپپە سويلەيدى:
- الىپپەدە تىزىلگەن
42 ءارىپ بار،
تىزىلگەن سوڭ ىزىمەن،
ءوز كەزىندە تانىپ قال.
1. الينا ب.
“ا” دەگەن باستاپ ارىپتەن.
ءسوز قۇراپ جازا باستادىم
تاقىلداپ تاڭبا تانىپ مەن.
وسىلاي العا اتتادىم.
ءار ءارىپتى جاتتادىم.
2. الىپپە:
ءالفاۆيتتىڭ “ا” تۇرادى باسىندا،
ءارقاشاندا “ءا” تۇرادى قاسىندا.
بايقادىڭ با “ب” تۇرادى ءۇشىنشى،
ال وسىنىڭ سىرى نەدە ءتۇسىنشى.
بەكارىس: «ا» دەگەن ول انالار عوي ارداقتى،
جاننۇر: «ءا» دەگەن ول اكەلەر سالماقتى.
شاتتىق: «ب» دەگەن ول بالالار عوي ادەمى
ءبىزدىڭ ەلدە ۇشەۋى دە كادەلى.
شىنياز: «د» دەگەنىم - دوستىق، دارىن، دانالىق.
«ە» دەگەنىم - ەڭبەك، ەرلىك، ەلىمىز.
الينا ب: «ج» دەگەنىم - جولداس، جاقسى جاڭالىق.
ايدا: «ز» دەگەنىم - زەيىن، زەرەك، زەرگەرلىك.
مەرەكە: «ي» دەگەنىم - يگىلىك، يبا، ينابات.
يلياس: «ك» دەگەنىم - كىتاپ، كاسىپ، كامپيت قوي.
ماقسات: «م» دەگەنىم - مەكتەپ، ماقسات، مەرەكە.
3. امانجان:
بارلىق ءارىپ باعالى،
ايتتىڭ ءادىل باعانى.
ءارىپسىز ءسوز بولمايدى،
بۋىن ونسىز تولمايدى.
ادام بارلىق ءارىپتى،
ارداقتايدى قولدايدى.
4. ايجامال:
الىپپەم، مەنىڭ الىپپەم،
سەنى قولعا الىپ مەن.
ەسىگىن اشتىم مەكتەپتىڭ
ەرتەڭگى ساۋلە جارىقپەن.
5. ايدا:
بار كىتاپقا باس بولعان
«الىپپە»- عىلىم اناسى.
الىپپەدەن باستالعان
دانالىقتىڭ داناسى.
6. ءالي:
بۇرقىراعان ءبىلىمنىڭ،
قاينار كوزىن كورىپ پە ەڭ؟
توم - توم قالىڭ كىتاپتىڭ،
باسى بولعان الىپپەم.
7. جاننۇر
اسەم ويۋ ورنەكپەن،
كومكەرىلگەن الىپپەم.
سەن بولماساڭ بىلىمگە،
باستايتىن جولدى ءبىلىپ پە ەم.
8. شىنياز:
ىزگىلىكتى ويعا توقيتىن،
شاكىرت بوپ ۇزدىك وقيتىن.
الىپپە اتتى كەمەمەن،
كەزەمىن ءبىلىم مۇحيتىن.
9. بەكارىس:
ۇيرەتتى ءبىزدى الىپپە،
42 دەربەس ارىپكە.
ءسوز، سويلەم قۇراپ ارىپتەن،
لايىق بولدىق دارىپكە
10. اقەركە:
الىپپە ساۋاتىڭمەن سانامدى اشتىڭ،
دوستارىممەن تەڭدەي ارالاستىم.
ۇيرەنىپ، ارىپتەر مەن اڭگىمەنى،
كۇن سايىن العا قاراي قادام باستىم.
11. مەرەكە:
ءىشى تولعان ارىپكە
جاقسى كىتاپ الىپپە
الىپپەنى الامىز،
مەكتەپكە ءبىز بارامىز.
