لەنينگرادتىق، ورەنىم
شىعىس قازاقستان وبلىسى،
كاتونقاراعاي اۋدانى، ۇلكەن نارىن اۋىلى،
ق. داميتوۆ اتىنداعى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
تولەنبايەۆا گۋلنارا ايتكازىيەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «لەنينگرادتىق، ورەنىم»
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك – وقۋشىلارعا جاڭا تاقىرىپ بويىنشا جالپى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ ولەڭمەن جۇمىس ىستەۋدى ۇيرەتۋ؛
دامىتۋشىلىق – جاڭا تاقىرىپ بويىنشا ولەڭمەن جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، اۋىزشا مازمۇنداتۋ بىلىكتىلىكتەرىن ارتتىرۋ؛
تاربيەلىك – ىزدەنىمپازدىققا ۇيرەتۋ، مەملەكەتتىك تىلگە دەگەن قۇرمەت، ىقىلاس، ءتىل ۇيرەنۋگە دەگەن نيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراتيۆتىك تاقتا، سۋرەتتەر، سىزبالار
ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرەتىن ساباق.
فورماسى: جاڭا انىقتاما بەرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. ا) امانداسۋ ءا) سىنىپتى تۇگەندەۋ ب) كۇندى جازدىرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى.
– بالالار، ساباعىمىزدى باستالىق. مەن ۇيگە قازاقتىڭ ءجۇز جاساعان اقىنى جامبىلدىڭ
ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى جايىندا قىسقاشا مالىمەت پەن پرەزەنتاسيا دايىنداپ كەلۋدى تاپسىرعانمىن. (پرەزەنتاسيا كورسەتىلەدى).
ءىىى. ءبىلىمدى جان - جاقتى تەكسەرۋ
پاتريوت اقىن تۋرالى نە بىلەمىز، سونى ورتاعا سالالىق.
اۋەن وينالىپ، پرەزەنتاسيا كورسەتىلىپ، وقۋشىلار سويلەيدى، ولەڭدەرىن وقيدى
1 - وقۋشى. جىر الىبى – جامبىل 1846 جىلى قازىرگى جامبىل وبلىسى، جامبىل تاۋىنىڭ ەتەگىندە دۇنيەگە كەلگەن.
2 - وقۋشى. حح عاسىردىڭ گومەرى اتانعان جامبىلدىڭ تۋىندىلارىندا قازاق قوعامىنىڭ قايشىلىقتارى، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى سۋرەتتەلەدى.
3 - وقۋشى. جامبىلدىڭ العاشقى ولەڭدەرىنىڭ ءبىرى – «جىلقىشى». بۇل ولەڭدە اقىن الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك ماسەلەسىن قوزعايدى.
4 - وقۋشى. «وتەگەن باتىر»، «سۇرانشى باتىر» سياقتى تاريحي تاقىرىپقا ارنالعان پوەمالارى بار. 1941 جىلى ۇزدىك شىعارمالارى ءۇشىن جامبىلعا مەملەكەتتىك سىيلىق بەرىلدى.
5 - وقۋشى. جامبىلدىڭ ۇستازى – ءسۇيىنباي. ءسۇيىنباي – ايتىس ونەرىنىڭ التىن دىڭگەگى.
6 - وقۋشى. جامبىل ولەڭدەرى: «لەنينگرادتىق ورەنىم»، «وداق»، «اكەمە»، «شاعىم»،
«وستەپكەدە»، «پاتشا ءامىرى تارالدى»، «وداعىم»
7 - وقۋشى. «اكەمە» ولەڭ وقىلدى.
8 - وقۋشى. «وستەپكەدە» ولەڭ وقىلدى.
9 - وقۋشى. وسكەمەن قالاسىنىڭ ورتالىق ساياباعى جامبىل اتىندا. ساياباقتا جامبىل
ءمۇسىنى ورناتىلعان. قالاداعى ءۇلبى اۋدانىندا اۋىل بالالارىنا ارنالعان جامبىل اتىنداعى
مەكتەپ - ينتەرنات بار.
10 - وقۋشى. جامبىل ءوز وتانىن سۇيگەن، ءوز وتانىن جاقسى كورگەن، ءوز وتانىن ماقتان ەتكەن.
(اۋەن توقتالادى).