12. تالعاتوۆ دياس:
ءىشى تولعان ارىپكە
جاقسى كىتاپ الىپپە
بارلىق ءبىلىم - ءىلىمنىڭ
اعاسى وسى الىپپە.
13. ماقسات:
الىپپە دەگەن داڭعىل جول
اپارار سەنى الىسقا
جەڭىل ەمەس اۋىر جول
تىرىسىپ ب ا ق نامىسقا.
الىپپە.
- وي، جارايسىڭدار!
جاقسى ءبىلىم كورىمدىك،
بولسىن بىزگە حالايىق.
نە ۇيرەنىپ، نە بىلدىك،
كانە، ورتاعا سالايىق!
1. سۇلتان
كەلگەندە العاش مەكتەپكە
بىلمەۋشى ەدىك ءارىپ تە
وقيمىز ءقازىر ەرتەك تە
ۇيرەتكەن ونى الىپپە.
2. انەل:
ءبىز جازامىز «انا» دەپ
ءبىز جازامىز «دانا» دەپ
ءبىز جازامىز «بالا» دەپ
ءبىز جازامىز «وتان» دەپ.
3. شاتتىق
بيىك - بيىك تاۋلار دەپ
قىزىل - جاسىل باۋلار دەپ
قاھارماندى ەل قازاق دەپ
بولاشاعى عاجاپ دەپ.
4. دياس ب:
اپا - اتا اتىن سەن
بىزگە ۇيرەتتىڭ الىپپە
بىزگە ناعىز جاقىندى
سەنەن بىلدىك الىپپە.
5. اسىلاي
اكە، شەشە، اتىن سەن،
بىزگە ۇيرەتتىڭ الىپپە
بىزگە جاقىن ناعىز سەن،
سەنەن بىلدىك ءارىپ تە.
6. يلياس:
- مەن ەندى ءوزىم وقىپ، ءوزىم جازا الامىن. ەرتەگى، اڭگىمەنى دە ءوز بەتىمشە وقي الامىن.
ءىىى. «ءبىلىم» اعاشىنداعى تاپسىرمالار:
1.«مەنىڭ وتانىم» كىتابىنان الينا باعىت ءماتىن وقىپ بەرەدى.
2. ولەڭدەر وقۋ. «ۇيا»
3. «كىم كىنالى» ولەڭىن ساحنالاۋ.
4. «شالقان» ەرتەگىسىن ساحنالاۋ.
5. «كىتاپحانا» ءماتىنىن وقىتۋ
6. «جارىس» ءماتىنىن وقىتۋ
7. ءالفاۆيتتى جاتقا ايتۋ
ءىV. الىپپەمەن قوشتاسۋ.
1. الماز اقداۋلەت:
قوش بول، قۇتتى الىپپەم،
كوپ نارسەنى ۇيرەتتىڭ.
تانىستىرىپ ارىپپەن،
تاقىلداتىپ سويلەتتىڭ.
2. يلياس
تانىستىرعان 42 ارىپپەن،
قوش بول، مەنىڭ قاسيەتتى الىپپەم!
سەنىڭ ارقاڭ وقي، جازا بىلگەنىم،
ساۋاتتى ادام ساناتىنا ەنگەنىم.
3. اقنۇراي:
قوش بولىپ تۇر، الىپپە، انامدايسىڭ،
جاقسى بول دەپ، بىزدەرگە الاڭدايسىڭ.
مەن ۇيرەتكەن ءارىپتىڭ قۇدىرەتىمەن،
دەيسىڭ بىزگە كىرپىش بولىپ قالانعايسىڭ.
4. ماليك الينا:
ورىندايمىز الىپپە اقىلىڭدى،
جارىسقاندا جازامىز تاقىمدى.
قانداي اۋىر بولسا دا، وقۋ ءۇشىن،
ايانبايمىز، جەڭەمىز بار قيىندى.
5. ماقسات:
الىپپە، جارتى جىلداي جولداس بولدىم،
انا تىلگە اكەلىپ جالعاستىردىڭ.
ءار ءارىپتى قوستىرىپ، ءسوزىن قۇراپ،
حات تانىتقان العاشقى ءوزىڭ بولدىڭ.
6. امانجان
«الىپپەمەن» قوش ايتىسىپ قالامىز،
ەندى قولعا انا ءتىلىن الامىز.
اتا - انا قۋانىشقا ورتاق بول،
ساۋاتتى بوپ شىقتى، مىنە، بالاڭىز.
ءان: «الىپپە» باعىت الينا
الىپپە:
ۇستازدار مەن بالالار،
اتالار مەن انالار
تانىسىڭدار دوسىممەن،
دوستاسىڭدار وسىمەن.
اتتانعاندا بۇگىن مەن،
انا ءتىلىن تانىڭدار،
وقىپ انا تىلىنەن
اقىل، ءبىلىم الىڭدار.
- قوش بولىڭدار، بالالار!
ءمۇعالىم:
الىپپەمەن قوش ايتىسىپ قالامىز،
ەندى قولعا انا ءتىلىن الامىز.
اتا - انا قۋانىشقا ورتاق بول،
ساۋاتتى بوپ شىقتى مىنە بالاڭىز!
انا ءتىلى:
- سالەمەتسىڭدەر مە، دوستارىم!
بالالار:
- سالەمەتسىز بە!
انا ءتىلى:
تۋعان ەلدىڭ ءتىلىمىن،
اقىلى مەن تانىمىن.
تۇسىندىرەر بارىنە،
انا ءتىلى ءپانىمىن.
انا ءتىلىڭ - ارىڭ بۇل،
ۇياتىڭ بوپ تۇر بەتتە.
وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل،
ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە
1. يلياس: انا ءتىلىم
انا ءتىلىم – ۇرانىم،
انا ءتىلىم – قۇرالىم،
انا ءتىلىم – بولماسا
مىقتى بولماس تۇراعىم.
انا ءتىلىم – ەلدىگىم،
انا ءتىلىم – ەرلىگىم.
انا ءتىلىم – بولماسا
بۇتىندەلمەس كەمدىگىم.
2. زەينەپ: انا ءتىلى
مەيىرى مول بالاعا
بارلىق، بارلىق اناعا،
باسىمىزدى يەمىز،
بابامىزدىڭ ءتىلى دەپ.
دالامىزدىڭ ءۇنى دەپ،
انا ءتىلىن،
انا ءتىلىن،
انا ءتىلىن سۇيەمىز.
3. الماز:
انا ءتىلىن بىلمەگەن
اقىلى جوق جەلىكباس.
انا ءتىلىن سۇيمەگەن
حالقىن ءسۇيىپ جارىتپاس.
اقىل - ويىن دانانىڭ
انا تىلدەن الامىن
انا ءتىلىم ارداقتى
اق سۇتىندەي انامنىڭ.
انا ءتىلىم – ەلدىگىم،
انا ءتىلىم – ەرلىگىم،
انا ءتىلىم بولماسا
بۇتىندەلمەس كەمدىگىم.
4. اقەركە: انا ءتىلى ساباعىندا
- انا ءتىلى تىم وڭاي!
دەپ كۇلدىرگەن تىڭداماي
تەرەزەگە قارادى،
تەرەكتەردى سانادى.
ونى كورىپ ءمۇعالىم،
قويدى كەنەت سۇراعىن:
- ايتشى، تۇرىپ سەن ەندى
انىقتاۋىش دەگەندى.
- انىقتاۋىش... ارينە...
انىقتايدى ءبارىن دە...
كۇبىر ءسوزى ۇزارىپ،
كۇلدىرگەن تۇر قىزارىپ.
انا ءتىلىن بىلمەسەڭ،
اھ ۇراسىڭ كۇندە سەن.
ءادىباي
بي: تۇگەل وقۋشىلار ءبيى.
- وسى بىزدەر قاندايمىز؟
1. انەل:
ءبىز شەبەرمىز.
2. اقنۇراي:
مىڭ بۇرالعان ءبيشىمىز
3. دياس ب:
ءبىز قىزىقپىز، قىزىقپىز.