ءىV. جاڭا ساباققا كىرىسپە: ا) ساباقتىڭ تاقىرىبى؛ ءا) ساباقتىڭ ماقساتى.
V. جاڭا ساباق
- بالالار، مەن ءقازىر جامبىلدىڭ «لەنينگرادتىق، ورەندەرىم» ولەڭىن الدارىڭا تاراتىپ
بەرەمىن. ولەڭمەن جۇمىس ىستەمەس بۇرىن مەن سىنىپتى ءىىى توپقا بولەمىن. ساباق بارىسىندا ءار
شۋماقپەن ءار توپ جۇمىس ىستەۋى كەرەك. تۇسىنىكتى مە؟
(سىنىپ توپقا بولىنەدى، ولەڭ تاراتىلىپ بەرىلەدى).
جامبىل «لەنينگرادتىق ورەنىم»
لەنينگرادتىق ورەنىم، اسپانعا ۇيلەر بويلاعان...
ماقتانىشىم سەن ەدىڭ! ارقا تۇتىپ الىستا،
نيەۆا وزەنىن سۇيكىمدى ايبىنىم دەپ ويلاعام!
بۇلاعىمداي كورەمىن. قازاقستان جەرىنەن
كوپىرىنە قاراسام، تۇتاعانداي ەل كەگى،
كومكەرگەن سۋ كولەمىن. سەندەرگە دەم بەرگەلى.
وركەش - وركەش جاراسقان جولدى كەرنەپ قول كەتتى.
شوقىلارداي دەر ەدىم. نيەۆا الابىن قورىڭدار،
ساپىرىلعان كوك تەڭىز لەنينگرادتىڭ ەرلەرى.
شومىلدىرىپ كەمەرىن ۇرپاققا ۇلگى بولىڭدار،
شامى كۇندەي جايناعان، زامانىمنىڭ ورنەگى!
- الدىمەنەن وقىپ شىعامىن، سەندەر تۇسىنبەگەن سوزدەرىڭنىڭ استىن سىزىپ وتىرىڭدار.
تۇسىنىكتى مە؟
سوزدىكپەن جۇمىس (اۋىزشا) وركەش - وركەش، قول سوزدەرىن ءتۇسىندىرۋ.
ءار شۋماقتى 3 وقۋشى وقيدى.
ءبارىن 1 وقۋشى وقيدى.
- ەندى، بالالار، ولەڭنەن تەڭەۋ سوزدەردى تابالىق. قانە، ەسىمىزگە تۇسىرەلىك، تەڭەۋ سوزدەر
قالاي جاسالادى؟ (- داي، - دەي، - تاي، - تەي جۇرناقتارى ارقىلى)
- بۇلاعىمداي (نيەۆا وزەنىن)، كۇندەي (شامى)، شوقىلارداي (تاۋلارى)
Vءى. جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋ
ولەڭگە تالداۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى.
وقۋشىلار سىزبانى داپتەرلەرىنە جازىپ وتىرعان كەزدە، ءبىر وقۋشى «پەتەربۋرگ – لەنينگراد – سانك - پەتەربۋرگ» تۋرالى پرەزەنتاسيانى ينتەراكتيۆتى تاقتادان كورسەتىپ وتىرادى. سىزبالىق تالداۋدى
ءوزىم وقىپ شىعامىن.
ەكى وقۋشىعا وقىتامىن.
ەكى وقۋشىعا مازمۇنداتامىن.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.
اقىن - جازۋشىلار تۋرالى ماتەريالدار
ءى توپ. ينتەرنەتتەن ماتەريالدار
ءىى توپ. ينتەرنەتتەن سۋرەتتەر
ءىىى توپ. ايماقتىق تاقىرىپقا بايلانىستى ماتەريالدار
ءى، ءىى، ءىىى توپتا جامبىلدىڭ «لەنينگرادتىق، ورەندەرىم» جاتقا ايتۋ، مازمۇنداۋ.
Vءىىى. بەكىتۋ.
- بالالار، الدىمەن ءبىز بۇگىنگى ساباق بويىنشا:
نەنى بىلدىك؟
نەنى ۇيرەندىك؟
Vءىىى. باعالاۋ. وقۋشىلاردىڭ باعالارىن ءتۇسىندىرىپ قويامىن.