ءسال ەركەلەۋ بۇزىقپىز.
4. ايدا
ونەرلىمىز.
5. اسىلاي:
اقىلدىمىز.
6. ءالي:
ۇلكەنگە ىزەتتىمىز،
7. بەكارىس:
كىشىگە قامقورشىمىز.
8. ۇلپان
كوپ وقيمىز،
9. دياس تالعاتوۆ:
تەرەڭ توقيمىز.
10. نۇرايلىم:
جانىپ تۇرعان شىراقپىز،
11. الينا ب:
تولقىندى سۋ بۇلاقپىز.
12. الينا م:
ەلىمىزدى وركەندەتىن،
13. سۇلتان:
قازاق ءتىلىن كوركەمدەتەتىن،
14. الماز ابزال:
بابالارعا تاعزىم ەتەتىن،
15. الماز اقداۋلەت
انالارعا باس يەتىن،
ءبارى:
ءبىلىم دەگەن عاجاپتىڭ
الىپپەسىن مەڭگەرگەن.
بولاشاعى قازاقتىڭ
باستالادى بىزدەردەن.
ءان: «قازاقستان»
№34 لينگۆيستيكالىق مەكتەپ گيمنازياسىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى قورعانوۆا بازارگۇل ءاندىر قىزى
تاقىرىبى: «الىپپە الەمى - ارىپپەن ادەمى»
ماقساتى: العاشقى قولدارىنا ۇستاعان، وقۋعا، جازۋعا ۇيرەتكەن «الىپپەلەرىمەن» قوشتاستىرۋ.
مىندەتتەرى: وقۋشىلارعا الىپپە مەن انا ءتىلىنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ؛ اتا - انالارعا بالالارىنىڭ جارتى جىلدا قانداي ءبىلىم يگەرگەنىن ءىس جۇزىندە كورسەتۋ؛ وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامىن دامىتا ءتۇسۋ؛ وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، دوستىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ سۋرەتى، رامىزدەر، شارلار، ماقالدار، ارىپتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، كورمە سۋرەتتەر.
ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. كىرىسپە.
1. قازاق ءبيى
ءمۇعالىم:
- سالەمەتسىزدەر مە، ءقادىرلى قوناقتار!
بۇگىن سىزدەر كەشە عانا جۇرەكتەرى لۇپىلدەپ، جۇرەكسىنە، جان - جاعىنا تاڭىرقاي قاراپ مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاعان كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرىمىزدىڭ ەندى، مىنە، وزدەرىن وقۋعا، جازۋعا ۇيرەتكەن سۇيىكتى دە قىمباتتى الىپپەلەرىمەن قوشتاسۋعا ارنالعان «الىپپە الەمى - ارىپپەن ادەمى» اتتى ەرتەڭگىلىگىنىڭ كۋاسى بولعالى وتىرسىزدار.
الىپپە — العاشقى ءبىلىم مەن داعدىنى مەڭگەرتۋگە ارنالعان ساۋات اشۋ وقۋلىعى (اراب ءالىپبيىنىڭ “اليف” جانە “با” دەگەن ەكى بۋىنىنان قۇرالعان). ساۋات اشۋ قازاقستاندا سان عاسىر بويى اراب ءالىپبيى ارقىلى جۇرگىزىلدى. 1995 ج. باستاۋىش سىنىپتاردىڭ جاڭا وقۋ باعدارلاماسىنا وراي ساۋات اشۋ كەزەڭى 1 جىلدان 6 ايعا قىسقارتىلىپ، جاڭا الىپپە (اۆتورلارى ش. اۋەلبايەۆ، ءا. ناۋرىزبايەۆا، ر. قزعۇتتىنوۆا، ا. قۇلاجانوۆا) جارىق كوردى. الىپپەدە بالالاردى جاس كەزىنەن حالقىمىزدىڭ ءداستۇرلى دۇنيەتانىمى مەن ادەت - عۇرىپىنا باۋلۋ، وتانشىلىققا جانە ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ ماقساتى كوزدەلدى.
وقۋشىنىڭ باستى مىندەتى – وقۋ. ءبىلىمىن ودان ءارى شىڭداۋ ءۇشىن ۇلكەن ىزدەنىسپەن ەڭبەكتەنىپ، مەكتەپ قابىرعاسىنان ساپالى ءبىلىم الىپ، ونەگەلى تاربيە الىپ، ەلىن، جەرىن قورعايتىن ەل ازامات بولىپ ءوسۋى كەرەك. الىپپەنىڭ العاشقى بەتىندە ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ بۇلدىرشىندەرگە ارنالعان دانالىق سوزىندە بىلاي دەگەن:....
( ءبىر وقۋشى داۋىستاپ وقىپ بەرەدى)
ەلباسىمىزدىڭ بۇل دانالىق ءسوزىن جاي عانا وقىپ، قويماي ءاردايىم جادىمىزدا ساقتايىق!
بالالارىڭىزدىڭ ءارقاشاندا دەندەرى ساۋ بولىپ، قاناتتارى تالماي، ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداپ، بيىك شىڭداردان كورىنە بەرسىن! سىزدەردى جاقسى قىلىقتارىمەن، ۇلكەن ناتيجەلەرىمەن ىلعي دا قۋانتا بەرسىن! جۇزدەرىنەن كۇلكى كەتپەسىن!
الىپپەنى ءبىتىردى بالالارىم،
الىپپەدەن ءنار العان دانالارىم.
ءوزى وقىپ، جازاتىن حالگە جەتتى،
قۇتتى بولسىن مەرەكەسى بالالاردىڭ!
قۇرمەتتى، اتا - انالار!
بالا دەگەن شىركىن - اي بالداي ەكەن،
تاتتىلىگى جايا مەن جالداي ەكەن.
ارىپ - اشىپ دالادان كەلگەنىڭدە،
بال ءيىسىن تاتتىرىپ الدايدى ەكەن،-
دەپ كەنەن اتامىز ايتقانداي بۇلدىرشىندەرىمىزدىڭ بال تىلىنە كەزەك بەرەلىك.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. ۇلپان
ەڭ العاش العانىمدا الىپپەنى،
قىزىعىپ قاراي بەردىم ارىپتەردى.
مەن ءۇشىن جۇمباق بولىپ قالار ما ەدى،
ۇستازىم ونىڭ كىلتىن الىپ بەردى.
2. نۇرايلىم
I can real، I can write،
I can speak English too
I love learning English
And what about you.
3. الماز ابزال
I like to read،
I lake to play،
I lake to study every day،
I lake to jump،
I lake to run،
I lake to play،
It s fun.
4. زەينەپ
I am pupil،
He is a pupil،
She is a pupil too،
I am a pupil،
You are teacher،
We love you.
2. «سىڭعىرلا قوڭىراۋ» ءانى
3. «الىپپە» بالالارمەن ساحناعا شىعادى.
الىپپە سويلەيدى:
- الىپپەدە تىزىلگەن
42 ءارىپ بار،
تىزىلگەن سوڭ ىزىمەن،
ءوز كەزىندە تانىپ قال.
1. الينا ب.
“ا” دەگەن باستاپ ارىپتەن.
ءسوز قۇراپ جازا باستادىم
تاقىلداپ تاڭبا تانىپ مەن.
وسىلاي العا اتتادىم.
ءار ءارىپتى جاتتادىم.
2. الىپپە:
ءالفاۆيتتىڭ “ا” تۇرادى باسىندا،
ءارقاشاندا “ءا” تۇرادى قاسىندا.
بايقادىڭ با “ب” تۇرادى ءۇشىنشى،
ال وسىنىڭ سىرى نەدە ءتۇسىنشى.
بەكارىس: «ا» دەگەن ول انالار عوي ارداقتى،
جاننۇر: «ءا» دەگەن ول اكەلەر سالماقتى.
شاتتىق: «ب» دەگەن ول بالالار عوي ادەمى
ءبىزدىڭ ەلدە ۇشەۋى دە كادەلى.