كاتونقاراعاي اۋدانى، ۇلكەن نارىن اۋىلى،
ق. داميتوۆ اتىنداعى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
تولەنبايەۆا گۋلنارا ايتكازىيەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «لەنينگرادتىق، ورەنىم»
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك – وقۋشىلارعا جاڭا تاقىرىپ بويىنشا جالپى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ ولەڭمەن جۇمىس ىستەۋدى ۇيرەتۋ؛
دامىتۋشىلىق – جاڭا تاقىرىپ بويىنشا ولەڭمەن جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، اۋىزشا مازمۇنداتۋ بىلىكتىلىكتەرىن ارتتىرۋ؛
تاربيەلىك – ىزدەنىمپازدىققا ۇيرەتۋ، مەملەكەتتىك تىلگە دەگەن قۇرمەت، ىقىلاس، ءتىل ۇيرەنۋگە دەگەن نيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەراتيۆتىك تاقتا، سۋرەتتەر، سىزبالار
ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرەتىن ساباق.
فورماسى: جاڭا انىقتاما بەرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. ا) امانداسۋ ءا) سىنىپتى تۇگەندەۋ ب) كۇندى جازدىرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى.
– بالالار، ساباعىمىزدى باستالىق. مەن ۇيگە قازاقتىڭ ءجۇز جاساعان اقىنى جامبىلدىڭ
ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى جايىندا قىسقاشا مالىمەت پەن پرەزەنتاسيا دايىنداپ كەلۋدى تاپسىرعانمىن. (پرەزەنتاسيا كورسەتىلەدى).
ءىىى. ءبىلىمدى جان - جاقتى تەكسەرۋ
پاتريوت اقىن تۋرالى نە بىلەمىز، سونى ورتاعا سالالىق.
اۋەن وينالىپ، پرەزەنتاسيا كورسەتىلىپ، وقۋشىلار سويلەيدى، ولەڭدەرىن وقيدى
1 - وقۋشى. جىر الىبى – جامبىل 1846 جىلى قازىرگى جامبىل وبلىسى، جامبىل تاۋىنىڭ ەتەگىندە دۇنيەگە كەلگەن.
2 - وقۋشى. حح عاسىردىڭ گومەرى اتانعان جامبىلدىڭ تۋىندىلارىندا قازاق قوعامىنىڭ قايشىلىقتارى، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى سۋرەتتەلەدى.
3 - وقۋشى. جامبىلدىڭ العاشقى ولەڭدەرىنىڭ ءبىرى – «جىلقىشى». بۇل ولەڭدە اقىن الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك ماسەلەسىن قوزعايدى.
4 - وقۋشى. «وتەگەن باتىر»، «سۇرانشى باتىر» سياقتى تاريحي تاقىرىپقا ارنالعان پوەمالارى بار. 1941 جىلى ۇزدىك شىعارمالارى ءۇشىن جامبىلعا مەملەكەتتىك سىيلىق بەرىلدى.
5 - وقۋشى. جامبىلدىڭ ۇستازى – ءسۇيىنباي. ءسۇيىنباي – ايتىس ونەرىنىڭ التىن دىڭگەگى.
6 - وقۋشى. جامبىل ولەڭدەرى: «لەنينگرادتىق ورەنىم»، «وداق»، «اكەمە»، «شاعىم»،
«وستەپكەدە»، «پاتشا ءامىرى تارالدى»، «وداعىم»
7 - وقۋشى. «اكەمە» ولەڭ وقىلدى.
8 - وقۋشى. «وستەپكەدە» ولەڭ وقىلدى.
9 - وقۋشى. وسكەمەن قالاسىنىڭ ورتالىق ساياباعى جامبىل اتىندا. ساياباقتا جامبىل
ءمۇسىنى ورناتىلعان. قالاداعى ءۇلبى اۋدانىندا اۋىل بالالارىنا ارنالعان جامبىل اتىنداعى
مەكتەپ - ينتەرنات بار.
10 - وقۋشى. جامبىل ءوز وتانىن سۇيگەن، ءوز وتانىن جاقسى كورگەن، ءوز وتانىن ماقتان ەتكەن.
(اۋەن توقتالادى).
ءىV. جاڭا ساباققا كىرىسپە: ا) ساباقتىڭ تاقىرىبى؛ ءا) ساباقتىڭ ماقساتى.
V. جاڭا ساباق
- بالالار، مەن ءقازىر جامبىلدىڭ «لەنينگرادتىق، ورەندەرىم» ولەڭىن الدارىڭا تاراتىپ
بەرەمىن. ولەڭمەن جۇمىس ىستەمەس بۇرىن مەن سىنىپتى ءىىى توپقا بولەمىن. ساباق بارىسىندا ءار
شۋماقپەن ءار توپ جۇمىس ىستەۋى كەرەك. تۇسىنىكتى مە؟
(سىنىپ توپقا بولىنەدى، ولەڭ تاراتىلىپ بەرىلەدى).
جامبىل «لەنينگرادتىق ورەنىم»
لەنينگرادتىق ورەنىم، اسپانعا ۇيلەر بويلاعان...
ماقتانىشىم سەن ەدىڭ! ارقا تۇتىپ الىستا،
نيەۆا وزەنىن سۇيكىمدى ايبىنىم دەپ ويلاعام!
بۇلاعىمداي كورەمىن. قازاقستان جەرىنەن
كوپىرىنە قاراسام، تۇتاعانداي ەل كەگى،
كومكەرگەن سۋ كولەمىن. سەندەرگە دەم بەرگەلى.
وركەش - وركەش جاراسقان جولدى كەرنەپ قول كەتتى.
شوقىلارداي دەر ەدىم. نيەۆا الابىن قورىڭدار،
ساپىرىلعان كوك تەڭىز لەنينگرادتىڭ ەرلەرى.
شومىلدىرىپ كەمەرىن ۇرپاققا ۇلگى بولىڭدار،
شامى كۇندەي جايناعان، زامانىمنىڭ ورنەگى!
- الدىمەنەن وقىپ شىعامىن، سەندەر تۇسىنبەگەن سوزدەرىڭنىڭ استىن سىزىپ وتىرىڭدار.
تۇسىنىكتى مە؟
سوزدىكپەن جۇمىس (اۋىزشا) وركەش - وركەش، قول سوزدەرىن ءتۇسىندىرۋ.
ءار شۋماقتى 3 وقۋشى وقيدى.
ءبارىن 1 وقۋشى وقيدى.
- ەندى، بالالار، ولەڭنەن تەڭەۋ سوزدەردى تابالىق. قانە، ەسىمىزگە تۇسىرەلىك، تەڭەۋ سوزدەر
قالاي جاسالادى؟ (- داي، - دەي، - تاي، - تەي جۇرناقتارى ارقىلى)
- بۇلاعىمداي (نيەۆا وزەنىن)، كۇندەي (شامى)، شوقىلارداي (تاۋلارى)
Vءى. جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋ
ولەڭگە تالداۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى.
وقۋشىلار سىزبانى داپتەرلەرىنە جازىپ وتىرعان كەزدە، ءبىر وقۋشى «پەتەربۋرگ – لەنينگراد – سانك - پەتەربۋرگ» تۋرالى پرەزەنتاسيانى ينتەراكتيۆتى تاقتادان كورسەتىپ وتىرادى. سىزبالىق تالداۋدى
ءوزىم وقىپ شىعامىن.
ەكى وقۋشىعا وقىتامىن.
ەكى وقۋشىعا مازمۇنداتامىن.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.
اقىن - جازۋشىلار تۋرالى ماتەريالدار
ءى توپ. ينتەرنەتتەن ماتەريالدار
ءىى توپ. ينتەرنەتتەن سۋرەتتەر
ءىىى توپ. ايماقتىق تاقىرىپقا بايلانىستى ماتەريالدار
ءى، ءىى، ءىىى توپتا جامبىلدىڭ «لەنينگرادتىق، ورەندەرىم» جاتقا ايتۋ، مازمۇنداۋ.
Vءىىى. بەكىتۋ.
- بالالار، الدىمەن ءبىز بۇگىنگى ساباق بويىنشا:
نەنى بىلدىك؟
نەنى ۇيرەندىك؟
Vءىىى. باعالاۋ. وقۋشىلاردىڭ باعالارىن ءتۇسىندىرىپ قويامىن.
You Might Also Like