شىنياز: «د» دەگەنىم - دوستىق، دارىن، دانالىق.
«ە» دەگەنىم - ەڭبەك، ەرلىك، ەلىمىز.
الينا ب: «ج» دەگەنىم - جولداس، جاقسى جاڭالىق.
ايدا: «ز» دەگەنىم - زەيىن، زەرەك، زەرگەرلىك.
مەرەكە: «ي» دەگەنىم - يگىلىك، يبا، ينابات.
يلياس: «ك» دەگەنىم - كىتاپ، كاسىپ، كامپيت قوي.
ماقسات: «م» دەگەنىم - مەكتەپ، ماقسات، مەرەكە.
3. امانجان:
بارلىق ءارىپ باعالى،
ايتتىڭ ءادىل باعانى.
ءارىپسىز ءسوز بولمايدى،
بۋىن ونسىز تولمايدى.
ادام بارلىق ءارىپتى،
ارداقتايدى قولدايدى.
4. ايجامال:
الىپپەم، مەنىڭ الىپپەم،
سەنى قولعا الىپ مەن.
ەسىگىن اشتىم مەكتەپتىڭ
ەرتەڭگى ساۋلە جارىقپەن.
5. ايدا:
بار كىتاپقا باس بولعان
«الىپپە»- عىلىم اناسى.
الىپپەدەن باستالعان
دانالىقتىڭ داناسى.
6. ءالي:
بۇرقىراعان ءبىلىمنىڭ،
قاينار كوزىن كورىپ پە ەڭ؟
توم - توم قالىڭ كىتاپتىڭ،
باسى بولعان الىپپەم.
7. جاننۇر
اسەم ويۋ ورنەكپەن،
كومكەرىلگەن الىپپەم.
سەن بولماساڭ بىلىمگە،
باستايتىن جولدى ءبىلىپ پە ەم.
8. شىنياز:
ىزگىلىكتى ويعا توقيتىن،
شاكىرت بوپ ۇزدىك وقيتىن.
الىپپە اتتى كەمەمەن،
كەزەمىن ءبىلىم مۇحيتىن.
9. بەكارىس:
ۇيرەتتى ءبىزدى الىپپە،
42 دەربەس ارىپكە.
ءسوز، سويلەم قۇراپ ارىپتەن،
لايىق بولدىق دارىپكە
10. اقەركە:
الىپپە ساۋاتىڭمەن سانامدى اشتىڭ،
دوستارىممەن تەڭدەي ارالاستىم.
ۇيرەنىپ، ارىپتەر مەن اڭگىمەنى،
كۇن سايىن العا قاراي قادام باستىم.
11. مەرەكە:
ءىشى تولعان ارىپكە
جاقسى كىتاپ الىپپە
الىپپەنى الامىز،
مەكتەپكە ءبىز بارامىز.
12. تالعاتوۆ دياس:
ءىشى تولعان ارىپكە
جاقسى كىتاپ الىپپە
بارلىق ءبىلىم - ءىلىمنىڭ
اعاسى وسى الىپپە.
13. ماقسات:
الىپپە دەگەن داڭعىل جول
اپارار سەنى الىسقا
جەڭىل ەمەس اۋىر جول
تىرىسىپ ب ا ق نامىسقا.
الىپپە.
- وي، جارايسىڭدار!
جاقسى ءبىلىم كورىمدىك،
بولسىن بىزگە حالايىق.
نە ۇيرەنىپ، نە بىلدىك،
كانە، ورتاعا سالايىق!
1. سۇلتان
كەلگەندە العاش مەكتەپكە
بىلمەۋشى ەدىك ءارىپ تە
وقيمىز ءقازىر ەرتەك تە
ۇيرەتكەن ونى الىپپە.
2. انەل:
ءبىز جازامىز «انا» دەپ
ءبىز جازامىز «دانا» دەپ
ءبىز جازامىز «بالا» دەپ
ءبىز جازامىز «وتان» دەپ.
3. شاتتىق
بيىك - بيىك تاۋلار دەپ
قىزىل - جاسىل باۋلار دەپ
قاھارماندى ەل قازاق دەپ
بولاشاعى عاجاپ دەپ.
4. دياس ب:
اپا - اتا اتىن سەن
بىزگە ۇيرەتتىڭ الىپپە
بىزگە ناعىز جاقىندى
سەنەن بىلدىك الىپپە.
5. اسىلاي
اكە، شەشە، اتىن سەن،
بىزگە ۇيرەتتىڭ الىپپە
بىزگە جاقىن ناعىز سەن،
سەنەن بىلدىك ءارىپ تە.
6. يلياس:
- مەن ەندى ءوزىم وقىپ، ءوزىم جازا الامىن. ەرتەگى، اڭگىمەنى دە ءوز بەتىمشە وقي الامىن.
ءىىى. «ءبىلىم» اعاشىنداعى تاپسىرمالار:
1.«مەنىڭ وتانىم» كىتابىنان الينا باعىت ءماتىن وقىپ بەرەدى.
2. ولەڭدەر وقۋ. «ۇيا»
3. «كىم كىنالى» ولەڭىن ساحنالاۋ.
4. «شالقان» ەرتەگىسىن ساحنالاۋ.
5. «كىتاپحانا» ءماتىنىن وقىتۋ
6. «جارىس» ءماتىنىن وقىتۋ
7. ءالفاۆيتتى جاتقا ايتۋ
ءىV. الىپپەمەن قوشتاسۋ.
1. الماز اقداۋلەت:
قوش بول، قۇتتى الىپپەم،
كوپ نارسەنى ۇيرەتتىڭ.
تانىستىرىپ ارىپپەن،
تاقىلداتىپ سويلەتتىڭ.
2. يلياس
تانىستىرعان 42 ارىپپەن،
قوش بول، مەنىڭ قاسيەتتى الىپپەم!
سەنىڭ ارقاڭ وقي، جازا بىلگەنىم،
ساۋاتتى ادام ساناتىنا ەنگەنىم.
3. اقنۇراي:
قوش بولىپ تۇر، الىپپە، انامدايسىڭ،
جاقسى بول دەپ، بىزدەرگە الاڭدايسىڭ.
مەن ۇيرەتكەن ءارىپتىڭ قۇدىرەتىمەن،
دەيسىڭ بىزگە كىرپىش بولىپ قالانعايسىڭ.
4. ماليك الينا:
ورىندايمىز الىپپە اقىلىڭدى،
جارىسقاندا جازامىز تاقىمدى.
قانداي اۋىر بولسا دا، وقۋ ءۇشىن،
ايانبايمىز، جەڭەمىز بار قيىندى.
5. ماقسات:
الىپپە، جارتى جىلداي جولداس بولدىم،
انا تىلگە اكەلىپ جالعاستىردىڭ.
ءار ءارىپتى قوستىرىپ، ءسوزىن قۇراپ،
حات تانىتقان العاشقى ءوزىڭ بولدىڭ.
6. امانجان
«الىپپەمەن» قوش ايتىسىپ قالامىز،
ەندى قولعا انا ءتىلىن الامىز.
اتا - انا قۋانىشقا ورتاق بول،
ساۋاتتى بوپ شىقتى، مىنە، بالاڭىز.
ءان: «الىپپە» باعىت الينا
الىپپە:
ۇستازدار مەن بالالار،
اتالار مەن انالار
تانىسىڭدار دوسىممەن،
دوستاسىڭدار وسىمەن.
اتتانعاندا بۇگىن مەن،
انا ءتىلىن تانىڭدار،
وقىپ انا تىلىنەن
اقىل، ءبىلىم الىڭدار.
- قوش بولىڭدار، بالالار!
ءمۇعالىم:
الىپپەمەن قوش ايتىسىپ قالامىز،
ەندى قولعا انا ءتىلىن الامىز.
اتا - انا قۋانىشقا ورتاق بول،
ساۋاتتى بوپ شىقتى مىنە بالاڭىز!
انا ءتىلى:
- سالەمەتسىڭدەر مە، دوستارىم!
بالالار:
- سالەمەتسىز بە!
انا ءتىلى:
تۋعان ەلدىڭ ءتىلىمىن،
اقىلى مەن تانىمىن.
تۇسىندىرەر بارىنە،
انا ءتىلى ءپانىمىن.
انا ءتىلىڭ - ارىڭ بۇل،
ۇياتىڭ بوپ تۇر بەتتە.
وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل،
ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە
1. يلياس: انا ءتىلىم
انا ءتىلىم – ۇرانىم،
انا ءتىلىم – قۇرالىم،
انا ءتىلىم – بولماسا
مىقتى بولماس تۇراعىم.
انا ءتىلىم – ەلدىگىم،
انا ءتىلىم – ەرلىگىم.
انا ءتىلىم – بولماسا
بۇتىندەلمەس كەمدىگىم.
2. زەينەپ: انا ءتىلى
مەيىرى مول بالاعا
بارلىق، بارلىق اناعا،
باسىمىزدى يەمىز،
بابامىزدىڭ ءتىلى دەپ.
دالامىزدىڭ ءۇنى دەپ،
انا ءتىلىن،
انا ءتىلىن،
انا ءتىلىن سۇيەمىز.
3. الماز:
انا ءتىلىن بىلمەگەن
اقىلى جوق جەلىكباس.
انا ءتىلىن سۇيمەگەن
حالقىن ءسۇيىپ جارىتپاس.
اقىل - ويىن دانانىڭ
انا تىلدەن الامىن
انا ءتىلىم ارداقتى
اق سۇتىندەي انامنىڭ.
انا ءتىلىم – ەلدىگىم،
انا ءتىلىم – ەرلىگىم،
انا ءتىلىم بولماسا
بۇتىندەلمەس كەمدىگىم.
4. اقەركە: انا ءتىلى ساباعىندا
- انا ءتىلى تىم وڭاي!
دەپ كۇلدىرگەن تىڭداماي
تەرەزەگە قارادى،
تەرەكتەردى سانادى.
ونى كورىپ ءمۇعالىم،
قويدى كەنەت سۇراعىن:
- ايتشى، تۇرىپ سەن ەندى
انىقتاۋىش دەگەندى.
- انىقتاۋىش... ارينە...
انىقتايدى ءبارىن دە...
كۇبىر ءسوزى ۇزارىپ،
كۇلدىرگەن تۇر قىزارىپ.
انا ءتىلىن بىلمەسەڭ،
اھ ۇراسىڭ كۇندە سەن.
ءادىباي
بي: تۇگەل وقۋشىلار ءبيى.
- وسى بىزدەر قاندايمىز؟
1. انەل:
ءبىز شەبەرمىز.
2. اقنۇراي:
مىڭ بۇرالعان ءبيشىمىز
3. دياس ب:
ءبىز قىزىقپىز، قىزىقپىز.
ءسال ەركەلەۋ بۇزىقپىز.
4. ايدا
ونەرلىمىز.
5. اسىلاي:
اقىلدىمىز.
6. ءالي:
ۇلكەنگە ىزەتتىمىز،
7. بەكارىس:
كىشىگە قامقورشىمىز.
8. ۇلپان
كوپ وقيمىز،
9. دياس تالعاتوۆ:
تەرەڭ توقيمىز.
10. نۇرايلىم:
جانىپ تۇرعان شىراقپىز،
11. الينا ب:
تولقىندى سۋ بۇلاقپىز.
12. الينا م:
ەلىمىزدى وركەندەتىن،
13. سۇلتان:
قازاق ءتىلىن كوركەمدەتەتىن،
14. الماز ابزال:
بابالارعا تاعزىم ەتەتىن،
15. الماز اقداۋلەت
انالارعا باس يەتىن،
ءبارى:
ءبىلىم دەگەن عاجاپتىڭ
الىپپەسىن مەڭگەرگەن.
بولاشاعى قازاقتىڭ
باستالادى بىزدەردەن.
ءان: «قازاقستان»
You Might Also Like
